| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya |
३. सेरीसुत्तं
3. Serīsuttaṃ
१०४. एकमन्तं ठितो खो सेरी देवपुत्तो भगवन्तं गाथाय अज्झभासि –
104. Ekamantaṃ ṭhito kho serī devaputto bhagavantaṃ gāthāya ajjhabhāsi –
‘‘अन्नमेवाभिनन्दन्ति , उभये देवमानुसा।
‘‘Annamevābhinandanti , ubhaye devamānusā;
अथ को नाम सो यक्खो, यं अन्नं नाभिनन्दती’’ति॥
Atha ko nāma so yakkho, yaṃ annaṃ nābhinandatī’’ti.
‘‘ये नं ददन्ति सद्धाय, विप्पसन्नेन चेतसा।
‘‘Ye naṃ dadanti saddhāya, vippasannena cetasā;
तमेव अन्नं भजति, अस्मिं लोके परम्हि च॥
Tameva annaṃ bhajati, asmiṃ loke paramhi ca.
‘‘तस्मा विनेय्य मच्छेरं, दज्जा दानं मलाभिभू।
‘‘Tasmā vineyya maccheraṃ, dajjā dānaṃ malābhibhū;
पुञ्ञानि परलोकस्मिं, पतिट्ठा होन्ति पाणिन’’न्ति॥
Puññāni paralokasmiṃ, patiṭṭhā honti pāṇina’’nti.
‘‘अच्छरियं , भन्ते, अब्भुतं, भन्ते! यावसुभासितमिदं, भन्ते, भगवता –
‘‘Acchariyaṃ , bhante, abbhutaṃ, bhante! Yāvasubhāsitamidaṃ, bhante, bhagavatā –
‘‘ये नं ददन्ति सद्धाय, विप्पसन्नेन चेतसा।
‘‘Ye naṃ dadanti saddhāya, vippasannena cetasā;
तमेव अन्नं भजति, अस्मिं लोके परम्हि च॥
Tameva annaṃ bhajati, asmiṃ loke paramhi ca.
‘‘तस्मा विनेय्य मच्छेरं, दज्जा दानं मलाभिभू।
‘‘Tasmā vineyya maccheraṃ, dajjā dānaṃ malābhibhū;
पुञ्ञानि परलोकस्मिं, पतिट्ठा होन्ति पाणिन’’न्ति॥
Puññāni paralokasmiṃ, patiṭṭhā honti pāṇina’’nti.
‘‘भूतपुब्बाहं, भन्ते, सिरी 1 नाम राजा अहोसिं दायको दानपति दानस्स वण्णवादी। तस्स मय्हं, भन्ते, चतूसु द्वारेसु दानं दीयित्थ समण-ब्राह्मण-कपणद्धिक-वनिब्बकयाचकानं। अथ खो मं, भन्ते, इत्थागारं उपसङ्कमित्वा एतदवोच 2 – ‘देवस्स खो 3 दानं दीयति; अम्हाकं दानं न दीयति। साधु मयम्पि देवं निस्साय दानानि ददेय्याम, पुञ्ञानि करेय्यामा’ति। तस्स मय्हं, भन्ते, एतदहोसि – ‘अहं खोस्मि दायको दानपति दानस्स वण्णवादी। दानं दस्सामाति वदन्ते किन्ति वदेय्य’न्ति? सो ख्वाहं, भन्ते, पठमं द्वारं इत्थागारस्स अदासिं। तत्थ इत्थागारस्स दानं दीयित्थ; मम दानं पटिक्कमि।
‘‘Bhūtapubbāhaṃ, bhante, sirī 4 nāma rājā ahosiṃ dāyako dānapati dānassa vaṇṇavādī. Tassa mayhaṃ, bhante, catūsu dvāresu dānaṃ dīyittha samaṇa-brāhmaṇa-kapaṇaddhika-vanibbakayācakānaṃ. Atha kho maṃ, bhante, itthāgāraṃ upasaṅkamitvā etadavoca 5 – ‘devassa kho 6 dānaṃ dīyati; amhākaṃ dānaṃ na dīyati. Sādhu mayampi devaṃ nissāya dānāni dadeyyāma, puññāni kareyyāmā’ti. Tassa mayhaṃ, bhante, etadahosi – ‘ahaṃ khosmi dāyako dānapati dānassa vaṇṇavādī. Dānaṃ dassāmāti vadante kinti vadeyya’nti? So khvāhaṃ, bhante, paṭhamaṃ dvāraṃ itthāgārassa adāsiṃ. Tattha itthāgārassa dānaṃ dīyittha; mama dānaṃ paṭikkami.
‘‘अथ खो मं, भन्ते, खत्तिया अनुयन्ता उपसङ्कमित्वा एतदवोचुं – ‘देवस्स खो दानं दीयति; इत्थागारस्स दानं दीयति; अम्हाकं दानं न दीयति। साधु मयम्पि देवं निस्साय दानानि ददेय्याम, पुञ्ञानि करेय्यामा’ति । तस्स मय्हं, भन्ते, एतदहोसि – ‘अहं खोस्मि दायको दानपति दानस्स वण्णवादी। दानं दस्सामाति वदन्ते किन्ति वदेय्य’न्ति ? सो ख्वाहं, भन्ते, दुतियं द्वारं खत्तियानं अनुयन्तानं अदासिं। तत्थ खत्तियानं अनुयन्तानं दानं दीयित्थ, मम दानं पटिक्कमि।
‘‘Atha kho maṃ, bhante, khattiyā anuyantā upasaṅkamitvā etadavocuṃ – ‘devassa kho dānaṃ dīyati; itthāgārassa dānaṃ dīyati; amhākaṃ dānaṃ na dīyati. Sādhu mayampi devaṃ nissāya dānāni dadeyyāma, puññāni kareyyāmā’ti . Tassa mayhaṃ, bhante, etadahosi – ‘ahaṃ khosmi dāyako dānapati dānassa vaṇṇavādī. Dānaṃ dassāmāti vadante kinti vadeyya’nti ? So khvāhaṃ, bhante, dutiyaṃ dvāraṃ khattiyānaṃ anuyantānaṃ adāsiṃ. Tattha khattiyānaṃ anuyantānaṃ dānaṃ dīyittha, mama dānaṃ paṭikkami.
‘‘अथ खो मं, भन्ते, बलकायो उपसङ्कमित्वा एतदवोच – ‘देवस्स खो दानं दीयति; इत्थागारस्स दानं दीयति; खत्तियानं अनुयन्तानं दानं दीयति; अम्हाकं दानं न दीयति। साधु मयम्पि देवं निस्साय दानानि ददेय्याम, पुञ्ञानि करेय्यामा’ति। तस्स मय्हं, भन्ते, एतदहोसि – ‘अहं खोस्मि दायको दानपति दानस्स वण्णवादी। दानं दस्सामाति वदन्ते किन्ति वदेय्य’न्ति? सो ख्वाहं भन्ते, ततियं द्वारं बलकायस्स अदासिं। तत्थ बलकायस्स दानं दीयित्थ, मम दानं पटिक्कमि।
‘‘Atha kho maṃ, bhante, balakāyo upasaṅkamitvā etadavoca – ‘devassa kho dānaṃ dīyati; itthāgārassa dānaṃ dīyati; khattiyānaṃ anuyantānaṃ dānaṃ dīyati; amhākaṃ dānaṃ na dīyati. Sādhu mayampi devaṃ nissāya dānāni dadeyyāma, puññāni kareyyāmā’ti. Tassa mayhaṃ, bhante, etadahosi – ‘ahaṃ khosmi dāyako dānapati dānassa vaṇṇavādī. Dānaṃ dassāmāti vadante kinti vadeyya’nti? So khvāhaṃ bhante, tatiyaṃ dvāraṃ balakāyassa adāsiṃ. Tattha balakāyassa dānaṃ dīyittha, mama dānaṃ paṭikkami.
‘‘अथ खो मं, भन्ते, ब्राह्मणगहपतिका उपसङ्कमित्वा एतदवोचुं – ‘देवस्स खो दानं दीयति; इत्थागारस्स दानं दीयति; खत्तियानं अनुयन्तानं दानं दीयति; बलकायस्स दानं दीयति; अम्हाकं दानं न दीयति। साधु मयम्पि देवं निस्साय दानानि ददेय्याम, पुञ्ञानि करेय्यामा’ति। तस्स मय्हं, भन्ते, एतदहोसि – ‘अहं खोस्मि दायको दानपति दानस्स वण्णवादी। दानं दस्सामाति वदन्ते किन्ति वदेय्य’न्ति? सो ख्वाहं, भन्ते, चतुत्थं द्वारं ब्राह्मणगहपतिकानं अदासिं। तत्थ ब्राह्मणगहपतिकानं दानं दीयित्थ, मम दानं पटिक्कमि।
‘‘Atha kho maṃ, bhante, brāhmaṇagahapatikā upasaṅkamitvā etadavocuṃ – ‘devassa kho dānaṃ dīyati; itthāgārassa dānaṃ dīyati; khattiyānaṃ anuyantānaṃ dānaṃ dīyati; balakāyassa dānaṃ dīyati; amhākaṃ dānaṃ na dīyati. Sādhu mayampi devaṃ nissāya dānāni dadeyyāma, puññāni kareyyāmā’ti. Tassa mayhaṃ, bhante, etadahosi – ‘ahaṃ khosmi dāyako dānapati dānassa vaṇṇavādī. Dānaṃ dassāmāti vadante kinti vadeyya’nti? So khvāhaṃ, bhante, catutthaṃ dvāraṃ brāhmaṇagahapatikānaṃ adāsiṃ. Tattha brāhmaṇagahapatikānaṃ dānaṃ dīyittha, mama dānaṃ paṭikkami.
‘‘अथ खो मं, भन्ते, पुरिसा उपसङ्कमित्वा एतदवोचुं – ‘न खो दानि देवस्स कोचि दानं दीयती’ति। एवं वुत्ताहं, भन्ते, ते पुरिसे एतदवोचं – ‘तेन हि, भणे, यो बाहिरेसु जनपदेसु आयो सञ्जायति ततो उपड्ढं अन्तेपुरे पवेसेथ, उपड्ढं तत्थेव दानं देथ समण-ब्राह्मण-कपणद्धिक-वनिब्बक-याचकान’न्ति । सो ख्वाहं, भन्ते, एवं दीघरत्तं कतानं पुञ्ञानं एवं दीघरत्तं कतानं कुसलानं धम्मानं परियन्तं नाधिगच्छामि – एत्तकं पुञ्ञन्ति वा एत्तको पुञ्ञविपाकोति वा एत्तकं सग्गे ठातब्बन्ति वाति। अच्छरियं, भन्ते, अब्भुतं, भन्ते! यावसुभासितमिदं, भन्ते, भगवता –
‘‘Atha kho maṃ, bhante, purisā upasaṅkamitvā etadavocuṃ – ‘na kho dāni devassa koci dānaṃ dīyatī’ti. Evaṃ vuttāhaṃ, bhante, te purise etadavocaṃ – ‘tena hi, bhaṇe, yo bāhiresu janapadesu āyo sañjāyati tato upaḍḍhaṃ antepure pavesetha, upaḍḍhaṃ tattheva dānaṃ detha samaṇa-brāhmaṇa-kapaṇaddhika-vanibbaka-yācakāna’nti . So khvāhaṃ, bhante, evaṃ dīgharattaṃ katānaṃ puññānaṃ evaṃ dīgharattaṃ katānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ pariyantaṃ nādhigacchāmi – ettakaṃ puññanti vā ettako puññavipākoti vā ettakaṃ sagge ṭhātabbanti vāti. Acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante! Yāvasubhāsitamidaṃ, bhante, bhagavatā –
‘‘ये नं ददन्ति सद्धाय, विप्पसन्नेन चेतसा।
‘‘Ye naṃ dadanti saddhāya, vippasannena cetasā;
तमेव अन्नं भजति, अस्मिं लोके परम्हि च॥
Tameva annaṃ bhajati, asmiṃ loke paramhi ca.
‘‘तस्मा विनेय्य मच्छेरं, दज्जा दानं मलाभिभू।
‘‘Tasmā vineyya maccheraṃ, dajjā dānaṃ malābhibhū;
पुञ्ञानि परलोकस्मिं, पतिट्ठा होन्ति पाणिन’’न्ति॥
Puññāni paralokasmiṃ, patiṭṭhā honti pāṇina’’nti.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ३-४. सेरीसुत्तादिवण्णना • 3-4. Serīsuttādivaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ३. सेरीसुत्तवण्णना • 3. Serīsuttavaṇṇanā
