Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పేతవత్థు-అట్ఠకథా • Petavatthu-aṭṭhakathā |
౬. సేరిణీపేతివత్థువణ్ణనా
6. Seriṇīpetivatthuvaṇṇanā
నగ్గా దుబ్బణ్ణరూపాసీతి ఇదం సత్థరి జేతవనే విహరన్తే సేరిణీపేతిం ఆరబ్భ వుత్తం. కురురట్ఠే కిర హత్థినిపురే సేరిణీ నామ ఏకా రూపూపజీవినీ అహోసి. తత్థ చ ఉపోసథకరణత్థాయ తతో తతో భిక్ఖూ సన్నిపతింసు. పున మహాభిక్ఖుసన్నిపాతో అహోసి. తం దిస్వా మనుస్సా తిలతణ్డులాదిం సప్పినవనీతమధుఆదిఞ్చ బహుం దానూపకరణం సజ్జేత్వా మహాదానం పవత్తేసుం. తేన చ సమయేన సా గణికా అస్సద్ధా అప్పసన్నా మచ్ఛేరమలపరియుట్ఠితచిత్తా తేహి మనుస్సేహి ‘‘ఏహి తావ ఇదం దానం అనుమోదాహీ’’తి ఉస్సాహితాపి ‘‘కిం తేన ముణ్డకానం సమణానం దిన్నేనా’’తి అప్పసాదమేవ నేసం సమ్పవేదేసి, కుతో అప్పమత్తకస్స పరిచ్చాగో.
Naggā dubbaṇṇarūpāsīti idaṃ satthari jetavane viharante seriṇīpetiṃ ārabbha vuttaṃ. Kururaṭṭhe kira hatthinipure seriṇī nāma ekā rūpūpajīvinī ahosi. Tattha ca uposathakaraṇatthāya tato tato bhikkhū sannipatiṃsu. Puna mahābhikkhusannipāto ahosi. Taṃ disvā manussā tilataṇḍulādiṃ sappinavanītamadhuādiñca bahuṃ dānūpakaraṇaṃ sajjetvā mahādānaṃ pavattesuṃ. Tena ca samayena sā gaṇikā assaddhā appasannā maccheramalapariyuṭṭhitacittā tehi manussehi ‘‘ehi tāva idaṃ dānaṃ anumodāhī’’ti ussāhitāpi ‘‘kiṃ tena muṇḍakānaṃ samaṇānaṃ dinnenā’’ti appasādameva nesaṃ sampavedesi, kuto appamattakassa pariccāgo.
సా అపరేన సమయేన కాలం కత్వా అఞ్ఞతరస్స పచ్చన్తనగరస్స పరిఖాపిట్ఠే పేతీ హుత్వా నిబ్బత్తి. అథ హత్థినిపురవాసీ అఞ్ఞతరో ఉపాసకో వణిజ్జాయ తం నగరం గన్త్వా రత్తియా పచ్చూససమయే పరిఖాపిట్ఠం గతో తాదిసేన పయోజనేన. సా తత్థ తం దిస్వా సఞ్జానిత్వా నగ్గా అట్ఠిత్తచమత్తావసేససరీరా అతివియ బీభచ్ఛదస్సనా అవిదూరే ఠత్వా అత్తానం దస్సేసి. సో తం దిస్వా –
Sā aparena samayena kālaṃ katvā aññatarassa paccantanagarassa parikhāpiṭṭhe petī hutvā nibbatti. Atha hatthinipuravāsī aññataro upāsako vaṇijjāya taṃ nagaraṃ gantvā rattiyā paccūsasamaye parikhāpiṭṭhaṃ gato tādisena payojanena. Sā tattha taṃ disvā sañjānitvā naggā aṭṭhittacamattāvasesasarīrā ativiya bībhacchadassanā avidūre ṭhatvā attānaṃ dassesi. So taṃ disvā –
౪౬౪.
464.
‘‘నగ్గా దుబ్బణ్ణరూపాసి, కిసా ధమనిసన్థతా;
‘‘Naggā dubbaṇṇarūpāsi, kisā dhamanisanthatā;
ఉప్ఫాసులికే కిసికే, కా ను త్వం ఇధ తిట్ఠసీ’’తి. –
Upphāsulike kisike, kā nu tvaṃ idha tiṭṭhasī’’ti. –
గాథాయ పుచ్ఛి. సాపిస్స –
Gāthāya pucchi. Sāpissa –
౪౬౫.
465.
‘‘అహం భదన్తే పేతీమ్హి, దుగ్గతా యమలోకికా;
‘‘Ahaṃ bhadante petīmhi, duggatā yamalokikā;
పాపకమ్మం కరిత్వాన, పేతలోకం ఇతో గతా’’తి. –
Pāpakammaṃ karitvāna, petalokaṃ ito gatā’’ti. –
గాథాయ అత్తానం పకాసేసి. పున తేన –
Gāthāya attānaṃ pakāsesi. Puna tena –
౪౬౬.
466.
‘‘కిం ను కాయేన వాచాయ, మనసా దుక్కటం కతం;
‘‘Kiṃ nu kāyena vācāya, manasā dukkaṭaṃ kataṃ;
కిస్సకమ్మవిపాకేన, పేతలోకం ఇతో గతా’’తి. –
Kissakammavipākena, petalokaṃ ito gatā’’ti. –
గాథాయ కతకమ్మం పుచ్ఛితా –
Gāthāya katakammaṃ pucchitā –
౪౬౭.
467.
‘‘అనావటేసు తిత్థేసు, విచినిం అడ్ఢమాసకం;
‘‘Anāvaṭesu titthesu, viciniṃ aḍḍhamāsakaṃ;
సన్తేసు దేయ్యధమ్మేసు, దీపం నాకాసిమత్తనో.
Santesu deyyadhammesu, dīpaṃ nākāsimattano.
౪౬౮.
468.
‘‘నదిం ఉపేమి తసితా, రిత్తకా పరివత్తతి;
‘‘Nadiṃ upemi tasitā, rittakā parivattati;
ఛాయం ఉపేమి ఉణ్హేసు, ఆతపో పరివత్తతి.
Chāyaṃ upemi uṇhesu, ātapo parivattati.
౪౬౯.
469.
‘‘అగ్గివణ్ణో చ మే వాతో, డహన్తో ఉపవాయతి;
‘‘Aggivaṇṇo ca me vāto, ḍahanto upavāyati;
ఏతఞ్చ భన్తే అరహామి, అఞ్ఞఞ్చ పాపకం తతో.
Etañca bhante arahāmi, aññañca pāpakaṃ tato.
౪౭౦.
470.
‘‘గన్త్వాన హత్థినిం పురం, వజ్జేసి మయ్హ మాతరం;
‘‘Gantvāna hatthiniṃ puraṃ, vajjesi mayha mātaraṃ;
‘ధీతా చ తే మయా దిట్ఠా, దుగ్గతా యమలోకికా;
‘Dhītā ca te mayā diṭṭhā, duggatā yamalokikā;
పాపకమ్మం కరిత్వాన, పేతలోకం ఇతో గతా’.
Pāpakammaṃ karitvāna, petalokaṃ ito gatā’.
౪౭౧.
471.
‘‘అత్థి మే ఏత్థ నిక్ఖిత్తం, అనక్ఖాతఞ్చ తం మయా;
‘‘Atthi me ettha nikkhittaṃ, anakkhātañca taṃ mayā;
చత్తారి సతసహస్సాని, పల్లఙ్కస్స చ హేట్ఠతో.
Cattāri satasahassāni, pallaṅkassa ca heṭṭhato.
౪౭౨.
472.
‘‘తతో మే దానం దదతు, తస్సా చ హోతు జీవికా;
‘‘Tato me dānaṃ dadatu, tassā ca hotu jīvikā;
దానం దత్వా చ మే మాతా, దక్ఖిణం అనుదిచ్ఛతు;
Dānaṃ datvā ca me mātā, dakkhiṇaṃ anudicchatu;
తదాహం సుఖితా హేస్సం, సబ్బకామసమిద్ధినీ’’తి. –
Tadāhaṃ sukhitā hessaṃ, sabbakāmasamiddhinī’’ti. –
ఇమాహి ఛహి గాథాహి అత్తనా కతకమ్మఞ్చేవ పున తేన అత్తనో కాతబ్బం అత్థఞ్చ ఆచిక్ఖి.
Imāhi chahi gāthāhi attanā katakammañceva puna tena attano kātabbaṃ atthañca ācikkhi.
౪౬౭. తత్థ అనావటేసు తిత్థేసూతి కేనచి అనివారితేసు నదీతళాకాదీనం తిత్థపదేసేసు, యత్థ మనుస్సా న్హాయన్తి, ఉదకకిచ్చం కరోన్తి, తాదిసేసు ఠానేసు. విచినిం అడ్ఢమాసకన్తి ‘‘మనుస్సేహి ఠపేత్వా విస్సరితం అపినామేత్థ కిఞ్చి లభేయ్య’’న్తి లోభాభిభూతా అడ్ఢమాసకమత్తమ్పి విచినిం గవేసిం. అథ వా అనావటేసు తిత్థేసూతి ఉపసఙ్కమనేన కేనచి అనివారితేసు సత్తానం పయోగాసయసుద్ధియా కారణభావేన తిత్థభూతేసు సమణబ్రాహ్మణేసు విజ్జమానేసు. విచినిం అడ్ఢమాసకన్తి మచ్ఛేరమలపరియుట్ఠితచిత్తా కస్సచి కిఞ్చి అదేన్తీ అడ్ఢమాసకమ్పి విసేసేన చినిం, న సఞ్చినిం పుఞ్ఞం. తేనాహ ‘‘సన్తేసు దేయ్యధమ్మేసు, దీపం నాకాసిమత్తనో’’తి.
467. Tattha anāvaṭesu titthesūti kenaci anivāritesu nadītaḷākādīnaṃ titthapadesesu, yattha manussā nhāyanti, udakakiccaṃ karonti, tādisesu ṭhānesu. Viciniṃ aḍḍhamāsakanti ‘‘manussehi ṭhapetvā vissaritaṃ apināmettha kiñci labheyya’’nti lobhābhibhūtā aḍḍhamāsakamattampi viciniṃ gavesiṃ. Atha vā anāvaṭesu titthesūti upasaṅkamanena kenaci anivāritesu sattānaṃ payogāsayasuddhiyā kāraṇabhāvena titthabhūtesu samaṇabrāhmaṇesu vijjamānesu. Viciniṃ aḍḍhamāsakanti maccheramalapariyuṭṭhitacittā kassaci kiñci adentī aḍḍhamāsakampi visesena ciniṃ, na sañciniṃ puññaṃ. Tenāha ‘‘santesu deyyadhammesu, dīpaṃ nākāsimattano’’ti.
౪౬౮. తసితాతి పిపాసితా. రిత్తకాతి కాకపేయ్యా సన్దమానాపి నదీ మమ పాపకమ్మేన ఉదకేన రిత్తా తుచ్ఛా వాలికమత్తా హుత్వా పరివత్తతి. ఉణ్హేసూతి ఉణ్హసమయేసు. ఆతపో పరివత్తతీతి ఛాయాట్ఠానం మయి ఉపగతాయ ఆతపో సమ్పజ్జతి.
468.Tasitāti pipāsitā. Rittakāti kākapeyyā sandamānāpi nadī mama pāpakammena udakena rittā tucchā vālikamattā hutvā parivattati. Uṇhesūti uṇhasamayesu. Ātapo parivattatīti chāyāṭṭhānaṃ mayi upagatāya ātapo sampajjati.
౪౬౯-౭౦. అగ్గివణ్ణోతి సమ్ఫస్సేన అగ్గిసదిసో. తేన వుత్తం ‘‘డహన్తో ఉపవాయతీ’’తి. ఏతఞ్చ, భన్తే, అరహామీతి, భన్తేతి తం ఉపాసకం గరుకారేన వదతి. భన్తే, ఏతఞ్చ యథావుత్తం పిపాసాదిదుక్ఖం, అఞ్ఞఞ్చ తతో పాపకం దారుణం దుక్ఖం అనుభవితుం అరహామి తజ్జస్స పాపస్స కతత్తాతి అధిప్పాయో. వజ్జేసీతి వదేయ్యాసి.
469-70.Aggivaṇṇoti samphassena aggisadiso. Tena vuttaṃ ‘‘ḍahanto upavāyatī’’ti. Etañca, bhante, arahāmīti, bhanteti taṃ upāsakaṃ garukārena vadati. Bhante, etañca yathāvuttaṃ pipāsādidukkhaṃ, aññañca tato pāpakaṃ dāruṇaṃ dukkhaṃ anubhavituṃ arahāmi tajjassa pāpassa katattāti adhippāyo. Vajjesīti vadeyyāsi.
౪౭౧-౭౨. ఏత్థ నిక్ఖిత్తం, అనక్ఖాతన్తి ‘‘ఏత్తకం ఏత్థ నిక్ఖిత్త’’న్తి అనాచిక్ఖితం. ఇదాని తస్స పరిమాణం ఠపితట్ఠానఞ్చ దస్సేన్తీ ‘‘చత్తారి సతసహస్సాని, పల్లఙ్కస్స చ హేట్ఠతో’’తి ఆహ. తత్థ పల్లఙ్కస్సాతి పుబ్బే అత్తనో సయనపల్లఙ్కస్స. తతోతి నిహితధనతో ఏకదేసం గహేత్వా మమం ఉద్దిస్స దానం దేతు. తస్సాతి మయ్హం మాతుయా.
471-72.Ettha nikkhittaṃ, anakkhātanti ‘‘ettakaṃ ettha nikkhitta’’nti anācikkhitaṃ. Idāni tassa parimāṇaṃ ṭhapitaṭṭhānañca dassentī ‘‘cattāri satasahassāni, pallaṅkassa ca heṭṭhato’’ti āha. Tattha pallaṅkassāti pubbe attano sayanapallaṅkassa. Tatoti nihitadhanato ekadesaṃ gahetvā mamaṃ uddissa dānaṃ detu. Tassāti mayhaṃ mātuyā.
ఏవం తాయ పేతియా వుత్తే సో ఉపాసకో తస్సా వచనం సమ్పటిచ్ఛిత్వా తత్థ అత్తనో కరణీయం తీరేత్వా హత్థినిపురం గన్త్వా తస్సా మాతుయా తమత్థం ఆరోచేసి. తమత్థం దస్సేతుం –
Evaṃ tāya petiyā vutte so upāsako tassā vacanaṃ sampaṭicchitvā tattha attano karaṇīyaṃ tīretvā hatthinipuraṃ gantvā tassā mātuyā tamatthaṃ ārocesi. Tamatthaṃ dassetuṃ –
౪౭౩.
473.
సాధూతి సో పటిస్సుత్వా, గన్త్వాన హత్థినిం పురం;
Sādhūti so paṭissutvā, gantvāna hatthiniṃ puraṃ;
అవోచ తస్సా మాతరం –
Avoca tassā mātaraṃ –
‘‘ధీతా చ తే మయా దిట్ఠా, దుగ్గతా యమలోకికా;
‘‘Dhītā ca te mayā diṭṭhā, duggatā yamalokikā;
పాపకమ్మం కరిత్వాన, పేతలోకం ఇతో గతా.
Pāpakammaṃ karitvāna, petalokaṃ ito gatā.
౪౭౪.
474.
‘‘సా మం తత్థ సమాదపేసి, వజ్జేసి మయ్హ మాతరం;
‘‘Sā maṃ tattha samādapesi, vajjesi mayha mātaraṃ;
‘ధీతా చ తే మయా దిట్ఠా, దుగ్గతా యమలోకికా;
‘Dhītā ca te mayā diṭṭhā, duggatā yamalokikā;
పాపకమ్మం కరిత్వాన, పేతలోకం ఇతో గతా.
Pāpakammaṃ karitvāna, petalokaṃ ito gatā.
౪౭౫.
475.
‘‘‘అత్థి చ మే ఏత్థ నిక్ఖిత్తం, అనక్ఖాతఞ్చ తం మయా;
‘‘‘Atthi ca me ettha nikkhittaṃ, anakkhātañca taṃ mayā;
చత్తారి సతసహస్సాని, పల్లఙ్కస్స చ హేట్ఠతో.
Cattāri satasahassāni, pallaṅkassa ca heṭṭhato.
౪౭౬.
476.
‘‘‘తతో మే దానం దదతు, తస్సా చ హోతు జీవికా;
‘‘‘Tato me dānaṃ dadatu, tassā ca hotu jīvikā;
దానం దత్వా చ మే మాతా, దక్ఖిణం అనుదిచ్ఛతు;
Dānaṃ datvā ca me mātā, dakkhiṇaṃ anudicchatu;
తదాహం సుఖితా హేస్సం, సబ్బకామసమిద్ధినీ’.
Tadāhaṃ sukhitā hessaṃ, sabbakāmasamiddhinī’.
౪౭౭.
477.
‘‘తతో హి సా దానమదా, తస్సా దక్ఖిణమాదిసీ;
‘‘Tato hi sā dānamadā, tassā dakkhiṇamādisī;
పేతీ చ సుఖితా ఆసి, తస్సా చాసి సుజీవికా’’తి. –
Petī ca sukhitā āsi, tassā cāsi sujīvikā’’ti. –
సఙ్గీతికారా ఆహంసు. తా సువిఞ్ఞేయ్యావ.
Saṅgītikārā āhaṃsu. Tā suviññeyyāva.
తం సుత్వా తస్సా మాతా భిక్ఖుసఙ్ఘస్స దానం దత్వా తస్సా ఆదిసి. తేన సా పటిలద్ధూపకరణసమ్పత్తియం ఠితా మాతు అత్తానం దస్సేత్వా తం కారణం ఆచిక్ఖి, మాతా భిక్ఖూనం ఆరోచేసి, భిక్ఖూ తం పవత్తిం భగవతో ఆరోచేసుం. భగవా తమత్థం అట్ఠుప్పత్తిం కత్వా సమ్పత్తపరిసాయ ధమ్మం దేసేసి. సా దేసనా మహాజనస్స సాత్థికా అహోసీతి.
Taṃ sutvā tassā mātā bhikkhusaṅghassa dānaṃ datvā tassā ādisi. Tena sā paṭiladdhūpakaraṇasampattiyaṃ ṭhitā mātu attānaṃ dassetvā taṃ kāraṇaṃ ācikkhi, mātā bhikkhūnaṃ ārocesi, bhikkhū taṃ pavattiṃ bhagavato ārocesuṃ. Bhagavā tamatthaṃ aṭṭhuppattiṃ katvā sampattaparisāya dhammaṃ desesi. Sā desanā mahājanassa sātthikā ahosīti.
సేరిణీపేతివత్థువణ్ణనా నిట్ఠితా.
Seriṇīpetivatthuvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / పేతవత్థుపాళి • Petavatthupāḷi / ౬. సేరిణీపేతవత్థు • 6. Seriṇīpetavatthu