| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೩. ಸೇರೀಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
3. Serīsuttavaṇṇanā
೧೦೪. ಯಂ ದಾನಂ ದೇಮೀತಿ ಯಂ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಂ ಪರಸ್ಸ ದೇಮಿ। ತಸ್ಸ ಪತಿ ಹುತ್ವಾತಿ ತಬ್ಬಿಸಯಂ ಲೋಭಂ ಸುಟ್ಠು ಅಭಿಭವನ್ತೋ ತಸ್ಸ ಅಧಿಪತಿ ಹುತ್ವಾ ದೇಮಿ ತೇನ ಅನಾಕಡ್ಢನೀಯತ್ತಾ। ‘‘ನ ದಾಸೋ ನ ಸಹಾಯೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತದುಭಯಂ ಅನ್ವಯತೋ ಬ್ಯತಿರೇಕತೋ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಯೋ ಹೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ದಾಸೋ ಹುತ್ವಾ ದೇತಿ ತಣ್ಹಾಯ ದಾಸಬ್ಯಸ್ಸ ಉಪಗತತ್ತಾ। ಸಹಾಯೋ ಹುತ್ವಾ ದೇತಿ ತಸ್ಸ ಪಿಯಭಾವಾವಿಸ್ಸಜ್ಜನತೋ। ಸಾಮೀ ಹುತ್ವಾ ದೇತಿ ತಣ್ಹಾದಾಸಬ್ಯತೋ ಅತ್ತಾನಂ ಮೋಚೇತ್ವಾ ಅಭಿಭುಯ್ಯ ಪವತ್ತನತೋ। ಸಾಮಿಪರಿಭೋಗಸದಿಸಾ ಹೇತಸ್ಸಾಯಂ ಪವತ್ತತೀತಿ।
104.Yaṃdānaṃ demīti yaṃ deyyadhammaṃ parassa demi. Tassa pati hutvāti tabbisayaṃ lobhaṃ suṭṭhu abhibhavanto tassa adhipati hutvā demi tena anākaḍḍhanīyattā. ‘‘Na dāso na sahāyo’’ti vatvā tadubhayaṃ anvayato byatirekato dassetuṃ ‘‘yo hī’’tiādi vuttaṃ. Dāso hutvā deti taṇhāya dāsabyassa upagatattā. Sahāyo hutvā deti tassa piyabhāvāvissajjanato. Sāmī hutvā deti taṇhādāsabyato attānaṃ mocetvā abhibhuyya pavattanato. Sāmiparibhogasadisā hetassāyaṃ pavattatīti.
ಅಥ ವಾ ಯೋ ದಾನಸೀಲತಾಯ ದಾಯಕೋ ಪುಗ್ಗಲೋ, ಸೋ ದಾನೇ ಪವತ್ತಿಭೇದೇನ ದಾನದಾಸೋ ದಾನಸಹಾಯೋ ದಾನಪತೀತಿ ತಿಪ್ಪಕಾರೋ ಹೋತೀತಿ ದಸ್ಸೇತಿ। ತದಸ್ಸ ತಿಪ್ಪಕಾರತಂ ವಿಭಜಿತ್ವಾ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಯೋ ಹೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ದಾತಬ್ಬಟ್ಠೇನ ದಾನಂ, ಅನ್ನಪಾನಾದಿ। ತತ್ಥ ಯಂ ಅತ್ತನಾ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ ತಣ್ಹಾಧಿಪನ್ನತಾಯ, ತಸ್ಸ ವಸೇ ವತ್ತನತೋ ದಾಸೋ ವಿಯ ಹೋತಿ। ಯಂ ಪರೇಸಂ ದೀಯತಿ, ತತ್ಥಪಿ ಅನ್ನಪಾನಸಾಮಞ್ಞೇನ ಇದಂ ವುತ್ತಂ ‘‘ದಾನಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಸ್ಸ ದಾಸೋ ಹುತ್ವಾ ದೇತೀ’’ತಿ। ಸಹಾಯೋ ಹುತ್ವಾ ದೇತಿ ಅತ್ತನಾ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಸ್ಸ ಪರೇಸಂ ದಾತಬ್ಬಸ್ಸ ಚ ಸಮಸಮಟ್ಠಪನೇನ। ಪತಿ ಹುತ್ವಾ ದೇತಿ ಸಯಂ ದೇಯ್ಯಧಮ್ಮಸ್ಸ ವಸೇ ಅವತ್ತಿತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಅತ್ತನೋ ವಸೇ ವತ್ತಾಪನತೋ।
Atha vā yo dānasīlatāya dāyako puggalo, so dāne pavattibhedena dānadāso dānasahāyo dānapatīti tippakāro hotīti dasseti. Tadassa tippakārataṃ vibhajitvā dassetuṃ ‘‘yo hī’’tiādi vuttaṃ. Dātabbaṭṭhena dānaṃ, annapānādi. Tattha yaṃ attanā paribhuñjati taṇhādhipannatāya, tassa vase vattanato dāso viya hoti. Yaṃ paresaṃ dīyati, tatthapi annapānasāmaññena idaṃ vuttaṃ ‘‘dānasaṅkhātassa deyyadhammassa dāso hutvā detī’’ti. Sahāyo hutvā deti attanā paribhuñjitabbassa paresaṃ dātabbassa ca samasamaṭṭhapanena. Pati hutvā deti sayaṃ deyyadhammassa vase avattitvā tassa attano vase vattāpanato.
ಅಪರೋ ನಯೋ – ಯೋ ಅತ್ತನಾ ಪಣೀತಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಪರೇಸಂ ನಿಹೀನಂ ದೇತಿ, ಸೋ ದಾನದಾಸೋ ನಾಮ ತನ್ನಿಮಿತ್ತನಿಹೀನಭಾವಾಪತ್ತಿತೋ। ಯೋ ಯಾದಿಸಂ ಅತ್ತನಾ ಪರಿಭುಞ್ಜತಿ, ತಾದಿಸಮೇವ ಪರೇಸಂ ದೇತಿ, ಸೋ ದಾನಸಹಾಯೋ ನಾಮ ತನ್ನಿಮಿತ್ತನಿಹೀನಾಧಿಕಭಾವವಿಸ್ಸಜ್ಜನೇನ ಸದಿಸಭಾವಾಪತ್ತಿತೋ। ಯೋ ಅತ್ತನಾ ನಿಹೀನಂ ಪರಿಭುಞ್ಜಿತ್ವಾ ಪರೇಸಂ ಪಣೀತಂ ದೇತಿ, ಸೋ ದಾನಪತಿ ನಾಮ ತನ್ನಿಮಿತ್ತಸೇಟ್ಠಭಾವಪ್ಪತ್ತಿತೋ। ಕಮ್ಮಸರಿಕ್ಖಕೋ ಹಿ ವಿಪಾಕೋ, ತಸ್ಮಾ ದೇವಪುತ್ತೋ ‘‘ದಾನಪತೀ’’ತಿ ವದನ್ತೋ ‘‘ಅಹಂ ತಾದಿಸೋ ಅಹೋಸಿ’’ನ್ತಿ ದಸ್ಸೇತಿ।
Aparo nayo – yo attanā paṇītaṃ paribhuñjitvā paresaṃ nihīnaṃ deti, so dānadāso nāma tannimittanihīnabhāvāpattito. Yo yādisaṃ attanā paribhuñjati, tādisameva paresaṃ deti, so dānasahāyo nāma tannimittanihīnādhikabhāvavissajjanena sadisabhāvāpattito. Yo attanā nihīnaṃ paribhuñjitvā paresaṃ paṇītaṃ deti, so dānapati nāma tannimittaseṭṭhabhāvappattito. Kammasarikkhako hi vipāko, tasmā devaputto ‘‘dānapatī’’ti vadanto ‘‘ahaṃ tādiso ahosi’’nti dasseti.
‘‘ಚತೂಸು ದ್ವಾರೇಸು ದಾನಂ ದೀಯಿತ್ಥಾ’’ತಿ ಪಾಳಿಯಂ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ವುತ್ತಮತ್ಥಂ ವಿತ್ಥಾರೇತ್ವಾ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ತಸ್ಸ ಕಿರಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ದಾನನ್ತಿ ಯಿಟ್ಠಂ, ತಞ್ಚ ಖೋ ಸಬ್ಬಸಾಧಾರಣವಸೇನ ಕತನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಸಮಣ …ಪೇ॰… ಯಾಚಕಾನ’’ನ್ತಿ। ಪಬ್ಬಜ್ಜೂಪಗತಾತಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಉಪಗತಾ। ಭೋವಾದಿನೋತಿ ಜಾತಿಮತ್ತಬ್ರಾಹ್ಮಣೇ ವದತಿ। ನಾಲತ್ಥ ಬುದ್ಧಸುಞ್ಞತ್ತಾ ತದಾ ಲೋಕಸ್ಸ। ದುಗ್ಗತಾತಿ ದುಕ್ಖಜೀವಿಕಕಪ್ಪಕಾ ಕಸಿರವುತ್ತಿಕಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ದಲಿದ್ದಮನುಸ್ಸಾ’’ತಿ। ಕಸಿವಾಣಿಜ್ಜಾದಿಜೀವಿಕಂ ಅನುಟ್ಠಾತುಂ ಅಸಮತ್ಥಾ ಇಧ ‘‘ಕಪಣಾ’’ತಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾತಿ ಆಹ ‘‘ಕಾಣಕುಣಿಆದಯೋ’’ತಿ। ಪಥಾವಿನೋತಿ ಅದ್ಧಿಕಾ। ವನಿಬ್ಬಕಾತಿ ದಾಯಕಾನಂ ಗುಣಕಿತ್ತನಕಮ್ಮಫಲಕಿತ್ತನವಸೇನ ಯಾಚಕಾ ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಗ್ಗಾದಯೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಇಟ್ಠಂ ದಿನ್ನ’’ನ್ತಿಆದಿ। ಪಸತಮತ್ತನ್ತಿ ವೀಹಿತಣ್ಡುಲಾದಿವಸೇನ ವುತ್ತಂ। ಸರಾವಮತ್ತನ್ತಿ ಯಾಗುಭತ್ತಾದಿವಸೇನ। ಯಥಾ ಗಾಮಲಾಭೋ ಗಾಮೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಕೋ ಆಯಲಾಭೋ, ಏವಂ ತತ್ಥ ದ್ವಾರಲಾಭೋತಿ ಆಹ ‘‘ತತ್ಥ ಉಪ್ಪಜ್ಜನಕಸತಸಹಸ್ಸೇ’’ತಿ। ಮಹನ್ತತರಂ ದಾನಂ ಅದಂಸು ಅಞ್ಞಸ್ಸಪಿ ಧನಸ್ಸ ವಿನಿಯೋಗಂ ಗತತ್ತಾ। ತಂ ಸನ್ಧಾಯಾತಿ ತಂ ಮಹನ್ತತರಂ ದಾನಂ ಕತಂ ಸನ್ಧಾಯ। ರಞ್ಞೋ ಹಿ ತತ್ಥ ದಾನಂ ಇತ್ಥಾಗಾರಸ್ಸ ದಾನೇನ ಮಹತಾ ಅಭಿಭೂತಂ ವಿಯ ಪಟಿನಿವತ್ತಂ ಹೋತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಪಟಿನಿವತ್ತೀ’’ತಿ। ಕೋಚೀತಿ ಭುಮ್ಮತ್ಥೇ ಪಚ್ಚತ್ತವಚನಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಕತ್ಥಚೀ’’ತಿ। ಅನೇಕವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾಯುಕಕಾಲೇ ತಸ್ಸ ಉಪ್ಪನ್ನತ್ತಾ ಅಸೀತಿವಸ್ಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಸೋ ರಾಜಾ ದಾನಮದಾಸೀತಿ।
‘‘Catūsu dvāresu dānaṃ dīyitthā’’ti pāḷiyaṃ saṅkhepato vuttamatthaṃ vitthāretvā dassetuṃ ‘‘tassa kirā’’tiādi vuttaṃ. Dānanti yiṭṭhaṃ, tañca kho sabbasādhāraṇavasena katanti āha ‘‘samaṇa…pe… yācakāna’’nti. Pabbajjūpagatāti yaṃ kiñci pabbajjaṃ upagatā. Bhovādinoti jātimattabrāhmaṇe vadati. Nālattha buddhasuññattā tadā lokassa. Duggatāti dukkhajīvikakappakā kasiravuttikā. Tenāha ‘‘daliddamanussā’’ti. Kasivāṇijjādijīvikaṃ anuṭṭhātuṃ asamatthā idha ‘‘kapaṇā’’ti adhippetāti āha ‘‘kāṇakuṇiādayo’’ti. Pathāvinoti addhikā. Vanibbakāti dāyakānaṃ guṇakittanakammaphalakittanavasena yācakā seyyathāpi naggādayo. Tenāha ‘‘iṭṭhaṃ dinna’’ntiādi. Pasatamattanti vīhitaṇḍulādivasena vuttaṃ. Sarāvamattanti yāgubhattādivasena. Yathā gāmalābho gāme uppajjanako āyalābho, evaṃ tattha dvāralābhoti āha ‘‘tattha uppajjanakasatasahasse’’ti. Mahantataraṃ dānaṃ adaṃsu aññassapi dhanassa viniyogaṃ gatattā. Taṃ sandhāyāti taṃ mahantataraṃ dānaṃ kataṃ sandhāya. Rañño hi tattha dānaṃ itthāgārassa dānena mahatā abhibhūtaṃ viya paṭinivattaṃ hotīti āha ‘‘paṭinivattī’’ti. Kocīti bhummatthe paccattavacanaṃ. Tenāha ‘‘katthacī’’ti. Anekavassasahassāyukakāle tassa uppannattā asītivassasahassāni so rājā dānamadāsīti.
ಸೇರೀಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Serīsuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೩. ಸೇರೀಸುತ್ತಂ • 3. Serīsuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೩-೪. ಸೇರೀಸುತ್ತಾದಿವಣ್ಣನಾ • 3-4. Serīsuttādivaṇṇanā
