| Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation |
Show IAST transliterationมชฺฌิม นิกาย ๑๑๔
The Middle-Length Suttas Collection 114
เสวิตพฺพาเสวิตพฺพสุตฺต
What Should and Should Not Be Cultivated
เอวํ เม สุตํ—เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ ตตฺร โข ภควา ภิกฺขู อามนฺเตสิ: “ภิกฺขโว”ติฯ
So I have heard. At one time the Buddha was staying near Sāvatthī in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s monastery. There the Buddha addressed the bhikkhus, “Bhikkhus!”
“ภทนฺเต”ติ เต ภิกฺขู ภควโต ปจฺจโสฺสสุํฯ ภควา เอตทโวจ:
“Venerable sir,” they replied. The Buddha said this:
“เสวิตพฺพาเสวิตพฺพํ โว, ภิกฺขเว, ธมฺมปริยายํ เทเสสฺสามิฯ ตํ สุณาถ, สาธุกํ มนสิ กโรถ, ภาสิสฺสามี”ติฯ
“Bhikkhus, I will teach you an exposition of the teaching on what should and should not be cultivated. Listen and apply your mind well, I will speak.”
“เอวํ, ภนฺเต”ติ โข เต ภิกฺขู ภควโต ปจฺจโสฺสสุํฯ ภควา เอตทโวจ:
“Yes, sir,” they replied. The Buddha said this:
“กายสมาจารมฺปาหํ, ภิกฺขเว, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปิ; ตญฺจ อญฺญมญฺญํ กายสมาจารํฯ
“I say that there are two kinds of bodily behavior: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a kind of behavior.
วจีสมาจารมฺปาหํ, ภิกฺขเว, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปิ; ตญฺจ อญฺญมญฺญํ วจีสมาจารํฯ
I say that there are two kinds of verbal behavior: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a kind of behavior.
มโนสมาจารมฺปาหํ, ภิกฺขเว, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปิ; ตญฺจ อญฺญมญฺญํ มโนสมาจารํฯ
I say that there are two kinds of mental behavior: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a kind of behavior.
จิตฺตุปฺปาทมฺปาหํ, ภิกฺขเว, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปิ; ตญฺจ อญฺญมญฺญํ จิตฺตุปฺปาทํฯ
I say that there are two ways of giving rise to a thought: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a way of giving rise to a thought.
สญฺญาปฏิลาภมฺปาหํ, ภิกฺขเว, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปิ; ตญฺจ อญฺญมญฺญํ สญฺญาปฏิลาภํฯ
I say that there are two ways of acquiring perception: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a way of acquiring perception.
ทิฏฺฐิปฏิลาภมฺปาหํ, ภิกฺขเว, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปิ; ตญฺจ อญฺญมญฺญํ ทิฏฺฐิปฏิลาภํฯ
I say that there are two ways of acquiring views: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a way of acquiring views.
อตฺตภาวปฏิลาภมฺปาหํ, ภิกฺขเว, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปิ; ตญฺจ อญฺญมญฺญํ อตฺตภาวปฏิลาภนฺ”ติฯ
I say that there are two ways of reincarnating: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a way of reincarnating.”
เอวํ วุตฺเต อายสฺมา สาริปุตฺโต ภควนฺตํ เอตทโวจ: “อิมสฺส โข อหํ, ภนฺเต, ภควตา สงฺขิตฺเตน ภาสิตสฺส, วิตฺถาเรน อตฺถํ อวิภตฺตสฺส, เอวํ วิตฺถาเรน อตฺถํ อาชานามิฯ
When he said this, Venerable Sāriputta said to the Buddha, “Sir, this is how I understand the detailed meaning of the Buddha’s brief statement.
‘กายสมาจารมฺปาหํ, ภิกฺขเว, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปิ; ตญฺจ อญฺญมญฺญํ กายสมาจารนฺ'ติ—อิติ โข ปเนตํ วุตฺตํ ภควตาฯ กิญฺเจตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํ? ยถารูปํ, ภนฺเต, กายสมาจารํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, เอวรูโป กายสมาจาโร น เสวิตพฺโพ; ยถารูปญฺจ โข, ภนฺเต, กายสมาจารํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, กุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, เอวรูโป กายสมาจาโร เสวิตพฺโพฯ
‘I say that there are two kinds of bodily behavior: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a kind of bodily behavior.’ That’s what the Buddha said, but why did he say it? You should not cultivate the kind of bodily behavior which causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline. And you should cultivate the kind of bodily behavior which causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow.
กถํรูปํ, ภนฺเต, กายสมาจารํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ? อิธ, ภนฺเต, เอกจฺโจ ปาณาติปาตี โหติ ลุทฺโท โลหิตปาณิ หตปฺปหเต นิวิฏฺโฐ อทยาปนฺโน ปาณภูเตสุ; อทินฺนาทายี โข ปน โหติ, ยํ ตํ ปรสฺส ปรวิตฺตูปกรณํ คามคตํ วา อรญฺญคตํ วา ตํ อทินฺนํ เถยฺยสงฺขาตํ อาทาตา โหติ; กาเมสุมิจฺฉาจารี โข ปน โหติ, ยา ตา มาตุรกฺขิตา ปิตุรกฺขิตา มาตาปิตุรกฺขิตา ภาตุรกฺขิตา ภคินิรกฺขิตา ญาติรกฺขิตา โคตฺตรกฺขิตา ธมฺมรกฺขิตา สสฺสามิกา สปริทณฺฑา อนฺตมโส มาลาคุฬปริกฺขิตฺตาปิ ตถารูปาสุ จาริตฺตํ อาปชฺชิตา โหติ—เอวรูปํ, ภนฺเต, กายสมาจารํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติฯ
And what kind of bodily behavior causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline? It’s when someone kills living creatures. They’re violent, bloody-handed, a hardened killer, merciless to living beings. They steal. With the intention to commit theft, they take the wealth or belongings of others from village or wilderness. They commit sexual misconduct. They have sexual relations with women who have their mother, father, both mother and father, brother, sister, relatives, or clan as guardian. They have sexual relations with a woman who is protected on principle, or who has a husband, or whose violation is punishable by law, or even one who has been garlanded as a token of betrothal. That kind of bodily behavior causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline.
กถํรูปํ, ภนฺเต, กายสมาจารํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, กุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ? อิธ, ภนฺเต, เอกจฺโจ ปาณาติปาตํ ปหาย ปาณาติปาตา ปฏิวิรโต โหติ นิหิตทณฺโฑ นิหิตสตฺโถ, ลชฺชี ทยาปนฺโน สพฺพปาณภูตหิตานุกมฺปี วิหรติ; อทินฺนาทานํ ปหาย อทินฺนาทานา ปฏิวิรโต โหติ, ยํ ตํ ปรสฺส ปรวิตฺตูปกรณํ คามคตํ วา อรญฺญคตํ วา ตํ นาทินฺนํ เถยฺยสงฺขาตํ อาทาตา โหติ; กาเมสุมิจฺฉาจารํ ปหาย กาเมสุมิจฺฉาจารา ปฏิวิรโต โหติ, ยา ตา มาตุรกฺขิตา ปิตุรกฺขิตา มาตาปิตุรกฺขิตา ภาตุรกฺขิตา ภคินิรกฺขิตา ญาติรกฺขิตา โคตฺตรกฺขิตา ธมฺมรกฺขิตา สสฺสามิกา สปริทณฺฑา อนฺตมโส มาลาคุฬปริกฺขิตฺตาปิ ตถารูปาสุ น จาริตฺตํ อาปชฺชิตา โหติ—เอวรูปํ, ภนฺเต, กายสมาจารํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, กุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติฯ ‘กายสมาจารมฺปาหํ, ภิกฺขเว, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปิ; ตญฺจ อญฺญมญฺญํ กายสมาจารนฺ'ติ—อิติ ยํ ตํ วุตฺตํ ภควตา อิทเมตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํฯ
And what kind of bodily behavior causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow? It’s when someone gives up killing living creatures. They renounce the rod and the sword. They’re scrupulous and kind, living full of compassion for all living beings. They give up stealing. They don’t, with the intention to commit theft, take the wealth or belongings of others from village or wilderness. They give up sexual misconduct. They don’t have sexual relations with women who have their mother, father, both mother and father, brother, sister, relatives, or clan as guardian. They don’t have sexual relations with a woman who is protected on principle, or who has a husband, or whose violation is punishable by law, or even one who has been garlanded as a token of betrothal. That kind of bodily behavior causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow. ‘I say that there are two kinds of bodily behavior: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a kind of bodily behavior.’ That’s what the Buddha said, and this is why he said it.
‘วจีสมาจารมฺปาหํ, ภิกฺขเว, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปิ; ตญฺจ อญฺญมญฺญํ วจีสมาจารนฺ'ติ—อิติ โข ปเนตํ วุตฺตํ ภควตาฯ กิญฺเจตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํ? ยถารูปํ, ภนฺเต, วจีสมาจารํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, เอวรูโป วจีสมาจาโร น เสวิตพฺโพ; ยถารูปญฺจ โข, ภนฺเต, วจีสมาจารํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, กุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ เอวรูโป วจีสมาจาโร เสวิตพฺโพฯ
‘I say that there are two kinds of verbal behavior: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a kind of verbal behavior.’ That’s what the Buddha said, but why did he say it? You should not cultivate the kind of verbal behavior which causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline. And you should cultivate the kind of verbal behavior which causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow.
กถํรูปํ, ภนฺเต, วจีสมาจารํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ? อิธ, ภนฺเต, เอกจฺโจ มุสาวาที โหติฯ สภาคโต วา ปริสาคโต วา ญาติมชฺฌคโต วา ปูคมชฺฌคโต วา ราชกุลมชฺฌคโต วา อภินีโต สกฺขิปุฏฺโฐ: ‘เอหมฺโภ ปุริส, ยํ ชานาสิ ตํ วเทหี'ติ โส อชานํ วา อาห: ‘ชานามี'ติ, ชานํ วา อาห: ‘น ชานามี'ติ; อปสฺสํ วา อาห: ‘ปสฺสามี'ติ, ปสฺสํ วา อาห: ‘น ปสฺสามี'ติ—อิติ อตฺตเหตุ วา ปรเหตุ วา อามิสกิญฺจิกฺขเหตุ วา สมฺปชานมุสา ภาสิตา โหติ; ปิสุณวาโจ โข ปน โหติ, อิโต สุตฺวา อมุตฺร อกฺขาตา อิเมสํ เภทาย, อมุตฺร วา สุตฺวา อิเมสํ อกฺขาตา อมูสํ เภทาย—อิติ สมคฺคานํ วา เภตฺตา, ภินฺนานํ วา อนุปฺปทาตา, วคฺคาราโม, วคฺครโต, วคฺคนนฺที, วคฺคกรณึ วาจํ ภาสิตา โหติ; ผรุสวาโจ โข ปน โหติ, ยา สา วาจา กณฺฑกา กกฺกสา ผรุสา ปรกฏุกา ปราภิสชฺชนี โกธสามนฺตา อสมาธิสํวตฺตนิกา, ตถารูปึ วาจํ ภาสิตา โหติ; สมฺผปฺปลาปี โข ปน โหติ อกาลวาที อภูตวาที อนตฺถวาที อธมฺมวาที อวินยวาที, อนิธานวตึ วาจํ ภาสิตา โหติ อกาเลน อนปเทสํ อปริยนฺตวตึ อนตฺถสํหิตํ—เอวรูปํ, ภนฺเต, วจีสมาจารํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติฯ
And what kind of verbal behavior causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline? It’s when someone lies. They’re summoned to a council, an assembly, a family meeting, a guild, or to the royal court, and asked to bear witness: ‘Please, mister, say what you know.’ Not knowing, they say ‘I know.’ Knowing, they say ‘I don’t know.’ Not seeing, they say ‘I see.’ And seeing, they say ‘I don’t see.’ So they deliberately lie for the sake of themselves or another, or for some trivial worldly reason. They speak divisively. They repeat in one place what they heard in another so as to divide people against each other. And so they divide those who are harmonious, supporting division, delighting in division, loving division, speaking words that promote division. They speak harshly. They use the kinds of words that are cruel, nasty, hurtful, offensive, bordering on anger, not leading to immersion. They talk nonsense. Their speech is untimely, and is neither factual nor beneficial. It has nothing to do with the teaching or the training. Their words have no value, and are untimely, unreasonable, rambling, and pointless. That kind of verbal behavior causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline.
กถํรูปํ, ภนฺเต, วจีสมาจารํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, กุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ? อิธ, ภนฺเต, เอกจฺโจ มุสาวาทํ ปหาย มุสาวาทา ปฏิวิรโต โหติ สภาคโต วา ปริสาคโต วา ญาติมชฺฌคโต วา ปูคมชฺฌคโต วา ราชกุลมชฺฌคโต วา อภินีโต สกฺขิปุฏฺโฐ: ‘เอหมฺโภ ปุริส, ยํ ชานาสิ ตํ วเทหี'ติ โส อชานํ วา อาห: ‘น ชานามี'ติ, ชานํ วา อาห: ‘ชานามี'ติ, อปสฺสํ วา อาห: ‘น ปสฺสามี'ติ, ปสฺสํ วา อาห: ‘ปสฺสามี'ติ—อิติ อตฺตเหตุ วา ปรเหตุ วา อามิสกิญฺจิกฺขเหตุ วา น สมฺปชานมุสา ภาสิตา โหติ; ปิสุณํ วาจํ ปหาย ปิสุณาย วาจาย ปฏิวิรโต โหติ, อิโต สุตฺวา น อมุตฺร อกฺขาตา อิเมสํ เภทาย, อมุตฺร วา สุตฺวา น อิเมสํ อกฺขาตา อมูสํ เภทาย—อิติ ภินฺนานํ วา สนฺธาตา สหิตานํ วา อนุปฺปทาตา สมคฺคาราโม สมคฺครโต สมคฺคนนฺที สมคฺคกรณึ วาจํ ภาสิตา โหติ; ผรุสํ วาจํ ปหาย ผรุสาย วาจาย ปฏิวิรโต โหติ, ยา สา วาจา เนลา กณฺณสุขา เปมนียา หทยงฺคมา โปรี พหุชนกนฺตา พหุชนมนาปา ตถารูปึ วาจํ ภาสิตา โหติ; สมฺผปฺปลาปํ ปหาย สมฺผปฺปลาปา ปฏิวิรโต โหติ กาลวาที ภูตวาที อตฺถวาที ธมฺมวาที วินยวาที, นิธานวตึ วาจํ ภาสิตา โหติ กาเลน สาปเทสํ ปริยนฺตวตึ อตฺถสํหิตํ—เอวรูปํ, ภนฺเต, วจีสมาจารํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, กุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติฯ ‘วจีสมาจารมฺปาหํ, ภิกฺขเว, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปิ; ตญฺจ อญฺญมญฺญํ วจีสมาจารนฺ'ติ—อิติ ยํ ตํ วุตฺตํ ภควตา อิทเมตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํฯ
And what kind of verbal behavior causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow? It’s when a certain person gives up lying. They’re summoned to a council, an assembly, a family meeting, a guild, or to the royal court, and asked to bear witness: ‘Please, mister, say what you know.’ Not knowing, they say ‘I don’t know.’ Knowing, they say ‘I know.’ Not seeing, they say ‘I don’t see.’ And seeing, they say ‘I see.’ So they don’t deliberately lie for the sake of themselves or another, or for some trivial worldly reason. They give up divisive speech. They don’t repeat in one place what they heard in another so as to divide people against each other. Instead, they reconcile those who are divided, supporting unity, delighting in harmony, loving harmony, speaking words that promote harmony. They give up harsh speech. They speak in a way that’s mellow, pleasing to the ear, lovely, going to the heart, polite, likable and agreeable to the people. They give up talking nonsense. Their words are timely, true, and meaningful, in line with the teaching and training. They say things at the right time which are valuable, reasonable, succinct, and beneficial. That kind of verbal behavior causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow. ‘I say that there are two kinds of verbal behavior: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a kind of verbal behavior.’ That’s what the Buddha said, and this is why he said it.
‘มโนสมาจารมฺปาหํ, ภิกฺขเว, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปิ; ตญฺจ อญฺญมญฺญํ มโนสมาจารนฺ'ติ—อิติ โข ปเนตํ วุตฺตํ ภควตาฯ กิญฺเจตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํ? ยถารูปํ, ภนฺเต, มโนสมาจารํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ เอวรูโป มโนสมาจาโร น เสวิตพฺโพ; ยถารูปญฺจ โข, ภนฺเต, มโนสมาจารํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, กุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ เอวรูโป มโนสมาจาโร เสวิตพฺโพฯ
‘I say that there are two kinds of mental behavior: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a kind of mental behavior.’ That’s what the Buddha said, but why did he say it? You should not cultivate the kind of mental behavior which causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline. And you should cultivate the kind of mental behavior which causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow.
กถํรูปํ, ภนฺเต, มโนสมาจารํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ? อิธ, ภนฺเต, เอกจฺโจ อภิชฺฌาลุ โหติ, ยํ ตํ ปรสฺส ปรวิตฺตูปกรณํ ตํ อภิชฺฌาตา โหติ: ‘อโห วต ยํ ปรสฺส ตํ มมสฺสา'ติ; พฺยาปนฺนจิตฺโต โข ปน โหติ ปทุฏฺฐมนสงฺกปฺโป: ‘อิเม สตฺตา หญฺญนฺตุ วา วชฺฌนฺตุ วา อุจฺฉิชฺชนฺตุ วา วินสฺสนฺตุ วา มา วา อเหสุนฺ'ติ—เอวรูปํ, ภนฺเต, มโนสมาจารํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติฯ
And what kind of mental behavior causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline? It’s when someone is covetous. They covet the wealth and belongings of others: ‘Oh, if only their belongings were mine!’ They have ill will and malicious intentions: ‘May these sentient beings be killed, slaughtered, slain, destroyed, or annihilated!’ That kind of mental behavior causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline.
กถํรูปํ, ภนฺเต, มโนสมาจารํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, กุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ? อิธ, ภนฺเต, เอกจฺโจ อนภิชฺฌาลุ โหติ, ยํ ตํ ปรสฺส ปรวิตฺตูปกรณํ ตํ นาภิชฺฌาตา โหติ: ‘อโห วต ยํ ปรสฺส ตํ มมสฺสา'ติ; อพฺยาปนฺนจิตฺโต โข ปน โหติ อปฺปทุฏฺฐมนสงฺกปฺโป: ‘อิเม สตฺตา อเวรา อพฺยาพชฺฌา อนีฆา สุขี อตฺตานํ ปริหรนฺตู'ติ—เอวรูปํ, ภนฺเต, มโนสมาจารํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, กุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติฯ ‘มโนสมาจารมฺปาหํ, ภิกฺขเว, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปิ; ตญฺจ อญฺญมญฺญํ มโนสมาจารนฺ'ติ—อิติ ยํ ตํ วุตฺตํ ภควตา อิทเมตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํฯ
And what kind of mental behavior causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow? It’s when someone is content. They don’t covet the wealth and belongings of others: ‘Oh, if only their belongings were mine!’ They have a kind heart and loving intentions: ‘May these sentient beings live free of enmity and ill will, untroubled and happy!’ That kind of mental behavior causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow. ‘I say that there are two kinds of mental behavior: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a kind of mental behavior.’ That’s what the Buddha said, and this is why he said it.
‘จิตฺตุปฺปาทมฺปาหํ, ภิกฺขเว, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปิ; ตญฺจ อญฺญมญฺญํ จิตฺตุปฺปาทนฺ'ติ—อิติ โข ปเนตํ วุตฺตํ ภควตาฯ กิญฺเจตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํ? ยถารูปํ, ภนฺเต, จิตฺตุปฺปาทํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ เอวรูโป จิตฺตุปฺปาโท น เสวิตพฺโพ; ยถารูปญฺจ โข, ภนฺเต, จิตฺตุปฺปาทํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, กุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ เอวรูโป จิตฺตุปฺปาโท เสวิตพฺโพฯ
‘I say that there are two ways of giving rise to a thought: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a way of giving rise to a thought.’ That’s what the Buddha said, but why did he say it? You should not cultivate the way of giving rise to a thought which causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline. And you should cultivate the way of giving rise to a thought which causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow.
กถํรูปํ, ภนฺเต, จิตฺตุปฺปาทํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ? อิธ, ภนฺเต, เอกจฺโจ อภิชฺฌาลุ โหติ, อภิชฺฌาสหคเตน เจตสา วิหรติ; พฺยาปาทวา โหติ, พฺยาปาทสหคเตน เจตสา วิหรติ; วิเหสวา โหติ, วิเหสาสหคเตน เจตสา วิหรติ—เอวรูปํ, ภนฺเต, จิตฺตุปฺปาทํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติฯ
And what way of giving rise to a thought causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline? It’s when someone is covetous, and lives with their heart full of covetousness. They are malicious, and live with their heart full of ill will. They’re hurtful, and live with their heart intent on harm. That way of giving rise to a thought causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline.
กถํรูปํ, ภนฺเต, จิตฺตุปฺปาทํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, กุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ? อิธ, ภนฺเต, เอกจฺโจ อนภิชฺฌาลุ โหติ, อนภิชฺฌาสหคเตน เจตสา วิหรติ; อพฺยาปาทวา โหติ, อพฺยาปาทสหคเตน เจตสา วิหรติ; อวิเหสวา โหติ, อวิเหสาสหคเตน เจตสา วิหรติ—เอวรูปํ, ภนฺเต, จิตฺตุปฺปาทํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, กุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติฯ ‘จิตฺตุปฺปาทมฺปาหํ, ภิกฺขเว, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปิ; ตญฺจ อญฺญมญฺญํ จิตฺตุปฺปาทนฺ'ติ—อิติ ยํ ตํ วุตฺตํ ภควตา อิทเมตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํฯ
And what way of giving rise to a thought causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow? It’s when someone is content, and lives with their heart full of contentment. They have good will, and live with their heart full of good will. They’re kind, and live with their heart full of kindness. That way of giving rise to a thought causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow. ‘I say that there are two ways of giving rise to a thought: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a way of giving rise to a thought.’ That’s what the Buddha said, and this is why he said it.
‘สญฺญาปฏิลาภมฺปาหํ, ภิกฺขเว, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปิ; ตญฺจ อญฺญมญฺญํ สญฺญาปฏิลาภนฺ'ติ—อิติ โข ปเนตํ วุตฺตํ ภควตาฯ กิญฺเจตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํ? ยถารูปํ, ภนฺเต, สญฺญาปฏิลาภํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ เอวรูโป สญฺญาปฏิลาโภ น เสวิตพฺโพ; ยถารูปญฺจ โข, ภนฺเต, สญฺญาปฏิลาภํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, กุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ เอวรูโป สญฺญาปฏิลาโภ เสวิตพฺโพฯ
‘I say that there are two ways of acquiring perception: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a way of acquiring perception.’ That’s what the Buddha said, but why did he say it? You should not cultivate the way of acquiring perception which causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline. And you should cultivate the way of acquiring perception which causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow.
กถํรูปํ, ภนฺเต, สญฺญาปฏิลาภํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ? อิธ, ภนฺเต, เอกจฺโจ อภิชฺฌาลุ โหติ, อภิชฺฌาสหคตาย สญฺญาย วิหรติ; พฺยาปาทวา โหติ, พฺยาปาทสหคตาย สญฺญาย วิหรติ; วิเหสวา โหติ, วิเหสาสหคตาย สญฺญาย วิหรติ—เอวรูปํ, ภนฺเต, สญฺญาปฏิลาภํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติฯ
And what way of acquiring perception causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline? It’s when someone is covetous, and lives with their perception full of covetousness. They are malicious, and live with their perception full of ill will. They’re hurtful, and live with their perception intent on harm. That way of acquiring perception causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline.
กถํรูปํ, ภนฺเต, สญฺญาปฏิลาภํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, กุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ? อิธ, ภนฺเต, เอกจฺโจ อนภิชฺฌาลุ โหติ, อนภิชฺฌาสหคตาย สญฺญาย วิหรติ; อพฺยาปาทวา โหติ, อพฺยาปาทสหคตาย สญฺญาย วิหรติ; อวิเหสวา โหติ, อวิเหสาสหคตาย สญฺญาย วิหรติ—เอวรูปํ, ภนฺเต, สญฺญาปฏิลาภํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, กุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติฯ ‘สญฺญาปฏิลาภมฺปาหํ, ภิกฺขเว, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปิ; ตญฺจ อญฺญมญฺญํ สญฺญาปฏิลาภนฺ'ติ—อิติ ยํ ตํ วุตฺตํ ภควตา อิทเมตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํฯ
And what way of acquiring perception causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow? It’s when someone is content, and lives with their perception full of contentment. They have good will, and live with their perception full of good will. They’re kind, and live with their perception full of kindness. That way of acquiring perception causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow. ‘I say that there are two ways of acquiring perception: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a way of acquiring perception.’ That’s what the Buddha said, and this is why he said it.
‘ทิฏฺฐิปฏิลาภมฺปาหํ, ภิกฺขเว, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปิ; ตญฺจ อญฺญมญฺญํ ทิฏฺฐิปฏิลาภนฺ'ติ—อิติ โข ปเนตํ วุตฺตํ ภควตาฯ กิญฺเจตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํ? ยถารูปํ, ภนฺเต, ทิฏฺฐิปฏิลาภํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ เอวรูโป ทิฏฺฐิปฏิลาโภ น เสวิตพฺโพ; ยถารูปญฺจ โข, ภนฺเต, ทิฏฺฐิปฏิลาภํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, กุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ—เอวรูโป ทิฏฺฐิปฏิลาโภ เสวิตพฺโพฯ
‘I say that there are two ways of acquiring views: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a way of acquiring views.’ That’s what the Buddha said, but why did he say it? You should not cultivate the way of acquiring views which causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline. And you should cultivate the way of acquiring views which causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow.
กถํรูปํ, ภนฺเต, ทิฏฺฐิปฏิลาภํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ? อิธ, ภนฺเต, เอกจฺโจ เอวํทิฏฺฐิโก โหติ: ‘นตฺถิ ทินฺนํ, นตฺถิ ยิฏฺฐํ, นตฺถิ หุตํ, นตฺถิ สุกตทุกฺกฏานํ กมฺมานํ ผลํ วิปาโก, นตฺถิ อยํ โลโก, นตฺถิ ปโร โลโก, นตฺถิ มาตา, นตฺถิ ปิตา, นตฺถิ สตฺตา โอปปาติกา, นตฺถิ โลเก สมณพฺราหฺมณา สมฺมคฺคตา สมฺมาปฏิปนฺนา เย อิมญฺจ โลกํ ปรญฺจ โลกํ สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา ปเวเทนฺตี'ติ—เอวรูปํ, ภนฺเต, ทิฏฺฐิปฏิลาภํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติฯ
And what way of acquiring views causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline? It’s when someone has such a view: ‘There’s no meaning in giving, sacrifice, or offerings. There’s no fruit or result of good and bad deeds. There’s no afterlife. There’s no such thing as mother and father, or beings that are reborn spontaneously. And there’s no ascetic or brahmin who is well attained and practiced, and who describes the afterlife after realizing it with their own insight.’ That way of acquiring views causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline.
กถํรูปํ, ภนฺเต, ทิฏฺฐิปฏิลาภํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, กุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ? อิธ, ภนฺเต, เอกจฺโจ เอวํทิฏฺฐิโก โหติ: ‘อตฺถิ ทินฺนํ, อตฺถิ ยิฏฺฐํ, อตฺถิ หุตํ, อตฺถิ สุกตทุกฺกฏานํ กมฺมานํ ผลํ วิปาโก, อตฺถิ อยํ โลโก, อตฺถิ ปโร โลโก, อตฺถิ มาตา, อตฺถิ ปิตา, อตฺถิ สตฺตา โอปปาติกา, อตฺถิ โลเก สมณพฺราหฺมณา สมฺมคฺคตา สมฺมาปฏิปนฺนา เย อิมญฺจ โลกํ ปรญฺจ โลกํ สยํ อภิญฺญา สจฺฉิกตฺวา ปเวเทนฺตี'ติ—เอวรูปํ, ภนฺเต, ทิฏฺฐิปฏิลาภํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, กุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติฯ ‘ทิฏฺฐิปฏิลาภมฺปาหํ, ภิกฺขเว, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปิ; ตญฺจ อญฺญมญฺญํ ทิฏฺฐิปฏิลาภนฺ'ติ—อิติ ยํ ตํ วุตฺตํ ภควตา อิทเมตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํฯ
And what way of acquiring views causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow? It’s when someone has such a view: ‘There is meaning in giving, sacrifice, and offerings. There are fruits and results of good and bad deeds. There is an afterlife. There are such things as mother and father, and beings that are reborn spontaneously. And there are ascetics and brahmins who are well attained and practiced, and who describe the afterlife after realizing it with their own insight.’ That way of acquiring views causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow. ‘I say that there are two ways of acquiring views: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a way of acquiring views.’ That’s what the Buddha said, and this is why he said it.
‘อตฺตภาวปฏิลาภมฺปาหํ, ภิกฺขเว, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปิ; ตญฺจ อญฺญมญฺญํ อตฺตภาวปฏิลาภนฺ'ติ—อิติ โข ปเนตํ วุตฺตํ ภควตาฯ กิญฺเจตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํ? ยถารูปํ, ภนฺเต, อตฺตภาวปฏิลาภํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ—เอวรูโป อตฺตภาวปฏิลาโภ น เสวิตพฺโพ; ยถารูปญฺจ โข, ภนฺเต, อตฺตภาวปฏิลาภํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, กุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ—เอวรูโป อตฺตภาวปฏิลาโภ เสวิตพฺโพฯ
‘I say that there are two ways of reincarnating: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a way of reincarnating.’ That’s what the Buddha said, but why did he say it? The way of reincarnating that causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline: you should not cultivate that way of reincarnating. The way of reincarnating that causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow: you should cultivate that way of reincarnating.
กถํรูปํ, ภนฺเต, อตฺตภาวปฏิลาภํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ? สพฺยาพชฺฌํ, ภนฺเต, อตฺตภาวปฏิลาภํ อภินิพฺพตฺตยโต อปรินิฏฺฐิตภาวาย อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ; อพฺยาพชฺฌํ, ภนฺเต, อตฺตภาวปฏิลาภํ อภินิพฺพตฺตยโต ปรินิฏฺฐิตภาวาย อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, กุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติฯ ‘อตฺตภาวปฏิลาภมฺปาหํ, ภิกฺขเว, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปิ; ตญฺจ อญฺญมญฺญํ อตฺตภาวปฏิลาภนฺ'ติ—อิติ ยํ ตํ วุตฺตํ ภควตา อิทเมตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํฯ
And what way of reincarnating causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline? Generating rebirth in a hurtful reincarnation, which because of its unpreparedness causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline. And what way of reincarnating causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow? Generating rebirth in a pleasing reincarnation, which because of its preparedness causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow. ‘I say that there are two ways of reincarnating: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a way of reincarnating.’ That’s what the Buddha said, and this is why he said it.
อิมสฺส โข อหํ, ภนฺเต, ภควตา สงฺขิตฺเตน ภาสิตสฺส, วิตฺถาเรน อตฺถํ อวิภตฺตสฺส, เอวํ วิตฺถาเรน อตฺถํ อาชานามี”ติฯ
Sir, that’s how I understand the detailed meaning of the Buddha’s brief statement.”
“สาธุ สาธุ, สาริปุตฺตฯ สาธุ โข ตฺวํ, สาริปุตฺต, อิมสฺส มยา สงฺขิตฺเตน ภาสิตสฺส, วิตฺถาเรน อตฺถํ อวิภตฺตสฺส, เอวํ วิตฺถาเรน อตฺถํ อาชานาสิฯ
“Good, good, Sāriputta! It’s good that you understand the detailed meaning of my brief statement in this way.”
‘กายสมาจารมฺปาหํ, ภิกฺขเว, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปิ; ตญฺจ อญฺญมญฺญํ กายสมาจารนฺ'ติ—อิติ โข ปเนตํ วุตฺตํ มยาฯ กิญฺเจตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํ? ยถารูปํ, สาริปุตฺต, กายสมาจารํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ เอวรูโป กายสมาจาโร น เสวิตพฺโพ; ยถารูปญฺจ โข, สาริปุตฺต, กายสมาจารํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, กุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ—เอวรูโป กายสมาจาโร เสวิตพฺโพฯ
And the Buddha went on to repeat and endorse Venerable Sāriputta’s explanation in full. Then he went on to explain further:
กถํรูปํ, สาริปุตฺต, กายสมาจารํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ? อิธ, สาริปุตฺต, เอกจฺโจ ปาณาติปาตี โหติ ลุทฺโท โลหิตปาณิ หตปฺปหเต นิวิฏฺโฐ อทยาปนฺโน ปาณภูเตสุ; อทินฺนาทายี โข ปน โหติ, ยํ ตํ ปรสฺส ปรวิตฺตูปกรณํ คามคตํ วา อรญฺญคตํ วา ตํ อทินฺนํ เถยฺยสงฺขาตํ อาทาตา โหติ; กาเมสุมิจฺฉาจารี โข ปน โหติ, ยา ตา มาตุรกฺขิตา ปิตุรกฺขิตา มาตาปิตุรกฺขิตา ภาตุรกฺขิตา ภคินิรกฺขิตา ญาติรกฺขิตา โคตฺตรกฺขิตา ธมฺมรกฺขิตา สสฺสามิกา สปริทณฺฑา อนฺตมโส มาลาคุฬปริกฺขิตฺตาปิ ตถารูปาสุ จาริตฺตํ อาปชฺชิตา โหติ—เอวรูปํ, สาริปุตฺต, กายสมาจารํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติฯ
กถํรูปํ, สาริปุตฺต, กายสมาจารํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, กุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ? อิธ, สาริปุตฺต, เอกจฺโจ ปาณาติปาตํ ปหาย ปาณาติปาตา ปฏิวิรโต โหติ นิหิตทณฺโฑ นิหิตสตฺโถ, ลชฺชี ทยาปนฺโน สพฺพปาณภูตหิตานุกมฺปี วิหรติ; อทินฺนาทานํ ปหาย อทินฺนาทานา ปฏิวิรโต โหติ, ยํ ตํ ปรสฺส ปรวิตฺตูปกรณํ คามคตํ วา อรญฺญคตํ วา ตํ นาทินฺนํ เถยฺยสงฺขาตํ อาทาตา โหติ; กาเมสุมิจฺฉาจารํ ปหาย กาเมสุมิจฺฉาจารา ปฏิวิรโต โหติ, ยา ตา มาตุรกฺขิตา ปิตุรกฺขิตา มาตาปิตุรกฺขิตา ภาตุรกฺขิตา ภคินิรกฺขิตา ญาติรกฺขิตา โคตฺตรกฺขิตา ธมฺมรกฺขิตา สสฺสามิกา สปริทณฺฑา อนฺตมโส มาลาคุฬปริกฺขิตฺตาปิ ตถารูปาสุ น จาริตฺตํ อาปชฺชิตา โหติ—เอวรูปํ, สาริปุตฺต, กายสมาจารํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, กุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติฯ ‘กายสมาจารมฺปาหํ, ภิกฺขเว, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปิ; ตญฺจ อญฺญมญฺญํ กายสมาจารนฺ'ติ—อิติ ยํ ตํ วุตฺตํ มยา อิทเมตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํฯ
วจีสมาจารมฺปาหํ, ภิกฺขเว, ทุวิเธน วทามิ …เป… มโนสมาจารมฺปาหํ, ภิกฺขเว, ทุวิเธน วทามิ …เป… จิตฺตุปฺปาทมฺปาหํ, ภิกฺขเว, ทุวิเธน วทามิ …เป… สญฺญาปฏิลาภมฺปาหํ, ภิกฺขเว, ทุวิเธน วทามิ …เป… ทิฏฺฐิปฏิลาภมฺปาหํ, ภิกฺขเว, ทุวิเธน วทามิ …เป…ฯ
‘อตฺตภาวปฏิลาภมฺปาหํ, ภิกฺขเว, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปิ; ตญฺจ อญฺญมญฺญํ อตฺตภาวปฏิลาภนฺ'ติ—อิติ โข ปเนตํ วุตฺตํ มยาฯ กิญฺเจตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํ? ยถารูปํ, สาริปุตฺต, อตฺตภาวปฏิลาภํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ เอวรูโป อตฺตภาวปฏิลาโภ น เสวิตพฺโพ; ยถารูปญฺจ โข, สาริปุตฺต, อตฺตภาวปฏิลาภํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, กุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ—เอวรูโป อตฺตภาวปฏิลาโภ เสวิตพฺโพฯ
กถํรูปํ, สาริปุตฺต, อตฺตภาวปฏิลาภํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ? สพฺยาพชฺฌํ, สาริปุตฺต, อตฺตภาวปฏิลาภํ อภินิพฺพตฺตยโต อปรินิฏฺฐิตภาวาย อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ; อพฺยาพชฺฌํ, สาริปุตฺต, อตฺตภาวปฏิลาภํ อภินิพฺพตฺตยโต ปรินิฏฺฐิตภาวาย อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, กุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติฯ ‘อตฺตภาวปฏิลาภมฺปาหํ, ภิกฺขเว, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปิ; ตญฺจ อญฺญมญฺญํ อตฺตภาวปฏิลาภนฺ'ติ—อิติ ยํ ตํ วุตฺตํ มยา อิทเมตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํฯ อิมสฺส โข, สาริปุตฺต, มยา สงฺขิตฺเตน ภาสิตสฺส เอวํ วิตฺถาเรน อตฺโถ ทฏฺฐพฺโพฯ
จกฺขุวิญฺเญยฺยํ รูปมฺปาหํ, สาริปุตฺต, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปิ; โสตวิญฺเญยฺยํ สทฺทมฺปาหํ, สาริปุตฺต, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ อเสวิตพฺพมฺปิ; ฆานวิญฺเญยฺยํ คนฺธมฺปาหํ, สาริปุตฺต, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปิ; ชิวฺหาวิญฺเญยฺยํ รสมฺปาหํ, สาริปุตฺต, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปิ; กายวิญฺเญยฺยํ โผฏฺฐพฺพมฺปาหํ, สาริปุตฺต, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปิ; มโนวิญฺเญยฺยํ ธมฺมมฺปาหํ, สาริปุตฺต, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปี”ติฯ
“I say that there are two kinds of sight known by the eye: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. I say that there are two kinds of sound known by the ear … two kinds of smell known by the nose … two kinds of taste known by the tongue … two kinds of touch known by the body … two kinds of thought known by the mind: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate.”
เอวํ วุตฺเต, อายสฺมา สาริปุตฺโต ภควนฺตํ เอตทโวจ:
When he said this, Venerable Sāriputta said to the Buddha:
“อิมสฺส โข อหํ, ภนฺเต, ภควตา สงฺขิตฺเตน ภาสิตสฺส, วิตฺถาเรน อตฺถํ อวิภตฺตสฺส, เอวํ วิตฺถาเรน อตฺถํ อาชานามิฯ
“Sir, this is how I understand the detailed meaning of the Buddha’s brief statement.
‘จกฺขุวิญฺเญยฺยํ รูปมฺปาหํ, สาริปุตฺต, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปี'ติ—อิติ โข ปเนตํ วุตฺตํ ภควตาฯ กิญฺเจตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํ? ยถารูปํ, ภนฺเต, จกฺขุวิญฺเญยฺยํ รูปํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ เอวรูปํ จกฺขุวิญฺเญยฺยํ รูปํ น เสวิตพฺพํ; ยถารูปญฺจ โข, ภนฺเต, จกฺขุวิญฺเญยฺยํ รูปํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, กุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ เอวรูปํ จกฺขุวิญฺเญยฺยํ รูปํ เสวิตพฺพํฯ ‘จกฺขุวิญฺเญยฺยํ รูปมฺปาหํ, สาริปุตฺต, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปี'ติ—อิติ ยํ ตํ วุตฺตํ ภควตา อิทเมตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํฯ
‘I say that there are two kinds of sight known by the eye: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate.’ That’s what the Buddha said, but why did he say it? You should not cultivate the kind of sight known by the eye which causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline. And you should cultivate the kind of sight known by the eye which causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow. ‘I say that there are two kinds of sight known by the eye: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate.’ That’s what the Buddha said, and this is why he said it.
โสตวิญฺเญยฺยํ สทฺทมฺปาหํ, สาริปุตฺต …เป… เอวรูโป โสตวิญฺเญโยฺย สทฺโท น เสวิตพฺโพ … เอวรูโป โสตวิญฺเญโยฺย สทฺโท เสวิตพฺโพ … เอวรูโป ฆานวิญฺเญโยฺย คนฺโธ น เสวิตพฺโพ … เอวรูโป ฆานวิญฺเญโยฺย คนฺโธ เสวิตพฺโพ … เอวรูโป ชิวฺหาวิญฺเญโยฺย รโส น เสวิตพฺโพ … เอวรูโป ชิวฺหาวิญฺเญโยฺย รโส เสวิตพฺโพ … กายวิญฺเญยฺยํ โผฏฺฐพฺพมฺปาหํ, สาริปุตฺต … เอวรูโป กายวิญฺเญโยฺย โผฏฺฐพฺโพ น เสวิตพฺโพ … เอวรูโป กายวิญฺเญโยฺย โผฏฺฐพฺโพ เสวิตพฺโพฯ ‘มโนวิญฺเญยฺยํ ธมฺมมฺปาหํ, สาริปุตฺต, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปี'ติ—อิติ โข ปเนตํ วุตฺตํ ภควตาฯ กิญฺเจตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํ?
‘I say that there are two kinds of sound known by the ear … two kinds of smell known by the nose … two kinds of taste known by the tongue … two kinds of touch known by the body … two kinds of thought known by the mind: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate.’ That’s what the Buddha said, but why did he say it?
ยถารูปํ, ภนฺเต, มโนวิญฺเญยฺยํ ธมฺมํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ เอวรูโป มโนวิญฺเญโยฺย ธมฺโม น เสวิตพฺโพ; ยถารูปญฺจ โข, ภนฺเต, มโนวิญฺเญยฺยํ ธมฺมํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, กุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ เอวรูโป มโนวิญฺเญโยฺย ธมฺโม เสวิตพฺโพฯ ‘มโนวิญฺเญยฺยํ ธมฺมมฺปาหํ, สาริปุตฺต, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปี'ติ—อิติ ยํ ตํ วุตฺตํ ภควตา อิทเมตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํฯ อิมสฺส โข อหํ, ภนฺเต, ภควตา สงฺขิตฺเตน ภาสิตสฺส, วิตฺถาเรน อตฺถํ อวิภตฺตสฺส, เอวํ วิตฺถาเรน อตฺถํ อาชานามี”ติฯ
You should not cultivate the kind of thought known by the mind which causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline. And you should cultivate the kind of thought known by the mind which causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow. ‘I say that there are two kinds of thought known by the mind: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate.’ That’s what the Buddha said, and this is why he said it. Sir, that’s how I understand the detailed meaning of the Buddha’s brief statement.”
“สาธุ สาธุ, สาริปุตฺตฯ สาธุ โข ตฺวํ, สาริปุตฺต, อิมสฺส มยา สงฺขิตฺเตน ภาสิตสฺส, วิตฺถาเรน อตฺถํ อวิภตฺตสฺส, เอวํ วิตฺถาเรน อตฺถํ อาชานาสิฯ
“Good, good, Sāriputta! It’s good that you understand the detailed meaning of my brief statement in this way.”
‘จกฺขุวิญฺเญยฺยํ รูปมฺปาหํ, สาริปุตฺต, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปี'ติ—อิติ โข ปเนตํ วุตฺตํ มยาฯ กิญฺเจตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํ? ยถารูปํ, สาริปุตฺต, จกฺขุวิญฺเญยฺยํ รูปํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ เอวรูปํ จกฺขุวิญฺเญยฺยํ รูปํ น เสวิตพฺพํ; ยถารูปญฺจ โข, สาริปุตฺต, จกฺขุวิญฺเญยฺยํ รูปํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, กุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ เอวรูปํ จกฺขุวิญฺเญยฺยํ รูปํ เสวิตพฺพํฯ ‘จกฺขุวิญฺเญยฺยํ รูปมฺปาหํ, สาริปุตฺต, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปี'ติ—อิติ ยํ ตํ วุตฺตํ มยา อิทเมตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํฯ
And the Buddha went on to repeat and endorse Venerable Sāriputta’s explanation in full. Then he went on to explain further:
โสตวิญฺเญยฺยํ สทฺทมฺปาหํ, สาริปุตฺต …เป… เอวรูโป โสตวิญฺเญโยฺย สทฺโท น เสวิตพฺโพ … เอวรูโป โสตวิญฺเญโยฺย สทฺโท เสวิตพฺโพ … เอวรูโป ฆานวิญฺเญโยฺย คนฺโธ น เสวิตพฺโพ … เอวรูโป ฆานวิญฺเญโยฺย คนฺโธ เสวิตพฺโพ … เอวรูโป ชิวฺหาวิญฺเญโยฺย รโส น เสวิตพฺโพ … เอวรูโป ชิวฺหาวิญฺเญโยฺย รโส เสวิตพฺโพ … เอวรูโป กายวิญฺเญโยฺย โผฏฺฐพฺโพ น เสวิตพฺโพ … เอวรูโป กายวิญฺเญโยฺย โผฏฺฐพฺโพ เสวิตพฺโพฯ
มโนวิญฺเญยฺยํ ธมฺมมฺปาหํ, สาริปุตฺต …เป… เอวรูโป มโนวิญฺเญโยฺย ธมฺโม น เสวิตพฺโพ … เอวรูโป มโนวิญฺเญโยฺย ธมฺโม เสวิตพฺโพฯ ‘มโนวิญฺเญยฺยํ ธมฺมมฺปาหํ, สาริปุตฺต, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปี'ติ—อิติ ยํ ตํ วุตฺตํ มยา อิทเมตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํฯ อิมสฺส โข, สาริปุตฺต, มยา สงฺขิตฺเตน ภาสิตสฺส เอวํ วิตฺถาเรน อตฺโถ ทฏฺฐพฺโพฯ
จีวรํปาหํ, สาริปุตฺต, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปิ …เป… ปิณฺฑปาตํปาหํ, สาริปุตฺต … เสนาสนํปาหํ, สาริปุตฺต … คามมฺปาหํ, สาริปุตฺต … นิคมมฺปาหํ, สาริปุตฺต … นครมฺปาหํ, สาริปุตฺต … ชนปทมฺปาหํ, สาริปุตฺต … ปุคฺคลํปาหํ, สาริปุตฺต, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปี”ติฯ
“I say that there are two kinds of robes: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. I say that there are two kinds of almsfood … lodging … village … town … city … country … person: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate.”
เอวํ วุตฺเต, อายสฺมา สาริปุตฺโต ภควนฺตํ เอตทโวจ:
When he said this, Venerable Sāriputta said to the Buddha:
“อิมสฺส โข อหํ, ภนฺเต, ภควตา สงฺขิตฺเตน ภาสิตสฺส, วิตฺถาเรน อตฺถํ อวิภตฺตสฺส, เอวํ วิตฺถาเรน อตฺถํ อาชานามิฯ ‘จีวรํปาหํ, สาริปุตฺต, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปี'ติ—อิติ โข ปเนตํ วุตฺตํ ภควตาฯ กิญฺเจตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํ? ยถารูปํ, ภนฺเต, จีวรํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ เอวรูปํ จีวรํ น เสวิตพฺพํ; ยถารูปญฺจ โข, ภนฺเต, จีวรํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, กุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ เอวรูปํ จีวรํ เสวิตพฺพํฯ ‘จีวรํปาหํ, สาริปุตฺต, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปี'ติ—อิติ ยํ ตํ วุตฺตํ ภควตา อิทเมตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํฯ ปิณฺฑปาตํปาหํ, สาริปุตฺต …เป… เอวรูโป ปิณฺฑปาโต น เสวิตพฺโพ … เอวรูโป ปิณฺฑปาโต เสวิตพฺโพ … เสนาสนํปาหํ, สาริปุตฺต …เป… เอวรูปํ เสนาสนํ น เสวิตพฺพํ … เอวรูปํ เสนาสนํ เสวิตพฺพํ … คามมฺปาหํ, สาริปุตฺต …เป… เอวรูโป คาโม น เสวิตพฺโพ … เอวรูโป คาโม เสวิตพฺโพ … เอวรูโป นิคโม น เสวิตพฺโพ … เอวรูโป นิคโม เสวิตพฺโพ … เอวรูปํ นครํ น เสวิตพฺพํ … เอวรูปํ นครํ เสวิตพฺพํ … เอวรูโป ชนปโท น เสวิตพฺโพ … เอวรูโป ชนปโท เสวิตพฺโพฯ ‘ปุคฺคลํปาหํ, สาริปุตฺต, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปี'ติ—อิติ โข ปเนตํ วุตฺตํ ภควตาฯ กิญฺเจตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํ? ยถารูปํ, ภนฺเต, ปุคฺคลํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ เอวรูโป ปุคฺคโล น เสวิตพฺโพ; ยถารูปญฺจ โข, ภนฺเต, ปุคฺคลํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, กุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ เอวรูโป ปุคฺคโล เสวิตพฺโพฯ ‘ปุคฺคลํปาหํ, สาริปุตฺต, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปี'ติ—อิติ ยํ ตํ วุตฺตํ ภควตา อิทเมตํ ปฏิจฺจ วุตฺตนฺติฯ
“Sir, this is how I understand the detailed meaning of the Buddha’s brief statement. ‘I say that there are two kinds of robes … almsfood … lodging … village … town … city … country … person: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate.’ That’s what the Buddha said, but why did he say it? You should not cultivate the kind of person who causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline. And you should cultivate the kind of person who causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow. ‘I say that there are two kinds of person: those who you should cultivate, and those who you should not cultivate.’ That’s what the Buddha said, and this is why he said it.
อิมสฺส โข อหํ, ภนฺเต, ภควตา สงฺขิตฺเตน ภาสิตสฺส, วิตฺถาเรน อตฺถํ อวิภตฺตสฺส เอวํ วิตฺถาเรน อตฺถํ อาชานามี”ติฯ
Sir, that’s how I understand the detailed meaning of the Buddha’s brief statement.”
“สาธุ สาธุ, สาริปุตฺตฯ สาธุ โข ตฺวํ, สาริปุตฺต, อิมสฺส มยา สงฺขิตฺเตน ภาสิตสฺส, วิตฺถาเรน อตฺถํ อวิภตฺตสฺส เอวํ วิตฺถาเรน อตฺถํ อาชานาสิฯ
“Good, good, Sāriputta! It’s good that you understand the detailed meaning of my brief statement in this way.”
‘จีวรํปาหํ, สาริปุตฺต, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปี'ติ—อิติ โข ปเนตํ วุตฺตํ มยาฯ กิญฺเจตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํ? ยถารูปํ, สาริปุตฺต, จีวรํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ เอวรูปํ จีวรํ น เสวิตพฺพํ; ยถารูปญฺจ โข, สาริปุตฺต, จีวรํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, กุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ เอวรูปํ จีวรํ เสวิตพฺพํฯ ‘จีวรํปาหํ, สาริปุตฺต, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปี'ติ—อิติ ยํ ตํ วุตฺตํ มยา อิทเมตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํฯ
And the Buddha went on to repeat and endorse Venerable Sāriputta’s explanation in full. Then he added:
(ยถา ปฐมํ ตถา วิตฺถาเรตพฺพํ) เอวรูโป ปิณฺฑปาโต … เอวรูปํ เสนาสนํ … เอวรูโป คาโม … เอวรูโป นิคโม … เอวรูปํ นครํ … เอวรูโป ชนปโทฯ
‘ปุคฺคลํปาหํ, สาริปุตฺต, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปี'ติ—อิติ โข ปเนตํ วุตฺตํ มยาฯ กิญฺเจตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํ? ยถารูปํ, สาริปุตฺต, ปุคฺคลํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ, กุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ เอวรูโป ปุคฺคโล น เสวิตพฺโพ; ยถารูปญฺจ โข, สาริปุตฺต, ปุคฺคลํ เสวโต อกุสลา ธมฺมา ปริหายนฺติ, กุสลา ธมฺมา อภิวฑฺฒนฺติ เอวรูโป ปุคฺคโล เสวิตพฺโพฯ ‘ปุคฺคลํปาหํ, สาริปุตฺต, ทุวิเธน วทามิ—เสวิตพฺพมฺปิ, อเสวิตพฺพมฺปี'ติ—อิติ ยํ ตํ วุตฺตํ มยา อิทเมตํ ปฏิจฺจ วุตฺตํฯ อิมสฺส โข, สาริปุตฺต, มยา สงฺขิตฺเตน ภาสิตสฺส เอวํ วิตฺถาเรน อตฺโถ ทฏฺฐพฺโพฯ
สพฺเพปิ เจ, สาริปุตฺต, ขตฺติยา อิมสฺส มยา สงฺขิตฺเตน ภาสิตสฺส เอวํ วิตฺถาเรน อตฺถํ อาชาเนยฺยุํ, สพฺเพสานมฺปิสฺส ขตฺติยานํ ทีฆรตฺตํ หิตาย สุขายฯ สพฺเพปิ เจ, สาริปุตฺต, พฺราหฺมณา …เป… สพฺเพปิ เจ, สาริปุตฺต, เวสฺสา … สพฺเพปิ เจ, สาริปุตฺต, สุทฺทา อิมสฺส มยา สงฺขิตฺเตน ภาสิตสฺส เอวํ วิตฺถาเรน อตฺถํ อาชาเนยฺยุํ, สพฺเพสานมฺปิสฺส สุทฺทานํ ทีฆรตฺตํ หิตาย สุขายฯ สเทวโกปิ เจ, สาริปุตฺต, โลโก สมารโก สพฺรหฺมโก สสฺสมณพฺราหฺมณี ปชา สเทวมนุสฺสา อิมสฺส มยา สงฺขิตฺเตน ภาสิตสฺส เอวํ วิตฺถาเรน อตฺถํ อาชาเนยฺย, สเทวกสฺสปิสฺส โลกสฺส สมารกสฺส สพฺรหฺมกสฺส สสฺสมณพฺราหฺมณิยา ปชาย สเทวมนุสฺสาย ทีฆรตฺตํ หิตาย สุขายา”ติฯ
“If all the aristocrats, brahmins, peasants, and menials were to understand the detailed meaning of my brief statement in this way, it would be for their lasting welfare and happiness. If the whole world—with its gods, Māras and Brahmās, this population with its ascetics and brahmins, gods and humans—was to understand the detailed meaning of my brief statement in this way, it would be for the whole world’s lasting welfare and happiness.”
อิทมโวจ ภควาฯ อตฺตมโน อายสฺมา สาริปุตฺโต ภควโต ภาสิตํ อภินนฺทีติฯ
That is what the Buddha said. Satisfied, Venerable Sāriputta was happy with what the Buddha said.
เสวิตพฺพาเสวิตพฺพสุตฺตํ นิฏฺฐิตํ จตุตฺถํฯ
The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]
