| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
๓-๔. เสรีสุตฺตาทิวณฺณนา
3-4. Serīsuttādivaṇṇanā
๑๐๔. ตติเย ทายโกติ ทานสีโลฯ ทานปตีติ ยํ ทานํ เทมิ, ตสฺส ปติ หุตฺวา เทมิ, น ทาโส น สหาโยฯ โย หิ อตฺตนา มธุรํ ภุญฺชติ, ปเรสํ อมธุรํ เทติ, โส ทานสงฺขาตสฺส เทยฺยธมฺมสฺส ทาโส หุตฺวา เทติฯ โย ยํ อตฺตนา ภุญฺชติ, ตเทว เทติ, โส สหาโย หุตฺวา เทติฯ โย ปน อตฺตนา เยน เตน ยาเปติ, ปเรสํ มธุรํ เทติ, โส ปติ เชฎฺฐโก สามิ หุตฺวา เทติฯ อหํ ‘‘ตาทิโส อโหสิ’’นฺติ วทติฯ
104. Tatiye dāyakoti dānasīlo. Dānapatīti yaṃ dānaṃ demi, tassa pati hutvā demi, na dāso na sahāyo. Yo hi attanā madhuraṃ bhuñjati, paresaṃ amadhuraṃ deti, so dānasaṅkhātassa deyyadhammassa dāso hutvā deti. Yo yaṃ attanā bhuñjati, tadeva deti, so sahāyo hutvā deti. Yo pana attanā yena tena yāpeti, paresaṃ madhuraṃ deti, so pati jeṭṭhako sāmi hutvā deti. Ahaṃ ‘‘tādiso ahosi’’nti vadati.
จตูสุ ทฺวาเรสุติ ตสฺส กิร รโญฺญ สินฺธวรฎฺฐํ โสธิวากรฎฺฐนฺติ เทฺว รฎฺฐานิ อเหสุํ, นครํ โรรุวํ นามฯ ตสฺส เอเกกสฺมิํ ทฺวาเร เทวสิกํ สตสหสฺสํ อุปฺปชฺชติ, อโนฺตนคเร วินิจฺฉยฎฺฐาเน สตสหสฺสํฯ โส พหุหิรญฺญสุวณฺณํ ราสิภูตํ ทิสฺวา กมฺมสฺสกตญาณํ อุปฺปาเทตฺวา จตูสุ ทฺวาเรสุ ทานสาลาโย กาเรตฺวา ตสฺมิํ ตสฺมิํ ทฺวาเร อุฎฺฐิตอาเยน ทานํ เทถาติ อมเจฺจ ฐเปสิฯ เตนาห – ‘‘จตูสุ ทฺวาเรสุ ทานํ ทียิตฺถา’’ติฯ
Catūsu dvāresuti tassa kira rañño sindhavaraṭṭhaṃ sodhivākaraṭṭhanti dve raṭṭhāni ahesuṃ, nagaraṃ roruvaṃ nāma. Tassa ekekasmiṃ dvāre devasikaṃ satasahassaṃ uppajjati, antonagare vinicchayaṭṭhāne satasahassaṃ. So bahuhiraññasuvaṇṇaṃ rāsibhūtaṃ disvā kammassakatañāṇaṃ uppādetvā catūsu dvāresu dānasālāyo kāretvā tasmiṃ tasmiṃ dvāre uṭṭhitaāyena dānaṃ dethāti amacce ṭhapesi. Tenāha – ‘‘catūsu dvāresu dānaṃ dīyitthā’’ti.
สมณพฺราหฺมณกปณทฺธิกวนิพฺพกยาจกานนฺติ เอตฺถ สมณาติ ปพฺพชฺชูปคตาฯ พฺราหฺมณาติ โภวาทิโนฯ สมิตปาปพาหิตปาเป ปน สมณพฺราหฺมเณ เอส นาลตฺถฯ กปณาติ ทุคฺคตา ทลิทฺทมนุสฺสา กาณกุณิอาทโยฯ อทฺธิกาติ ปถาวิโนฯ วนิพฺพกาติ เย ‘‘อิฎฺฐํ, ทินฺนํ, กนฺตํ, มนาปํ, กาเลน, อนวชฺชํ ทินฺนํ, ททํ จิตฺตํ ปสาเทยฺย, คจฺฉตุ ภวํ พฺรหฺมโลก’’นฺติอาทินา นเยน ทานสฺส วณฺณํ โถมยมานา วิจรนฺติฯ ยาจกาติ เย ‘‘ปสตมตฺตํ เทถ, สราวมตฺตํ เทถา’’ติอาทีนิ จ วตฺวา ยาจมานา วิจรนฺติฯ อิตฺถาคารสฺส ทานํ ทียิตฺถาติ ปฐมทฺวารสฺส ลทฺธตฺตา ตตฺถ อุปฺปชฺชนกสตสหเสฺส อญฺญมฺปิ ธนํ ปกฺขิปิตฺวา รโญฺญ อมเจฺจ หาเรตฺวา อตฺตโน อมเจฺจ ฐเปตฺวา รญฺญา ทินฺนทานโต ราชิตฺถิโย มหนฺตตรํ ทานํ อทํสุฯ ตํ สนฺธาเยวมาหฯ มม ทานํ ปฎิกฺกมีติ ยํ มม ทานํ ตตฺถ ทียิตฺถ, ตํ ปฎินิวตฺติฯ เสสทฺวาเรสุปิ เอเสว นโยฯ โกจีติ กตฺถจิฯ ทีฆรตฺตนฺติ อสีติวสฺสสหสฺสานิฯ เอตฺตกํ กิร กาลํ ตสฺส รโญฺญ ทานํ ทียิตฺถฯ ตติยํฯ
Samaṇabrāhmaṇakapaṇaddhikavanibbakayācakānanti ettha samaṇāti pabbajjūpagatā. Brāhmaṇāti bhovādino. Samitapāpabāhitapāpe pana samaṇabrāhmaṇe esa nālattha. Kapaṇāti duggatā daliddamanussā kāṇakuṇiādayo. Addhikāti pathāvino. Vanibbakāti ye ‘‘iṭṭhaṃ, dinnaṃ, kantaṃ, manāpaṃ, kālena, anavajjaṃ dinnaṃ, dadaṃ cittaṃ pasādeyya, gacchatu bhavaṃ brahmaloka’’ntiādinā nayena dānassa vaṇṇaṃ thomayamānā vicaranti. Yācakāti ye ‘‘pasatamattaṃ detha, sarāvamattaṃ dethā’’tiādīni ca vatvā yācamānā vicaranti. Itthāgārassa dānaṃ dīyitthāti paṭhamadvārassa laddhattā tattha uppajjanakasatasahasse aññampi dhanaṃ pakkhipitvā rañño amacce hāretvā attano amacce ṭhapetvā raññā dinnadānato rājitthiyo mahantataraṃ dānaṃ adaṃsu. Taṃ sandhāyevamāha. Mama dānaṃ paṭikkamīti yaṃ mama dānaṃ tattha dīyittha, taṃ paṭinivatti. Sesadvāresupi eseva nayo. Kocīti katthaci. Dīgharattanti asītivassasahassāni. Ettakaṃ kira kālaṃ tassa rañño dānaṃ dīyittha. Tatiyaṃ.
๑๐๕. จตุตฺถํ วุตฺตตฺถเมวฯ จตุตฺถํฯ
105. Catutthaṃ vuttatthameva. Catutthaṃ.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya
๓. เสรีสุตฺตํ • 3. Serīsuttaṃ
๔. ฆฎีการสุตฺตํ • 4. Ghaṭīkārasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā)
๓. เสรีสุตฺตวณฺณนา • 3. Serīsuttavaṇṇanā
๔. ฆฎีการสุตฺตวณฺณนา • 4. Ghaṭīkārasuttavaṇṇanā
