| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਿਲਿਨ੍ਦਪਞ੍ਹਪਾਲ਼ਿ • Milindapañhapāḷi |
੩. ਪਣਾਮਿਤવਗ੍ਗੋ
3. Paṇāmitavaggo
੧. ਸੇਟ੍ਠਧਮ੍ਮਪਞ੍ਹੋ
1. Seṭṭhadhammapañho
੧. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ ਭਗવਤਾ ‘ਧਮ੍ਮੋ ਹਿ, વਾਸੇਟ੍ਠ, ਸੇਟ੍ਠੋ ਜਨੇਤਸ੍ਮਿਂ ਦਿਟ੍ਠੇ ਚੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯੇ ਚਾ’ਤਿ। ਪੁਨ ਚ ‘ਉਪਾਸਕੋ ਗਿਹੀ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਪਿਹਿਤਾਪਾਯੋ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ વਿਞ੍ਞਾਤਸਾਸਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਂ વਾ ਸਾਮਣੇਰਂ વਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਅਭਿવਾਦੇਤਿ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠੇਤੀ’ਤਿ। ਯਦਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਭਗવਤਾ ਭਣਿਤਂ ‘ਧਮ੍ਮੋ ਹਿ, વਾਸੇਟ੍ਠ, ਸੇਟ੍ਠੋ ਜਨੇਤਸ੍ਮਿਂ ਦਿਟ੍ਠੇ ਚੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯੇ ਚਾ’ਤਿ, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਉਪਾਸਕੋ ਗਿਹੀ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਪਿਹਿਤਾਪਾਯੋ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ વਿਞ੍ਞਾਤਸਾਸਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਂ વਾ ਸਾਮਣੇਰਂ વਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਅਭਿવਾਦੇਤਿ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠੇਤੀ’ਤਿ ਯਂ વਚਨਂ, ਤਂ ਮਿਚ੍ਛਾ। ਯਦਿ ‘ਉਪਾਸਕੋ ਗਿਹੀ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਪਿਹਿਤਾਪਾਯੋ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ વਿਞ੍ਞਾਤਸਾਸਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਂ વਾ ਸਾਮਣੇਰਂ વਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਅਭਿવਾਦੇਤਿ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠੇਤਿ’, ਤੇਨ ਹਿ ‘ਧਮ੍ਮੋ ਹਿ, વਾਸੇਟ੍ਠ, ਸੇਟ੍ਠੋ ਜਨੇਤਸ੍ਮਿਂ ਦਿਟ੍ਠੇ ਚੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯੇ ਚਾਤਿ ਤਮ੍ਪਿ વਚਨਂ ਮਿਚ੍ਛਾ। ਅਯਮ੍ਪਿ ਉਭਤੋ ਕੋਟਿਕੋ ਪਞ੍ਹੋ ਤવਾਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਸੋ ਤਯਾ ਨਿਬ੍ਬਾਹਿਤਬ੍ਬੋ’’ਤਿ।
1. ‘‘Bhante nāgasena, bhāsitampetaṃ bhagavatā ‘dhammo hi, vāseṭṭha, seṭṭho janetasmiṃ diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāye cā’ti. Puna ca ‘upāsako gihī sotāpanno pihitāpāyo diṭṭhippatto viññātasāsano bhikkhuṃ vā sāmaṇeraṃ vā puthujjanaṃ abhivādeti paccuṭṭhetī’ti. Yadi, bhante nāgasena, bhagavatā bhaṇitaṃ ‘dhammo hi, vāseṭṭha, seṭṭho janetasmiṃ diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāye cā’ti, tena hi ‘upāsako gihī sotāpanno pihitāpāyo diṭṭhippatto viññātasāsano bhikkhuṃ vā sāmaṇeraṃ vā puthujjanaṃ abhivādeti paccuṭṭhetī’ti yaṃ vacanaṃ, taṃ micchā. Yadi ‘upāsako gihī sotāpanno pihitāpāyo diṭṭhippatto viññātasāsano bhikkhuṃ vā sāmaṇeraṃ vā puthujjanaṃ abhivādeti paccuṭṭheti’, tena hi ‘dhammo hi, vāseṭṭha, seṭṭho janetasmiṃ diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāye cāti tampi vacanaṃ micchā. Ayampi ubhato koṭiko pañho tavānuppatto, so tayā nibbāhitabbo’’ti.
‘‘ਭਾਸਿਤਮ੍ਪੇਤਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਭਗવਤਾ ‘ਧਮ੍ਮੋ ਹਿ, વਾਸੇਟ੍ਠ, ਸੇਟ੍ਠੋ ਜਨੇਤਸ੍ਮਿਂ ਦਿਟ੍ਠੇ ਚੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਅਭਿਸਮ੍ਪਰਾਯੇ ਚਾ’ਤਿ, ‘ਉਪਾਸਕੋ ਚ ਗਿਹੀ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਪਿਹਿਤਾਪਾਯੋ ਦਿਟ੍ਠਿਪ੍ਪਤ੍ਤੋ વਿਞ੍ਞਾਤਸਾਸਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਂ વਾ ਸਾਮਣੇਰਂ વਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਅਭਿવਾਦੇਤਿ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠੇਤਿ’। ਤਤ੍ਥ ਪਨ ਕਾਰਣਂ ਅਤ੍ਥਿ। ਕਤਮਂ ਤਂ ਕਾਰਣਂ?
‘‘Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā ‘dhammo hi, vāseṭṭha, seṭṭho janetasmiṃ diṭṭhe ceva dhamme abhisamparāye cā’ti, ‘upāsako ca gihī sotāpanno pihitāpāyo diṭṭhippatto viññātasāsano bhikkhuṃ vā sāmaṇeraṃ vā puthujjanaṃ abhivādeti paccuṭṭheti’. Tattha pana kāraṇaṃ atthi. Katamaṃ taṃ kāraṇaṃ?
‘‘વੀਸਤਿ ਖੋ ਪਨਿਮੇ, ਮਹਾਰਾਜ, ਸਮਣਸ੍ਸ ਸਮਣਕਰਣਾ ਧਮ੍ਮਾ ਦ੍વੇ ਚ ਲਿਙ੍ਗਾਨਿ, ਯੇਹਿ ਸਮਣੋ ਅਭਿવਾਦਨਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਨਸਮਾਨਨਪੂਜਨਾਰਹੋ ਹੋਤਿ। ਕਤਮੇ વੀਸਤਿ ਸਮਣਸ੍ਸ ਸਮਣਕਰਣਾ ਧਮ੍ਮਾ ਦ੍વੇ ਚ ਲਿਙ੍ਗਾਨਿ? ਸੇਟ੍ਠੋ 1 ਧਮ੍ਮਾਰਾਮੋ, ਅਗ੍ਗੋ ਨਿਯਮੋ, ਚਾਰੋ વਿਹਾਰੋ ਸਂਯਮੋ ਸਂવਰੋ ਖਨ੍ਤਿ ਸੋਰਚ੍ਚਂ ਏਕਤ੍ਤਚਰਿਯਾ ਏਕਤ੍ਤਾਭਿਰਤਿ ਪਟਿਸਲ੍ਲਾਨਂ ਹਿਰਿਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ વੀਰਿਯਂ ਅਪ੍ਪਮਾਦੋ ਸਿਕ੍ਖਾਸਮਾਦਾਨਂ 2 ਉਦ੍ਦੇਸੋ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਾ ਸੀਲਾਦਿਅਭਿਰਤਿ ਨਿਰਾਲਯਤਾ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਪਾਰਿਪੂਰਿਤਾ, ਕਾਸਾવਧਾਰਣਂ , ਭਣ੍ਡੁਭਾવੋ । ਇਮੇ ਖੋ , ਮਹਾਰਾਜ, વੀਸਤਿ ਸਮਣਸ੍ਸ ਸਮਣਕਰਣਾ ਧਮ੍ਮਾ ਦ੍વੇ ਚ ਲਿਙ੍ਗਾਨਿ। ਏਤੇ ਗੁਣੇ ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਮਾਦਾਯ વਤ੍ਤਤਿ, ਸੋ ਤੇਸਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਅਨੂਨਤ੍ਤਾ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ਅਸੇਕ੍ਖਭੂਮਿਂ ਅਰਹਨ੍ਤਭੂਮਿਂ ਓਕ੍ਕਮਤਿ, ਸੇਟ੍ਠਂ ਭੂਮਨ੍ਤਰਂ ਓਕ੍ਕਮਤਿ, ਅਰਹਤ੍ਤਾਸਨ੍ਨਗਤੋਤਿ ਅਰਹਤਿ ਉਪਾਸਕੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਅਭਿવਾਦੇਤੁਂ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਤੁਂ।
‘‘Vīsati kho panime, mahārāja, samaṇassa samaṇakaraṇā dhammā dve ca liṅgāni, yehi samaṇo abhivādanapaccuṭṭhānasamānanapūjanāraho hoti. Katame vīsati samaṇassa samaṇakaraṇā dhammā dve ca liṅgāni? Seṭṭho 3 dhammārāmo, aggo niyamo, cāro vihāro saṃyamo saṃvaro khanti soraccaṃ ekattacariyā ekattābhirati paṭisallānaṃ hiriottappaṃ vīriyaṃ appamādo sikkhāsamādānaṃ 4 uddeso paripucchā sīlādiabhirati nirālayatā sikkhāpadapāripūritā, kāsāvadhāraṇaṃ , bhaṇḍubhāvo . Ime kho , mahārāja, vīsati samaṇassa samaṇakaraṇā dhammā dve ca liṅgāni. Ete guṇe bhikkhu samādāya vattati, so tesaṃ dhammānaṃ anūnattā paripuṇṇattā sampannattā samannāgatattā asekkhabhūmiṃ arahantabhūmiṃ okkamati, seṭṭhaṃ bhūmantaraṃ okkamati, arahattāsannagatoti arahati upāsako sotāpanno bhikkhuṃ puthujjanaṃ abhivādetuṃ paccuṭṭhātuṃ.
‘‘‘ਖੀਣਾਸવੇਹਿ ਸੋ ਸਾਮਞ੍ਞਂ ਉਪਗਤੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਮੇ ਸੋ ਸਮਯੋ’ਤਿ 5 ਅਰਹਤਿ ਉਪਾਸਕੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਅਭਿવਾਦੇਤੁਂ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਤੁਂ।
‘‘‘Khīṇāsavehi so sāmaññaṃ upagato, natthi me so samayo’ti 6 arahati upāsako sotāpanno bhikkhuṃ puthujjanaṃ abhivādetuṃ paccuṭṭhātuṃ.
‘‘‘ਅਗ੍ਗਪਰਿਸਂ ਸੋ ਉਪਗਤੋ, ਨਾਹਂ ਤਂ ਠਾਨਂ ਉਪਗਤੋ’ਤਿ ਅਰਹਤਿ ਉਪਾਸਕੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਅਭਿવਾਦੇਤੁਂ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਤੁਂ।
‘‘‘Aggaparisaṃ so upagato, nāhaṃ taṃ ṭhānaṃ upagato’ti arahati upāsako sotāpanno bhikkhuṃ puthujjanaṃ abhivādetuṃ paccuṭṭhātuṃ.
‘‘‘ਲਭਤਿ ਸੋ ਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖੁਦ੍ਦੇਸਂ ਸੋਤੁਂ, ਨਾਹਂ ਤਂ ਲਭਾਮਿ ਸੋਤੁ’ਨ੍ਤਿ ਅਰਹਤਿ ਉਪਾਸਕੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਅਭਿવਾਦੇਤੁਂ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਤੁਂ।
‘‘‘Labhati so pātimokkhuddesaṃ sotuṃ, nāhaṃ taṃ labhāmi sotu’nti arahati upāsako sotāpanno bhikkhuṃ puthujjanaṃ abhivādetuṃ paccuṭṭhātuṃ.
‘‘‘ਸੋ ਅਞ੍ਞੇ ਪਬ੍ਬਾਜੇਤਿ ਉਪਸਮ੍ਪਾਦੇਤਿ ਜਿਨਸਾਸਨਂ વਡ੍ਢੇਤਿ, ਅਹਮੇਤਂ ਨ ਲਭਾਮਿ ਕਾਤੁ’ਨ੍ਤਿ ਅਰਹਤਿ ਉਪਾਸਕੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਅਭਿવਾਦੇਤੁਂ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਤੁਂ।
‘‘‘So aññe pabbājeti upasampādeti jinasāsanaṃ vaḍḍheti, ahametaṃ na labhāmi kātu’nti arahati upāsako sotāpanno bhikkhuṃ puthujjanaṃ abhivādetuṃ paccuṭṭhātuṃ.
‘‘‘ਅਪ੍ਪਮਾਣੇਸੁ ਸੋ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦੇਸੁ ਸਮਤ੍ਤਕਾਰੀ, ਨਾਹਂ ਤੇਸੁ વਤ੍ਤਾਮੀ’ਤਿ ਅਰਹਤਿ ਉਪਾਸਕੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਅਭਿવਾਦੇਤੁਂ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਤੁਂ।
‘‘‘Appamāṇesu so sikkhāpadesu samattakārī, nāhaṃ tesu vattāmī’ti arahati upāsako sotāpanno bhikkhuṃ puthujjanaṃ abhivādetuṃ paccuṭṭhātuṃ.
‘‘‘ਉਪਗਤੋ ਸੋ ਸਮਣਲਿਙ੍ਗਂ, ਬੁਦ੍ਧਾਧਿਪ੍ਪਾਯੇ ਠਿਤੋ, ਤੇਨਾਹਂ ਲਿਙ੍ਗੇਨ ਦੂਰਮਪਗਤੋ’ਤਿ ਅਰਹਤਿ ਉਪਾਸਕੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਅਭਿવਾਦੇਤੁਂ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਤੁਂ।
‘‘‘Upagato so samaṇaliṅgaṃ, buddhādhippāye ṭhito, tenāhaṃ liṅgena dūramapagato’ti arahati upāsako sotāpanno bhikkhuṃ puthujjanaṃ abhivādetuṃ paccuṭṭhātuṃ.
‘‘‘ਪਰੂਲ਼੍ਹਕਚ੍ਛਲੋਮੋ ਸੋ ਅਨਞ੍ਜਿਤਅਮਣ੍ਡਿਤੋ ਅਨੁਲਿਤ੍ਤਸੀਲਗਨ੍ਧੋ, ਅਹਂ ਪਨ ਮਣ੍ਡਨવਿਭੂਸਨਾਭਿਰਤੋ’ਤਿ ਅਰਹਤਿ ਉਪਾਸਕੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਅਭਿવਾਦੇਤੁਂ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਤੁਂ।
‘‘‘Parūḷhakacchalomo so anañjitaamaṇḍito anulittasīlagandho, ahaṃ pana maṇḍanavibhūsanābhirato’ti arahati upāsako sotāpanno bhikkhuṃ puthujjanaṃ abhivādetuṃ paccuṭṭhātuṃ.
‘‘ਅਪਿ ਚ, ਮਹਾਰਾਜ, ‘ਯੇ ਤੇ વੀਸਤਿ ਸਮਣਕਰਣਾ ਧਮ੍ਮਾ ਦ੍વੇ ਚ ਲਿਙ੍ਗਾਨਿ, ਸਬ੍ਬੇਪੇਤੇ ਧਮ੍ਮਾ ਭਿਕ੍ਖੁਸ੍ਸ ਸਂવਿਜ੍ਜਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਯੇવ ਤੇ ਧਮ੍ਮੇ ਧਾਰੇਤਿ, ਅਞ੍ਞੇਪਿ ਤਤ੍ਥ ਸਿਕ੍ਖਾਪੇਤਿ, ਸੋ ਮੇ ਆਗਮੋ ਸਿਕ੍ਖਾਪਨਞ੍ਚ ਨਤ੍ਥੀ’ਤਿ ਅਰਹਤਿ ਉਪਾਸਕੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਅਭਿવਾਦੇਤੁਂ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਤੁਂ ।
‘‘Api ca, mahārāja, ‘ye te vīsati samaṇakaraṇā dhammā dve ca liṅgāni, sabbepete dhammā bhikkhussa saṃvijjanti, so yeva te dhamme dhāreti, aññepi tattha sikkhāpeti, so me āgamo sikkhāpanañca natthī’ti arahati upāsako sotāpanno bhikkhuṃ puthujjanaṃ abhivādetuṃ paccuṭṭhātuṃ .
‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਰਾਜਕੁਮਾਰੋ ਪੁਰੋਹਿਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ વਿਜ੍ਜਂ ਅਧੀਯਤਿ, ਖਤ੍ਤਿਯਧਮ੍ਮਂ ਸਿਕ੍ਖਤਿ, ਸੋ ਅਪਰੇਨ ਸਮਯੇਨ ਅਭਿਸਿਤ੍ਤੋ ਆਚਰਿਯਂ ਅਭਿવਾਦੇਤਿ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠੇਤਿ ‘ਸਿਕ੍ਖਾਪਕੋ ਮੇ ਅਯ’ਨ੍ਤਿ, ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਸਿਕ੍ਖਾਪਕੋ વਂਸਧਰੋ’ਤਿ ਅਰਹਤਿ ਉਪਾਸਕੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਂ ਅਭਿવਾਦੇਤੁਂ ਪਚ੍ਚੁਟ੍ਠਾਤੁਂ।
‘‘Yathā, mahārāja, rājakumāro purohitassa santike vijjaṃ adhīyati, khattiyadhammaṃ sikkhati, so aparena samayena abhisitto ācariyaṃ abhivādeti paccuṭṭheti ‘sikkhāpako me aya’nti, evameva kho, mahārāja, ‘bhikkhu sikkhāpako vaṃsadharo’ti arahati upāsako sotāpanno bhikkhuṃ puthujjanaṃ abhivādetuṃ paccuṭṭhātuṃ.
‘‘ਅਪਿ ਚ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਮਿਨਾਪੇਤਂ ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਜਾਨਾਹਿ ਭਿਕ੍ਖੁਭੂਮਿਯਾ ਮਹਨ੍ਤਤਂ ਅਸਮવਿਪੁਲਭਾવਂ। ਯਦਿ, ਮਹਾਰਾਜ, ਉਪਾਸਕੋ ਸੋਤਾਪਨ੍ਨੋ ਅਰਹਤ੍ਤਂ ਸਚ੍ਛਿਕਰੋਤਿ, ਦ੍વੇવ ਤਸ੍ਸ ਗਤਿਯੋ ਭવਨ੍ਤਿ ਅਨਞ੍ਞਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਯੇવ ਦਿવਸੇ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯੇਯ੍ਯ વਾ, ਭਿਕ੍ਖੁਭਾવਂ વਾ ਉਪਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯ। ਅਚਲਾ ਹਿ ਸਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾ, ਮਹਤੀ ਅਚ੍ਚੁਗ੍ਗਤਾ, ਯਦਿਦਂ ਭਿਕ੍ਖੁਭੂਮੀ’’ਤਿ। ‘‘ਞਾਣਗਤੋ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਪਞ੍ਹੋ ਸੁਨਿਬ੍ਬੇਠਿਤੋ ਬਲવਤਾ ਅਤਿਬੁਦ੍ਧਿਨਾ ਤਯਾ, ਨ ਯਿਮਂ ਪਞ੍ਹਂ ਸਮਤ੍ਥੋ ਅਞ੍ਞੋ ਏવਂ વਿਨਿવੇਠੇਤੁਂ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਤવਾਦਿਸੇਨ ਬੁਦ੍ਧਿਮਤਾ’’ਤਿ।
‘‘Api ca, mahārāja, imināpetaṃ pariyāyena jānāhi bhikkhubhūmiyā mahantataṃ asamavipulabhāvaṃ. Yadi, mahārāja, upāsako sotāpanno arahattaṃ sacchikaroti, dveva tassa gatiyo bhavanti anaññā tasmiṃ yeva divase parinibbāyeyya vā, bhikkhubhāvaṃ vā upagaccheyya. Acalā hi sā, mahārāja, pabbajjā, mahatī accuggatā, yadidaṃ bhikkhubhūmī’’ti. ‘‘Ñāṇagato, bhante nāgasena, pañho sunibbeṭhito balavatā atibuddhinā tayā, na yimaṃ pañhaṃ samattho añño evaṃ viniveṭhetuṃ aññatra tavādisena buddhimatā’’ti.
ਸੇਟ੍ਠਧਮ੍ਮਪਞ੍ਹੋ ਪਠਮੋ।
Seṭṭhadhammapañho paṭhamo.
Footnotes:
