| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / जातक-अट्ठकथा • Jātaka-aṭṭhakathā |
[३७७] २. सेतकेतुजातकवण्णना
[377] 2. Setaketujātakavaṇṇanā
मा तात कुज्झि न हि साधु कोधोति इदं सत्था जेतवने विहरन्तो कुहकभिक्खुं आरब्भ कथेसि, पच्चुप्पन्नवत्थु उद्दालजातके (जा॰ १.१४.६२ आदयो) आवि भविस्सति।
Mā tāta kujjhi na hi sādhu kodhoti idaṃ satthā jetavane viharanto kuhakabhikkhuṃ ārabbha kathesi, paccuppannavatthu uddālajātake (jā. 1.14.62 ādayo) āvi bhavissati.
अतीते बाराणसियं ब्रह्मदत्ते रज्जं कारेन्ते बोधिसत्तो बाराणसियं दिसापामोक्खो आचरियो हुत्वा पञ्चसते माणवे मन्ते वाचेसि। तेसं जेट्ठको सेतकेतु नाम उदिच्चब्राह्मणकुले निब्बत्तमाणवो, तस्स जातिं निस्साय महन्तो मानो अहोसि। सो एकदिवसं अञ्ञेहि माणवेहि सद्धिं नगरा निक्खमन्तो नगरं पविसन्तं एकं चण्डालं दिस्वा ‘‘कोसि त्व’’न्ति पुच्छित्वा ‘‘चण्डालोहमस्मी’’ति वुत्ते तस्स सरीरं पहरित्वा आगतवातस्स अत्तनो सरीरे फुसनभयेन ‘‘नस्स, चण्डाल, काळकण्णी, अधोवातं याही’’ति वत्वा वेगेन तस्स उपरिवातं अगमासि। चण्डालो सीघतरं गन्त्वा तस्स उपरिवाते अट्ठासि। अथ नं सो ‘‘नस्स काळकण्णी’’ति सुट्ठुतरं अक्कोसि परिभासि। तं सुत्वा चण्डालो ‘‘त्वं कोसी’’ति पुच्छि। ‘‘ब्राह्मणमाणवोहमस्मी’’ति । ‘‘ब्राह्मणो होतु, मया पन पुट्ठपञ्हं कथेतुं सक्खिस्ससी’’ति। ‘‘आम, सक्खिस्सामी’’ति। ‘‘सचे न सक्कोसि, पादन्तरेन तं गमेमी’’ति। सो अत्तानं तक्केत्वा ‘‘गमेही’’ति आह।
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto bārāṇasiyaṃ disāpāmokkho ācariyo hutvā pañcasate māṇave mante vācesi. Tesaṃ jeṭṭhako setaketu nāma udiccabrāhmaṇakule nibbattamāṇavo, tassa jātiṃ nissāya mahanto māno ahosi. So ekadivasaṃ aññehi māṇavehi saddhiṃ nagarā nikkhamanto nagaraṃ pavisantaṃ ekaṃ caṇḍālaṃ disvā ‘‘kosi tva’’nti pucchitvā ‘‘caṇḍālohamasmī’’ti vutte tassa sarīraṃ paharitvā āgatavātassa attano sarīre phusanabhayena ‘‘nassa, caṇḍāla, kāḷakaṇṇī, adhovātaṃ yāhī’’ti vatvā vegena tassa uparivātaṃ agamāsi. Caṇḍālo sīghataraṃ gantvā tassa uparivāte aṭṭhāsi. Atha naṃ so ‘‘nassa kāḷakaṇṇī’’ti suṭṭhutaraṃ akkosi paribhāsi. Taṃ sutvā caṇḍālo ‘‘tvaṃ kosī’’ti pucchi. ‘‘Brāhmaṇamāṇavohamasmī’’ti . ‘‘Brāhmaṇo hotu, mayā pana puṭṭhapañhaṃ kathetuṃ sakkhissasī’’ti. ‘‘Āma, sakkhissāmī’’ti. ‘‘Sace na sakkosi, pādantarena taṃ gamemī’’ti. So attānaṃ takketvā ‘‘gamehī’’ti āha.
चण्डालपुत्तो तस्स कथं परिसं गाहापेत्वा ‘‘माणव, दिसा नाम कतरा’’ति पञ्हं पुच्छि। ‘‘दिसा नाम पुरत्थिमादयो चतस्सो दिसा’’ति। चण्डालो ‘‘नाहं तं एतं दिसं पुच्छामि, त्वं एत्तकम्पि अजानन्तो मम सरीरे पहटवातं जिगुच्छसी’’ति तं खन्धट्ठिके गहेत्वा ओनमेत्वा अत्तनो पादन्तरेन गमेसि। माणवा तं पवत्तिं आचरियस्स आचिक्खिंसु। तं सुत्वा आचरियो ‘‘सच्चं किर, तात, सेतकेतु चण्डालेनासि पादन्तरेन गमितो’’ति? ‘‘आम, आचरिय, सो मं चण्डालदासिपुत्तो दिसामत्तम्पि न जानासी’’ति अत्तनो पादन्तरेन गमेसि, इदानि दिस्वा कत्तब्बं अस्स जानिस्सामीति कुद्धो चण्डालपुत्तं अक्कोसि परिभासि। अथ नं आचरियो ‘तात, सेतकेतु मा तस्स कुज्झि, पण्डितो चण्डालदासिपुत्तो , न सो तं एतं दिसं पुच्छति, अञ्ञं दिसं पुच्छि, तया पन दिट्ठसुतविञ्ञाततो अदिट्ठासुताविञ्ञातमेव बहुतर’’न्ति ओवदन्तो द्वे गाथा अभासि –
Caṇḍālaputto tassa kathaṃ parisaṃ gāhāpetvā ‘‘māṇava, disā nāma katarā’’ti pañhaṃ pucchi. ‘‘Disā nāma puratthimādayo catasso disā’’ti. Caṇḍālo ‘‘nāhaṃ taṃ etaṃ disaṃ pucchāmi, tvaṃ ettakampi ajānanto mama sarīre pahaṭavātaṃ jigucchasī’’ti taṃ khandhaṭṭhike gahetvā onametvā attano pādantarena gamesi. Māṇavā taṃ pavattiṃ ācariyassa ācikkhiṃsu. Taṃ sutvā ācariyo ‘‘saccaṃ kira, tāta, setaketu caṇḍālenāsi pādantarena gamito’’ti? ‘‘Āma, ācariya, so maṃ caṇḍāladāsiputto disāmattampi na jānāsī’’ti attano pādantarena gamesi, idāni disvā kattabbaṃ assa jānissāmīti kuddho caṇḍālaputtaṃ akkosi paribhāsi. Atha naṃ ācariyo ‘tāta, setaketu mā tassa kujjhi, paṇḍito caṇḍāladāsiputto , na so taṃ etaṃ disaṃ pucchati, aññaṃ disaṃ pucchi, tayā pana diṭṭhasutaviññātato adiṭṭhāsutāviññātameva bahutara’’nti ovadanto dve gāthā abhāsi –
८.
8.
‘‘मा तात कुज्झि न हि साधु कोधो, बहुम्पि ते अदिट्ठमस्सुतञ्च।
‘‘Mā tāta kujjhi na hi sādhu kodho, bahumpi te adiṭṭhamassutañca;
माता पिता दिसता सेतकेतु, आचरियमाहु दिसतं पसत्था॥
Mātā pitā disatā setaketu, ācariyamāhu disataṃ pasatthā.
९.
9.
‘‘अगारिनो अन्नदपानवत्थदा, अव्हायिका तम्पि दिसं वदन्ति।
‘‘Agārino annadapānavatthadā, avhāyikā tampi disaṃ vadanti;
एसा दिसा परमा सेतकेतु, यं पत्वा दुक्खी सुखिनो भवन्ती’’ति॥
Esā disā paramā setaketu, yaṃ patvā dukkhī sukhino bhavantī’’ti.
तत्थ न हि साधु कोधोति कोधो नाम उप्पज्जमानो सुभासितदुब्भासितं अत्थानत्थं हिताहितं जानितुं न देतीति न साधु न लद्धको। बहुम्पि ते अदिट्ठन्ति तया चक्खुना अदिट्ठं सोतेन च अस्सुतमेव बहुतरं। दिसताति दिसा। मातापितरो पुत्तानं पुरिमतरं उप्पन्नत्ता पुरत्थिमदिसा नाम जाताति वदति। आचरियमाहु दिसतं पसत्थाति आचरिया पन दक्खिणेय्यत्ता दिसतं पसत्था दक्खिणा दिसाति बुद्धादयो अरिया आहु कथेन्ति दीपेन्ति।
Tattha na hi sādhu kodhoti kodho nāma uppajjamāno subhāsitadubbhāsitaṃ atthānatthaṃ hitāhitaṃ jānituṃ na detīti na sādhu na laddhako. Bahumpi te adiṭṭhanti tayā cakkhunā adiṭṭhaṃ sotena ca assutameva bahutaraṃ. Disatāti disā. Mātāpitaro puttānaṃ purimataraṃ uppannattā puratthimadisā nāma jātāti vadati. Ācariyamāhu disataṃ pasatthāti ācariyā pana dakkhiṇeyyattā disataṃ pasatthā dakkhiṇā disāti buddhādayo ariyā āhu kathenti dīpenti.
अगारिनोति गहट्ठा। अन्नदपानवत्थदाति अन्नदा, पानदा, वत्थदा च। अव्हायिकाति ‘‘एथ देय्यधम्मं पटिग्गण्हथा’’ति पक्कोसनका। तम्पि दिसं वदन्तीति तम्पि बुद्धादयो अरिया एकं दिसं वदन्ति। इमिना चतुपच्चयदायका गहट्ठा पच्चये अपदिसित्वा धम्मिकसमणब्राह्मणेहि उपगन्तब्बत्ता एका दिसा नामाति दीपेति। अपरो नयो – ये एते अगारिनो अन्नपानवत्थदा, तेसं छकामसग्गसम्पत्तिदायकट्ठेन उपरूपरि अव्हायनतो ये अव्हायिका धम्मिकसमणब्राह्मणा, तम्पि दिसं वदन्ति, बुद्धादयो अरिया उपरिमदिसं नाम वदन्तीति दीपेति। वुत्तम्पि चेतं –
Agārinoti gahaṭṭhā. Annadapānavatthadāti annadā, pānadā, vatthadā ca. Avhāyikāti ‘‘etha deyyadhammaṃ paṭiggaṇhathā’’ti pakkosanakā. Tampi disaṃ vadantīti tampi buddhādayo ariyā ekaṃ disaṃ vadanti. Iminā catupaccayadāyakā gahaṭṭhā paccaye apadisitvā dhammikasamaṇabrāhmaṇehi upagantabbattā ekā disā nāmāti dīpeti. Aparo nayo – ye ete agārino annapānavatthadā, tesaṃ chakāmasaggasampattidāyakaṭṭhena uparūpari avhāyanato ye avhāyikā dhammikasamaṇabrāhmaṇā, tampi disaṃ vadanti, buddhādayo ariyā uparimadisaṃ nāma vadantīti dīpeti. Vuttampi cetaṃ –
‘‘माता पिता दिसा पुब्बा, आचरिया दक्खिणा दिसा।
‘‘Mātā pitā disā pubbā, ācariyā dakkhiṇā disā;
पुत्तदारा दिसा पच्छा, मित्तामच्चा च उत्तरा॥
Puttadārā disā pacchā, mittāmaccā ca uttarā.
‘‘दासकम्मकरा हेट्ठा, उद्धं समणब्राह्मणा।
‘‘Dāsakammakarā heṭṭhā, uddhaṃ samaṇabrāhmaṇā;
एता दिसा नमस्सेय्य, अलमत्तो कुले गिही’’ति॥ (दी॰ नि॰ ३.२७३)।
Etā disā namasseyya, alamatto kule gihī’’ti. (dī. ni. 3.273);
एसा दिसाति इदं पन निब्बानं सन्धाय वुत्तं। जातिआदिना हि नानप्पकारेन दुक्खेन दुक्खिता सत्ता यं पत्वा निद्दुक्खा सुखिनो भवन्ति, एसा एव च सत्तेहि अगतपुब्बा दिसा नाम। तेनेव च निब्बानं ‘‘परमा’’ति आह। वुत्तम्पि चेतं –
Esā disāti idaṃ pana nibbānaṃ sandhāya vuttaṃ. Jātiādinā hi nānappakārena dukkhena dukkhitā sattā yaṃ patvā niddukkhā sukhino bhavanti, esā eva ca sattehi agatapubbā disā nāma. Teneva ca nibbānaṃ ‘‘paramā’’ti āha. Vuttampi cetaṃ –
‘‘समतित्तिकं अनवसेसकं, तेलपत्तं यथा परिहरेय्य।
‘‘Samatittikaṃ anavasesakaṃ, telapattaṃ yathā parihareyya;
एवं सचित्तमनुरक्खे, पत्थयानो दिसं अगतपुब्ब’’न्ति॥ (जा॰ १.१.९६)।
Evaṃ sacittamanurakkhe, patthayāno disaṃ agatapubba’’nti. (jā. 1.1.96);
एवं महासत्तो माणवस्स दिसा कथेसि। सो पन ‘‘चण्डालेनम्हि पादन्तरेन गमितो’’ति तस्मिं ठाने अवसित्वा तक्कसिलं गन्त्वा दिसापामोक्खाचरियस्स सन्तिके सब्बसिप्पानि उग्गण्हित्वा आचरियेन अनुञ्ञातो तक्कसिलतो निक्खमित्वा सब्बसमयसिप्पं सिक्खन्तो विचरि। सो एकं पच्चन्तगामं पत्वा तं निस्साय वसन्ते पञ्चसते तापसे दिस्वा तेसं सन्तिके पब्बजित्वा यं ते जानन्ति सिप्पमन्तचरणं, तं उग्गण्हित्वा गणसत्था हुत्वा तेहि परिवारितो बाराणसिं गन्त्वा पुनदिवसे भिक्खं चरन्तो राजङ्गणं अगमासि। राजा तापसानं इरियापथे पसीदित्वा अन्तोनिवेसने भोजेत्वा ते अत्तनो उय्याने वसापेसि। सो एकदिवसं तापसे परिविसित्वा ‘‘अज्ज सायन्हे उय्यानं गन्त्वा अय्ये वन्दिस्सामी’’ति आह।
Evaṃ mahāsatto māṇavassa disā kathesi. So pana ‘‘caṇḍālenamhi pādantarena gamito’’ti tasmiṃ ṭhāne avasitvā takkasilaṃ gantvā disāpāmokkhācariyassa santike sabbasippāni uggaṇhitvā ācariyena anuññāto takkasilato nikkhamitvā sabbasamayasippaṃ sikkhanto vicari. So ekaṃ paccantagāmaṃ patvā taṃ nissāya vasante pañcasate tāpase disvā tesaṃ santike pabbajitvā yaṃ te jānanti sippamantacaraṇaṃ, taṃ uggaṇhitvā gaṇasatthā hutvā tehi parivārito bārāṇasiṃ gantvā punadivase bhikkhaṃ caranto rājaṅgaṇaṃ agamāsi. Rājā tāpasānaṃ iriyāpathe pasīditvā antonivesane bhojetvā te attano uyyāne vasāpesi. So ekadivasaṃ tāpase parivisitvā ‘‘ajja sāyanhe uyyānaṃ gantvā ayye vandissāmī’’ti āha.
सेतकेतु उय्यानं गन्त्वा तापसे सन्निपातेत्वा ‘‘मारिसा, अज्ज राजा आगमिस्सति, राजानो च नाम सकिं आराधेत्वा यावतायुकं सुखं जीवितुं सक्का, अज्ज एकच्चे वग्गुलिवतं चरथ, एकच्चे कण्टकसेय्यं कप्पेथ, एकच्चे पञ्चातपं तप्पेथ, एकच्चे उक्कुटिकप्पधानमनुयुञ्जथ, एकच्चे उदकोरोहणकम्मं करोथ, एकच्चे मन्ते सज्झायथा’’ति विचारेत्वा सयं पक्कसालद्वारे अपस्सयपीठके निसीदित्वा पञ्चवण्णरङ्गसमुज्जलवासनं एकं पोत्थकं विचित्रवण्णे आधारके ठपेत्वा सुसिक्खितेहि चतूहि पञ्चहि माणवेहि पुच्छिते पुच्छिते पञ्हे कथेसि। तस्मिं खणे राजा आगन्त्वा ते मिच्छातपं करोन्ते दिस्वा तुट्ठो सेतकेतुं उपसङ्कमित्वा वन्दित्वा एकमन्तं निसिन्नो पुरोहितेन सद्धिं सल्लपन्तो ततियं गाथमाह –
Setaketu uyyānaṃ gantvā tāpase sannipātetvā ‘‘mārisā, ajja rājā āgamissati, rājāno ca nāma sakiṃ ārādhetvā yāvatāyukaṃ sukhaṃ jīvituṃ sakkā, ajja ekacce vaggulivataṃ caratha, ekacce kaṇṭakaseyyaṃ kappetha, ekacce pañcātapaṃ tappetha, ekacce ukkuṭikappadhānamanuyuñjatha, ekacce udakorohaṇakammaṃ karotha, ekacce mante sajjhāyathā’’ti vicāretvā sayaṃ pakkasāladvāre apassayapīṭhake nisīditvā pañcavaṇṇaraṅgasamujjalavāsanaṃ ekaṃ potthakaṃ vicitravaṇṇe ādhārake ṭhapetvā susikkhitehi catūhi pañcahi māṇavehi pucchite pucchite pañhe kathesi. Tasmiṃ khaṇe rājā āgantvā te micchātapaṃ karonte disvā tuṭṭho setaketuṃ upasaṅkamitvā vanditvā ekamantaṃ nisinno purohitena saddhiṃ sallapanto tatiyaṃ gāthamāha –
१०.
10.
‘‘खराजिना जटिला पङ्कदन्ता, दुम्मक्खरूपा येमे जप्पन्ति मन्ते।
‘‘Kharājinā jaṭilā paṅkadantā, dummakkharūpā yeme jappanti mante;
कच्चि नु ते मानुसके पयोगे, इदं विदू परिमुत्ता अपाया’’ति॥
Kacci nu te mānusake payoge, idaṃ vidū parimuttā apāyā’’ti.
तत्थ खराजिनाति सखुरेहि अजिनचम्मेहि समन्नागता। पङ्कदन्ताति दन्तकट्ठस्स अखादनेन मलग्गहितदन्ता। दुम्मक्खरूपाति अनञ्जितामण्डितलूखनिवासनपारुपना मालागन्धविलेपनवज्जिता , किलिट्ठरूपाति वुत्तं होति। येमे जप्पन्तीति ये इमे मन्ते सज्झायन्ति। मानुसके पयोगेति मनुस्सेहि कत्तब्बपयोगे ठिता। इदं विदू परिमुत्ता अपायाति इमस्मिं पयोगे ठत्वा इमं लोकं विदित्वा पाकटं कत्वा ‘‘कच्चि एते इसयो चतूहि अपायेहि मुत्ता’’ति पुच्छति।
Tattha kharājināti sakhurehi ajinacammehi samannāgatā. Paṅkadantāti dantakaṭṭhassa akhādanena malaggahitadantā. Dummakkharūpāti anañjitāmaṇḍitalūkhanivāsanapārupanā mālāgandhavilepanavajjitā , kiliṭṭharūpāti vuttaṃ hoti. Yeme jappantīti ye ime mante sajjhāyanti. Mānusake payogeti manussehi kattabbapayoge ṭhitā. Idaṃ vidū parimuttā apāyāti imasmiṃ payoge ṭhatvā imaṃ lokaṃ viditvā pākaṭaṃ katvā ‘‘kacci ete isayo catūhi apāyehi muttā’’ti pucchati.
तं सुत्वा पुरोहितो चतुत्थं गाथमाह –
Taṃ sutvā purohito catutthaṃ gāthamāha –
११.
11.
‘‘पापानि कम्मानि करित्व राज, बहुस्सुतो चे न चरेय्य धम्मं।
‘‘Pāpāni kammāni karitva rāja, bahussuto ce na careyya dhammaṃ;
सहस्सवेदोपि न तं पटिच्च, दुक्खा पमुञ्चे चरणं अपत्वा’’ति॥
Sahassavedopi na taṃ paṭicca, dukkhā pamuñce caraṇaṃ apatvā’’ti.
तत्थ करित्वाति कत्वा। चरणन्ति सह सीलेन अट्ठ समापत्तियो। इदं वुत्तं होति। महाराज, ‘‘अहं बहुस्सुतोम्ही’’ति सहस्सवेदोपि चे तिविधं सुचरितधम्मं न चरेय्य, पापानेव करेय्य, सो तानि पापानि कम्मानि कत्वा तं बाहुसच्चं पटिच्च सीलसमापत्तिसङ्खातं चरणं अप्पत्वा दुक्खा न पमुञ्चे, अपायदुक्खतो न मुच्चतेवाति।
Tattha karitvāti katvā. Caraṇanti saha sīlena aṭṭha samāpattiyo. Idaṃ vuttaṃ hoti. Mahārāja, ‘‘ahaṃ bahussutomhī’’ti sahassavedopi ce tividhaṃ sucaritadhammaṃ na careyya, pāpāneva kareyya, so tāni pāpāni kammāni katvā taṃ bāhusaccaṃ paṭicca sīlasamāpattisaṅkhātaṃ caraṇaṃ appatvā dukkhā na pamuñce, apāyadukkhato na muccatevāti.
तं सुत्वा राजा तापसेसु पसादं हरि। ततो सेतकेतु चिन्तेसि ‘‘इमस्स रञ्ञो तापसेसु पसादो उदपादि, तं पनेस पुरोहितो वासिया पहरित्वा विय छिन्दि, मया एतेन सद्धिं कथेतुं वट्टती’’ति। सो तेन सद्धिं कथेन्तो पञ्चमं गाथमाह –
Taṃ sutvā rājā tāpasesu pasādaṃ hari. Tato setaketu cintesi ‘‘imassa rañño tāpasesu pasādo udapādi, taṃ panesa purohito vāsiyā paharitvā viya chindi, mayā etena saddhiṃ kathetuṃ vaṭṭatī’’ti. So tena saddhiṃ kathento pañcamaṃ gāthamāha –
१२.
12.
‘‘सहस्सवेदोपि न तं पटिच्च, दुक्खा पमुञ्चे चरणं अपत्वा।
‘‘Sahassavedopi na taṃ paṭicca, dukkhā pamuñce caraṇaṃ apatvā;
मञ्ञामि वेदा अफला भवन्ति, ससंयमं चरणमेव सच्च’’न्ति॥
Maññāmi vedā aphalā bhavanti, sasaṃyamaṃ caraṇameva sacca’’nti.
तस्सत्थो – सचे सहस्सवेदोपि तं बाहुसच्चं पटिच्च चरणं अप्पत्वा अत्तानं दुक्खा न पमुञ्चे, एवं सन्ते अहं मञ्ञामि ‘‘तयो वेदा अफला होन्ति, ससीलं समापत्तिचरणमेव सच्चं होती’’ति।
Tassattho – sace sahassavedopi taṃ bāhusaccaṃ paṭicca caraṇaṃ appatvā attānaṃ dukkhā na pamuñce, evaṃ sante ahaṃ maññāmi ‘‘tayo vedā aphalā honti, sasīlaṃ samāpatticaraṇameva saccaṃ hotī’’ti.
तं सुत्वा पुरोहितो छट्ठं गाथमाह –
Taṃ sutvā purohito chaṭṭhaṃ gāthamāha –
१३.
13.
‘‘न हेव वेदा अफला भवन्ति, ससंयमं चरणमेव सच्चं।
‘‘Na heva vedā aphalā bhavanti, sasaṃyamaṃ caraṇameva saccaṃ;
कित्तिञ्हि पप्पोति अधिच्च वेदे, सन्तिं पुणेति चरणेन दन्तो’’ति॥
Kittiñhi pappoti adhicca vede, santiṃ puṇeti caraṇena danto’’ti.
तस्सत्थो – तयो वेदा अफला न भवन्ति, ससंयमं चरणमेव सच्चं सेय्यं उत्तमं पवरं न हेव होति। किंकारणा? कित्तिञ्हि पप्पोति अधिच्च वेदेति तयो वेदे अधिच्च दिट्ठधम्मे कित्तिमत्तं यसमत्तं लाभमत्तं लभति, इतो परं अञ्ञं नत्थि, तस्मा न ते अफला। सन्तिं पुणेति चरणेन दन्तोति सीले पतिट्ठाय समापत्तियो निब्बत्तेत्वा समापत्तिपदट्ठानं विपस्सनं वड्ढेन्तो अच्चन्तं सन्तं निब्बानं नाम तं एति पापुणाति।
Tassattho – tayo vedā aphalā na bhavanti, sasaṃyamaṃ caraṇameva saccaṃ seyyaṃ uttamaṃ pavaraṃ na heva hoti. Kiṃkāraṇā? Kittiñhi pappoti adhicca vedeti tayo vede adhicca diṭṭhadhamme kittimattaṃ yasamattaṃ lābhamattaṃ labhati, ito paraṃ aññaṃ natthi, tasmā na te aphalā. Santiṃ puṇeti caraṇena dantoti sīle patiṭṭhāya samāpattiyo nibbattetvā samāpattipadaṭṭhānaṃ vipassanaṃ vaḍḍhento accantaṃ santaṃ nibbānaṃ nāma taṃ eti pāpuṇāti.
इति पुरोहितो सेतकेतुनो वादं भिन्दित्वा ते सब्बे गिही कारेत्वा फलकावुधानि गाहापेत्वा महन्ततरके कत्वा रञ्ञो उपट्ठाके कारेसि। अयं किर महन्ततरकानं वंसो।
Iti purohito setaketuno vādaṃ bhinditvā te sabbe gihī kāretvā phalakāvudhāni gāhāpetvā mahantatarake katvā rañño upaṭṭhāke kāresi. Ayaṃ kira mahantatarakānaṃ vaṃso.
सत्था इमं धम्मदेसनं आहरित्वा जातकं समोधानेसि – ‘‘तदा सेतकेतु कुहकभिक्खु अहोसि, चण्डालो सारिपुत्तो, राजा आनन्दो, पुरोहितो पन अहमेव अहोसि’’न्ति।
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā setaketu kuhakabhikkhu ahosi, caṇḍālo sāriputto, rājā ānando, purohito pana ahameva ahosi’’nti.
सेतकेतुजातकवण्णना दुतिया।
Setaketujātakavaṇṇanā dutiyā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / जातकपाळि • Jātakapāḷi / ३७७. सेतकेतुजातकं • 377. Setaketujātakaṃ
