| Tipiṭaka / Tipiṭaka (English) / Majjhima Nikāya, English translation |
Show IAST transliterationමජ්ඣිම නිකාය 114
The Middle-Length Suttas Collection 114
සේවිතබ්බාසේවිතබ්බසුත්ත
What Should and Should Not Be Cultivated
ඒවං මේ සුතං—ඒකං සමයං භගවා සාවත්ථියං විහරති ජේතවනේ අනාථපිණ්ඩිකස්ස ආරාමේ. තත්‍ර ඛෝ භගවා භික්ඛූ ආමන්තේසි: “භික්ඛවෝ”ති.
So I have heard. At one time the Buddha was staying near Sāvatthī in Jeta’s Grove, Anāthapiṇḍika’s monastery. There the Buddha addressed the bhikkhus, “Bhikkhus!”
“භදන්තේ”ති තේ භික්ඛූ භගවතෝ පච්චස්සෝසුං. භගවා ඒතදවෝච:
“Venerable sir,” they replied. The Buddha said this:
“සේවිතබ්බාසේවිතබ්බං වෝ, භික්ඛවේ, ධම්මපරියායං දේසේස්සාමි. තං සුණාථ, සාධුකං මනසි කරෝථ, භාසිස්සාමී”ති.
“Bhikkhus, I will teach you an exposition of the teaching on what should and should not be cultivated. Listen and apply your mind well, I will speak.”
“ඒවං, භන්තේ”ති ඛෝ තේ භික්ඛූ භගවතෝ පච්චස්සෝසුං. භගවා ඒතදවෝච:
“Yes, sir,” they replied. The Buddha said this:
“කායසමාචාරම්පාහං, භික්ඛවේ, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පි; තඤ්ච අඤ්ඤමඤ්ඤං කායසමාචාරං.
“I say that there are two kinds of bodily behavior: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a kind of behavior.
වචීසමාචාරම්පාහං, භික්ඛවේ, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පි; තඤ්ච අඤ්ඤමඤ්ඤං වචීසමාචාරං.
I say that there are two kinds of verbal behavior: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a kind of behavior.
මනෝසමාචාරම්පාහං, භික්ඛවේ, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පි; තඤ්ච අඤ්ඤමඤ්ඤං මනෝසමාචාරං.
I say that there are two kinds of mental behavior: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a kind of behavior.
චිත්තුප්පාදම්පාහං, භික්ඛවේ, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පි; තඤ්ච අඤ්ඤමඤ්ඤං චිත්තුප්පාදං.
I say that there are two ways of giving rise to a thought: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a way of giving rise to a thought.
සඤ්ඤාපටිලාභම්පාහං, භික්ඛවේ, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පි; තඤ්ච අඤ්ඤමඤ්ඤං සඤ්ඤාපටිලාභං.
I say that there are two ways of acquiring perception: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a way of acquiring perception.
දිට්ඨිපටිලාභම්පාහං, භික්ඛවේ, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පි; තඤ්ච අඤ්ඤමඤ්ඤං දිට්ඨිපටිලාභං.
I say that there are two ways of acquiring views: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a way of acquiring views.
අත්තභාවපටිලාභම්පාහං, භික්ඛවේ, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පි; තඤ්ච අඤ්ඤමඤ්ඤං අත්තභාවපටිලාභන්”ති.
I say that there are two ways of reincarnating: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a way of reincarnating.”
ඒවං වුත්තේ ආයස්මා සාරිපුත්තෝ භගවන්තං ඒතදවෝච: “ඉමස්ස ඛෝ අහං, භන්තේ, භගවතා සඞ්ඛිත්තේන භාසිතස්ස, විත්ථාරේන අත්ථං අවිභත්තස්ස, ඒවං විත්ථාරේන අත්ථං ආජානාමි.
When he said this, Venerable Sāriputta said to the Buddha, “Sir, this is how I understand the detailed meaning of the Buddha’s brief statement.
‘කායසමාචාරම්පාහං, භික්ඛවේ, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පි; තඤ්ච අඤ්ඤමඤ්ඤං කායසමාචාරන්(අ)ති—ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං භගවතා. කිඤ්චේතං පටිච්ච වුත්තං? යථාරූපං, භන්තේ, කායසමාචාරං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, ඒවරූපෝ කායසමාචාරෝ න සේවිතබ්බෝ; යථාරූපඤ්ච ඛෝ, භන්තේ, කායසමාචාරං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, කුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, ඒවරූපෝ කායසමාචාරෝ සේවිතබ්බෝ.
‘I say that there are two kinds of bodily behavior: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a kind of bodily behavior.’ That’s what the Buddha said, but why did he say it? You should not cultivate the kind of bodily behavior which causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline. And you should cultivate the kind of bodily behavior which causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow.
කථංරූපං, භන්තේ, කායසමාචාරං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති? ඉධ, භන්තේ, ඒකච්චෝ පාණාතිපාතී හෝති ලුද්දෝ ලෝහිතපාණි හතප්පහතේ නිවිට්ඨෝ අදයාපන්නෝ පාණභූතේසු; අදින්නාදායී ඛෝ පන හෝති, යං තං පරස්ස පරවිත්තූපකරණං ගාමගතං වා අරඤ්ඤගතං වා තං අදින්නං ථේය්‍යසඞ්ඛාතං ආදාතා හෝති; කාමේසුමිච්ඡාචාරී ඛෝ පන හෝති, යා තා මාතුරක්ඛිතා පිතුරක්ඛිතා මාතාපිතුරක්ඛිතා භාතුරක්ඛිතා භගිනිරක්ඛිතා ඤාතිරක්ඛිතා ගෝත්තරක්ඛිතා ධම්මරක්ඛිතා සස්සාමිකා සපරිදණ්ඩා අන්තමසෝ මාලාගුළපරික්ඛිත්තාපි තථාරූපාසු චාරිත්තං ආපජ්ජිතා හෝති—ඒවරූපං, භන්තේ, කායසමාචාරං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති.
And what kind of bodily behavior causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline? It’s when someone kills living creatures. They’re violent, bloody-handed, a hardened killer, merciless to living beings. They steal. With the intention to commit theft, they take the wealth or belongings of others from village or wilderness. They commit sexual misconduct. They have sexual relations with women who have their mother, father, both mother and father, brother, sister, relatives, or clan as guardian. They have sexual relations with a woman who is protected on principle, or who has a husband, or whose violation is punishable by law, or even one who has been garlanded as a token of betrothal. That kind of bodily behavior causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline.
කථංරූපං, භන්තේ, කායසමාචාරං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, කුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති? ඉධ, භන්තේ, ඒකච්චෝ පාණාතිපාතං පහාය පාණාතිපාතා පටිවිරතෝ හෝති නිහිතදණ්ඩෝ නිහිතසත්ථෝ, ලජ්ජී දයාපන්නෝ සබ්බපාණභූතහිතානුකම්පී විහරති; අදින්නාදානං පහාය අදින්නාදානා පටිවිරතෝ හෝති, යං තං පරස්ස පරවිත්තූපකරණං ගාමගතං වා අරඤ්ඤගතං වා තං නාදින්නං ථේය්‍යසඞ්ඛාතං ආදාතා හෝති; කාමේසුමිච්ඡාචාරං පහාය කාමේසුමිච්ඡාචාරා පටිවිරතෝ හෝති, යා තා මාතුරක්ඛිතා පිතුරක්ඛිතා මාතාපිතුරක්ඛිතා භාතුරක්ඛිතා භගිනිරක්ඛිතා ඤාතිරක්ඛිතා ගෝත්තරක්ඛිතා ධම්මරක්ඛිතා සස්සාමිකා සපරිදණ්ඩා අන්තමසෝ මාලාගුළපරික්ඛිත්තාපි තථාරූපාසු න චාරිත්තං ආපජ්ජිතා හෝති—ඒවරූපං, භන්තේ, කායසමාචාරං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, කුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති. ‘කායසමාචාරම්පාහං, භික්ඛවේ, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පි; තඤ්ච අඤ්ඤමඤ්ඤං කායසමාචාරන්(අ)ති—ඉති යං තං වුත්තං භගවතා ඉදමේතං පටිච්ච වුත්තං.
And what kind of bodily behavior causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow? It’s when someone gives up killing living creatures. They renounce the rod and the sword. They’re scrupulous and kind, living full of compassion for all living beings. They give up stealing. They don’t, with the intention to commit theft, take the wealth or belongings of others from village or wilderness. They give up sexual misconduct. They don’t have sexual relations with women who have their mother, father, both mother and father, brother, sister, relatives, or clan as guardian. They don’t have sexual relations with a woman who is protected on principle, or who has a husband, or whose violation is punishable by law, or even one who has been garlanded as a token of betrothal. That kind of bodily behavior causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow. ‘I say that there are two kinds of bodily behavior: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a kind of bodily behavior.’ That’s what the Buddha said, and this is why he said it.
‘වචීසමාචාරම්පාහං, භික්ඛවේ, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පි; තඤ්ච අඤ්ඤමඤ්ඤං වචීසමාචාරන්(අ)ති—ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං භගවතා. කිඤ්චේතං පටිච්ච වුත්තං? යථාරූපං, භන්තේ, වචීසමාචාරං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, ඒවරූපෝ වචීසමාචාරෝ න සේවිතබ්බෝ; යථාරූපඤ්ච ඛෝ, භන්තේ, වචීසමාචාරං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, කුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති ඒවරූපෝ වචීසමාචාරෝ සේවිතබ්බෝ.
‘I say that there are two kinds of verbal behavior: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a kind of verbal behavior.’ That’s what the Buddha said, but why did he say it? You should not cultivate the kind of verbal behavior which causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline. And you should cultivate the kind of verbal behavior which causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow.
කථංරූපං, භන්තේ, වචීසමාචාරං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති? ඉධ, භන්තේ, ඒකච්චෝ මුසාවාදී හෝති. සභාගතෝ වා පරිසාගතෝ වා ඤාතිමජ්ඣගතෝ වා පූගමජ්ඣගතෝ වා රාජකුලමජ්ඣගතෝ වා අභිනීතෝ සක්ඛිපුට්ඨෝ: ‘ඒහම්භෝ පුරිස, යං ජානාසි තං වදේහී(අ)ති සෝ අජානං වා ආහ: ‘ජානාමී(අ)ති, ජානං වා ආහ: ‘න ජානාමී(අ)ති; අපස්සං වා ආහ: ‘පස්සාමී(අ)ති, පස්සං වා ආහ: ‘න පස්සාමී(අ)ති—ඉති අත්තහේතු වා පරහේතු වා ආමිසකිඤ්චික්ඛහේතු වා සම්පජානමුසා භාසිතා හෝති; පිසුණවාචෝ ඛෝ පන හෝති, ඉතෝ සුත්වා අමුත්‍ර අක්ඛාතා ඉමේසං භේදාය, අමුත්‍ර වා සුත්වා ඉමේසං අක්ඛාතා අමූසං භේදාය—ඉති සමග්ගානං වා භේත්තා, භින්නානං වා අනුප්පදාතා, වග්ගාරාමෝ, වග්ගරතෝ, වග්ගනන්දී, වග්ගකරණිං වාචං භාසිතා හෝති; ඵරුසවාචෝ ඛෝ පන හෝති, යා සා වාචා කණ්ඩකා කක්කසා ඵරුසා පරකටුකා පරාභිසජ්ජනී කෝධසාමන්තා අසමාධිසංවත්තනිකා, තථාරූපිං වාචං භාසිතා හෝති; සම්ඵප්පලාපී ඛෝ පන හෝති අකාලවාදී අභූතවාදී අනත්ථවාදී අධම්මවාදී අවිනයවාදී, අනිධානවතිං වාචං භාසිතා හෝති අකාලේන අනපදේසං අපරියන්තවතිං අනත්ථසංහිතං—ඒවරූපං, භන්තේ, වචීසමාචාරං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති.
And what kind of verbal behavior causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline? It’s when someone lies. They’re summoned to a council, an assembly, a family meeting, a guild, or to the royal court, and asked to bear witness: ‘Please, mister, say what you know.’ Not knowing, they say ‘I know.’ Knowing, they say ‘I don’t know.’ Not seeing, they say ‘I see.’ And seeing, they say ‘I don’t see.’ So they deliberately lie for the sake of themselves or another, or for some trivial worldly reason. They speak divisively. They repeat in one place what they heard in another so as to divide people against each other. And so they divide those who are harmonious, supporting division, delighting in division, loving division, speaking words that promote division. They speak harshly. They use the kinds of words that are cruel, nasty, hurtful, offensive, bordering on anger, not leading to immersion. They talk nonsense. Their speech is untimely, and is neither factual nor beneficial. It has nothing to do with the teaching or the training. Their words have no value, and are untimely, unreasonable, rambling, and pointless. That kind of verbal behavior causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline.
කථංරූපං, භන්තේ, වචීසමාචාරං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, කුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති? ඉධ, භන්තේ, ඒකච්චෝ මුසාවාදං පහාය මුසාවාදා පටිවිරතෝ හෝති සභාගතෝ වා පරිසාගතෝ වා ඤාතිමජ්ඣගතෝ වා පූගමජ්ඣගතෝ වා රාජකුලමජ්ඣගතෝ වා අභිනීතෝ සක්ඛිපුට්ඨෝ: ‘ඒහම්භෝ පුරිස, යං ජානාසි තං වදේහී(අ)ති සෝ අජානං වා ආහ: ‘න ජානාමී(අ)ති, ජානං වා ආහ: ‘ජානාමී(අ)ති, අපස්සං වා ආහ: ‘න පස්සාමී(අ)ති, පස්සං වා ආහ: ‘පස්සාමී(අ)ති—ඉති අත්තහේතු වා පරහේතු වා ආමිසකිඤ්චික්ඛහේතු වා න සම්පජානමුසා භාසිතා හෝති; පිසුණං වාචං පහාය පිසුණාය වාචාය පටිවිරතෝ හෝති, ඉතෝ සුත්වා න අමුත්‍ර අක්ඛාතා ඉමේසං භේදාය, අමුත්‍ර වා සුත්වා න ඉමේසං අක්ඛාතා අමූසං භේදාය—ඉති භින්නානං වා සන්ධාතා සහිතානං වා අනුප්පදාතා සමග්ගාරාමෝ සමග්ගරතෝ සමග්ගනන්දී සමග්ගකරණිං වාචං භාසිතා හෝති; ඵරුසං වාචං පහාය ඵරුසාය වාචාය පටිවිරතෝ හෝති, යා සා වාචා නේලා කණ්ණසුඛා පේමනීයා හදයඞ්ගමා පෝරී බහුජනකන්තා බහුජනමනාපා තථාරූපිං වාචං භාසිතා හෝති; සම්ඵප්පලාපං පහාය සම්ඵප්පලාපා පටිවිරතෝ හෝති කාලවාදී භූතවාදී අත්ථවාදී ධම්මවාදී විනයවාදී, නිධානවතිං වාචං භාසිතා හෝති කාලේන සාපදේසං පරියන්තවතිං අත්ථසංහිතං—ඒවරූපං, භන්තේ, වචීසමාචාරං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, කුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති. ‘වචීසමාචාරම්පාහං, භික්ඛවේ, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පි; තඤ්ච අඤ්ඤමඤ්ඤං වචීසමාචාරන්(අ)ති—ඉති යං තං වුත්තං භගවතා ඉදමේතං පටිච්ච වුත්තං.
And what kind of verbal behavior causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow? It’s when a certain person gives up lying. They’re summoned to a council, an assembly, a family meeting, a guild, or to the royal court, and asked to bear witness: ‘Please, mister, say what you know.’ Not knowing, they say ‘I don’t know.’ Knowing, they say ‘I know.’ Not seeing, they say ‘I don’t see.’ And seeing, they say ‘I see.’ So they don’t deliberately lie for the sake of themselves or another, or for some trivial worldly reason. They give up divisive speech. They don’t repeat in one place what they heard in another so as to divide people against each other. Instead, they reconcile those who are divided, supporting unity, delighting in harmony, loving harmony, speaking words that promote harmony. They give up harsh speech. They speak in a way that’s mellow, pleasing to the ear, lovely, going to the heart, polite, likable and agreeable to the people. They give up talking nonsense. Their words are timely, true, and meaningful, in line with the teaching and training. They say things at the right time which are valuable, reasonable, succinct, and beneficial. That kind of verbal behavior causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow. ‘I say that there are two kinds of verbal behavior: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a kind of verbal behavior.’ That’s what the Buddha said, and this is why he said it.
‘මනෝසමාචාරම්පාහං, භික්ඛවේ, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පි; තඤ්ච අඤ්ඤමඤ්ඤං මනෝසමාචාරන්(අ)ති—ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං භගවතා. කිඤ්චේතං පටිච්ච වුත්තං? යථාරූපං, භන්තේ, මනෝසමාචාරං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති ඒවරූපෝ මනෝසමාචාරෝ න සේවිතබ්බෝ; යථාරූපඤ්ච ඛෝ, භන්තේ, මනෝසමාචාරං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, කුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති ඒවරූපෝ මනෝසමාචාරෝ සේවිතබ්බෝ.
‘I say that there are two kinds of mental behavior: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a kind of mental behavior.’ That’s what the Buddha said, but why did he say it? You should not cultivate the kind of mental behavior which causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline. And you should cultivate the kind of mental behavior which causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow.
කථංරූපං, භන්තේ, මනෝසමාචාරං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති? ඉධ, භන්තේ, ඒකච්චෝ අභිජ්ඣාලු හෝති, යං තං පරස්ස පරවිත්තූපකරණං තං අභිජ්ඣාතා හෝති: ‘අහෝ වත යං පරස්ස තං මමස්සා(අ)ති; බ්‍යාපන්නචිත්තෝ ඛෝ පන හෝති පදුට්ඨමනසඞ්කප්පෝ: ‘ඉමේ සත්තා හඤ්ඤන්තු වා වජ්ඣන්තු වා උච්ඡිජ්ජන්තු වා විනස්සන්තු වා මා වා අහේසුන්(අ)ති—ඒවරූපං, භන්තේ, මනෝසමාචාරං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති.
And what kind of mental behavior causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline? It’s when someone is covetous. They covet the wealth and belongings of others: ‘Oh, if only their belongings were mine!’ They have ill will and malicious intentions: ‘May these sentient beings be killed, slaughtered, slain, destroyed, or annihilated!’ That kind of mental behavior causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline.
කථංරූපං, භන්තේ, මනෝසමාචාරං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, කුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති? ඉධ, භන්තේ, ඒකච්චෝ අනභිජ්ඣාලු හෝති, යං තං පරස්ස පරවිත්තූපකරණං තං නාභිජ්ඣාතා හෝති: ‘අහෝ වත යං පරස්ස තං මමස්සා(අ)ති; අබ්‍යාපන්නචිත්තෝ ඛෝ පන හෝති අප්පදුට්ඨමනසඞ්කප්පෝ: ‘ඉමේ සත්තා අවේරා අබ්‍යාබජ්ඣා අනීඝා සුඛී අත්තානං පරිහරන්තූ(අ)ති—ඒවරූපං, භන්තේ, මනෝසමාචාරං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, කුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති. ‘මනෝසමාචාරම්පාහං, භික්ඛවේ, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පි; තඤ්ච අඤ්ඤමඤ්ඤං මනෝසමාචාරන්(අ)ති—ඉති යං තං වුත්තං භගවතා ඉදමේතං පටිච්ච වුත්තං.
And what kind of mental behavior causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow? It’s when someone is content. They don’t covet the wealth and belongings of others: ‘Oh, if only their belongings were mine!’ They have a kind heart and loving intentions: ‘May these sentient beings live free of enmity and ill will, untroubled and happy!’ That kind of mental behavior causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow. ‘I say that there are two kinds of mental behavior: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a kind of mental behavior.’ That’s what the Buddha said, and this is why he said it.
‘චිත්තුප්පාදම්පාහං, භික්ඛවේ, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පි; තඤ්ච අඤ්ඤමඤ්ඤං චිත්තුප්පාදන්(අ)ති—ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං භගවතා. කිඤ්චේතං පටිච්ච වුත්තං? යථාරූපං, භන්තේ, චිත්තුප්පාදං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති ඒවරූපෝ චිත්තුප්පාදෝ න සේවිතබ්බෝ; යථාරූපඤ්ච ඛෝ, භන්තේ, චිත්තුප්පාදං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, කුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති ඒවරූපෝ චිත්තුප්පාදෝ සේවිතබ්බෝ.
‘I say that there are two ways of giving rise to a thought: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a way of giving rise to a thought.’ That’s what the Buddha said, but why did he say it? You should not cultivate the way of giving rise to a thought which causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline. And you should cultivate the way of giving rise to a thought which causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow.
කථංරූපං, භන්තේ, චිත්තුප්පාදං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති? ඉධ, භන්තේ, ඒකච්චෝ අභිජ්ඣාලු හෝති, අභිජ්ඣාසහගතේන චේතසා විහරති; බ්‍යාපාදවා හෝති, බ්‍යාපාදසහගතේන චේතසා විහරති; විහේසවා හෝති, විහේසාසහගතේන චේතසා විහරති—ඒවරූපං, භන්තේ, චිත්තුප්පාදං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති.
And what way of giving rise to a thought causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline? It’s when someone is covetous, and lives with their heart full of covetousness. They are malicious, and live with their heart full of ill will. They’re hurtful, and live with their heart intent on harm. That way of giving rise to a thought causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline.
කථංරූපං, භන්තේ, චිත්තුප්පාදං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, කුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති? ඉධ, භන්තේ, ඒකච්චෝ අනභිජ්ඣාලු හෝති, අනභිජ්ඣාසහගතේන චේතසා විහරති; අබ්‍යාපාදවා හෝති, අබ්‍යාපාදසහගතේන චේතසා විහරති; අවිහේසවා හෝති, අවිහේසාසහගතේන චේතසා විහරති—ඒවරූපං, භන්තේ, චිත්තුප්පාදං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, කුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති. ‘චිත්තුප්පාදම්පාහං, භික්ඛවේ, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පි; තඤ්ච අඤ්ඤමඤ්ඤං චිත්තුප්පාදන්(අ)ති—ඉති යං තං වුත්තං භගවතා ඉදමේතං පටිච්ච වුත්තං.
And what way of giving rise to a thought causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow? It’s when someone is content, and lives with their heart full of contentment. They have good will, and live with their heart full of good will. They’re kind, and live with their heart full of kindness. That way of giving rise to a thought causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow. ‘I say that there are two ways of giving rise to a thought: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a way of giving rise to a thought.’ That’s what the Buddha said, and this is why he said it.
‘සඤ්ඤාපටිලාභම්පාහං, භික්ඛවේ, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පි; තඤ්ච අඤ්ඤමඤ්ඤං සඤ්ඤාපටිලාභන්(අ)ති—ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං භගවතා. කිඤ්චේතං පටිච්ච වුත්තං? යථාරූපං, භන්තේ, සඤ්ඤාපටිලාභං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති ඒවරූපෝ සඤ්ඤාපටිලාභෝ න සේවිතබ්බෝ; යථාරූපඤ්ච ඛෝ, භන්තේ, සඤ්ඤාපටිලාභං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, කුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති ඒවරූපෝ සඤ්ඤාපටිලාභෝ සේවිතබ්බෝ.
‘I say that there are two ways of acquiring perception: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a way of acquiring perception.’ That’s what the Buddha said, but why did he say it? You should not cultivate the way of acquiring perception which causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline. And you should cultivate the way of acquiring perception which causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow.
කථංරූපං, භන්තේ, සඤ්ඤාපටිලාභං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති? ඉධ, භන්තේ, ඒකච්චෝ අභිජ්ඣාලු හෝති, අභිජ්ඣාසහගතාය සඤ්ඤාය විහරති; බ්‍යාපාදවා හෝති, බ්‍යාපාදසහගතාය සඤ්ඤාය විහරති; විහේසවා හෝති, විහේසාසහගතාය සඤ්ඤාය විහරති—ඒවරූපං, භන්තේ, සඤ්ඤාපටිලාභං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති.
And what way of acquiring perception causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline? It’s when someone is covetous, and lives with their perception full of covetousness. They are malicious, and live with their perception full of ill will. They’re hurtful, and live with their perception intent on harm. That way of acquiring perception causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline.
කථංරූපං, භන්තේ, සඤ්ඤාපටිලාභං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, කුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති? ඉධ, භන්තේ, ඒකච්චෝ අනභිජ්ඣාලු හෝති, අනභිජ්ඣාසහගතාය සඤ්ඤාය විහරති; අබ්‍යාපාදවා හෝති, අබ්‍යාපාදසහගතාය සඤ්ඤාය විහරති; අවිහේසවා හෝති, අවිහේසාසහගතාය සඤ්ඤාය විහරති—ඒවරූපං, භන්තේ, සඤ්ඤාපටිලාභං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, කුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති. ‘සඤ්ඤාපටිලාභම්පාහං, භික්ඛවේ, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පි; තඤ්ච අඤ්ඤමඤ්ඤං සඤ්ඤාපටිලාභන්(අ)ති—ඉති යං තං වුත්තං භගවතා ඉදමේතං පටිච්ච වුත්තං.
And what way of acquiring perception causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow? It’s when someone is content, and lives with their perception full of contentment. They have good will, and live with their perception full of good will. They’re kind, and live with their perception full of kindness. That way of acquiring perception causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow. ‘I say that there are two ways of acquiring perception: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a way of acquiring perception.’ That’s what the Buddha said, and this is why he said it.
‘දිට්ඨිපටිලාභම්පාහං, භික්ඛවේ, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පි; තඤ්ච අඤ්ඤමඤ්ඤං දිට්ඨිපටිලාභන්(අ)ති—ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං භගවතා. කිඤ්චේතං පටිච්ච වුත්තං? යථාරූපං, භන්තේ, දිට්ඨිපටිලාභං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති ඒවරූපෝ දිට්ඨිපටිලාභෝ න සේවිතබ්බෝ; යථාරූපඤ්ච ඛෝ, භන්තේ, දිට්ඨිපටිලාභං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, කුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති—ඒවරූපෝ දිට්ඨිපටිලාභෝ සේවිතබ්බෝ.
‘I say that there are two ways of acquiring views: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a way of acquiring views.’ That’s what the Buddha said, but why did he say it? You should not cultivate the way of acquiring views which causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline. And you should cultivate the way of acquiring views which causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow.
කථංරූපං, භන්තේ, දිට්ඨිපටිලාභං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති? ඉධ, භන්තේ, ඒකච්චෝ ඒවංදිට්ඨිකෝ හෝති: ‘නත්ථි දින්නං, නත්ථි යිට්ඨං, නත්ථි හුතං, නත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ, නත්ථි අයං ලෝකෝ, නත්ථි පරෝ ලෝකෝ, නත්ථි මාතා, නත්ථි පිතා, නත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, නත්ථි ලෝකේ සමණබ්‍රාහ්මණා සම්මග්ගතා සම්මාපටිපන්නා යේ ඉමඤ්ච ලෝකං පරඤ්ච ලෝකං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා පවේදේන්තී(අ)ති—ඒවරූපං, භන්තේ, දිට්ඨිපටිලාභං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති.
And what way of acquiring views causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline? It’s when someone has such a view: ‘There’s no meaning in giving, sacrifice, or offerings. There’s no fruit or result of good and bad deeds. There’s no afterlife. There’s no such thing as mother and father, or beings that are reborn spontaneously. And there’s no ascetic or brahmin who is well attained and practiced, and who describes the afterlife after realizing it with their own insight.’ That way of acquiring views causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline.
කථංරූපං, භන්තේ, දිට්ඨිපටිලාභං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, කුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති? ඉධ, භන්තේ, ඒකච්චෝ ඒවංදිට්ඨිකෝ හෝති: ‘අත්ථි දින්නං, අත්ථි යිට්ඨං, අත්ථි හුතං, අත්ථි සුකතදුක්කටානං කම්මානං ඵලං විපාකෝ, අත්ථි අයං ලෝකෝ, අත්ථි පරෝ ලෝකෝ, අත්ථි මාතා, අත්ථි පිතා, අත්ථි සත්තා ඕපපාතිකා, අත්ථි ලෝකේ සමණබ්‍රාහ්මණා සම්මග්ගතා සම්මාපටිපන්නා යේ ඉමඤ්ච ලෝකං පරඤ්ච ලෝකං සයං අභිඤ්ඤා සච්ඡිකත්වා පවේදේන්තී(අ)ති—ඒවරූපං, භන්තේ, දිට්ඨිපටිලාභං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, කුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති. ‘දිට්ඨිපටිලාභම්පාහං, භික්ඛවේ, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පි; තඤ්ච අඤ්ඤමඤ්ඤං දිට්ඨිපටිලාභන්(අ)ති—ඉති යං තං වුත්තං භගවතා ඉදමේතං පටිච්ච වුත්තං.
And what way of acquiring views causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow? It’s when someone has such a view: ‘There is meaning in giving, sacrifice, and offerings. There are fruits and results of good and bad deeds. There is an afterlife. There are such things as mother and father, and beings that are reborn spontaneously. And there are ascetics and brahmins who are well attained and practiced, and who describe the afterlife after realizing it with their own insight.’ That way of acquiring views causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow. ‘I say that there are two ways of acquiring views: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a way of acquiring views.’ That’s what the Buddha said, and this is why he said it.
‘අත්තභාවපටිලාභම්පාහං, භික්ඛවේ, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පි; තඤ්ච අඤ්ඤමඤ්ඤං අත්තභාවපටිලාභන්(අ)ති—ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං භගවතා. කිඤ්චේතං පටිච්ච වුත්තං? යථාරූපං, භන්තේ, අත්තභාවපටිලාභං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති—ඒවරූපෝ අත්තභාවපටිලාභෝ න සේවිතබ්බෝ; යථාරූපඤ්ච ඛෝ, භන්තේ, අත්තභාවපටිලාභං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, කුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති—ඒවරූපෝ අත්තභාවපටිලාභෝ සේවිතබ්බෝ.
‘I say that there are two ways of reincarnating: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a way of reincarnating.’ That’s what the Buddha said, but why did he say it? The way of reincarnating that causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline: you should not cultivate that way of reincarnating. The way of reincarnating that causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow: you should cultivate that way of reincarnating.
කථංරූපං, භන්තේ, අත්තභාවපටිලාභං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති? සබ්‍යාබජ්ඣං, භන්තේ, අත්තභාවපටිලාභං අභිනිබ්බත්තයතෝ අපරිනිට්ඨිතභාවාය අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති; අබ්‍යාබජ්ඣං, භන්තේ, අත්තභාවපටිලාභං අභිනිබ්බත්තයතෝ පරිනිට්ඨිතභාවාය අකුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, කුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති. ‘අත්තභාවපටිලාභම්පාහං, භික්ඛවේ, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පි; තඤ්ච අඤ්ඤමඤ්ඤං අත්තභාවපටිලාභන්(අ)ති—ඉති යං තං වුත්තං භගවතා ඉදමේතං පටිච්ච වුත්තං.
And what way of reincarnating causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline? Generating rebirth in a hurtful reincarnation, which because of its unpreparedness causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline. And what way of reincarnating causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow? Generating rebirth in a pleasing reincarnation, which because of its preparedness causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow. ‘I say that there are two ways of reincarnating: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. And each of these is a way of reincarnating.’ That’s what the Buddha said, and this is why he said it.
ඉමස්ස ඛෝ අහං, භන්තේ, භගවතා සඞ්ඛිත්තේන භාසිතස්ස, විත්ථාරේන අත්ථං අවිභත්තස්ස, ඒවං විත්ථාරේන අත්ථං ආජානාමී”ති.
Sir, that’s how I understand the detailed meaning of the Buddha’s brief statement.”
“සාධු සාධු, සාරිපුත්ත. සාධු ඛෝ ත්වං, සාරිපුත්ත, ඉමස්ස මයා සඞ්ඛිත්තේන භාසිතස්ස, විත්ථාරේන අත්ථං අවිභත්තස්ස, ඒවං විත්ථාරේන අත්ථං ආජානාසි.
“Good, good, Sāriputta! It’s good that you understand the detailed meaning of my brief statement in this way.”
‘කායසමාචාරම්පාහං, භික්ඛවේ, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පි; තඤ්ච අඤ්ඤමඤ්ඤං කායසමාචාරන්(අ)ති—ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං මයා. කිඤ්චේතං පටිච්ච වුත්තං? යථාරූපං, සාරිපුත්ත, කායසමාචාරං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති ඒවරූපෝ කායසමාචාරෝ න සේවිතබ්බෝ; යථාරූපඤ්ච ඛෝ, සාරිපුත්ත, කායසමාචාරං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, කුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති—ඒවරූපෝ කායසමාචාරෝ සේවිතබ්බෝ.
And the Buddha went on to repeat and endorse Venerable Sāriputta’s explanation in full. Then he went on to explain further:
කථංරූපං, සාරිපුත්ත, කායසමාචාරං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති? ඉධ, සාරිපුත්ත, ඒකච්චෝ පාණාතිපාතී හෝති ලුද්දෝ ලෝහිතපාණි හතප්පහතේ නිවිට්ඨෝ අදයාපන්නෝ පාණභූතේසු; අදින්නාදායී ඛෝ පන හෝති, යං තං පරස්ස පරවිත්තූපකරණං ගාමගතං වා අරඤ්ඤගතං වා තං අදින්නං ථේය්‍යසඞ්ඛාතං ආදාතා හෝති; කාමේසුමිච්ඡාචාරී ඛෝ පන හෝති, යා තා මාතුරක්ඛිතා පිතුරක්ඛිතා මාතාපිතුරක්ඛිතා භාතුරක්ඛිතා භගිනිරක්ඛිතා ඤාතිරක්ඛිතා ගෝත්තරක්ඛිතා ධම්මරක්ඛිතා සස්සාමිකා සපරිදණ්ඩා අන්තමසෝ මාලාගුළපරික්ඛිත්තාපි තථාරූපාසු චාරිත්තං ආපජ්ජිතා හෝති—ඒවරූපං, සාරිපුත්ත, කායසමාචාරං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති.
කථංරූපං, සාරිපුත්ත, කායසමාචාරං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, කුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති? ඉධ, සාරිපුත්ත, ඒකච්චෝ පාණාතිපාතං පහාය පාණාතිපාතා පටිවිරතෝ හෝති නිහිතදණ්ඩෝ නිහිතසත්ථෝ, ලජ්ජී දයාපන්නෝ සබ්බපාණභූතහිතානුකම්පී විහරති; අදින්නාදානං පහාය අදින්නාදානා පටිවිරතෝ හෝති, යං තං පරස්ස පරවිත්තූපකරණං ගාමගතං වා අරඤ්ඤගතං වා තං නාදින්නං ථේය්‍යසඞ්ඛාතං ආදාතා හෝති; කාමේසුමිච්ඡාචාරං පහාය කාමේසුමිච්ඡාචාරා පටිවිරතෝ හෝති, යා තා මාතුරක්ඛිතා පිතුරක්ඛිතා මාතාපිතුරක්ඛිතා භාතුරක්ඛිතා භගිනිරක්ඛිතා ඤාතිරක්ඛිතා ගෝත්තරක්ඛිතා ධම්මරක්ඛිතා සස්සාමිකා සපරිදණ්ඩා අන්තමසෝ මාලාගුළපරික්ඛිත්තාපි තථාරූපාසු න චාරිත්තං ආපජ්ජිතා හෝති—ඒවරූපං, සාරිපුත්ත, කායසමාචාරං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, කුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති. ‘කායසමාචාරම්පාහං, භික්ඛවේ, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පි; තඤ්ච අඤ්ඤමඤ්ඤං කායසමාචාරන්(අ)ති—ඉති යං තං වුත්තං මයා ඉදමේතං පටිච්ච වුත්තං.
වචීසමාචාරම්පාහං, භික්ඛවේ, දුවිධේන වදාමි …පේ… මනෝසමාචාරම්පාහං, භික්ඛවේ, දුවිධේන වදාමි …පේ… චිත්තුප්පාදම්පාහං, භික්ඛවේ, දුවිධේන වදාමි …පේ… සඤ්ඤාපටිලාභම්පාහං, භික්ඛවේ, දුවිධේන වදාමි …පේ… දිට්ඨිපටිලාභම්පාහං, භික්ඛවේ, දුවිධේන වදාමි …පේ….
‘අත්තභාවපටිලාභම්පාහං, භික්ඛවේ, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පි; තඤ්ච අඤ්ඤමඤ්ඤං අත්තභාවපටිලාභන්(අ)ති—ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං මයා. කිඤ්චේතං පටිච්ච වුත්තං? යථාරූපං, සාරිපුත්ත, අත්තභාවපටිලාභං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති ඒවරූපෝ අත්තභාවපටිලාභෝ න සේවිතබ්බෝ; යථාරූපඤ්ච ඛෝ, සාරිපුත්ත, අත්තභාවපටිලාභං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, කුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති—ඒවරූපෝ අත්තභාවපටිලාභෝ සේවිතබ්බෝ.
කථංරූපං, සාරිපුත්ත, අත්තභාවපටිලාභං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති? සබ්‍යාබජ්ඣං, සාරිපුත්ත, අත්තභාවපටිලාභං අභිනිබ්බත්තයතෝ අපරිනිට්ඨිතභාවාය අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති; අබ්‍යාබජ්ඣං, සාරිපුත්ත, අත්තභාවපටිලාභං අභිනිබ්බත්තයතෝ පරිනිට්ඨිතභාවාය අකුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, කුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති. ‘අත්තභාවපටිලාභම්පාහං, භික්ඛවේ, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පි; තඤ්ච අඤ්ඤමඤ්ඤං අත්තභාවපටිලාභන්(අ)ති—ඉති යං තං වුත්තං මයා ඉදමේතං පටිච්ච වුත්තං. ඉමස්ස ඛෝ, සාරිපුත්ත, මයා සඞ්ඛිත්තේන භාසිතස්ස ඒවං විත්ථාරේන අත්ථෝ දට්ඨබ්බෝ.
චක්ඛුවිඤ්ඤේය්‍යං රූපම්පාහං, සාරිපුත්ත, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පි; සෝතවිඤ්ඤේය්‍යං සද්දම්පාහං, සාරිපුත්ත, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි අසේවිතබ්බම්පි; ඝානවිඤ්ඤේය්‍යං ගන්ධම්පාහං, සාරිපුත්ත, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පි; ජිව්හාවිඤ්ඤේය්‍යං රසම්පාහං, සාරිපුත්ත, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පි; කායවිඤ්ඤේය්‍යං ඵෝට්ඨබ්බම්පාහං, සාරිපුත්ත, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පි; මනෝවිඤ්ඤේය්‍යං ධම්මම්පාහං, සාරිපුත්ත, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පී”ති.
“I say that there are two kinds of sight known by the eye: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. I say that there are two kinds of sound known by the ear … two kinds of smell known by the nose … two kinds of taste known by the tongue … two kinds of touch known by the body … two kinds of thought known by the mind: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate.”
ඒවං වුත්තේ, ආයස්මා සාරිපුත්තෝ භගවන්තං ඒතදවෝච:
When he said this, Venerable Sāriputta said to the Buddha:
“ඉමස්ස ඛෝ අහං, භන්තේ, භගවතා සඞ්ඛිත්තේන භාසිතස්ස, විත්ථාරේන අත්ථං අවිභත්තස්ස, ඒවං විත්ථාරේන අත්ථං ආජානාමි.
“Sir, this is how I understand the detailed meaning of the Buddha’s brief statement.
‘චක්ඛුවිඤ්ඤේය්‍යං රූපම්පාහං, සාරිපුත්ත, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පී(අ)ති—ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං භගවතා. කිඤ්චේතං පටිච්ච වුත්තං? යථාරූපං, භන්තේ, චක්ඛුවිඤ්ඤේය්‍යං රූපං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති ඒවරූපං චක්ඛුවිඤ්ඤේය්‍යං රූපං න සේවිතබ්බං; යථාරූපඤ්ච ඛෝ, භන්තේ, චක්ඛුවිඤ්ඤේය්‍යං රූපං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, කුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති ඒවරූපං චක්ඛුවිඤ්ඤේය්‍යං රූපං සේවිතබ්බං. ‘චක්ඛුවිඤ්ඤේය්‍යං රූපම්පාහං, සාරිපුත්ත, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පී(අ)ති—ඉති යං තං වුත්තං භගවතා ඉදමේතං පටිච්ච වුත්තං.
‘I say that there are two kinds of sight known by the eye: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate.’ That’s what the Buddha said, but why did he say it? You should not cultivate the kind of sight known by the eye which causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline. And you should cultivate the kind of sight known by the eye which causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow. ‘I say that there are two kinds of sight known by the eye: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate.’ That’s what the Buddha said, and this is why he said it.
සෝතවිඤ්ඤේය්‍යං සද්දම්පාහං, සාරිපුත්ත …පේ… ඒවරූපෝ සෝතවිඤ්ඤේය්‍යෝ සද්දෝ න සේවිතබ්බෝ … ඒවරූපෝ සෝතවිඤ්ඤේය්‍යෝ සද්දෝ සේවිතබ්බෝ … ඒවරූපෝ ඝානවිඤ්ඤේය්‍යෝ ගන්ධෝ න සේවිතබ්බෝ … ඒවරූපෝ ඝානවිඤ්ඤේය්‍යෝ ගන්ධෝ සේවිතබ්බෝ … ඒවරූපෝ ජිව්හාවිඤ්ඤේය්‍යෝ රසෝ න සේවිතබ්බෝ … ඒවරූපෝ ජිව්හාවිඤ්ඤේය්‍යෝ රසෝ සේවිතබ්බෝ … කායවිඤ්ඤේය්‍යං ඵෝට්ඨබ්බම්පාහං, සාරිපුත්ත … ඒවරූපෝ කායවිඤ්ඤේය්‍යෝ ඵෝට්ඨබ්බෝ න සේවිතබ්බෝ … ඒවරූපෝ කායවිඤ්ඤේය්‍යෝ ඵෝට්ඨබ්බෝ සේවිතබ්බෝ. ‘මනෝවිඤ්ඤේය්‍යං ධම්මම්පාහං, සාරිපුත්ත, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පී(අ)ති—ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං භගවතා. කිඤ්චේතං පටිච්ච වුත්තං?
‘I say that there are two kinds of sound known by the ear … two kinds of smell known by the nose … two kinds of taste known by the tongue … two kinds of touch known by the body … two kinds of thought known by the mind: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate.’ That’s what the Buddha said, but why did he say it?
යථාරූපං, භන්තේ, මනෝවිඤ්ඤේය්‍යං ධම්මං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති ඒවරූපෝ මනෝවිඤ්ඤේය්‍යෝ ධම්මෝ න සේවිතබ්බෝ; යථාරූපඤ්ච ඛෝ, භන්තේ, මනෝවිඤ්ඤේය්‍යං ධම්මං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, කුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති ඒවරූපෝ මනෝවිඤ්ඤේය්‍යෝ ධම්මෝ සේවිතබ්බෝ. ‘මනෝවිඤ්ඤේය්‍යං ධම්මම්පාහං, සාරිපුත්ත, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පී(අ)ති—ඉති යං තං වුත්තං භගවතා ඉදමේතං පටිච්ච වුත්තං. ඉමස්ස ඛෝ අහං, භන්තේ, භගවතා සඞ්ඛිත්තේන භාසිතස්ස, විත්ථාරේන අත්ථං අවිභත්තස්ස, ඒවං විත්ථාරේන අත්ථං ආජානාමී”ති.
You should not cultivate the kind of thought known by the mind which causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline. And you should cultivate the kind of thought known by the mind which causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow. ‘I say that there are two kinds of thought known by the mind: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate.’ That’s what the Buddha said, and this is why he said it. Sir, that’s how I understand the detailed meaning of the Buddha’s brief statement.”
“සාධු සාධු, සාරිපුත්ත. සාධු ඛෝ ත්වං, සාරිපුත්ත, ඉමස්ස මයා සඞ්ඛිත්තේන භාසිතස්ස, විත්ථාරේන අත්ථං අවිභත්තස්ස, ඒවං විත්ථාරේන අත්ථං ආජානාසි.
“Good, good, Sāriputta! It’s good that you understand the detailed meaning of my brief statement in this way.”
‘චක්ඛුවිඤ්ඤේය්‍යං රූපම්පාහං, සාරිපුත්ත, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පී(අ)ති—ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං මයා. කිඤ්චේතං පටිච්ච වුත්තං? යථාරූපං, සාරිපුත්ත, චක්ඛුවිඤ්ඤේය්‍යං රූපං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති ඒවරූපං චක්ඛුවිඤ්ඤේය්‍යං රූපං න සේවිතබ්බං; යථාරූපඤ්ච ඛෝ, සාරිපුත්ත, චක්ඛුවිඤ්ඤේය්‍යං රූපං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, කුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති ඒවරූපං චක්ඛුවිඤ්ඤේය්‍යං රූපං සේවිතබ්බං. ‘චක්ඛුවිඤ්ඤේය්‍යං රූපම්පාහං, සාරිපුත්ත, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පී(අ)ති—ඉති යං තං වුත්තං මයා ඉදමේතං පටිච්ච වුත්තං.
And the Buddha went on to repeat and endorse Venerable Sāriputta’s explanation in full. Then he went on to explain further:
සෝතවිඤ්ඤේය්‍යං සද්දම්පාහං, සාරිපුත්ත …පේ… ඒවරූපෝ සෝතවිඤ්ඤේය්‍යෝ සද්දෝ න සේවිතබ්බෝ … ඒවරූපෝ සෝතවිඤ්ඤේය්‍යෝ සද්දෝ සේවිතබ්බෝ … ඒවරූපෝ ඝානවිඤ්ඤේය්‍යෝ ගන්ධෝ න සේවිතබ්බෝ … ඒවරූපෝ ඝානවිඤ්ඤේය්‍යෝ ගන්ධෝ සේවිතබ්බෝ … ඒවරූපෝ ජිව්හාවිඤ්ඤේය්‍යෝ රසෝ න සේවිතබ්බෝ … ඒවරූපෝ ජිව්හාවිඤ්ඤේය්‍යෝ රසෝ සේවිතබ්බෝ … ඒවරූපෝ කායවිඤ්ඤේය්‍යෝ ඵෝට්ඨබ්බෝ න සේවිතබ්බෝ … ඒවරූපෝ කායවිඤ්ඤේය්‍යෝ ඵෝට්ඨබ්බෝ සේවිතබ්බෝ.
මනෝවිඤ්ඤේය්‍යං ධම්මම්පාහං, සාරිපුත්ත …පේ… ඒවරූපෝ මනෝවිඤ්ඤේය්‍යෝ ධම්මෝ න සේවිතබ්බෝ … ඒවරූපෝ මනෝවිඤ්ඤේය්‍යෝ ධම්මෝ සේවිතබ්බෝ. ‘මනෝවිඤ්ඤේය්‍යං ධම්මම්පාහං, සාරිපුත්ත, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පී(අ)ති—ඉති යං තං වුත්තං මයා ඉදමේතං පටිච්ච වුත්තං. ඉමස්ස ඛෝ, සාරිපුත්ත, මයා සඞ්ඛිත්තේන භාසිතස්ස ඒවං විත්ථාරේන අත්ථෝ දට්ඨබ්බෝ.
චීවරංපාහං, සාරිපුත්ත, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පි …පේ… පිණ්ඩපාතංපාහං, සාරිපුත්ත … සේනාසනංපාහං, සාරිපුත්ත … ගාමම්පාහං, සාරිපුත්ත … නිගමම්පාහං, සාරිපුත්ත … නගරම්පාහං, සාරිපුත්ත … ජනපදම්පාහං, සාරිපුත්ත … පුග්ගලංපාහං, සාරිපුත්ත, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පී”ති.
“I say that there are two kinds of robes: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate. I say that there are two kinds of almsfood … lodging … village … town … city … country … person: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate.”
ඒවං වුත්තේ, ආයස්මා සාරිපුත්තෝ භගවන්තං ඒතදවෝච:
When he said this, Venerable Sāriputta said to the Buddha:
“ඉමස්ස ඛෝ අහං, භන්තේ, භගවතා සඞ්ඛිත්තේන භාසිතස්ස, විත්ථාරේන අත්ථං අවිභත්තස්ස, ඒවං විත්ථාරේන අත්ථං ආජානාමි. ‘චීවරංපාහං, සාරිපුත්ත, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පී(අ)ති—ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං භගවතා. කිඤ්චේතං පටිච්ච වුත්තං? යථාරූපං, භන්තේ, චීවරං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති ඒවරූපං චීවරං න සේවිතබ්බං; යථාරූපඤ්ච ඛෝ, භන්තේ, චීවරං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, කුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති ඒවරූපං චීවරං සේවිතබ්බං. ‘චීවරංපාහං, සාරිපුත්ත, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පී(අ)ති—ඉති යං තං වුත්තං භගවතා ඉදමේතං පටිච්ච වුත්තං. පිණ්ඩපාතංපාහං, සාරිපුත්ත …පේ… ඒවරූපෝ පිණ්ඩපාතෝ න සේවිතබ්බෝ … ඒවරූපෝ පිණ්ඩපාතෝ සේවිතබ්බෝ … සේනාසනංපාහං, සාරිපුත්ත …පේ… ඒවරූපං සේනාසනං න සේවිතබ්බං … ඒවරූපං සේනාසනං සේවිතබ්බං … ගාමම්පාහං, සාරිපුත්ත …පේ… ඒවරූපෝ ගාමෝ න සේවිතබ්බෝ … ඒවරූපෝ ගාමෝ සේවිතබ්බෝ … ඒවරූපෝ නිගමෝ න සේවිතබ්බෝ … ඒවරූපෝ නිගමෝ සේවිතබ්බෝ … ඒවරූපං නගරං න සේවිතබ්බං … ඒවරූපං නගරං සේවිතබ්බං … ඒවරූපෝ ජනපදෝ න සේවිතබ්බෝ … ඒවරූපෝ ජනපදෝ සේවිතබ්බෝ. ‘පුග්ගලංපාහං, සාරිපුත්ත, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පී(අ)ති—ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං භගවතා. කිඤ්චේතං පටිච්ච වුත්තං? යථාරූපං, භන්තේ, පුග්ගලං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති ඒවරූපෝ පුග්ගලෝ න සේවිතබ්බෝ; යථාරූපඤ්ච ඛෝ, භන්තේ, පුග්ගලං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, කුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති ඒවරූපෝ පුග්ගලෝ සේවිතබ්බෝ. ‘පුග්ගලංපාහං, සාරිපුත්ත, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පී(අ)ති—ඉති යං තං වුත්තං භගවතා ඉදමේතං පටිච්ච වුත්තන්ති.
“Sir, this is how I understand the detailed meaning of the Buddha’s brief statement. ‘I say that there are two kinds of robes … almsfood … lodging … village … town … city … country … person: that which you should cultivate, and that which you should not cultivate.’ That’s what the Buddha said, but why did he say it? You should not cultivate the kind of person who causes unskillful qualities to grow while skillful qualities decline. And you should cultivate the kind of person who causes unskillful qualities to decline while skillful qualities grow. ‘I say that there are two kinds of person: those who you should cultivate, and those who you should not cultivate.’ That’s what the Buddha said, and this is why he said it.
ඉමස්ස ඛෝ අහං, භන්තේ, භගවතා සඞ්ඛිත්තේන භාසිතස්ස, විත්ථාරේන අත්ථං අවිභත්තස්ස ඒවං විත්ථාරේන අත්ථං ආජානාමී”ති.
Sir, that’s how I understand the detailed meaning of the Buddha’s brief statement.”
“සාධු සාධු, සාරිපුත්ත. සාධු ඛෝ ත්වං, සාරිපුත්ත, ඉමස්ස මයා සඞ්ඛිත්තේන භාසිතස්ස, විත්ථාරේන අත්ථං අවිභත්තස්ස ඒවං විත්ථාරේන අත්ථං ආජානාසි.
“Good, good, Sāriputta! It’s good that you understand the detailed meaning of my brief statement in this way.”
‘චීවරංපාහං, සාරිපුත්ත, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පී(අ)ති—ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං මයා. කිඤ්චේතං පටිච්ච වුත්තං? යථාරූපං, සාරිපුත්ත, චීවරං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති ඒවරූපං චීවරං න සේවිතබ්බං; යථාරූපඤ්ච ඛෝ, සාරිපුත්ත, චීවරං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, කුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති ඒවරූපං චීවරං සේවිතබ්බං. ‘චීවරංපාහං, සාරිපුත්ත, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පී(අ)ති—ඉති යං තං වුත්තං මයා ඉදමේතං පටිච්ච වුත්තං.
And the Buddha went on to repeat and endorse Venerable Sāriputta’s explanation in full. Then he added:
(යථා පඨමං තථා විත්ථාරේතබ්බං) ඒවරූපෝ පිණ්ඩපාතෝ … ඒවරූපං සේනාසනං … ඒවරූපෝ ගාමෝ … ඒවරූපෝ නිගමෝ … ඒවරූපං නගරං … ඒවරූපෝ ජනපදෝ.
‘පුග්ගලංපාහං, සාරිපුත්ත, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පී(අ)ති—ඉති ඛෝ පනේතං වුත්තං මයා. කිඤ්චේතං පටිච්ච වුත්තං? යථාරූපං, සාරිපුත්ත, පුග්ගලං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති, කුසලා ධම්මා පරිහායන්ති ඒවරූපෝ පුග්ගලෝ න සේවිතබ්බෝ; යථාරූපඤ්ච ඛෝ, සාරිපුත්ත, පුග්ගලං සේවතෝ අකුසලා ධම්මා පරිහායන්ති, කුසලා ධම්මා අභිවඩ්ඪන්ති ඒවරූපෝ පුග්ගලෝ සේවිතබ්බෝ. ‘පුග්ගලංපාහං, සාරිපුත්ත, දුවිධේන වදාමි—සේවිතබ්බම්පි, අසේවිතබ්බම්පී(අ)ති—ඉති යං තං වුත්තං මයා ඉදමේතං පටිච්ච වුත්තං. ඉමස්ස ඛෝ, සාරිපුත්ත, මයා සඞ්ඛිත්තේන භාසිතස්ස ඒවං විත්ථාරේන අත්ථෝ දට්ඨබ්බෝ.
සබ්බේපි චේ, සාරිපුත්ත, ඛත්තියා ඉමස්ස මයා සඞ්ඛිත්තේන භාසිතස්ස ඒවං විත්ථාරේන අත්ථං ආජානේය්‍යුං, සබ්බේසානම්පිස්ස ඛත්තියානං දීඝරත්තං හිතාය සුඛාය. සබ්බේපි චේ, සාරිපුත්ත, බ්‍රාහ්මණා …පේ… සබ්බේපි චේ, සාරිපුත්ත, වේස්සා … සබ්බේපි චේ, සාරිපුත්ත, සුද්දා ඉමස්ස මයා සඞ්ඛිත්තේන භාසිතස්ස ඒවං විත්ථාරේන අත්ථං ආජානේය්‍යුං, සබ්බේසානම්පිස්ස සුද්දානං දීඝරත්තං හිතාය සුඛාය. සදේවකෝපි චේ, සාරිපුත්ත, ලෝකෝ සමාරකෝ සබ්‍රහ්මකෝ සස්සමණබ්‍රාහ්මණී පජා සදේවමනුස්සා ඉමස්ස මයා සඞ්ඛිත්තේන භාසිතස්ස ඒවං විත්ථාරේන අත්ථං ආජානේය්‍ය, සදේවකස්සපිස්ස ලෝකස්ස සමාරකස්ස සබ්‍රහ්මකස්ස සස්සමණබ්‍රාහ්මණියා පජාය සදේවමනුස්සාය දීඝරත්තං හිතාය සුඛායා”ති.
“If all the aristocrats, brahmins, peasants, and menials were to understand the detailed meaning of my brief statement in this way, it would be for their lasting welfare and happiness. If the whole world—with its gods, Māras and Brahmās, this population with its ascetics and brahmins, gods and humans—was to understand the detailed meaning of my brief statement in this way, it would be for the whole world’s lasting welfare and happiness.”
ඉදමවෝච භගවා. අත්තමනෝ ආයස්මා සාරිපුත්තෝ භගවතෝ භාසිතං අභිනන්දීති.
That is what the Buddha said. Satisfied, Venerable Sāriputta was happy with what the Buddha said.
සේවිතබ්බාසේවිතබ්බසුත්තං නිට්ඨිතං චතුත්ථං.
The authoritative text of the Majjhima Nikāya is the Pāli text. The English translation is provided as an aid to the study of the original Pāli text. [CREDITS »]
