| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මජ්‌ඣිමනිකාය • Majjhimanikāya |
4. සෙවිතබ්‌බාසෙවිතබ්‌බසුත්‌තං
4. Sevitabbāsevitabbasuttaṃ
109. එවං මෙ සුතං – එකං සමයං භගවා සාවත්‌ථියං විහරති ජෙතවනෙ අනාථපිණ්‌ඩිකස්‌ස ආරාමෙ. තත්‍ර ඛො භගවා භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘‘භික්‌ඛවො’’ති. ‘‘භදන්‌තෙ’’ති තෙ භික්‌ඛූ භගවතො පච්‌චස්‌සොසුං. භගවා එතදවොච – ‘‘සෙවිතබ්‌බාසෙවිතබ්‌බං වො, භික්‌ඛවෙ, ධම්‌මපරියායං දෙසෙස්‌සාමි. තං සුණාථ, සාධුකං මනසි කරොථ; භාසිස්‌සාමී’’ති. ‘‘එවං, භන්‌තෙ’’ති ඛො තෙ භික්‌ඛූ භගවතො පච්‌චස්‌සොසුං. භගවා එතදවොච –
109. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca – ‘‘sevitabbāsevitabbaṃ vo, bhikkhave, dhammapariyāyaṃ desessāmi. Taṃ suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘කායසමාචාරංපාහං 1, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං කායසමාචාරං. වචීසමාචාරංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං වචීසමාචාරං. මනොසමාචාරංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං මනොසමාචාරං. චිත්‌තුප්‌පාදංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං චිත්‌තුප්‌පාදං. සඤ්‌ඤාපටිලාභංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි , අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං සඤ්‌ඤාපටිලාභං. දිට්‌ඨිපටිලාභංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං දිට්‌ඨිපටිලාභං. අත්‌තභාවපටිලාභංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං අත්‌තභාවපටිලාභ’’න්‌ති.
‘‘Kāyasamācāraṃpāhaṃ 2, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi; tañca aññamaññaṃ kāyasamācāraṃ. Vacīsamācāraṃpāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi; tañca aññamaññaṃ vacīsamācāraṃ. Manosamācāraṃpāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi; tañca aññamaññaṃ manosamācāraṃ. Cittuppādaṃpāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi; tañca aññamaññaṃ cittuppādaṃ. Saññāpaṭilābhaṃpāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi , asevitabbampi; tañca aññamaññaṃ saññāpaṭilābhaṃ. Diṭṭhipaṭilābhaṃpāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi; tañca aññamaññaṃ diṭṭhipaṭilābhaṃ. Attabhāvapaṭilābhaṃpāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi; tañca aññamaññaṃ attabhāvapaṭilābha’’nti.
එවං වුත්‌තෙ ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘ඉමස්‌ස ඛො අහං, භන්‌තෙ, භගවතා සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස, විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං අවිභත්‌තස්‌ස, එවං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං ආජානාමි.
Evaṃ vutte āyasmā sāriputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘imassa kho ahaṃ, bhante, bhagavatā saṃkhittena bhāsitassa, vitthārena atthaṃ avibhattassa, evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmi.
110. ‘‘‘කායසමාචාරංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං කායසමාචාර’න්‌ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං භගවතා. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? යථාරූපං, භන්‌තෙ, කායසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, එවරූපො කායසමාචාරො න සෙවිතබ්‌බො; යථාරූපඤ්‌ච ඛො, භන්‌තෙ, කායසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, එවරූපො කායසමාචාරො සෙවිතබ්‌බො.
110. ‘‘‘Kāyasamācāraṃpāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi; tañca aññamaññaṃ kāyasamācāra’nti – iti kho panetaṃ vuttaṃ bhagavatā. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Yathārūpaṃ, bhante, kāyasamācāraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti, evarūpo kāyasamācāro na sevitabbo; yathārūpañca kho, bhante, kāyasamācāraṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti, evarūpo kāyasamācāro sevitabbo.
111. ‘‘කථංරූපං, භන්‌තෙ, කායසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති? ඉධ, භන්‌තෙ, එකච්‌චො පාණාතිපාතී හොති ලුද්‌දො ලොහිතපාණි හතප්‌පහතෙ නිවිට්‌ඨො අදයාපන්‌නො පාණභූතෙසු; අදින්‌නාදායී ඛො පන හොති, යං තං පරස්‌ස පරවිත්‌තූපකරණං ගාමගතං වා අරඤ්‌ඤගතං වා තං අදින්‌නං ථෙය්‍යසඞ්‌ඛාතං ආදාතා හොති; කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරී ඛො පන හොති, යා තා මාතුරක්‌ඛිතා පිතුරක්‌ඛිතා මාතාපිතුරක්‌ඛිතා භාතුරක්‌ඛිතා භගිනිරක්‌ඛිතා ඤාතිරක්‌ඛිතා ගොත්‌තරක්‌ඛිතා ධම්‌මරක්‌ඛිතා සස්‌සාමිකා සපරිදණ්‌ඩා අන්‌තමසො මාලාගුළපරික්‌ඛිත්‌තාපි තථාරූපාසු චාරිත්‌තං ආපජ්‌ජිතා හොති – එවරූපං, භන්‌තෙ, කායසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති.
111. ‘‘Kathaṃrūpaṃ, bhante, kāyasamācāraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti? Idha, bhante, ekacco pāṇātipātī hoti luddo lohitapāṇi hatappahate niviṭṭho adayāpanno pāṇabhūtesu; adinnādāyī kho pana hoti, yaṃ taṃ parassa paravittūpakaraṇaṃ gāmagataṃ vā araññagataṃ vā taṃ adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādātā hoti; kāmesumicchācārī kho pana hoti, yā tā māturakkhitā piturakkhitā mātāpiturakkhitā bhāturakkhitā bhaginirakkhitā ñātirakkhitā gottarakkhitā dhammarakkhitā sassāmikā saparidaṇḍā antamaso mālāguḷaparikkhittāpi tathārūpāsu cārittaṃ āpajjitā hoti – evarūpaṃ, bhante, kāyasamācāraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti.
‘‘කථංරූපං , භන්‌තෙ, කායසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති? ඉධ, භන්‌තෙ, එකච්‌චො පාණාතිපාතං පහාය පාණාතිපාතා පටිවිරතො හොති නිහිතදණ්‌ඩො නිහිතසත්‌ථො, ලජ්‌ජී දයාපන්‌නො සබ්‌බපාණභූතහිතානුකම්‌පී විහරති; අදින්‌නාදානං පහාය අදින්‌නාදානා පටිවිරතො හොති, යං තං පරස්‌ස පරවිත්‌තූපකරණං ගාමගතං වා අරඤ්‌ඤගතං වා තං නාදින්‌නං ථෙය්‍යසඞ්‌ඛාතං ආදාතා හොති; කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරං පහාය කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරා පටිවිරතො හොති, යා තා මාතුරක්‌ඛිතා පිතුරක්‌ඛිතා මාතාපිතුරක්‌ඛිතා භාතුරක්‌ඛිතා භගිනිරක්‌ඛිතා ඤාතිරක්‌ඛිතා ගොත්‌තරක්‌ඛිතා ධම්‌මරක්‌ඛිතා සස්‌සාමිකා සපරිදණ්‌ඩා අන්‌තමසො මාලාගුළපරික්‌ඛිත්‌තාපි තථාරූපාසු න චාරිත්‌තං ආපජ්‌ජිතා හොති – එවරූපං, භන්‌තෙ, කායසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති. ‘කායසමාචාරංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං කායසමාචාර’න්‌ති – ඉති යං තං වුත්‌තං භගවතා ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං.
‘‘Kathaṃrūpaṃ , bhante, kāyasamācāraṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti? Idha, bhante, ekacco pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti nihitadaṇḍo nihitasattho, lajjī dayāpanno sabbapāṇabhūtahitānukampī viharati; adinnādānaṃ pahāya adinnādānā paṭivirato hoti, yaṃ taṃ parassa paravittūpakaraṇaṃ gāmagataṃ vā araññagataṃ vā taṃ nādinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādātā hoti; kāmesumicchācāraṃ pahāya kāmesumicchācārā paṭivirato hoti, yā tā māturakkhitā piturakkhitā mātāpiturakkhitā bhāturakkhitā bhaginirakkhitā ñātirakkhitā gottarakkhitā dhammarakkhitā sassāmikā saparidaṇḍā antamaso mālāguḷaparikkhittāpi tathārūpāsu na cārittaṃ āpajjitā hoti – evarūpaṃ, bhante, kāyasamācāraṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti. ‘Kāyasamācāraṃpāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi; tañca aññamaññaṃ kāyasamācāra’nti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘‘වචීසමාචාරංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං වචීසමාචාර’න්‌ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං භගවතා. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං ? යථාරූපං, භන්‌තෙ, වචීසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, එවරූපො වචීසමාචාරො න සෙවිතබ්‌බො; යථාරූපඤ්‌ච ඛො, භන්‌තෙ, වචීසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති එවරූපො වචීසමාචාරො සෙවිතබ්‌බො.
‘‘‘Vacīsamācāraṃpāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi; tañca aññamaññaṃ vacīsamācāra’nti – iti kho panetaṃ vuttaṃ bhagavatā. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ ? Yathārūpaṃ, bhante, vacīsamācāraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti, evarūpo vacīsamācāro na sevitabbo; yathārūpañca kho, bhante, vacīsamācāraṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti evarūpo vacīsamācāro sevitabbo.
112. ‘‘කථංරූපං, භන්‌තෙ, වචීසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති? ඉධ, භන්‌තෙ, එකච්‌චො මුසාවාදී හොති, සභාගතො 3 වා පරිසාගතො 4 වා ඤාතිමජ්‌ඣගතො වා පූගමජ්‌ඣගතො වා රාජකුලමජ්‌ඣගතො වා අභිනීතො සක්‌ඛිපුට්‌ඨො – ‘එහම්‌භො පුරිස, යං ජානාසි තං වදෙහී’ති සො අජානං වා ආහ – ‘ජානාමී’ති, ජානං වා ආහ – ‘න ජානාමී’ති; අපස්‌සං වා ආහ – ‘පස්‌සාමී’ති, පස්‌සං වා ආහ – ‘න පස්‌සාමී’ති – ඉති 5 අත්‌තහෙතු වා පරහෙතු වා ආමිසකිඤ්‌චික්‌ඛහෙතු 6 වා සම්‌පජානමුසා භාසිතා හොති; පිසුණවාචො ඛො පන හොති, ඉතො සුත්‌වා අමුත්‍ර අක්‌ඛාතා ඉමෙසං භෙදාය, අමුත්‍ර වා සුත්‌වා ඉමෙසං අක්‌ඛාතා අමූසං භෙදාය – ඉති සමග්‌ගානං වා භෙත්‌තා, භින්‌නානං වා අනුප්‌පදාතා, වග්‌ගාරාමො, වග්‌ගරතො, වග්‌ගනන්‌දී, වග්‌ගකරණිං වාචං භාසිතා හොති; ඵරුසවාචො ඛො පන හොති, යා සා වාචා කණ්‌ඩකා කක්‌කසා ඵරුසා පරකටුකා පරාභිසජ්‌ජනී කොධසාමන්‌තා අසමාධිසංවත්‌තනිකා, තථාරූපිං වාචං භාසිතා හොති; සම්‌ඵප්‌පලාපී ඛො පන හොති අකාලවාදී අභූතවාදී අනත්‌ථවාදී අධම්‌මවාදී අවිනයවාදී, අනිධානවතිං වාචං භාසිතා හොති අකාලෙන අනපදෙසං අපරියන්‌තවතිං අනත්‌ථසංහිතං – එවරූපං, භන්‌තෙ, වචීසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති.
112. ‘‘Kathaṃrūpaṃ, bhante, vacīsamācāraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti? Idha, bhante, ekacco musāvādī hoti, sabhāgato 7 vā parisāgato 8 vā ñātimajjhagato vā pūgamajjhagato vā rājakulamajjhagato vā abhinīto sakkhipuṭṭho – ‘ehambho purisa, yaṃ jānāsi taṃ vadehī’ti so ajānaṃ vā āha – ‘jānāmī’ti, jānaṃ vā āha – ‘na jānāmī’ti; apassaṃ vā āha – ‘passāmī’ti, passaṃ vā āha – ‘na passāmī’ti – iti 9 attahetu vā parahetu vā āmisakiñcikkhahetu 10 vā sampajānamusā bhāsitā hoti; pisuṇavāco kho pana hoti, ito sutvā amutra akkhātā imesaṃ bhedāya, amutra vā sutvā imesaṃ akkhātā amūsaṃ bhedāya – iti samaggānaṃ vā bhettā, bhinnānaṃ vā anuppadātā, vaggārāmo, vaggarato, vagganandī, vaggakaraṇiṃ vācaṃ bhāsitā hoti; pharusavāco kho pana hoti, yā sā vācā kaṇḍakā kakkasā pharusā parakaṭukā parābhisajjanī kodhasāmantā asamādhisaṃvattanikā, tathārūpiṃ vācaṃ bhāsitā hoti; samphappalāpī kho pana hoti akālavādī abhūtavādī anatthavādī adhammavādī avinayavādī, anidhānavatiṃ vācaṃ bhāsitā hoti akālena anapadesaṃ apariyantavatiṃ anatthasaṃhitaṃ – evarūpaṃ, bhante, vacīsamācāraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti.
‘‘කථංරූපං, භන්‌තෙ, වචීසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති , කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති? ඉධ, භන්‌තෙ, එකච්‌චො මුසාවාදං පහාය මුසාවාදා පටිවිරතො හොති සභාගතො වා පරිසාගතො වා ඤාතිමජ්‌ඣගතො වා පූගමජ්‌ඣගතො වා රාජකුලමජ්‌ඣගතො වා අභිනීතො සක්‌ඛිපුට්‌ඨො – ‘එහම්‌භො පුරිස, යං ජානාසි තං වදෙහී’ති සො අජානං වා ආහ – ‘න ජානාමී’ති, ජානං වා ආහ – ‘ජානාමී’ති, අපස්‌සං වා ආහ – ‘න පස්‌සාමී’ති, පස්‌සං වා ආහ – ‘පස්‌සාමී’ති – ඉති අත්‌තහෙතු වා පරහෙතු වා ආමිසකිඤ්‌චික්‌ඛහෙතු වා න සම්‌පජානමුසා භාසිතා හොති; පිසුණං වාචං පහාය පිසුණාය වාචාය පටිවිරතො හොති, ඉතො සුත්‌වා න අමුත්‍ර අක්‌ඛාතා ඉමෙසං භෙදාය, අමුත්‍ර වා සුත්‌වා න ඉමෙසං අක්‌ඛාතා අමූසං භෙදාය – ඉති භින්‌නානං වා සන්‌ධාතා සහිතානං වා අනුප්‌පදාතා සමග්‌ගාරාමො සමග්‌ගරතො සමග්‌ගනන්‌දී සමග්‌ගකරණිං වාචං භාසිතා හොති; ඵරුසං වාචං පහාය ඵරුසාය වාචාය පටිවිරතො හොති, යා සා වාචා නෙලා කණ්‌ණසුඛා පෙමනීයා හදයඞ්‌ගමා පොරී බහුජනකන්‌තා බහුජනමනාපා තථාරූපිං වාචං භාසිතා හොති; සම්‌ඵප්‌පලාපං පහාය සම්‌ඵප්‌පලාපා පටිවිරතො හොති කාලවාදී භූතවාදී අත්‌ථවාදී ධම්‌මවාදී විනයවාදී, නිධානවතිං වාචං භාසිතා හොති කාලෙන සාපදෙසං පරියන්‌තවතිං අත්‌ථසංහිතං – එවරූපං, භන්‌තෙ, වචීසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති. ‘වචීසමාචාරංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං වචීසමාචාර’න්‌ති – ඉති යං තං වුත්‌තං භගවතා ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං.
‘‘Kathaṃrūpaṃ, bhante, vacīsamācāraṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti , kusalā dhammā abhivaḍḍhanti? Idha, bhante, ekacco musāvādaṃ pahāya musāvādā paṭivirato hoti sabhāgato vā parisāgato vā ñātimajjhagato vā pūgamajjhagato vā rājakulamajjhagato vā abhinīto sakkhipuṭṭho – ‘ehambho purisa, yaṃ jānāsi taṃ vadehī’ti so ajānaṃ vā āha – ‘na jānāmī’ti, jānaṃ vā āha – ‘jānāmī’ti, apassaṃ vā āha – ‘na passāmī’ti, passaṃ vā āha – ‘passāmī’ti – iti attahetu vā parahetu vā āmisakiñcikkhahetu vā na sampajānamusā bhāsitā hoti; pisuṇaṃ vācaṃ pahāya pisuṇāya vācāya paṭivirato hoti, ito sutvā na amutra akkhātā imesaṃ bhedāya, amutra vā sutvā na imesaṃ akkhātā amūsaṃ bhedāya – iti bhinnānaṃ vā sandhātā sahitānaṃ vā anuppadātā samaggārāmo samaggarato samagganandī samaggakaraṇiṃ vācaṃ bhāsitā hoti; pharusaṃ vācaṃ pahāya pharusāya vācāya paṭivirato hoti, yā sā vācā nelā kaṇṇasukhā pemanīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā tathārūpiṃ vācaṃ bhāsitā hoti; samphappalāpaṃ pahāya samphappalāpā paṭivirato hoti kālavādī bhūtavādī atthavādī dhammavādī vinayavādī, nidhānavatiṃ vācaṃ bhāsitā hoti kālena sāpadesaṃ pariyantavatiṃ atthasaṃhitaṃ – evarūpaṃ, bhante, vacīsamācāraṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti. ‘Vacīsamācāraṃpāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi; tañca aññamaññaṃ vacīsamācāra’nti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘‘මනොසමාචාරංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං මනොසමාචාර’න්‌ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං භගවතා. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? යථාරූපං, භන්‌තෙ, මනොසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති එවරූපො මනොසමාචාරො න සෙවිතබ්‌බො; යථාරූපඤ්‌ච ඛො, භන්‌තෙ, මනොසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති එවරූපො මනොසමාචාරො සෙවිතබ්‌බො.
‘‘‘Manosamācāraṃpāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi; tañca aññamaññaṃ manosamācāra’nti – iti kho panetaṃ vuttaṃ bhagavatā. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Yathārūpaṃ, bhante, manosamācāraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti evarūpo manosamācāro na sevitabbo; yathārūpañca kho, bhante, manosamācāraṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti evarūpo manosamācāro sevitabbo.
113. ‘‘කථංරූපං, භන්‌තෙ, මනොසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති? ඉධ, භන්‌තෙ, එකච්‌චො අභිජ්‌ඣාලු හොති, යං තං පරස්‌ස පරවිත්‌තූපකරණං තං අභිජ්‌ඣාතා හොති – ‘අහො වත යං පරස්‌ස තං මමස්‌සා’ති; බ්‍යාපන්‌නචිත්‌තො ඛො පන හොති පදුට්‌ඨමනසඞ්‌කප්‌පො – ‘ඉමෙ සත්‌තා හඤ්‌ඤන්‌තු වා වජ්‌ඣන්‌තු වා උච්‌ඡිජ්‌ජන්‌තු වා විනස්‌සන්‌තු වා මා වා අහෙසු’න්‌ති – එවරූපං, භන්‌තෙ, මනොසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති.
113. ‘‘Kathaṃrūpaṃ, bhante, manosamācāraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti? Idha, bhante, ekacco abhijjhālu hoti, yaṃ taṃ parassa paravittūpakaraṇaṃ taṃ abhijjhātā hoti – ‘aho vata yaṃ parassa taṃ mamassā’ti; byāpannacitto kho pana hoti paduṭṭhamanasaṅkappo – ‘ime sattā haññantu vā vajjhantu vā ucchijjantu vā vinassantu vā mā vā ahesu’nti – evarūpaṃ, bhante, manosamācāraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti.
‘‘කථංරූපං, භන්‌තෙ, මනොසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති? ඉධ, භන්‌තෙ, එකච්‌චො අනභිජ්‌ඣාලු හොති, යං තං පරස්‌ස පරවිත්‌තූපකරණං තං නාභිජ්‌ඣාතා හොති – ‘අහො වත යං පරස්‌ස තං මමස්‌සා’ති; අබ්‍යාපන්‌නචිත්‌තො ඛො පන හොති අප්‌පදුට්‌ඨමනසඞ්‌කප්‌පො – ‘ඉමෙ සත්‌තා අවෙරා අබ්‍යාබජ්‌ඣා 11 අනීඝා සුඛී අත්‌තානං පරිහරන්‌තූ’ති – එවරූපං, භන්‌තෙ, මනොසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති. ‘මනොසමාචාරංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං මනොසමාචාර’න්‌ති – ඉති යං තං වුත්‌තං භගවතා ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං.
‘‘Kathaṃrūpaṃ, bhante, manosamācāraṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti? Idha, bhante, ekacco anabhijjhālu hoti, yaṃ taṃ parassa paravittūpakaraṇaṃ taṃ nābhijjhātā hoti – ‘aho vata yaṃ parassa taṃ mamassā’ti; abyāpannacitto kho pana hoti appaduṭṭhamanasaṅkappo – ‘ime sattā averā abyābajjhā 12 anīghā sukhī attānaṃ pariharantū’ti – evarūpaṃ, bhante, manosamācāraṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti. ‘Manosamācāraṃpāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi; tañca aññamaññaṃ manosamācāra’nti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
114. ‘‘‘චිත්‌තුප්‌පාදංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං චිත්‌තුප්‌පාද’න්‌ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං භගවතා. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? යථාරූපං, භන්‌තෙ, චිත්‌තුප්‌පාදං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති එවරූපො චිත්‌තුප්‌පාදො න සෙවිතබ්‌බො; යථාරූපඤ්‌ච ඛො, භන්‌තෙ, චිත්‌තුප්‌පාදං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති එවරූපො චිත්‌තුප්‌පාදො සෙවිතබ්‌බො.
114. ‘‘‘Cittuppādaṃpāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi; tañca aññamaññaṃ cittuppāda’nti – iti kho panetaṃ vuttaṃ bhagavatā. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Yathārūpaṃ, bhante, cittuppādaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti evarūpo cittuppādo na sevitabbo; yathārūpañca kho, bhante, cittuppādaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti evarūpo cittuppādo sevitabbo.
‘‘කථංරූපං, භන්‌තෙ, චිත්‌තුප්‌පාදං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති? ඉධ, භන්‌තෙ, එකච්‌චො අභිජ්‌ඣාලු හොති, අභිජ්‌ඣාසහගතෙන චෙතසා විහරති; බ්‍යාපාදවා හොති, බ්‍යාපාදසහගතෙන චෙතසා විහරති; විහෙසවා හොති, විහෙසාසහගතෙන චෙතසා විහරති – එවරූපං, භන්‌තෙ, චිත්‌තුප්‌පාදං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති.
‘‘Kathaṃrūpaṃ, bhante, cittuppādaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti? Idha, bhante, ekacco abhijjhālu hoti, abhijjhāsahagatena cetasā viharati; byāpādavā hoti, byāpādasahagatena cetasā viharati; vihesavā hoti, vihesāsahagatena cetasā viharati – evarūpaṃ, bhante, cittuppādaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti.
‘‘කථංරූපං, භන්‌තෙ, චිත්‌තුප්‌පාදං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති , කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති? ඉධ, භන්‌තෙ, එකච්‌චො අනභිජ්‌ඣාලු හොති, අනභිජ්‌ඣාසහගතෙන චෙතසා විහරති; අබ්‍යාපාදවා හොති, අබ්‍යාපාදසහගතෙන චෙතසා විහරති; අවිහෙසවා හොති, අවිහෙසාසහගතෙන චෙතසා විහරති – එවරූපං, භන්‌තෙ, චිත්‌තුප්‌පාදං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති. ‘චිත්‌තුප්‌පාදංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං චිත්‌තුප්‌පාද’න්‌ති – ඉති යං තං වුත්‌තං භගවතා ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං.
‘‘Kathaṃrūpaṃ, bhante, cittuppādaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti , kusalā dhammā abhivaḍḍhanti? Idha, bhante, ekacco anabhijjhālu hoti, anabhijjhāsahagatena cetasā viharati; abyāpādavā hoti, abyāpādasahagatena cetasā viharati; avihesavā hoti, avihesāsahagatena cetasā viharati – evarūpaṃ, bhante, cittuppādaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti. ‘Cittuppādaṃpāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi; tañca aññamaññaṃ cittuppāda’nti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
115. ‘‘‘සඤ්‌ඤාපටිලාභංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං සඤ්‌ඤාපටිලාභ’න්‌ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං භගවතා. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? යථාරූපං, භන්‌තෙ, සඤ්‌ඤාපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති එවරූපො සඤ්‌ඤාපටිලාභො න සෙවිතබ්‌බො; යථාරූපඤ්‌ච ඛො, භන්‌තෙ, සඤ්‌ඤාපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති එවරූපො සඤ්‌ඤාපටිලාභො සෙවිතබ්‌බො.
115. ‘‘‘Saññāpaṭilābhaṃpāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi; tañca aññamaññaṃ saññāpaṭilābha’nti – iti kho panetaṃ vuttaṃ bhagavatā. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Yathārūpaṃ, bhante, saññāpaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti evarūpo saññāpaṭilābho na sevitabbo; yathārūpañca kho, bhante, saññāpaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti evarūpo saññāpaṭilābho sevitabbo.
‘‘කථංරූපං, භන්‌තෙ, සඤ්‌ඤාපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති? ඉධ, භන්‌තෙ, එකච්‌චො අභිජ්‌ඣාලු හොති, අභිජ්‌ඣාසහගතාය සඤ්‌ඤාය විහරති; බ්‍යාපාදවා හොති, බ්‍යාපාදසහගතාය සඤ්‌ඤාය විහරති; විහෙසවා හොති, විහෙසාසහගතාය සඤ්‌ඤාය විහරති – එවරූපං, භන්‌තෙ, සඤ්‌ඤාපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති.
‘‘Kathaṃrūpaṃ, bhante, saññāpaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti? Idha, bhante, ekacco abhijjhālu hoti, abhijjhāsahagatāya saññāya viharati; byāpādavā hoti, byāpādasahagatāya saññāya viharati; vihesavā hoti, vihesāsahagatāya saññāya viharati – evarūpaṃ, bhante, saññāpaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti.
‘‘කථංරූපං, භන්‌තෙ, සඤ්‌ඤාපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති? ඉධ, භන්‌තෙ, එකච්‌චො අනභිජ්‌ඣාලු හොති, අනභිජ්‌ඣාසහගතාය සඤ්‌ඤාය විහරති; අබ්‍යාපාදවා හොති, අබ්‍යාපාදසහගතාය සඤ්‌ඤාය විහරති; අවිහෙසවා හොති, අවිහෙසාසහගතාය සඤ්‌ඤාය විහරති – එවරූපං, භන්‌තෙ, සඤ්‌ඤාපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති. ‘සඤ්‌ඤාපටිලාභංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං සඤ්‌ඤාපටිලාභ’න්‌ති – ඉති යං තං වුත්‌තං භගවතා ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං.
‘‘Kathaṃrūpaṃ, bhante, saññāpaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti? Idha, bhante, ekacco anabhijjhālu hoti, anabhijjhāsahagatāya saññāya viharati; abyāpādavā hoti, abyāpādasahagatāya saññāya viharati; avihesavā hoti, avihesāsahagatāya saññāya viharati – evarūpaṃ, bhante, saññāpaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti. ‘Saññāpaṭilābhaṃpāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi; tañca aññamaññaṃ saññāpaṭilābha’nti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
116. ‘‘‘දිට්‌ඨිපටිලාභංපාහං , භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං දිට්‌ඨිපටිලාභ’න්‌ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං භගවතා. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? යථාරූපං, භන්‌තෙ, දිට්‌ඨිපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති එවරූපො දිට්‌ඨිපටිලාභො න සෙවිතබ්‌බො; යථාරූපඤ්‌ච ඛො, භන්‌තෙ, දිට්‌ඨිපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති – එවරූපො දිට්‌ඨිපටිලාභො සෙවිතබ්‌බො.
116. ‘‘‘Diṭṭhipaṭilābhaṃpāhaṃ , bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi; tañca aññamaññaṃ diṭṭhipaṭilābha’nti – iti kho panetaṃ vuttaṃ bhagavatā. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Yathārūpaṃ, bhante, diṭṭhipaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti evarūpo diṭṭhipaṭilābho na sevitabbo; yathārūpañca kho, bhante, diṭṭhipaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti – evarūpo diṭṭhipaṭilābho sevitabbo.
‘‘කථංරූපං, භන්‌තෙ, දිට්‌ඨිපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති? ඉධ, භන්‌තෙ, එකච්‌චො එවංදිට්‌ඨිකො හොති – ‘නත්‌ථි දින්‌නං, නත්‌ථි යිට්‌ඨං, නත්‌ථි හුතං , නත්‌ථි සුකතදුක්‌කටානං කම්‌මානං ඵලං විපාකො, නත්‌ථි අයං ලොකො, නත්‌ථි පරො ලොකො, නත්‌ථි මාතා, නත්‌ථි පිතා, නත්‌ථි සත්‌තා ඔපපාතිකා, නත්‌ථි ලොකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සම්‌මග්‌ගතා සම්‌මාපටිපන්‌නා යෙ ඉමඤ්‌ච ලොකං පරඤ්‌ච ලොකං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙන්‌තී’ති – එවරූපං, භන්‌තෙ, දිට්‌ඨිපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති.
‘‘Kathaṃrūpaṃ, bhante, diṭṭhipaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti? Idha, bhante, ekacco evaṃdiṭṭhiko hoti – ‘natthi dinnaṃ, natthi yiṭṭhaṃ, natthi hutaṃ , natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, natthi ayaṃ loko, natthi paro loko, natthi mātā, natthi pitā, natthi sattā opapātikā, natthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī’ti – evarūpaṃ, bhante, diṭṭhipaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti.
‘‘කථංරූපං, භන්‌තෙ, දිට්‌ඨිපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති? ඉධ, භන්‌තෙ, එකච්‌චො එවංදිට්‌ඨිකො හොති – ‘අත්‌ථි දින්‌නං, අත්‌ථි යිට්‌ඨං, අත්‌ථි හුතං, අත්‌ථි සුකතදුක්‌කටානං කම්‌මානං ඵලං විපාකො, අත්‌ථි අයං ලොකො, අත්‌ථි පරො ලොකො, අත්‌ථි මාතා, අත්‌ථි පිතා, අත්‌ථි සත්‌තා ඔපපාතිකා, අත්‌ථි ලොකෙ සමණබ්‍රාහ්‌මණා සම්‌මග්‌ගතා සම්‌මාපටිපන්‌නා යෙ ඉමඤ්‌ච ලොකං පරඤ්‌ච ලොකං සයං අභිඤ්‌ඤා සච්‌ඡිකත්‌වා පවෙදෙන්‌තී’ති – එවරූපං, භන්‌තෙ, දිට්‌ඨිපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති. ‘දිට්‌ඨිපටිලාභංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං දිට්‌ඨිපටිලාභ’න්‌ති – ඉති යං තං වුත්‌තං භගවතා ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං.
‘‘Kathaṃrūpaṃ, bhante, diṭṭhipaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti? Idha, bhante, ekacco evaṃdiṭṭhiko hoti – ‘atthi dinnaṃ, atthi yiṭṭhaṃ, atthi hutaṃ, atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, atthi ayaṃ loko, atthi paro loko, atthi mātā, atthi pitā, atthi sattā opapātikā, atthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentī’ti – evarūpaṃ, bhante, diṭṭhipaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti. ‘Diṭṭhipaṭilābhaṃpāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi; tañca aññamaññaṃ diṭṭhipaṭilābha’nti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
117. ‘‘‘අත්‌තභාවපටිලාභංපාහං , භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං අත්‌තභාවපටිලාභ’න්‌ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං භගවතා. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? යථාරූපං, භන්‌තෙ, අත්‌තභාවපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති – එවරූපො අත්‌තභාවපටිලාභො න සෙවිතබ්‌බො; යථාරූපඤ්‌ච ඛො, භන්‌තෙ, අත්‌තභාවපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති – එවරූපො අත්‌තභාවපටිලාභො සෙවිතබ්‌බො.
117. ‘‘‘Attabhāvapaṭilābhaṃpāhaṃ , bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi; tañca aññamaññaṃ attabhāvapaṭilābha’nti – iti kho panetaṃ vuttaṃ bhagavatā. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Yathārūpaṃ, bhante, attabhāvapaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti – evarūpo attabhāvapaṭilābho na sevitabbo; yathārūpañca kho, bhante, attabhāvapaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti – evarūpo attabhāvapaṭilābho sevitabbo.
‘‘කථංරූපං, භන්‌තෙ, අත්‌තභාවපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති? සබ්‍යාබජ්‌ඣං 13, භන්‌තෙ, අත්‌තභාවපටිලාභං අභිනිබ්‌බත්‌තයතො අපරිනිට්‌ඨිතභාවාය අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති; අබ්‍යාබජ්‌ඣං, භන්‌තෙ, අත්‌තභාවපටිලාභං අභිනිබ්‌බත්‌තයතො පරිනිට්‌ඨිතභාවාය අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති. ‘අත්‌තභාවපටිලාභංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි , අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං අත්‌තභාවපටිලාභ’න්‌ති – ඉති යං තං වුත්‌තං භගවතා ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං.
‘‘Kathaṃrūpaṃ, bhante, attabhāvapaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti? Sabyābajjhaṃ 14, bhante, attabhāvapaṭilābhaṃ abhinibbattayato apariniṭṭhitabhāvāya akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti; abyābajjhaṃ, bhante, attabhāvapaṭilābhaṃ abhinibbattayato pariniṭṭhitabhāvāya akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti. ‘Attabhāvapaṭilābhaṃpāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi , asevitabbampi; tañca aññamaññaṃ attabhāvapaṭilābha’nti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘ඉමස්‌ස ඛො අහං, භන්‌තෙ, භගවතා සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස, විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං අවිභත්‌තස්‌ස, එවං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං ආජානාමී’’ති.
‘‘Imassa kho ahaṃ, bhante, bhagavatā saṃkhittena bhāsitassa, vitthārena atthaṃ avibhattassa, evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmī’’ti.
118. ‘‘සාධු සාධු, සාරිපුත්‌ත! සාධු ඛො ත්‌වං, සාරිපුත්‌ත, ඉමස්‌ස මයා සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස, විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං අවිභත්‌තස්‌ස, එවං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං ආජානාසි.
118. ‘‘Sādhu sādhu, sāriputta! Sādhu kho tvaṃ, sāriputta, imassa mayā saṃkhittena bhāsitassa, vitthārena atthaṃ avibhattassa, evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāsi.
‘‘‘කායසමාචාරංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං කායසමාචාර’න්‌ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං මයා. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? යථාරූපං, සාරිපුත්‌ත, කායසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති එවරූපො කායසමාචාරො න සෙවිතබ්‌බො; යථාරූපඤ්‌ච ඛො, සාරිපුත්‌ත, කායසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති – එවරූපො කායසමාචාරො සෙවිතබ්‌බො.
‘‘‘Kāyasamācāraṃpāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi; tañca aññamaññaṃ kāyasamācāra’nti – iti kho panetaṃ vuttaṃ mayā. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Yathārūpaṃ, sāriputta, kāyasamācāraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti evarūpo kāyasamācāro na sevitabbo; yathārūpañca kho, sāriputta, kāyasamācāraṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti – evarūpo kāyasamācāro sevitabbo.
‘‘කථංරූපං , සාරිපුත්‌ත, කායසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති? ඉධ, සාරිපුත්‌ත, එකච්‌චො පාණාතිපාතී හොති ලුද්‌දො ලොහිතපාණි හතප්‌පහතෙ නිවිට්‌ඨො අදයාපන්‌නො පාණභූතෙසු; අදින්‌නාදායී ඛො පන හොති, යං තං පරස්‌ස පරවිත්‌තූපකරණං ගාමගතං වා අරඤ්‌ඤගතං වා තං අදින්‌නං ථෙය්‍යසඞ්‌ඛාතං ආදාතා හොති; කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරී ඛො පන හොති, යා තා මාතුරක්‌ඛිතා පිතුරක්‌ඛිතා මාතාපිතුරක්‌ඛිතා භාතුරක්‌ඛිතා භගිනිරක්‌ඛිතා ඤාතිරක්‌ඛිතා ගොත්‌තරක්‌ඛිතා ධම්‌මරක්‌ඛිතා සස්‌සාමිකා සපරිදණ්‌ඩා අන්‌තමසො මාලාගුළපරික්‌ඛිත්‌තාපි තථාරූපාසු චාරිත්‌තං ආපජ්‌ජිතා හොති – එවරූපං, සාරිපුත්‌ත, කායසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති.
‘‘Kathaṃrūpaṃ , sāriputta, kāyasamācāraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti? Idha, sāriputta, ekacco pāṇātipātī hoti luddo lohitapāṇi hatappahate niviṭṭho adayāpanno pāṇabhūtesu; adinnādāyī kho pana hoti, yaṃ taṃ parassa paravittūpakaraṇaṃ gāmagataṃ vā araññagataṃ vā taṃ adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādātā hoti; kāmesumicchācārī kho pana hoti, yā tā māturakkhitā piturakkhitā mātāpiturakkhitā bhāturakkhitā bhaginirakkhitā ñātirakkhitā gottarakkhitā dhammarakkhitā sassāmikā saparidaṇḍā antamaso mālāguḷaparikkhittāpi tathārūpāsu cārittaṃ āpajjitā hoti – evarūpaṃ, sāriputta, kāyasamācāraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti.
‘‘කථංරූපං, සාරිපුත්‌ත, කායසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති? ඉධ, සාරිපුත්‌ත, එකච්‌චො පාණාතිපාතං පහාය පාණාතිපාතා පටිවිරතො හොති නිහිතදණ්‌ඩො නිහිතසත්‌ථො, ලජ්‌ජී දයාපන්‌නො සබ්‌බපාණභූතහිතානුකම්‌පී විහරති; අදින්‌නාදානං පහාය අදින්‌නාදානා පටිවිරතො හොති, යං තං පරස්‌ස පරවිත්‌තූපකරණං ගාමගතං වා අරඤ්‌ඤගතං වා තං නාදින්‌නං ථෙය්‍යසඞ්‌ඛාතං ආදාතා හොති; කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරං පහාය කාමෙසුමිච්‌ඡාචාරා පටිවිරතො හොති, යා තා මාතුරක්‌ඛිතා පිතුරක්‌ඛිතා මාතාපිතුරක්‌ඛිතා භාතුරක්‌ඛිතා භගිනිරක්‌ඛිතා ඤාතිරක්‌ඛිතා ගොත්‌තරක්‌ඛිතා ධම්‌මරක්‌ඛිතා සස්‌සාමිකා සපරිදණ්‌ඩා අන්‌තමසො මාලාගුළපරික්‌ඛිත්‌තාපි තථාරූපාසු න චාරිත්‌තං ආපජ්‌ජිතා හොති – එවරූපං, සාරිපුත්‌ත, කායසමාචාරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති. ‘කායසමාචාරංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං කායසමාචාර’න්‌ති – ඉති යං තං වුත්‌තං මයා ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං.
‘‘Kathaṃrūpaṃ, sāriputta, kāyasamācāraṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti? Idha, sāriputta, ekacco pāṇātipātaṃ pahāya pāṇātipātā paṭivirato hoti nihitadaṇḍo nihitasattho, lajjī dayāpanno sabbapāṇabhūtahitānukampī viharati; adinnādānaṃ pahāya adinnādānā paṭivirato hoti, yaṃ taṃ parassa paravittūpakaraṇaṃ gāmagataṃ vā araññagataṃ vā taṃ nādinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādātā hoti; kāmesumicchācāraṃ pahāya kāmesumicchācārā paṭivirato hoti, yā tā māturakkhitā piturakkhitā mātāpiturakkhitā bhāturakkhitā bhaginirakkhitā ñātirakkhitā gottarakkhitā dhammarakkhitā sassāmikā saparidaṇḍā antamaso mālāguḷaparikkhittāpi tathārūpāsu na cārittaṃ āpajjitā hoti – evarūpaṃ, sāriputta, kāyasamācāraṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti. ‘Kāyasamācāraṃpāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi; tañca aññamaññaṃ kāyasamācāra’nti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ mayā idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘වචීසමාචාරංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි …පෙ.… මනොසමාචාරංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි…පෙ.… චිත්‌තුප්‌පාදංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි…පෙ.… සඤ්‌ඤාපටිලාභංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි…පෙ.… දිට්‌ඨිපටිලාභංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි…පෙ.….
‘‘Vacīsamācāraṃpāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi …pe… manosamācāraṃpāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi…pe… cittuppādaṃpāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi…pe… saññāpaṭilābhaṃpāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi…pe… diṭṭhipaṭilābhaṃpāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi…pe….
‘‘‘අත්‌තභාවපටිලාභංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං අත්‌තභාවපටිලාභ’න්‌ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං මයා. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? යථාරූපං, සාරිපුත්‌ත, අත්‌තභාවපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති එවරූපො අත්‌තභාවපටිලාභො න සෙවිතබ්‌බො; යථාරූපඤ්‌ච ඛො, සාරිපුත්‌ත, අත්‌තභාවපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති – එවරූපො අත්‌තභාවපටිලාභො සෙවිතබ්‌බො.
‘‘‘Attabhāvapaṭilābhaṃpāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi; tañca aññamaññaṃ attabhāvapaṭilābha’nti – iti kho panetaṃ vuttaṃ mayā. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Yathārūpaṃ, sāriputta, attabhāvapaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti evarūpo attabhāvapaṭilābho na sevitabbo; yathārūpañca kho, sāriputta, attabhāvapaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti – evarūpo attabhāvapaṭilābho sevitabbo.
‘‘කථංරූපං, සාරිපුත්‌ත, අත්‌තභාවපටිලාභං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති? සබ්‍යාබජ්‌ඣං, සාරිපුත්‌ත, අත්‌තභාවපටිලාභං අභිනිබ්‌බත්‌තයතො අපරිනිට්‌ඨිතභාවාය අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති; අබ්‍යාබජ්‌ඣං, සාරිපුත්‌ත, අත්‌තභාවපටිලාභං අභිනිබ්‌බත්‌තයතො පරිනිට්‌ඨිතභාවාය අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති. ‘අත්‌තභාවපටිලාභංපාහං, භික්‌ඛවෙ, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි , අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; තඤ්‌ච අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤං අත්‌තභාවපටිලාභ’න්‌ති – ඉති යං තං වුත්‌තං මයා ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං. ඉමස්‌ස ඛො, සාරිපුත්‌ත, මයා සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස එවං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථො දට්‌ඨබ්‌බො.
‘‘Kathaṃrūpaṃ, sāriputta, attabhāvapaṭilābhaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti? Sabyābajjhaṃ, sāriputta, attabhāvapaṭilābhaṃ abhinibbattayato apariniṭṭhitabhāvāya akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti; abyābajjhaṃ, sāriputta, attabhāvapaṭilābhaṃ abhinibbattayato pariniṭṭhitabhāvāya akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti. ‘Attabhāvapaṭilābhaṃpāhaṃ, bhikkhave, duvidhena vadāmi – sevitabbampi , asevitabbampi; tañca aññamaññaṃ attabhāvapaṭilābha’nti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ mayā idametaṃ paṭicca vuttaṃ. Imassa kho, sāriputta, mayā saṃkhittena bhāsitassa evaṃ vitthārena attho daṭṭhabbo.
119. ‘‘චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යං රූපංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; සොතවිඤ්‌ඤෙය්‍යං සද්‌දංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; ඝානවිඤ්‌ඤෙය්‍යං ගන්‌ධංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤෙය්‍යං රසංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; කායවිඤ්‌ඤෙය්‍යං ඵොට්‌ඨබ්‌බංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි; මනොවිඤ්‌ඤෙය්‍යං ධම්‌මංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පී’’ති.
119. ‘‘Cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃpāhaṃ, sāriputta, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi; sotaviññeyyaṃ saddaṃpāhaṃ, sāriputta, duvidhena vadāmi – sevitabbampi asevitabbampi; ghānaviññeyyaṃ gandhaṃpāhaṃ, sāriputta, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi; jivhāviññeyyaṃ rasaṃpāhaṃ, sāriputta, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi; kāyaviññeyyaṃ phoṭṭhabbaṃpāhaṃ, sāriputta, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi; manoviññeyyaṃ dhammaṃpāhaṃ, sāriputta, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampī’’ti.
එවං වුත්‌තෙ, ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘ඉමස්‌ස ඛො අහං, භන්‌තෙ, භගවතා සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස, විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං අවිභත්‌තස්‌ස, එවං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං ආජානාමි. ‘චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යං රූපංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පී’ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං භගවතා. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? යථාරූපං, භන්‌තෙ, චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යං රූපං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති එවරූපං චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යං රූපං න සෙවිතබ්‌බං; යථාරූපඤ්‌ච ඛො, භන්‌තෙ, චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යං රූපං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති එවරූපං චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යං රූපං සෙවිතබ්‌බං. ‘චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යං රූපංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පී’ති – ඉති යං තං වුත්‌තං භගවතා ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං.
Evaṃ vutte, āyasmā sāriputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘imassa kho ahaṃ, bhante, bhagavatā saṃkhittena bhāsitassa, vitthārena atthaṃ avibhattassa, evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmi. ‘Cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃpāhaṃ, sāriputta, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampī’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ bhagavatā. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Yathārūpaṃ, bhante, cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti evarūpaṃ cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃ na sevitabbaṃ; yathārūpañca kho, bhante, cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti evarūpaṃ cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃ sevitabbaṃ. ‘Cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃpāhaṃ, sāriputta, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampī’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘සොතවිඤ්‌ඤෙය්‍යං සද්‌දංපාහං, සාරිපුත්‌ත…පෙ.… එවරූපො සොතවිඤ්‌ඤෙය්‍යො සද්‌දො න සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො සොතවිඤ්‌ඤෙය්‍යො සද්‌දො සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො ඝානවිඤ්‌ඤෙය්‍යො ගන්‌ධො න සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො ඝානවිඤ්‌ඤෙය්‍යො ගන්‌ධො සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤෙය්‍යො රසො න සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤෙය්‍යො රසො සෙවිතබ්‌බො… කායවිඤ්‌ඤෙය්‍යං ඵොට්‌ඨබ්‌බංපාහං, සාරිපුත්‌ත … එවරූපො කායවිඤ්‌ඤෙය්‍යො ඵොට්‌ඨබ්‌බො න සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො කායවිඤ්‌ඤෙය්‍යො ඵොට්‌ඨබ්‌බො සෙවිතබ්‌බො.
‘‘Sotaviññeyyaṃ saddaṃpāhaṃ, sāriputta…pe… evarūpo sotaviññeyyo saddo na sevitabbo… evarūpo sotaviññeyyo saddo sevitabbo… evarūpo ghānaviññeyyo gandho na sevitabbo… evarūpo ghānaviññeyyo gandho sevitabbo… evarūpo jivhāviññeyyo raso na sevitabbo… evarūpo jivhāviññeyyo raso sevitabbo… kāyaviññeyyaṃ phoṭṭhabbaṃpāhaṃ, sāriputta … evarūpo kāyaviññeyyo phoṭṭhabbo na sevitabbo… evarūpo kāyaviññeyyo phoṭṭhabbo sevitabbo.
‘‘‘මනොවිඤ්‌ඤෙය්‍යං ධම්‌මංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පී’ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං භගවතා. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? යථාරූපං, භන්‌තෙ, මනොවිඤ්‌ඤෙය්‍යං ධම්‌මං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති එවරූපො මනොවිඤ්‌ඤෙය්‍යො ධම්‌මො න සෙවිතබ්‌බො; යථාරූපඤ්‌ච ඛො, භන්‌තෙ, මනොවිඤ්‌ඤෙය්‍යං ධම්‌මං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති එවරූපො මනොවිඤ්‌ඤෙය්‍යො ධම්‌මො සෙවිතබ්‌බො. ‘මනොවිඤ්‌ඤෙය්‍යං ධම්‌මංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පී’ති – ඉති යං තං වුත්‌තං භගවතා ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං. ඉමස්‌ස ඛො අහං, භන්‌තෙ, භගවතා සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස, විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං අවිභත්‌තස්‌ස, එවං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං ආජානාමී’’ති.
‘‘‘Manoviññeyyaṃ dhammaṃpāhaṃ, sāriputta, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampī’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ bhagavatā. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Yathārūpaṃ, bhante, manoviññeyyaṃ dhammaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti evarūpo manoviññeyyo dhammo na sevitabbo; yathārūpañca kho, bhante, manoviññeyyaṃ dhammaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti evarūpo manoviññeyyo dhammo sevitabbo. ‘Manoviññeyyaṃ dhammaṃpāhaṃ, sāriputta, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampī’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ. Imassa kho ahaṃ, bhante, bhagavatā saṃkhittena bhāsitassa, vitthārena atthaṃ avibhattassa, evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmī’’ti.
120. ‘‘සාධු සාධු, සාරිපුත්‌ත! සාධු ඛො ත්‌වං, සාරිපුත්‌ත, ඉමස්‌ස මයා සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස, විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං අවිභත්‌තස්‌ස, එවං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං ආජානාසි. ‘චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යං රූපංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පී’ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං මයා. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? යථාරූපං, සාරිපුත්‌ත, චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යං රූපං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති එවරූපං චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යං රූපං න සෙවිතබ්‌බං; යථාරූපඤ්‌ච ඛො, සාරිපුත්‌ත, චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යං රූපං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති එවරූපං චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යං රූපං සෙවිතබ්‌බං. ‘චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යං රූපංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පී’ති – ඉති යං තං වුත්‌තං මයා ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං.
120. ‘‘Sādhu sādhu, sāriputta! Sādhu kho tvaṃ, sāriputta, imassa mayā saṃkhittena bhāsitassa, vitthārena atthaṃ avibhattassa, evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāsi. ‘Cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃpāhaṃ, sāriputta, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampī’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ mayā. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Yathārūpaṃ, sāriputta, cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti evarūpaṃ cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃ na sevitabbaṃ; yathārūpañca kho, sāriputta, cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti evarūpaṃ cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃ sevitabbaṃ. ‘Cakkhuviññeyyaṃ rūpaṃpāhaṃ, sāriputta, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampī’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ mayā idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘සොතවිඤ්‌ඤෙය්‍යං සද්‌දංපාහං, සාරිපුත්‌ත…පෙ.… එවරූපො සොතවිඤ්‌ඤෙය්‍යො සද්‌දො න සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො සොතවිඤ්‌ඤෙය්‍යො සද්‌දො සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො ඝානවිඤ්‌ඤෙය්‍යො ගන්‌ධො න සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො ඝානවිඤ්‌ඤෙය්‍යො ගන්‌ධො සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤෙය්‍යො රසො න සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤෙය්‍යො රසො සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො කායවිඤ්‌ඤෙය්‍යො ඵොට්‌ඨබ්‌බො න සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො කායවිඤ්‌ඤෙය්‍යො ඵොට්‌ඨබ්‌බො සෙවිතබ්‌බො.
‘‘Sotaviññeyyaṃ saddaṃpāhaṃ, sāriputta…pe… evarūpo sotaviññeyyo saddo na sevitabbo… evarūpo sotaviññeyyo saddo sevitabbo… evarūpo ghānaviññeyyo gandho na sevitabbo… evarūpo ghānaviññeyyo gandho sevitabbo… evarūpo jivhāviññeyyo raso na sevitabbo… evarūpo jivhāviññeyyo raso sevitabbo… evarūpo kāyaviññeyyo phoṭṭhabbo na sevitabbo… evarūpo kāyaviññeyyo phoṭṭhabbo sevitabbo.
‘‘මනොවිඤ්‌ඤෙය්‍යං ධම්‌මංපාහං, සාරිපුත්‌ත…පෙ.… එවරූපො මනොවිඤ්‌ඤෙය්‍යො ධම්‌මො න සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො මනොවිඤ්‌ඤෙය්‍යො ධම්‌මො සෙවිතබ්‌බො. ‘මනොවිඤ්‌ඤෙය්‍යං ධම්‌මංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පී’ති – ඉති යං තං වුත්‌තං මයා ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං. ඉමස්‌ස ඛො, සාරිපුත්‌ත, මයා සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස එවං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථො දට්‌ඨබ්‌බො.
‘‘Manoviññeyyaṃ dhammaṃpāhaṃ, sāriputta…pe… evarūpo manoviññeyyo dhammo na sevitabbo… evarūpo manoviññeyyo dhammo sevitabbo. ‘Manoviññeyyaṃ dhammaṃpāhaṃ, sāriputta, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampī’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ mayā idametaṃ paṭicca vuttaṃ. Imassa kho, sāriputta, mayā saṃkhittena bhāsitassa evaṃ vitthārena attho daṭṭhabbo.
121. ‘‘චීවරංපාහං , සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පි…පෙ.… පිණ්‌ඩපාතංපාහං, සාරිපුත්‌ත… සෙනාසනංපාහං, සාරිපුත්‌ත… ගාමංපාහං, සාරිපුත්‌ත… නිගමංපාහං, සාරිපුත්‌ත… නගරංපාහං, සාරිපුත්‌ත… ජනපදංපාහං, සාරිපුත්‌ත… පුග්‌ගලංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පී’’ති.
121. ‘‘Cīvaraṃpāhaṃ , sāriputta, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampi…pe… piṇḍapātaṃpāhaṃ, sāriputta… senāsanaṃpāhaṃ, sāriputta… gāmaṃpāhaṃ, sāriputta… nigamaṃpāhaṃ, sāriputta… nagaraṃpāhaṃ, sāriputta… janapadaṃpāhaṃ, sāriputta… puggalaṃpāhaṃ, sāriputta, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampī’’ti.
එවං වුත්‌තෙ, ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො භගවන්‌තං එතදවොච – ‘‘ඉමස්‌ස ඛො අහං, භන්‌තෙ, භගවතා සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස, විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං අවිභත්‌තස්‌ස, එවං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං ආජානාමි. ‘චීවරංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පී’ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං භගවතා. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? යථාරූපං, භන්‌තෙ, චීවරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති එවරූපං චීවරං න සෙවිතබ්‌බං; යථාරූපඤ්‌ච ඛො, භන්‌තෙ, චීවරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති එවරූපං චීවරං සෙවිතබ්‌බං. ‘චීවරංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පී’ති – ඉති යං තං වුත්‌තං භගවතා ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං.
Evaṃ vutte, āyasmā sāriputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘imassa kho ahaṃ, bhante, bhagavatā saṃkhittena bhāsitassa, vitthārena atthaṃ avibhattassa, evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmi. ‘Cīvaraṃpāhaṃ, sāriputta, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampī’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ bhagavatā. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Yathārūpaṃ, bhante, cīvaraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti evarūpaṃ cīvaraṃ na sevitabbaṃ; yathārūpañca kho, bhante, cīvaraṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti evarūpaṃ cīvaraṃ sevitabbaṃ. ‘Cīvaraṃpāhaṃ, sāriputta, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampī’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttaṃ.
‘‘පිණ්‌ඩපාතංපාහං, සාරිපුත්‌ත…පෙ.… එවරූපො පිණ්‌ඩපාතො න සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො පිණ්‌ඩපාතො සෙවිතබ්‌බො… සෙනාසනංපාහං, සාරිපුත්‌ත…පෙ.… එවරූපං සෙනාසනං න සෙවිතබ්‌බං… එවරූපං සෙනාසනං සෙවිතබ්‌බං… ගාමංපාහං, සාරිපුත්‌ත …පෙ.… එවරූපො ගාමො න සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො ගාමො සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො නිගමො න සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො නිගමො සෙවිතබ්‌බො… එවරූපං නගරං න සෙවිතබ්‌බං… එවරූපං නගරං සෙවිතබ්‌බං… එවරූපො ජනපදො න සෙවිතබ්‌බො… එවරූපො ජනපදො සෙවිතබ්‌බො.
‘‘Piṇḍapātaṃpāhaṃ, sāriputta…pe… evarūpo piṇḍapāto na sevitabbo… evarūpo piṇḍapāto sevitabbo… senāsanaṃpāhaṃ, sāriputta…pe… evarūpaṃ senāsanaṃ na sevitabbaṃ… evarūpaṃ senāsanaṃ sevitabbaṃ… gāmaṃpāhaṃ, sāriputta …pe… evarūpo gāmo na sevitabbo… evarūpo gāmo sevitabbo… evarūpo nigamo na sevitabbo… evarūpo nigamo sevitabbo… evarūpaṃ nagaraṃ na sevitabbaṃ… evarūpaṃ nagaraṃ sevitabbaṃ… evarūpo janapado na sevitabbo… evarūpo janapado sevitabbo.
‘‘‘පුග්‌ගලංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පී’ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං භගවතා. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? යථාරූපං, භන්‌තෙ, පුග්‌ගලං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති එවරූපො පුග්‌ගලො න සෙවිතබ්‌බො; යථාරූපඤ්‌ච ඛො, භන්‌තෙ, පුග්‌ගලං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති එවරූපො පුග්‌ගලො සෙවිතබ්‌බො. ‘පුග්‌ගලංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පී’ති – ඉති යං තං වුත්‌තං භගවතා ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තන්‌ති. ඉමස්‌ස ඛො අහං, භන්‌තෙ, භගවතා සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස, විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං අවිභත්‌තස්‌ස එවං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං ආජානාමී’’ති.
‘‘‘Puggalaṃpāhaṃ, sāriputta, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampī’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ bhagavatā. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Yathārūpaṃ, bhante, puggalaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti evarūpo puggalo na sevitabbo; yathārūpañca kho, bhante, puggalaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti evarūpo puggalo sevitabbo. ‘Puggalaṃpāhaṃ, sāriputta, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampī’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ bhagavatā idametaṃ paṭicca vuttanti. Imassa kho ahaṃ, bhante, bhagavatā saṃkhittena bhāsitassa, vitthārena atthaṃ avibhattassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmī’’ti.
122. ‘‘සාධු සාධු, සාරිපුත්‌ත! සාධු ඛො ත්‌වං, සාරිපුත්‌ත, ඉමස්‌ස මයා සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස, විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං අවිභත්‌තස්‌ස එවං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං ආජානාසි. ‘චීවරංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි , අසෙවිතබ්‌බම්‌පී’ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං මයා. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? යථාරූපං, සාරිපුත්‌ත, චීවරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති එවරූපං චීවරං න සෙවිතබ්‌බං; යථාරූපඤ්‌ච ඛො, සාරිපුත්‌ත, චීවරං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති එවරූපං චීවරං සෙවිතබ්‌බං. ‘චීවරංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පී’ති – ඉති යං තං වුත්‌තං මයා ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං. (යථා පඨමං තථා විත්‌ථාරෙතබ්‌බං) එවරූපො පිණ්‌ඩපාතො… එවරූපං සෙනාසනං… එවරූපො ගාමො… එවරූපො නිගමො… එවරූපං නගරං… එවරූපො ජනපදො.
122. ‘‘Sādhu sādhu, sāriputta! Sādhu kho tvaṃ, sāriputta, imassa mayā saṃkhittena bhāsitassa, vitthārena atthaṃ avibhattassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāsi. ‘Cīvaraṃpāhaṃ, sāriputta, duvidhena vadāmi – sevitabbampi , asevitabbampī’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ mayā. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Yathārūpaṃ, sāriputta, cīvaraṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti evarūpaṃ cīvaraṃ na sevitabbaṃ; yathārūpañca kho, sāriputta, cīvaraṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti evarūpaṃ cīvaraṃ sevitabbaṃ. ‘Cīvaraṃpāhaṃ, sāriputta, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampī’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ mayā idametaṃ paṭicca vuttaṃ. (Yathā paṭhamaṃ tathā vitthāretabbaṃ) evarūpo piṇḍapāto… evarūpaṃ senāsanaṃ… evarūpo gāmo… evarūpo nigamo… evarūpaṃ nagaraṃ… evarūpo janapado.
‘‘‘පුග්‌ගලංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පී’ති – ඉති ඛො පනෙතං වුත්‌තං මයා. කිඤ්‌චෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං? යථාරූපං, සාරිපුත්‌ත, පුග්‌ගලං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති එවරූපො පුග්‌ගලො න සෙවිතබ්‌බො; යථාරූපඤ්‌ච ඛො, සාරිපුත්‌ත, පුග්‌ගලං සෙවතො අකුසලා ධම්‌මා පරිහායන්‌ති, කුසලා ධම්‌මා අභිවඩ්‌ඪන්‌ති එවරූපො පුග්‌ගලො සෙවිතබ්‌බො. ‘පුග්‌ගලංපාහං, සාරිපුත්‌ත, දුවිධෙන වදාමි – සෙවිතබ්‌බම්‌පි, අසෙවිතබ්‌බම්‌පී’ති – ඉති යං තං වුත්‌තං මයා ඉදමෙතං පටිච්‌ච වුත්‌තං. ඉමස්‌ස ඛො, සාරිපුත්‌ත, මයා සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස එවං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථො දට්‌ඨබ්‌බො.
‘‘‘Puggalaṃpāhaṃ, sāriputta, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampī’ti – iti kho panetaṃ vuttaṃ mayā. Kiñcetaṃ paṭicca vuttaṃ? Yathārūpaṃ, sāriputta, puggalaṃ sevato akusalā dhammā abhivaḍḍhanti, kusalā dhammā parihāyanti evarūpo puggalo na sevitabbo; yathārūpañca kho, sāriputta, puggalaṃ sevato akusalā dhammā parihāyanti, kusalā dhammā abhivaḍḍhanti evarūpo puggalo sevitabbo. ‘Puggalaṃpāhaṃ, sāriputta, duvidhena vadāmi – sevitabbampi, asevitabbampī’ti – iti yaṃ taṃ vuttaṃ mayā idametaṃ paṭicca vuttaṃ. Imassa kho, sāriputta, mayā saṃkhittena bhāsitassa evaṃ vitthārena attho daṭṭhabbo.
123. ‘‘සබ්‌බෙපි චෙ, සාරිපුත්‌ත, ඛත්‌තියා ඉමස්‌ස මයා සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස එවං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං ආජානෙය්‍යුං, සබ්‌බෙසානම්‌පිස්‌ස ඛත්‌තියානං දීඝරත්‌තං හිතාය සුඛාය. සබ්‌බෙපි චෙ , සාරිපුත්‌ත, බ්‍රාහ්‌මණා…පෙ.… සබ්‌බෙපි චෙ, සාරිපුත්‌ත, වෙස්‌සා… සබ්‌බෙපි චෙ, සාරිපුත්‌ත, සුද්‌දා ඉමස්‌ස මයා සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස එවං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං ආජානෙය්‍යුං, සබ්‌බෙසානම්‌පිස්‌ස සුද්‌දානං දීඝරත්‌තං හිතාය සුඛාය. සදෙවකොපි චෙ, සාරිපුත්‌ත, ලොකො සමාරකො සබ්‍රහ්‌මකො සස්‌සමණබ්‍රාහ්‌මණී පජා සදෙවමනුස්‌සා ඉමස්‌ස මයා සංඛිත්‌තෙන භාසිතස්‌ස එවං විත්‌ථාරෙන අත්‌ථං ආජානෙය්‍ය, සදෙවකස්‌සපිස්‌ස ලොකස්‌ස සමාරකස්‌ස සබ්‍රහ්‌මකස්‌ස සස්‌සමණබ්‍රාහ්‌මණියා පජාය සදෙවමනුස්‌සාය දීඝරත්‌තං හිතාය සුඛායා’’ති.
123. ‘‘Sabbepi ce, sāriputta, khattiyā imassa mayā saṃkhittena bhāsitassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājāneyyuṃ, sabbesānampissa khattiyānaṃ dīgharattaṃ hitāya sukhāya. Sabbepi ce , sāriputta, brāhmaṇā…pe… sabbepi ce, sāriputta, vessā… sabbepi ce, sāriputta, suddā imassa mayā saṃkhittena bhāsitassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājāneyyuṃ, sabbesānampissa suddānaṃ dīgharattaṃ hitāya sukhāya. Sadevakopi ce, sāriputta, loko samārako sabrahmako sassamaṇabrāhmaṇī pajā sadevamanussā imassa mayā saṃkhittena bhāsitassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājāneyya, sadevakassapissa lokassa samārakassa sabrahmakassa sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’’ti.
ඉදමවොච භගවා. අත්‌තමනො ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො භගවතො භාසිතං අභිනන්‌දීති.
Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā sāriputto bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
සෙවිතබ්‌බාසෙවිතබ්‌බසුත්‌තං නිට්‌ඨිතං චතුත්‌ථං.
Sevitabbāsevitabbasuttaṃ niṭṭhitaṃ catutthaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / 4. සෙවිතබ්‌බාසෙවිතබ්‌බසුත්‌තවණ්‌ණනා • 4. Sevitabbāsevitabbasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / මජ්‌ඣිමනිකාය (ටීකා) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / 4. සෙවිතබ්‌බාසෙවිතබ්‌බසුත්‌තවණ්‌ණනා • 4. Sevitabbāsevitabbasuttavaṇṇanā
