Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤਪਾਲ਼ਿ • Suttanipātapāḷi |
੭. ਸੇਲਸੁਤ੍ਤਂ
7. Selasuttaṃ
ਏવਂ ਮੇ ਸੁਤਂ – ਏਕਂ ਸਮਯਂ ਭਗવਾ ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਾਪੇਸੁ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਮਾਨੋ ਮਹਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਡ੍ਢਤੇਲ਼ਸੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹਿ ਯੇਨ ਆਪਣਂ ਨਾਮ ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਾਪਾਨਂ ਨਿਗਮੋ ਤਦવਸਰਿ। ਅਸ੍ਸੋਸਿ ਖੋ ਕੇਣਿਯੋ ਜਟਿਲੋ ‘‘ਸਮਣੋ ਖਲੁ, ਭੋ, ਗੋਤਮੋ ਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤੋ ਸਕ੍ਯਕੁਲਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਾਪੇਸੁ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਮਾਨੋ ਮਹਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਡ੍ਢਤੇਲ਼ਸੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹਿ ਆਪਣਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ। ਤਂ ਖੋ ਪਨ ਭવਨ੍ਤਂ ਗੋਤਮਂ ਏવਂ ਕਲ੍ਯਾਣੋ ਕਿਤ੍ਤਿਸਦ੍ਦੋ ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਤੋ – ‘ਇਤਿਪਿ ਸੋ ਭਗવਾ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ વਿਜ੍ਜਾਚਰਣਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ ਸੁਗਤੋ ਲੋਕવਿਦੂ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ ਪੁਰਿਸਦਮ੍ਮਸਾਰਥਿ ਸਤ੍ਥਾ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗવਾ’ਤਿ 1। ਸੋ ਇਮਂ ਲੋਕਂ ਸਦੇવਕਂ ਸਮਾਰਕਂ ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਕਂ ਸਸ੍ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਿਂ ਪਜਂ ਸਦੇવਮਨੁਸ੍ਸਂ ਸਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾ ਸਚ੍ਛਿਕਤ੍વਾ ਪવੇਦੇਤਿ। ਸੋ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸਤਿ ਆਦਿਕਲ੍ਯਾਣਂ ਮਜ੍ਝੇਕਲ੍ਯਾਣਂ ਪਰਿਯੋਸਾਨਕਲ੍ਯਾਣਂ ਸਾਤ੍ਥਂ ਸਬ੍ਯਞ੍ਜਨਂ, ਕੇવਲਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਪਕਾਸੇਤਿ। ਸਾਧੁ ਖੋ ਪਨ ਤਥਾਰੂਪਾਨਂ ਅਰਹਤਂ ਦਸ੍ਸਨਂ ਹੋਤੀ’’ਤਿ।
Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā aṅguttarāpesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ aḍḍhateḷasehi bhikkhusatehi yena āpaṇaṃ nāma aṅguttarāpānaṃ nigamo tadavasari. Assosi kho keṇiyo jaṭilo ‘‘samaṇo khalu, bho, gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito aṅguttarāpesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ aḍḍhateḷasehi bhikkhusatehi āpaṇaṃ anuppatto. Taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ evaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘itipi so bhagavā arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā’ti 2. So imaṃ lokaṃ sadevakaṃ samārakaṃ sabrahmakaṃ sassamaṇabrāhmaṇiṃ pajaṃ sadevamanussaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedeti. So dhammaṃ desati ādikalyāṇaṃ majjhekalyāṇaṃ pariyosānakalyāṇaṃ sātthaṃ sabyañjanaṃ, kevalaparipuṇṇaṃ parisuddhaṃ brahmacariyaṃ pakāseti. Sādhu kho pana tathārūpānaṃ arahataṃ dassanaṃ hotī’’ti.
ਅਥ ਖੋ ਕੇਣਿਯੋ ਜਟਿਲੋ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿ। ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ વੀਤਿਸਾਰੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਖੋ ਕੇਣਿਯਂ ਜਟਿਲਂ ਭਗવਾ ਧਮ੍ਮਿਯਾ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸੇਸਿ ਸਮਾਦਪੇਸਿ ਸਮੁਤ੍ਤੇਜੇਸਿ ਸਮ੍ਪਹਂਸੇਸਿ। ਅਥ ਖੋ ਕੇਣਿਯੋ ਜਟਿਲੋ ਭਗવਤਾ ਧਮ੍ਮਿਯਾ ਕਥਾਯ ਸਨ੍ਦਸ੍ਸਿਤੋ ਸਮਾਦਪਿਤੋ ਸਮੁਤ੍ਤੇਜਿਤੋ ਸਮ੍ਪਹਂਸਿਤੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਅਧਿવਾਸੇਤੁ ਮੇ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ ਸ੍વਾਤਨਾਯ ਭਤ੍ਤਂ ਸਦ੍ਧਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨਾ’’ਤਿ। ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਭਗવਾ ਕੇਣਿਯਂ ਜਟਿਲਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਮਹਾ ਖੋ, ਕੇਣਿਯ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਅਡ੍ਢਤੇਲ਼ਸਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਿ; ਤ੍વਞ੍ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਸੁ ਅਭਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ’’ਤਿ।
Atha kho keṇiyo jaṭilo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho keṇiyaṃ jaṭilaṃ bhagavā dhammiyā kathāya sandassesi samādapesi samuttejesi sampahaṃsesi. Atha kho keṇiyo jaṭilo bhagavatā dhammiyā kathāya sandassito samādapito samuttejito sampahaṃsito bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘adhivāsetu me bhavaṃ gotamo svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti. Evaṃ vutte, bhagavā keṇiyaṃ jaṭilaṃ etadavoca – ‘‘mahā kho, keṇiya, bhikkhusaṅgho aḍḍhateḷasāni bhikkhusatāni; tvañca brāhmaṇesu abhippasanno’’ti.
ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਕੇਣਿਯੋ ਜਟਿਲੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਮਹਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਅਡ੍ਢਤੇਲ਼ਸਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਿ, ਅਹਞ੍ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਸੁ ਅਭਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ; ਅਧਿવਾਸੇਤੁ ਮੇ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ ਸ੍વਾਤਨਾਯ ਭਤ੍ਤਂ ਸਦ੍ਧਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨਾ’’ਤਿ। ਦੁਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਭਗવਾ ਕੇਣਿਯਂ ਜਟਿਲਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਮਹਾ ਖੋ, ਕੇਣਿਯ, ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਅਡ੍ਢਤੇਲ਼ਸਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਿ; ਤ੍વਞ੍ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਸੁ ਅਭਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ’’ਤਿ।
Dutiyampi kho keṇiyo jaṭilo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kiñcāpi, bho gotama, mahā bhikkhusaṅgho aḍḍhateḷasāni bhikkhusatāni, ahañca brāhmaṇesu abhippasanno; adhivāsetu me bhavaṃ gotamo svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti. Dutiyampi kho bhagavā keṇiyaṃ jaṭilaṃ etadavoca – ‘‘mahā kho, keṇiya, bhikkhusaṅgho aḍḍhateḷasāni bhikkhusatāni; tvañca brāhmaṇesu abhippasanno’’ti.
ਤਤਿਯਮ੍ਪਿ ਖੋ ਕੇਣਿਯੋ ਜਟਿਲੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਮਹਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੋ ਅਡ੍ਢਤੇਲ਼ਸਾਨਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤਾਨਿ, ਅਹਞ੍ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇਸੁ ਅਭਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ, ਅਧਿવਾਸੇਤੁ 3 ਮੇ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ ਸ੍વਾਤਨਾਯ ਭਤ੍ਤਂ ਸਦ੍ਧਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨਾ’’ਤਿ। ਅਧਿવਾਸੇਸਿ ਭਗવਾ ਤੁਣ੍ਹੀਭਾવੇਨ। ਅਥ ਖੋ ਕੇਣਿਯੋ ਜਟਿਲੋ ਭਗવਤੋ ਅਧਿવਾਸਨਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਯੇਨ ਸਕੋ ਅਸ੍ਸਮੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਮਿਤ੍ਤਾਮਚ੍ਚੇ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤੇ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਸੁਣਨ੍ਤੁ ਮੇ ਭવਨ੍ਤੋ ਮਿਤ੍ਤਾਮਚ੍ਚਾ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤਾ, ਸਮਣੋ ਮੇ ਗੋਤਮੋ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤੋ ਸ੍વਾਤਨਾਯ ਭਤ੍ਤਂ ਸਦ੍ਧਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ, ਯੇਨ ਮੇ ਕਾਯવੇਯ੍ਯਾવਟਿਕਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ। ‘‘ਏવਂ, ਭੋ’’ਤਿ ਖੋ ਕੇਣਿਯਸ੍ਸ ਜਟਿਲਸ੍ਸ ਮਿਤ੍ਤਾਮਚ੍ਚਾ ਞਾਤਿਸਾਲੋਹਿਤਾ ਕੇਣਿਯਸ੍ਸ ਜਟਿਲਸ੍ਸ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਉਦ੍ਧਨਾਨਿ ਖਣਨ੍ਤਿ, ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਕਟ੍ਠਾਨਿ ਫਾਲੇਨ੍ਤਿ, ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਭਾਜਨਾਨਿ ਧੋવਨ੍ਤਿ, ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਉਦਕਮਣਿਕਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਨ੍ਤਿ, ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਆਸਨਾਨਿ ਪਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤਿ। ਕੇਣਿਯੋ ਪਨ ਜਟਿਲੋ ਸਾਮਂਯੇવ ਮਣ੍ਡਲਮਾਲ਼ਂ ਪਟਿਯਾਦੇਤਿ।
Tatiyampi kho keṇiyo jaṭilo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kiñcāpi, bho gotama, mahā bhikkhusaṅgho aḍḍhateḷasāni bhikkhusatāni, ahañca brāhmaṇesu abhippasanno, adhivāsetu 4 me bhavaṃ gotamo svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena. Atha kho keṇiyo jaṭilo bhagavato adhivāsanaṃ viditvā uṭṭhāyāsanā yena sako assamo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā mittāmacce ñātisālohite āmantesi – ‘‘suṇantu me bhavanto mittāmaccā ñātisālohitā, samaṇo me gotamo nimantito svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghena, yena me kāyaveyyāvaṭikaṃ kareyyāthā’’ti. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho keṇiyassa jaṭilassa mittāmaccā ñātisālohitā keṇiyassa jaṭilassa paṭissutvā appekacce uddhanāni khaṇanti, appekacce kaṭṭhāni phālenti, appekacce bhājanāni dhovanti, appekacce udakamaṇikaṃ patiṭṭhāpenti, appekacce āsanāni paññāpenti. Keṇiyo pana jaṭilo sāmaṃyeva maṇḍalamāḷaṃ paṭiyādeti.
ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਸੇਲੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਆਪਣੇ ਪਟਿવਸਤਿ, ਤਿਣ੍ਣਂ વੇਦਾਨਂ ਪਾਰਗੂ ਸਨਿਘਣ੍ਡੁਕੇਟੁਭਾਨਂ ਸਾਕ੍ਖਰਪ੍ਪਭੇਦਾਨਂ ਇਤਿਹਾਸਪਞ੍ਚਮਾਨਂ ਪਦਕੋ વੇਯ੍ਯਾਕਰਣੋ ਲੋਕਾਯਤਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣੇਸੁ ਅਨવਯੋ, ਤੀਣਿ ਚ ਮਾਣવਕਸਤਾਨਿ ਮਨ੍ਤੇ વਾਚੇਤਿ।
Tena kho pana samayena selo brāhmaṇo āpaṇe paṭivasati, tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍukeṭubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ padako veyyākaraṇo lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo, tīṇi ca māṇavakasatāni mante vāceti.
ਤੇਨ ਖੋ ਪਨ ਸਮਯੇਨ ਕੇਣਿਯੋ ਜਟਿਲੋ ਸੇਲੇ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੇ ਅਭਿਪ੍ਪਸਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਸੇਲੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਤੀਹਿ ਮਾਣવਕਸਤੇਹਿ ਪਰਿવੁਤੋ ਜਙ੍ਘਾવਿਹਾਰਂ ਅਨੁਚਙ੍ਕਮਮਾਨੋ ਅਨੁવਿਚਰਮਾਨੋ ਯੇਨ ਕੇਣਿਯਸ੍ਸ ਜਟਿਲਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਮੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ। ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਸੇਲੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਕੇਣਿਯਸ੍ਸ ਜਟਿਲਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਮੇ 5 ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਉਦ੍ਧਨਾਨਿ ਖਣਨ੍ਤੇ…ਪੇ॰… ਅਪ੍ਪੇਕਚ੍ਚੇ ਆਸਨਾਨਿ ਪਞ੍ਞਪੇਨ੍ਤੇ, ਕੇਣਿਯਂ ਪਨ ਜਟਿਲਂ ਸਾਮਂਯੇવ ਮਣ੍ਡਲਮਾਲ਼ਂ ਪਟਿਯਾਦੇਨ੍ਤਂ। ਦਿਸ੍વਾਨ ਕੇਣਿਯਂ ਜਟਿਲਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਖੋ ਭੋਤੋ ਕੇਣਿਯਸ੍ਸ ਆવਾਹੋ વਾ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, વਿવਾਹੋ વਾ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਮਹਾਯਞ੍ਞੋ વਾ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤੋ, ਰਾਜਾ વਾ ਮਾਗਧੋ ਸੇਨਿਯੋ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰੋ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤੋ ਸ੍વਾਤਨਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਬਲਕਾਯੇਨਾ’’ਤਿ?
Tena kho pana samayena keṇiyo jaṭilo sele brāhmaṇe abhippasanno hoti. Atha kho selo brāhmaṇo tīhi māṇavakasatehi parivuto jaṅghāvihāraṃ anucaṅkamamāno anuvicaramāno yena keṇiyassa jaṭilassa assamo tenupasaṅkami. Addasā kho selo brāhmaṇo keṇiyassa jaṭilassa assame 6 appekacce uddhanāni khaṇante…pe… appekacce āsanāni paññapente, keṇiyaṃ pana jaṭilaṃ sāmaṃyeva maṇḍalamāḷaṃ paṭiyādentaṃ. Disvāna keṇiyaṃ jaṭilaṃ etadavoca – ‘‘kiṃ nu kho bhoto keṇiyassa āvāho vā bhavissati, vivāho vā bhavissati, mahāyañño vā paccupaṭṭhito, rājā vā māgadho seniyo bimbisāro nimantito svātanāya saddhiṃ balakāyenā’’ti?
‘‘ਨ ਮੇ, ਭੋ ਸੇਲ, ਆવਾਹੋ વਾ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ વਿવਾਹੋ વਾ, ਨਾਪਿ ਰਾਜਾ ਮਾਗਧੋ ਸੇਨਿਯੋ ਬਿਮ੍ਬਿਸਾਰੋ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤੋ ਸ੍વਾਤਨਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਬਲਕਾਯੇਨ; ਅਪਿ ਚ ਖੋ ਮੇ ਮਹਾਯਞ੍ਞੋ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਿਤੋ। ਅਤ੍ਥਿ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਸਕ੍ਯਪੁਤ੍ਤੋ ਸਕ੍ਯਕੁਲਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਾਪੇਸੁ ਚਾਰਿਕਂ ਚਰਮਾਨੋ ਮਹਤਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਡ੍ਢਤੇਲ਼ਸੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਸਤੇਹਿ ਆਪਣਂ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ। ਤਂ ਖੋ ਪਨ ਭવਨ੍ਤਂ ਗੋਤਮਂ…ਪੇ॰… ਬੁਦ੍ਧੋ ਭਗવਾਤਿ। ਸੋ ਮੇ ਨਿਮਨ੍ਤਿਤੋ ਸ੍વਾਤਨਾਯ ਭਤ੍ਤਂ ਸਦ੍ਧਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨਾ’’ਤਿ। ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ, ਭੋ ਕੇਣਿਯ, વਦੇਸਿ’’? ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ, ਭੋ ਸੇਲ, વਦਾਮਿ’’। ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ, ਭੋ ਕੇਣਿਯ, વਦੇਸਿ’’? ‘‘ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ, ਭੋ ਸੇਲ, વਦਾਮੀ’’ਤਿ।
‘‘Na me, bho sela, āvāho vā bhavissati vivāho vā, nāpi rājā māgadho seniyo bimbisāro nimantito svātanāya saddhiṃ balakāyena; api ca kho me mahāyañño paccupaṭṭhito. Atthi samaṇo gotamo sakyaputto sakyakulā pabbajito aṅguttarāpesu cārikaṃ caramāno mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ aḍḍhateḷasehi bhikkhusatehi āpaṇaṃ anuppatto. Taṃ kho pana bhavantaṃ gotamaṃ…pe… buddho bhagavāti. So me nimantito svātanāya bhattaṃ saddhiṃ bhikkhusaṅghenā’’ti. ‘‘Buddhoti, bho keṇiya, vadesi’’? ‘‘Buddhoti, bho sela, vadāmi’’. ‘‘Buddhoti, bho keṇiya, vadesi’’? ‘‘Buddhoti, bho sela, vadāmī’’ti.
ਅਥ ਖੋ ਸੇਲਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਘੋਸੋਪਿ ਖੋ ਏਸੋ ਦੁਲ੍ਲਭੋ ਲੋਕਸ੍ਮਿਂ ਯਦਿਦਂ ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ। ਆਗਤਾਨਿ ਖੋ ਪਨਮ੍ਹਾਕਂ ਮਨ੍ਤੇਸੁ ਦ੍વਤ੍ਤਿਂਸਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣਾਨਿ, ਯੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਸ੍ਸ ਮਹਾਪੁਰਿਸਸ੍ਸ ਦ੍વੇવ ਗਤਿਯੋ ਭવਨ੍ਤਿ ਅਨਞ੍ਞਾ। ਸਚੇ ਅਗਾਰਂ ਅਜ੍ਝਾવਸਤਿ ਰਾਜਾ ਹੋਤਿ ਚਕ੍ਕવਤ੍ਤਿ ਧਮ੍ਮਿਕੋ ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ ਚਾਤੁਰਨ੍ਤੋ વਿਜਿਤਾવੀ ਜਨਪਦਤ੍ਥਾવਰਿਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸਤ੍ਤਰਤਨਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ। ਤਸ੍ਸਿਮਾਨਿ ਸਤ੍ਤ ਰਤਨਾਨਿ ਭવਨ੍ਤਿ, ਸੇਯ੍ਯਥਿਦਂ – ਚਕ੍ਕਰਤਨਂ, ਹਤ੍ਥਿਰਤਨਂ, ਅਸ੍ਸਰਤਨਂ, ਮਣਿਰਤਨਂ, ਇਤ੍ਥਿਰਤਨਂ, ਗਹਪਤਿਰਤਨਂ, ਪਰਿਣਾਯਕਰਤਨਮੇવ ਸਤ੍ਤਮਂ। ਪਰੋਸਹਸ੍ਸਂ ਖੋ ਪਨਸ੍ਸ ਪੁਤ੍ਤਾ ਭવਨ੍ਤਿ ਸੂਰਾ વੀਰਙ੍ਗਰੂਪਾ ਪਰਸੇਨਪ੍ਪਮਦ੍ਦਨਾ। ਸੋ ਇਮਂ ਪਥવਿਂ ਸਾਗਰਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਅਦਣ੍ਡੇਨ ਅਸਤ੍ਥੇਨ ਧਮ੍ਮੇਨ ਅਭਿવਿਜਿਯ ਅਜ੍ਝਾવਸਤਿ। ਸਚੇ ਖੋ ਪਨ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਤਿ, ਅਰਹਂ ਹੋਤਿ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਲੋਕੇ વਿવਟ੍ਟਚ੍ਛਦੋ 7। ਕਹਂ ਪਨ, ਭੋ ਕੇਣਿਯ, ਏਤਰਹਿ ਸੋ ਭવਂ ਗੋਤਮੋ વਿਹਰਤਿ ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ’’ਤਿ?
Atha kho selassa brāhmaṇassa etadahosi – ‘‘ghosopi kho eso dullabho lokasmiṃ yadidaṃ buddhoti. Āgatāni kho panamhākaṃ mantesu dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇāni, yehi samannāgatassa mahāpurisassa dveva gatiyo bhavanti anaññā. Sace agāraṃ ajjhāvasati rājā hoti cakkavatti dhammiko dhammarājā cāturanto vijitāvī janapadatthāvariyappatto sattaratanasamannāgato. Tassimāni satta ratanāni bhavanti, seyyathidaṃ – cakkaratanaṃ, hatthiratanaṃ, assaratanaṃ, maṇiratanaṃ, itthiratanaṃ, gahapatiratanaṃ, pariṇāyakaratanameva sattamaṃ. Parosahassaṃ kho panassa puttā bhavanti sūrā vīraṅgarūpā parasenappamaddanā. So imaṃ pathaviṃ sāgarapariyantaṃ adaṇḍena asatthena dhammena abhivijiya ajjhāvasati. Sace kho pana agārasmā anagāriyaṃ pabbajati, arahaṃ hoti sammāsambuddho loke vivaṭṭacchado 8. Kahaṃ pana, bho keṇiya, etarahi so bhavaṃ gotamo viharati arahaṃ sammāsambuddho’’ti?
ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ, ਕੇਣਿਯੋ ਜਟਿਲੋ ਦਕ੍ਖਿਣਂ ਬਾਹੁਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਸੇਲਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਯੇਨੇਸਾ , ਭੋ ਸੇਲ, ਨੀਲવਨਰਾਜੀ’’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਸੇਲੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਤੀਹਿ ਮਾਣવਕਸਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ। ਅਥ ਖੋ ਸੇਲੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਤੇ ਮਾਣવਕੇ ਆਮਨ੍ਤੇਸਿ – ‘‘ਅਪ੍ਪਸਦ੍ਦਾ ਭੋਨ੍ਤੋ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੁ, ਪਦੇ ਪਦਂ ਨਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਾ। ਦੁਰਾਸਦਾ ਹਿ ਤੇ ਭਗવਨ੍ਤੋ 9 ਸੀਹਾવ ਏਕਚਰਾ। ਯਦਾ ਚਾਹਂ, ਭੋ, ਸਮਣੇਨ ਗੋਤਮੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਮਨ੍ਤੇਯ੍ਯੁਂ, ਮਾ ਮੇ ਭੋਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਕਥਂ ਓਪਾਤੇਥ; ਕਥਾਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਮੇ ਭવਨ੍ਤੋ ਆਗਮੇਨ੍ਤੂ’’ਤਿ।
Evaṃ vutte, keṇiyo jaṭilo dakkhiṇaṃ bāhuṃ paggahetvā selaṃ brāhmaṇaṃ etadavoca – ‘‘yenesā , bho sela, nīlavanarājī’’ti. Atha kho selo brāhmaṇo tīhi māṇavakasatehi saddhiṃ yena bhagavā tenupasaṅkami. Atha kho selo brāhmaṇo te māṇavake āmantesi – ‘‘appasaddā bhonto āgacchantu, pade padaṃ nikkhipantā. Durāsadā hi te bhagavanto 10 sīhāva ekacarā. Yadā cāhaṃ, bho, samaṇena gotamena saddhiṃ manteyyuṃ, mā me bhonto antarantarā kathaṃ opātetha; kathāpariyosānaṃ me bhavanto āgamentū’’ti.
ਅਥ ਖੋ ਸੇਲੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਭਗવਤਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਮੋਦਿ। ਸਮ੍ਮੋਦਨੀਯਂ ਕਥਂ ਸਾਰਣੀਯਂ વੀਤਿਸਾਰੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਖੋ ਸੇਲੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਭਗવਤੋ ਕਾਯੇ ਦ੍વਤ੍ਤਿਂਸਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਸਮਨ੍ਨੇਸਿ 11। ਅਦ੍ਦਸਾ ਖੋ ਸੇਲੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਭਗવਤੋ ਕਾਯੇ ਦ੍વਤ੍ਤਿਂਸਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਠਪੇਤ੍વਾ ਦ੍વੇ। ਦ੍વੀਸੁ ਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣੇਸੁ ਕਙ੍ਖਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤਿ ਨਾਧਿਮੁਚ੍ਚਤਿ ਨ ਸਮ੍ਪਸੀਦਤਿ – ਕੋਸੋਹਿਤੇ ਚ વਤ੍ਥਗੁਯ੍ਹੇ, ਪਹੂਤਜਿવ੍ਹਤਾਯ ਚਾਤਿ।
Atha kho selo brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho selo brāhmaṇo bhagavato kāye dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇāni samannesi 12. Addasā kho selo brāhmaṇo bhagavato kāye dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇāni yebhuyyena ṭhapetvā dve. Dvīsu mahāpurisalakkhaṇesu kaṅkhati vicikicchati nādhimuccati na sampasīdati – kosohite ca vatthaguyhe, pahūtajivhatāya cāti.
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਤੋ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਪਸ੍ਸਤਿ ਖੋ ਮੇ ਅਯਂ ਸੇਲੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਦ੍વਤ੍ਤਿਂਸਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨ ਠਪੇਤ੍વਾ ਦ੍વੇ। ਦ੍વੀਸੁ ਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣੇਸੁ ਕਙ੍ਖਤਿ વਿਚਿਕਿਚ੍ਛਤਿ ਨਾਧਿਮੁਚ੍ਚਤਿ ਨ ਸਮ੍ਪਸੀਦਤਿ – ਕੋਸੋਹਿਤੇ ਚ વਤ੍ਥਗੁਯ੍ਹੇ, ਪਹੂਤਜਿવ੍ਹਤਾਯ ਚਾ’’ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਤਥਾਰੂਪਂ ਇਦ੍ਧਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਾਸਿ 13, ਯਥਾ ਅਦ੍ਦਸ ਸੇਲੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਭਗવਤੋ ਕੋਸੋਹਿਤਂ વਤ੍ਥਗੁਯ੍ਹਂ । ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਜਿવ੍ਹਂ ਨਿਨ੍ਨਾਮੇਤ੍વਾ ਉਭੋਪਿ ਕਣ੍ਣਸੋਤਾਨਿ ਅਨੁਮਸਿ ਪਟਿਮਸਿ, ਉਭੋਪਿ ਨਾਸਿਕਸੋਤਾਨਿ ਅਨੁਮਸਿ ਪਟਿਮਸਿ, ਕੇવਲਮ੍ਪਿ ਨਲਾਟਮਣ੍ਡਲਂ ਜਿવ੍ਹਾਯ ਛਾਦੇਸਿ।
Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘passati kho me ayaṃ selo brāhmaṇo dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇāni yebhuyyena ṭhapetvā dve. Dvīsu mahāpurisalakkhaṇesu kaṅkhati vicikicchati nādhimuccati na sampasīdati – kosohite ca vatthaguyhe, pahūtajivhatāya cā’’ti. Atha kho bhagavā tathārūpaṃ iddhābhisaṅkhāraṃ abhisaṅkhāsi 14, yathā addasa selo brāhmaṇo bhagavato kosohitaṃ vatthaguyhaṃ . Atha kho bhagavā jivhaṃ ninnāmetvā ubhopi kaṇṇasotāni anumasi paṭimasi, ubhopi nāsikasotāni anumasi paṭimasi, kevalampi nalāṭamaṇḍalaṃ jivhāya chādesi.
ਅਥ ਖੋ ਸੇਲਸ੍ਸ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸ੍ਸ ਏਤਦਹੋਸਿ – ‘‘ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਖੋ ਸਮਣੋ ਗੋਤਮੋ ਦ੍વਤ੍ਤਿਂਸਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣੇਹਿ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣੇਹਿ, ਨੋ ਅਪੁਰਿਪੁਣ੍ਣੇਹਿ। ਨੋ ਚ ਖੋ ਨਂ ਜਾਨਾਮਿ ਬੁਦ੍ਧੋ વਾ ਨੋ વਾ। ਸੁਤਂ ਖੋ ਪਨ ਮੇਤਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾਨਂ વੁਡ੍ਢਾਨਂ ਮਹਲ੍ਲਕਾਨਂ ਆਚਰਿਯਪਾਚਰਿਯਾਨਂ ਭਾਸਮਾਨਾਨਂ – ‘ਯੇ ਤੇ ਭવਨ੍ਤਿ ਅਰਹਨ੍ਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾ, ਤੇ ਸਕੇ વਣ੍ਣੇ ਭਞ੍ਞਮਾਨੇ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਾਤੁਕਰੋਨ੍ਤੀ’ਤਿ। ਯਂਨੂਨਾਹਂ ਸਮਣਂ ਗੋਤਮਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਸਾਰੁਪ੍ਪਾਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਅਭਿਤ੍ਥવੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ। ਅਥ ਖੋ ਸੇਲੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਸਾਰੁਪ੍ਪਾਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਅਭਿਤ੍ਥવਿ –
Atha kho selassa brāhmaṇassa etadahosi – ‘‘samannāgato kho samaṇo gotamo dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇehi paripuṇṇehi, no apuripuṇṇehi. No ca kho naṃ jānāmi buddho vā no vā. Sutaṃ kho pana metaṃ brāhmaṇānaṃ vuḍḍhānaṃ mahallakānaṃ ācariyapācariyānaṃ bhāsamānānaṃ – ‘ye te bhavanti arahanto sammāsambuddhā, te sake vaṇṇe bhaññamāne attānaṃ pātukarontī’ti. Yaṃnūnāhaṃ samaṇaṃ gotamaṃ sammukhā sāruppāhi gāthāhi abhitthaveyya’’nti. Atha kho selo brāhmaṇo bhagavantaṃ sammukhā sāruppāhi gāthāhi abhitthavi –
੫੫੩.
553.
‘‘ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਕਾਯੋ ਸੁਰੁਚਿ, ਸੁਜਾਤੋ ਚਾਰੁਦਸ੍ਸਨੋ।
‘‘Paripuṇṇakāyo suruci, sujāto cārudassano;
ਸੁવਣ੍ਣવਣ੍ਣੋਸਿ ਭਗવਾ, ਸੁਸੁਕ੍ਕਦਾਠੋਸਿ વੀਰਿਯવਾ॥
Suvaṇṇavaṇṇosi bhagavā, susukkadāṭhosi vīriyavā.
੫੫੪.
554.
‘‘ਨਰਸ੍ਸ ਹਿ ਸੁਜਾਤਸ੍ਸ, ਯੇ ਭવਨ੍ਤਿ વਿਯਞ੍ਜਨਾ।
‘‘Narassa hi sujātassa, ye bhavanti viyañjanā;
ਸਬ੍ਬੇ ਤੇ ਤવ ਕਾਯਸ੍ਮਿਂ, ਮਹਾਪੁਰਿਸਲਕ੍ਖਣਾ॥
Sabbe te tava kāyasmiṃ, mahāpurisalakkhaṇā.
੫੫੫.
555.
‘‘ਪਸਨ੍ਨਨੇਤ੍ਤੋ ਸੁਮੁਖੋ, ਬ੍ਰਹਾ ਉਜੁ ਪਤਾਪવਾ।
‘‘Pasannanetto sumukho, brahā uju patāpavā;
ਮਜ੍ਝੇ ਸਮਣਸਙ੍ਘਸ੍ਸ, ਆਦਿਚ੍ਚੋવ વਿਰੋਚਸਿ॥
Majjhe samaṇasaṅghassa, ādiccova virocasi.
੫੫੬.
556.
‘‘ਕਲ੍ਯਾਣਦਸ੍ਸਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁ, ਕਞ੍ਚਨਸਨ੍ਨਿਭਤ੍ਤਚੋ।
‘‘Kalyāṇadassano bhikkhu, kañcanasannibhattaco;
ਕਿਂ ਤੇ ਸਮਣਭਾવੇਨ, ਏવਂ ਉਤ੍ਤਮવਣ੍ਣਿਨੋ॥
Kiṃ te samaṇabhāvena, evaṃ uttamavaṇṇino.
੫੫੭.
557.
‘‘ਰਾਜਾ ਅਰਹਸਿ ਭવਿਤੁਂ, ਚਕ੍ਕવਤ੍ਤੀ ਰਥੇਸਭੋ।
‘‘Rājā arahasi bhavituṃ, cakkavattī rathesabho;
੫੫੮.
558.
ਰਾਜਾਭਿਰਾਜਾ ਮਨੁਜਿਨ੍ਦੋ, ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਹਿ ਗੋਤਮ’’॥
Rājābhirājā manujindo, rajjaṃ kārehi gotama’’.
੫੫੯.
559.
‘‘ਰਾਜਾਹਮਸ੍ਮਿ ਸੇਲਾਤਿ, (ਭਗવਾ) ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ।
‘‘Rājāhamasmi selāti, (bhagavā) dhammarājā anuttaro;
ਧਮ੍ਮੇਨ ਚਕ੍ਕਂ વਤ੍ਤੇਮਿ, ਚਕ੍ਕਂ ਅਪ੍ਪਟਿવਤ੍ਤਿਯਂ’’॥
Dhammena cakkaṃ vattemi, cakkaṃ appaṭivattiyaṃ’’.
੫੬੦.
560.
‘‘ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ ਪਟਿਜਾਨਾਸਿ, (ਇਤਿ ਸੇਲੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ) ਧਮ੍ਮਰਾਜਾ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ।
‘‘Sambuddho paṭijānāsi, (iti selo brāhmaṇo) dhammarājā anuttaro;
‘ਧਮ੍ਮੇਨ ਚਕ੍ਕਂ વਤ੍ਤੇਮਿ’, ਇਤਿ ਭਾਸਸਿ ਗੋਤਮ॥
‘Dhammena cakkaṃ vattemi’, iti bhāsasi gotama.
੫੬੧.
561.
‘‘ਕੋ ਨੁ ਸੇਨਾਪਤਿ ਭੋਤੋ, ਸਾવਕੋ ਸਤ੍ਥੁਰਨ੍વਯੋ।
‘‘Ko nu senāpati bhoto, sāvako satthuranvayo;
ਕੋ ਤੇ ਤਮਨੁવਤ੍ਤੇਤਿ, ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਪવਤ੍ਤਿਤਂ’’॥
Ko te tamanuvatteti, dhammacakkaṃ pavattitaṃ’’.
੫੬੨.
562.
‘‘ਮਯਾ ਪવਤ੍ਤਿਤਂ ਚਕ੍ਕਂ, (ਸੇਲਾਤਿ ਭਗવਾ) ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਅਨੁਤ੍ਤਰਂ।
‘‘Mayā pavattitaṃ cakkaṃ, (selāti bhagavā) dhammacakkaṃ anuttaraṃ;
ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਅਨੁવਤ੍ਤੇਤਿ, ਅਨੁਜਾਤੋ ਤਥਾਗਤਂ॥
Sāriputto anuvatteti, anujāto tathāgataṃ.
੫੬੩.
563.
‘‘ਅਭਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਂ ਅਭਿਞ੍ਞਾਤਂ, ਭਾવੇਤਬ੍ਬਞ੍ਚ ਭਾવਿਤਂ।
‘‘Abhiññeyyaṃ abhiññātaṃ, bhāvetabbañca bhāvitaṃ;
ਪਹਾਤਬ੍ਬਂ ਪਹੀਨਂ ਮੇ, ਤਸ੍ਮਾ ਬੁਦ੍ਧੋਸ੍ਮਿ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ॥
Pahātabbaṃ pahīnaṃ me, tasmā buddhosmi brāhmaṇa.
੫੬੪.
564.
‘‘વਿਨਯਸ੍ਸੁ ਮਯਿ ਕਙ੍ਖਂ, ਅਧਿਮੁਚ੍ਚਸ੍ਸੁ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ।
‘‘Vinayassu mayi kaṅkhaṃ, adhimuccassu brāhmaṇa;
ਦੁਲ੍ਲਭਂ ਦਸ੍ਸਨਂ ਹੋਤਿ, ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਅਭਿਣ੍ਹਸੋ॥
Dullabhaṃ dassanaṃ hoti, sambuddhānaṃ abhiṇhaso.
੫੬੫.
565.
ਸੋਹਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣ ਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋ, ਸਲ੍ਲਕਤ੍ਤੋ ਅਨੁਤ੍ਤਰੋ॥
Sohaṃ brāhmaṇa sambuddho, sallakatto anuttaro.
੫੬੬.
566.
‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਭੂਤੋ ਅਤਿਤੁਲੋ, ਮਾਰਸੇਨਪ੍ਪਮਦ੍ਦਨੋ।
‘‘Brahmabhūto atitulo, mārasenappamaddano;
ਸਬ੍ਬਾਮਿਤ੍ਤੇ વਸੀਕਤ੍વਾ, ਮੋਦਾਮਿ ਅਕੁਤੋਭਯੋ’’॥
Sabbāmitte vasīkatvā, modāmi akutobhayo’’.
੫੬੭.
567.
‘‘ਇਮਂ ਭવਨ੍ਤੋ ਨਿਸਾਮੇਥ, ਯਥਾ ਭਾਸਤਿ ਚਕ੍ਖੁਮਾ।
‘‘Imaṃ bhavanto nisāmetha, yathā bhāsati cakkhumā;
ਸਲ੍ਲਕਤ੍ਤੋ ਮਹਾવੀਰੋ, ਸੀਹੋવ ਨਦਤੀ વਨੇ॥
Sallakatto mahāvīro, sīhova nadatī vane.
੫੬੮.
568.
‘‘ਬ੍ਰਹ੍ਮਭੂਤਂ ਅਤਿਤੁਲਂ, ਮਾਰਸੇਨਪ੍ਪਮਦ੍ਦਨਂ।
‘‘Brahmabhūtaṃ atitulaṃ, mārasenappamaddanaṃ;
ਕੋ ਦਿਸ੍વਾ ਨਪ੍ਪਸੀਦੇਯ੍ਯ, ਅਪਿ ਕਣ੍ਹਾਭਿਜਾਤਿਕੋ॥
Ko disvā nappasīdeyya, api kaṇhābhijātiko.
੫੬੯.
569.
‘‘ਯੋ ਮਂ ਇਚ੍ਛਤਿ ਅਨ੍વੇਤੁ, ਯੋ વਾ ਨਿਚ੍ਛਤਿ ਗਚ੍ਛਤੁ।
‘‘Yo maṃ icchati anvetu, yo vā nicchati gacchatu;
ਇਧਾਹਂ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮਿ, વਰਪਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ’’॥
Idhāhaṃ pabbajissāmi, varapaññassa santike’’.
੫੭੦.
570.
ਮਯਮ੍ਪਿ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮ, વਰਪਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ’’॥
Mayampi pabbajissāma, varapaññassa santike’’.
੫੭੧.
571.
‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਤਿਸਤਾ ਇਮੇ, ਯਾਚਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਜਲੀਕਤਾ।
‘‘Brāhmaṇā tisatā ime, yācanti pañjalīkatā;
ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰਿਸ੍ਸਾਮ, ਭਗવਾ ਤવ ਸਨ੍ਤਿਕੇ’’॥
Brahmacariyaṃ carissāma, bhagavā tava santike’’.
੫੭੨.
572.
‘‘ਸ੍વਾਕ੍ਖਾਤਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ, (ਸੇਲਾਤਿ ਭਗવਾ) ਸਨ੍ਦਿਟ੍ਠਿਕਮਕਾਲਿਕਂ।
‘‘Svākkhātaṃ brahmacariyaṃ, (selāti bhagavā) sandiṭṭhikamakālikaṃ;
ਯਤ੍ਥ ਅਮੋਘਾ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਿਕ੍ਖਤੋ’’ਤਿ॥
Yattha amoghā pabbajjā, appamattassa sikkhato’’ti.
ਅਲਤ੍ਥ ਖੋ ਸੇਲੋ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋ ਸਪਰਿਸੋ ਭਗવਤੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ, ਅਲਤ੍ਥ ਉਪਸਮ੍ਪਦਂ। ਅਥ ਖੋ ਕੇਣਿਯੋ ਜਟਿਲੋ ਤਸ੍ਸਾ ਰਤ੍ਤਿਯਾ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਸਕੇ ਅਸ੍ਸਮੇ ਪਣੀਤਂ ਖਾਦਨੀਯਂ ਭੋਜਨੀਯਂ ਪਟਿਯਾਦਾਪੇਤ੍વਾ ਭਗવਤੋ ਕਾਲਂ ਆਰੋਚਾਪੇਸਿ – ‘‘ਕਾਲੋ, ਭੋ ਗੋਤਮ, ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ ਭਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ । ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਪੁਬ੍ਬਣ੍ਹਸਮਯਂ ਨਿવਾਸੇਤ੍વਾ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਮਾਦਾਯ ਯੇਨ ਕੇਣਿਯਸ੍ਸ ਜਟਿਲਸ੍ਸ ਅਸ੍ਸਮੋ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ; ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਪਞ੍ਞਤ੍ਤੇ ਆਸਨੇ ਨਿਸੀਦਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘੇਨ।
Alattha kho selo brāhmaṇo sapariso bhagavato santike pabbajjaṃ, alattha upasampadaṃ. Atha kho keṇiyo jaṭilo tassā rattiyā accayena sake assame paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā bhagavato kālaṃ ārocāpesi – ‘‘kālo, bho gotama, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti . Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena keṇiyassa jaṭilassa assamo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi saddhiṃ bhikkhusaṅghena.
ਅਥ ਖੋ ਕੇਣਿਯੋ ਜਟਿਲੋ ਬੁਦ੍ਧਪ੍ਪਮੁਖਂ ਭਿਕ੍ਖੁਸਙ੍ਘਂ ਪਣੀਤੇਨ ਖਾਦਨੀਯੇਨ ਭੋਜਨੀਯੇਨ ਸਹਤ੍ਥਾ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪੇਸਿ ਸਮ੍ਪવਾਰੇਸਿ। ਅਥ ਖੋ ਕੇਣਿਯੋ ਜਟਿਲੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਭੁਤ੍ਤਾવਿਂ ਓਨੀਤਪਤ੍ਤਪਾਣਿਂ ਅਞ੍ਞਤਰਂ ਨੀਚਂ ਆਸਨਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸੀਦਿ। ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਨਿਸਿਨ੍ਨਂ ਖੋ ਕੇਣਿਯਂ ਜਟਿਲਂ ਭਗવਾ ਇਮਾਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਅਨੁਮੋਦਿ –
Atha kho keṇiyo jaṭilo buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappesi sampavāresi. Atha kho keṇiyo jaṭilo bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho keṇiyaṃ jaṭilaṃ bhagavā imāhi gāthāhi anumodi –
੫੭੩.
573.
‘‘ਅਗ੍ਗਿਹੁਤ੍ਤਮੁਖਾ ਯਞ੍ਞਾ, ਸਾવਿਤ੍ਤੀ ਛਨ੍ਦਸੋ ਮੁਖਂ।
‘‘Aggihuttamukhā yaññā, sāvittī chandaso mukhaṃ;
ਰਾਜਾ ਮੁਖਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ, ਨਦੀਨਂ ਸਾਗਰੋ ਮੁਖਂ॥
Rājā mukhaṃ manussānaṃ, nadīnaṃ sāgaro mukhaṃ.
੫੭੪.
574.
‘‘ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਾਨਂ ਮੁਖਂ ਚਨ੍ਦੋ, ਆਦਿਚ੍ਚੋ ਤਪਤਂ ਮੁਖਂ।
‘‘Nakkhattānaṃ mukhaṃ cando, ādicco tapataṃ mukhaṃ;
ਪੁਞ੍ਞਂ ਆਕਙ੍ਖਮਾਨਾਨਂ, ਸਙ੍ਘੋ વੇ ਯਜਤਂ ਮੁਖ’’ਨ੍ਤਿ॥
Puññaṃ ākaṅkhamānānaṃ, saṅgho ve yajataṃ mukha’’nti.
ਅਥ ਖੋ ਭਗવਾ ਕੇਣਿਯਂ ਜਟਿਲਂ ਇਮਾਹਿ ਗਾਥਾਹਿ ਅਨੁਮੋਦਿਤ੍વਾ ਉਟ੍ਠਾਯਾਸਨਾ ਪਕ੍ਕਾਮਿ। ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸੇਲੋ ਸਪਰਿਸੋ ਏਕੋ વੂਪਕਟ੍ਠੋ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤੋ ਆਤਾਪੀ ਪਹਿਤਤ੍ਤੋ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਨਚਿਰਸ੍ਸੇ …ਪੇ॰… ਅਞ੍ਞਤਰੋ ਖੋ ਪਨਾਪਸ੍ਮਾ ਸੇਲੋ ਸਪਰਿਸੋ ਅਰਹਤਂ ਅਹੋਸਿ।
Atha kho bhagavā keṇiyaṃ jaṭilaṃ imāhi gāthāhi anumoditvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi. Atha kho āyasmā selo sapariso eko vūpakaṭṭho appamatto ātāpī pahitatto viharanto nacirasse …pe… aññataro kho panāpasmā selo sapariso arahataṃ ahosi.
ਅਥ ਖੋ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸੇਲੋ ਸਪਰਿਸੋ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨੁਪਸਙ੍ਕਮਿ, ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਏਕਂਸਂ ਚੀવਰਂ ਕਤ੍વਾ ਯੇਨ ਭਗવਾ ਤੇਨਞ੍ਜਲਿਂ ਪਣਾਮੇਤ੍વਾ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਗਾਥਾਯ ਅਜ੍ਝਭਾਸਿ –
Atha kho āyasmā selo sapariso yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā ekaṃsaṃ cīvaraṃ katvā yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi –
੫੭੫.
575.
ਸਤ੍ਤਰਤ੍ਤੇਨ ਭਗવਾ, ਦਨ੍ਤਮ੍ਹ ਤવ ਸਾਸਨੇ॥
Sattarattena bhagavā, dantamha tava sāsane.
੫੭੬.
576.
‘‘ਤੁવਂ ਬੁਦ੍ਧੋ ਤੁવਂ ਸਤ੍ਥਾ, ਤੁવਂ ਮਾਰਾਭਿਭੂ ਮੁਨਿ।
‘‘Tuvaṃ buddho tuvaṃ satthā, tuvaṃ mārābhibhū muni;
ਤੁવਂ ਅਨੁਸਯੇ ਛੇਤ੍વਾ, ਤਿਣ੍ਣੋ ਤਾਰੇਸਿਮਂ ਪਜਂ॥
Tuvaṃ anusaye chetvā, tiṇṇo tāresimaṃ pajaṃ.
੫੭੭.
577.
‘‘ਉਪਧੀ ਤੇ ਸਮਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਾ, ਆਸવਾ ਤੇ ਪਦਾਲਿਤਾ।
‘‘Upadhī te samatikkantā, āsavā te padālitā;
੫੭੮.
578.
‘‘ਭਿਕ੍ਖવੋ ਤਿਸਤਾ ਇਮੇ, ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ ਪਞ੍ਜਲੀਕਤਾ।
‘‘Bhikkhavo tisatā ime, tiṭṭhanti pañjalīkatā;
ਪਾਦੇ વੀਰ ਪਸਾਰੇਹਿ, ਨਾਗਾ વਨ੍ਦਨ੍ਤੁ ਸਤ੍ਥੁਨੋ’’ਤਿ॥
Pāde vīra pasārehi, nāgā vandantu satthuno’’ti.
ਸੇਲਸੁਤ੍ਤਂ ਸਤ੍ਤਮਂ ਨਿਟ੍ਠਿਤਂ।
Selasuttaṃ sattamaṃ niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਸੁਤ੍ਤਨਿਪਾਤ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Suttanipāta-aṭṭhakathā / ੭. ਸੇਲਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 7. Selasuttavaṇṇanā