| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಹಾವಗ್ಗಪಾಳಿ • Mahāvaggapāḷi |
೨೦೬. ಸೇಟ್ಠಿಪುತ್ತವತ್ಥು
206. Seṭṭhiputtavatthu
೩೩೩. ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಬಾರಾಣಸೇಯ್ಯಕಸ್ಸ ಸೇಟ್ಠಿಪುತ್ತಸ್ಸ ಮೋಕ್ಖಚಿಕಾಯ ಕೀಳನ್ತಸ್ಸ ಅನ್ತಗಣ್ಠಾಬಾಧೋ ಹೋತಿ, ಯೇನ ಯಾಗುಪಿ ಪೀತಾ ನ ಸಮ್ಮಾ ಪರಿಣಾಮಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಭತ್ತಮ್ಪಿ ಭುತ್ತಂ ನ ಸಮ್ಮಾ ಪರಿಣಾಮಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಉಚ್ಚಾರೋಪಿ ಪಸ್ಸಾವೋಪಿ ನ ಪಗುಣೋ। ಸೋ ತೇನ ಕಿಸೋ ಹೋತಿ ಲೂಖೋ ದುಬ್ಬಣ್ಣೋ ಉಪ್ಪಣ್ಡುಪ್ಪಣ್ಡುಕಜಾತೋ ಧಮನಿಸನ್ಥತಗತ್ತೋ। ಅಥ ಖೋ ಬಾರಾಣಸೇಯ್ಯಕಸ್ಸ ಸೇಟ್ಠಿಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಖೋ ಪುತ್ತಸ್ಸ ತಾದಿಸೋ ಆಬಾಧೋ, ಯೇನ ಯಾಗುಪಿ ಪೀತಾ ನ ಸಮ್ಮಾ ಪರಿಣಾಮಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಭತ್ತಮ್ಪಿ ಭುತ್ತಂ ನ ಸಮ್ಮಾ ಪರಿಣಾಮಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಉಚ್ಚಾರೋಪಿ ಪಸ್ಸಾವೋಪಿ ನ ಪಗುಣೋ। ಸೋ ತೇನ ಕಿಸೋ ಲೂಖೋ ದುಬ್ಬಣ್ಣೋ ಉಪ್ಪಣ್ಡುಪ್ಪಣ್ಡುಕಜಾತೋ ಧಮನಿಸನ್ಥತಗತ್ತೋ। ಯಂನೂನಾಹಂ ರಾಜಗಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ಜೀವಕಂ ವೇಜ್ಜಂ ಯಾಚೇಯ್ಯಂ ಪುತ್ತಂ ಮೇ ತಿಕಿಚ್ಛಿತು’’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಬಾರಾಣಸೇಯ್ಯಕೋ ಸೇಟ್ಠಿ ರಾಜಗಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಯೇನ ರಾಜಾ ಮಾಗಧೋ ಸೇನಿಯೋ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ, ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ರಾಜಾನಂ ಮಾಗಧಂ ಸೇನಿಯಂ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಖೋ, ದೇವ, ಪುತ್ತಸ್ಸ ತಾದಿಸೋ ಆಬಾಧೋ, ಯೇನ ಯಾಗುಪಿ ಪೀತಾ ನ ಸಮ್ಮಾ ಪರಿಣಾಮಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಭತ್ತಮ್ಪಿ ಭುತ್ತಂ ನ ಸಮ್ಮಾ ಪರಿಣಾಮಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಉಚ್ಚಾರೋಪಿ ಪಸ್ಸಾವೋಪಿ ನ ಪಗುಣೋ। ಸೋ ತೇನ ಕಿಸೋ ಲೂಖೋ ದುಬ್ಬಣ್ಣೋ ಉಪ್ಪಣ್ಡುಪ್ಪಣ್ಡುಕಜಾತೋ ಧಮನಿಸನ್ಥತಗತ್ತೋ। ಸಾಧು ದೇವೋ ಜೀವಕಂ ವೇಜ್ಜಂ ಆಣಾಪೇತು ಪುತ್ತಂ ಮೇ ತಿಕಿಚ್ಛಿತು’’ನ್ತಿ।
333. Tena kho pana samayena bārāṇaseyyakassa seṭṭhiputtassa mokkhacikāya kīḷantassa antagaṇṭhābādho hoti, yena yāgupi pītā na sammā pariṇāmaṃ gacchati, bhattampi bhuttaṃ na sammā pariṇāmaṃ gacchati, uccāropi passāvopi na paguṇo. So tena kiso hoti lūkho dubbaṇṇo uppaṇḍuppaṇḍukajāto dhamanisanthatagatto. Atha kho bārāṇaseyyakassa seṭṭhissa etadahosi – ‘‘mayhaṃ kho puttassa tādiso ābādho, yena yāgupi pītā na sammā pariṇāmaṃ gacchati, bhattampi bhuttaṃ na sammā pariṇāmaṃ gacchati, uccāropi passāvopi na paguṇo. So tena kiso lūkho dubbaṇṇo uppaṇḍuppaṇḍukajāto dhamanisanthatagatto. Yaṃnūnāhaṃ rājagahaṃ gantvā rājānaṃ jīvakaṃ vejjaṃ yāceyyaṃ puttaṃ me tikicchitu’’nti. Atha kho bārāṇaseyyako seṭṭhi rājagahaṃ gantvā yena rājā māgadho seniyo bimbisāro tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā rājānaṃ māgadhaṃ seniyaṃ bimbisāraṃ etadavoca – ‘‘mayhaṃ kho, deva, puttassa tādiso ābādho, yena yāgupi pītā na sammā pariṇāmaṃ gacchati, bhattampi bhuttaṃ na sammā pariṇāmaṃ gacchati, uccāropi passāvopi na paguṇo. So tena kiso lūkho dubbaṇṇo uppaṇḍuppaṇḍukajāto dhamanisanthatagatto. Sādhu devo jīvakaṃ vejjaṃ āṇāpetu puttaṃ me tikicchitu’’nti.
ಅಥ ಖೋ ರಾಜಾ ಮಾಗಧೋ ಸೇನಿಯೋ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರೋ ಜೀವಕಂ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚಂ ಆಣಾಪೇಸಿ – ‘‘ಗಚ್ಛ, ಭಣೇ ಜೀವಕ, ಬಾರಾಣಸಿಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಬಾರಾಣಸೇಯ್ಯಕಂ ಸೇಟ್ಠಿಪುತ್ತಂ ತಿಕಿಚ್ಛಾಹೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ದೇವಾ’’ತಿ ಖೋ ಜೀವಕೋ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚೋ ರಞ್ಞೋ ಮಾಗಧಸ್ಸ ಸೇನಿಯಸ್ಸ ಬಿಮ್ಬಿಸಾರಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಬಾರಾಣಸಿಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಯೇನ ಬಾರಾಣಸೇಯ್ಯಕೋ ಸೇಟ್ಠಿಪುತ್ತೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ, ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಬಾರಾಣಸೇಯ್ಯಕಸ್ಸ ಸೇಟ್ಠಿಪುತ್ತಸ್ಸ ವಿಕಾರಂ ಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ಜನಂ ಉಸ್ಸಾರೇತ್ವಾ ತಿರೋಕರಣಿಯಂ ಪರಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಥಮ್ಭೇ ಉಬ್ಬನ್ಧಿತ್ವಾ 1 ಭರಿಯಂ ಪುರತೋ ಠಪೇತ್ವಾ ಉದರಚ್ಛವಿಂ ಉಪ್ಪಾಟೇತ್ವಾ ಅನ್ತಗಣ್ಠಿಂ ನೀಹರಿತ್ವಾ ಭರಿಯಾಯ ದಸ್ಸೇಸಿ – ‘‘ಪಸ್ಸ ತೇ ಸಾಮಿಕಸ್ಸ ಆಬಾಧಂ, ಇಮಿನಾ ಯಾಗುಪಿ ಪೀತಾ ನ ಸಮ್ಮಾ ಪರಿಣಾಮಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಭತ್ತಮ್ಪಿ ಭುತ್ತಂ ನ ಸಮ್ಮಾ ಪರಿಣಾಮಂ ಗಚ್ಛತಿ, ಉಚ್ಚಾರೋಪಿ ಪಸ್ಸಾವೋಪಿ ನ ಪಗುಣೋ; ಇಮಿನಾಯಂ ಕಿಸೋ ಲೂಖೋ ದುಬ್ಬಣ್ಣೋ ಉಪ್ಪಣ್ಡುಪ್ಪಣ್ಡುಕಜಾತೋ ಧಮನಿಸನ್ಥತಗತ್ತೋ’’ತಿ। ಅನ್ತಗಣ್ಠಿಂ ವಿನಿವೇಠೇತ್ವಾ ಅನ್ತಾನಿ ಪಟಿಪವೇಸೇತ್ವಾ ಉದರಚ್ಛವಿಂ ಸಿಬ್ಬಿತ್ವಾ ಆಲೇಪಂ ಅದಾಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಬಾರಾಣಸೇಯ್ಯಕೋ ಸೇಟ್ಠಿಪುತ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರೋಗೋ ಅಹೋಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಬಾರಾಣಸೇಯ್ಯಕೋ ಸೇಟ್ಠಿ ‘ಪುತ್ತೋ ಮೇ ಅರೋಗೋ ಠಿತೋ’ತಿ 2 ಜೀವಕಸ್ಸ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚಸ್ಸ ಸೋಳಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಪಾದಾಸಿ। ಅಥ ಖೋ ಜೀವಕೋ ಕೋಮಾರಭಚ್ಚೋ ತಾನಿ ಸೋಳಸಸಹಸ್ಸಾನಿ ಆದಾಯ ಪುನದೇವ ರಾಜಗಹಂ ಪಚ್ಚಾಗಞ್ಛಿ ।
Atha kho rājā māgadho seniyo bimbisāro jīvakaṃ komārabhaccaṃ āṇāpesi – ‘‘gaccha, bhaṇe jīvaka, bārāṇasiṃ gantvā bārāṇaseyyakaṃ seṭṭhiputtaṃ tikicchāhī’’ti. ‘‘Evaṃ, devā’’ti kho jīvako komārabhacco rañño māgadhassa seniyassa bimbisārassa paṭissutvā bārāṇasiṃ gantvā yena bārāṇaseyyako seṭṭhiputto tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bārāṇaseyyakassa seṭṭhiputtassa vikāraṃ sallakkhetvā janaṃ ussāretvā tirokaraṇiyaṃ parikkhipitvā thambhe ubbandhitvā 3 bhariyaṃ purato ṭhapetvā udaracchaviṃ uppāṭetvā antagaṇṭhiṃ nīharitvā bhariyāya dassesi – ‘‘passa te sāmikassa ābādhaṃ, iminā yāgupi pītā na sammā pariṇāmaṃ gacchati, bhattampi bhuttaṃ na sammā pariṇāmaṃ gacchati, uccāropi passāvopi na paguṇo; imināyaṃ kiso lūkho dubbaṇṇo uppaṇḍuppaṇḍukajāto dhamanisanthatagatto’’ti. Antagaṇṭhiṃ viniveṭhetvā antāni paṭipavesetvā udaracchaviṃ sibbitvā ālepaṃ adāsi. Atha kho bārāṇaseyyako seṭṭhiputto nacirasseva arogo ahosi. Atha kho bārāṇaseyyako seṭṭhi ‘putto me arogo ṭhito’ti 4 jīvakassa komārabhaccassa soḷasasahassāni pādāsi. Atha kho jīvako komārabhacco tāni soḷasasahassāni ādāya punadeva rājagahaṃ paccāgañchi .
ಸೇಟ್ಠಿಪುತ್ತವತ್ಥು ನಿಟ್ಠಿತಂ।
Seṭṭhiputtavatthu niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ರಾಜಗಹಸೇಟ್ಠಿವತ್ಥುಕಥಾ • Rājagahaseṭṭhivatthukathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೨೦೫. ರಾಜಗಹಸೇಟ್ಠಿವತ್ಥುಕಥಾ • 205. Rājagahaseṭṭhivatthukathā
