| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) |
੪. ਸੇવਿਤਬ੍ਬਾਸੇવਿਤਬ੍ਬਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
4. Sevitabbāsevitabbasuttavaṇṇanā
੧੦੯. ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਂ ਅਞ੍ਞਂ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਞ੍ਞਂ ਸੇવਿਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿ। ਸਤ੍ਤਹਿ ਪਦੇਹੀਤਿ ਸਤ੍ਤਹਿ વਾਕ੍ਯੇਹਿ। ਪਜ੍ਜਤਿ ਏਤੇਨ ਯਥਾਧਿਪ੍ਪੇਤੋ ਅਤ੍ਥੋਤਿ ਪਦਂ, વਾਕ੍ਯਂ। ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਓਕਾਸਕਰਣਂ ਧਮ੍ਮਦਾਯਾਦੇ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੧.੩੧) વੁਤ੍ਤਨਯੇਨ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
109.Aññamaññanti aññaṃ aññaṃ. Tenāha ‘‘aññaṃ sevitabba’’ntiādi. Sattahi padehīti sattahi vākyehi. Pajjati etena yathādhippeto atthoti padaṃ, vākyaṃ. Sāriputtattherassa okāsakaraṇaṃ dhammadāyāde (ma. ni. 1.31) vuttanayena veditabbaṃ.
੧੧੩. ਦਿਟ੍ਠਿਯੇવ ਪਚ੍ਚਯવਸੇਨ ਪਟਿਲਦ੍ਧਤਾਯ ਦਿਟ੍ਠਿਪਟਿਲਾਭੋ। ਸਞ੍ਞਾਪਟਿਲਾਭੇਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਸਮ੍ਮਾਦਿਟ੍ਠਿਯੋ…ਪੇ॰… ਨ ਗਹਿਤਾ ਕਮ੍ਮਪਥਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਤੇਸਂ ਮਨੋਸਮਾਚਾਰਭਾવੇਨ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ। ਯਦਿ ਏવਂ ਕਸ੍ਮਾ ਦਿਟ੍ਠਿ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦવਾਰੇ ਨ ਗਹਿਤਾਤਿ? ਕਾਮਂ ਮਿਚ੍ਛਾਦਿਟ੍ਠਿਯਾ ਅવਯવਿਭਾવੋ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਥਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਕ੍ਖਣੇ ਲੋਕਿਯਲੋਕੁਤ੍ਤਰਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦੇਸੁ ਕਮ੍ਮਪਥਕੋਟ੍ਠਾਸੋ ਨ ਉਦ੍ਧਟੋ।
113. Diṭṭhiyeva paccayavasena paṭiladdhatāya diṭṭhipaṭilābho. Saññāpaṭilābhepi eseva nayo. Micchādiṭṭhisammādiṭṭhiyo…pe… na gahitā kammapathappattānaṃ tesaṃ manosamācārabhāvena gahitattā. Yadi evaṃ kasmā diṭṭhi cittuppādavāre na gahitāti? Kāmaṃ micchādiṭṭhiyā avayavibhāvo labbhati, tathāpi cittuppādakkhaṇe lokiyalokuttaracittuppādesu kammapathakoṭṭhāso na uddhaṭo.
੧੧੫. ਕਾਮਸਞ੍ਞਾਦੀਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਆਦਿ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਯਥਾ ਬ੍ਯਾਪਾਦવਿਹਿਂਸਾਸਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ, ਏવਂ ਅਨਭਿਜ੍ਝਾਅਬ੍ਯਾਪਾਦਅવਿਹਿਂਸਾਸਞ੍ਞਾ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾ ਪਠਮੇਨ ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ‘‘ਅਨਭਿਜ੍ਝਾਸਹਗਤਾਯ ਸਞ੍ਞਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਪਾਠਸ੍ਸ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ।
115.Kāmasaññādīnanti ettha ādi-saddena yathā byāpādavihiṃsāsaññā saṅgahitā, evaṃ anabhijjhāabyāpādaavihiṃsāsaññā saṅgahitā paṭhamena ādisaddena ‘‘anabhijjhāsahagatāya saññāyā’’tiādipāṭhassa saṅgahitattā.
੧੧੭. ਤਿ ਕਾਮਭવਾਦੀਨਂ ਅਪਰਿਯੋਸਾਨਾਯ ਪਰਿਯੋਸਾਨਂ ਇਚ੍ਛਤੋਪਿ ਤਾਦਿਸਸ੍ਸ ਭવਾਨਂ ਅਪਰਿਯੋਸਾਨਮੇવ ਹੋਤਿ । ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਹੋਨ੍ਤਿ ਪੁਗ੍ਗਲવਸੇਨ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋਪਿ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਅਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ વਡ੍ਢਨ੍ਤੀਤਿ ਤੇਸਂ ਪਹਾਨਾਯ ਅਪ੍ਪਟਿਪਜ੍ਜਮਾਨਸ੍ਸਾਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ, ਤਤੋ ਏવ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤਿ। ਤੇਨਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸਦੁਕ੍ਖੇਨ વਿਪਾਕਦੁਕ੍ਖੇਨ ਚ ਸਦੁਕ੍ਖਮੇવ ਅਤ੍ਤਭਾવਂ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ। ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਪਹਾਯ ਸੁਦ੍ਧਾવਾਸੇਸੁ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਾਰਹੋ ਅਨਾਗਾਮੀ ਕਥਂ…ਪੇ॰… ਅਭਿવਡ੍ਢਨ੍ਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਨਾਗਾਮੀਪੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਸਦੁਕ੍ਖਮੇવ ਅਤ੍ਤਭਾવਂ ਅਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੇਤਿ, ਯਾਯ ਲਬ੍ਭਮਾਨਅਕੁਸਲਾਭਿવੁਦ੍ਧਿਂ ਕੁਸਲਪਰਿਹਾਨਿਞ੍ਚ ਗਹੇਤ੍વਾ ਅਨਾਗਾਮਿਨੋਪਿ ਸਬ੍ਯਾਬਜ੍ਝਅਤ੍ਤਭਾવਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਏવਂ ਯਥਾਲਬ੍ਭਮਾਨਂ ਅਕੁਸਲਪਰਿਹਾਨਿਂ ਕੁਸਲਾਭਿવੁਦ੍ਧਿਞ੍ਚ ਗਹੇਤ੍વਾ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨਸ੍ਸਪਿ ਅਨ੍ਤਿਮਭવਿਕਸ੍ਸ ਅਬ੍ਯਾਬਜ੍ਝਅਤ੍ਤਭਾવਾਭਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨਂ વੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋਪੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਅਕੁਸਲਮੇવ ਹਾਯਤਿ,ਨ ਕੁਸਲਂ ਤਸ੍ਸ ਬੁਦ੍ਧਿਪਕ੍ਖੇ ਠਿਤਤ੍ਤਾ। ਤਤ੍ਥਾਪਿ વਿਪਸ੍ਸਨਮੇવ ਗਬ੍ਭਂ ਗਣ੍ਹਾਪੇਤਿ, ਨ વਟ੍ਟਗਬ੍ਭਂ ਅਨ੍ਤਿਮਭવਿਕਤਾਯ વਿવਟ੍ਟੂਪਨਿਸ੍ਸਿਤਤ੍ਤਾ ਅਜ੍ਝਾਸਯਸ੍ਸ, ਞਾਣਸ੍ਸ ਚ ਪਾਕਗਮਨਤੋ।
117. Ti kāmabhavādīnaṃ apariyosānāya pariyosānaṃ icchatopi tādisassa bhavānaṃ apariyosānameva hoti . Cattāro honti puggalavasena. Tenāha ‘‘puthujjanopi hī’’tiādi. Akusalā dhammā vaḍḍhantīti tesaṃ pahānāya appaṭipajjamānassāti adhippāyo, tato eva kusalā dhammā parihāyanti. Tenassa kilesadukkhena vipākadukkhena ca sadukkhameva attabhāvaṃ abhinibbatteti. Orambhāgiyasaṃyojanāni pahāya suddhāvāsesu nibbattanāraho anāgāmī kathaṃ…pe… abhivaḍḍhantīti āha ‘‘anāgāmīpī’’tiādi. Sadukkhameva attabhāvaṃ abhinibbatteti, yāya labbhamānaakusalābhivuddhiṃ kusalaparihāniñca gahetvā anāgāminopi sabyābajjhaattabhāvābhinibbattanaṃ vuttaṃ. Evaṃ yathālabbhamānaṃ akusalaparihāniṃ kusalābhivuddhiñca gahetvā puthujjanassapi antimabhavikassa abyābajjhaattabhāvābhinibbattanaṃ vuttanti daṭṭhabbaṃ. Tenāha ‘‘puthujjanopī’’tiādi. Akusalameva hāyati,na kusalaṃ tassa buddhipakkhe ṭhitattā. Tatthāpi vipassanameva gabbhaṃ gaṇhāpeti, na vaṭṭagabbhaṃ antimabhavikatāya vivaṭṭūpanissitattā ajjhāsayassa, ñāṇassa ca pākagamanato.
੧੧੯. ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਸਾਤਿ ਸਾਮਿવਚਨਂ ‘‘ਅਭਿਨਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਪਚ੍ਚਤ੍ਤવਸੇਨ ਪਰਿਣਾਮੇਤਬ੍ਬਂ, ਤਥਾ ‘‘ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਤੀ’’ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ। ਉਗ੍ਗਣ੍ਹਿਤ੍વਾਪੀਤਿ ਪਿ-ਸਦ੍ਦੋ ਲੁਤ੍ਤਨਿਦ੍ਦਿਟ੍ਠੋ। ਭਗવਤੋ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਂ ਅਜਾਨਨ੍ਤਾ ਤਾવ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਹਿਤਸੁਖਤੋ ਪਰਿਬਾਹਿਰਾ ਹੋਨ੍ਤੁ ਜਾਨਨ੍ਤਾਨਮ੍ਪਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯ ਹੋਤੀਤਿ ਅਨੇਕਂਸਿਕਤਂ ਚੋਦੇਨ੍ਤੋ ‘‘ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇਪੀ’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਇਤਰੋ ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਦੀਘਰਤ੍ਤਂ ਹਿਤਾਯ ਸੁਖਾਯ ਹੋਤਿਯੇવਾਤਿ, ‘‘ਅਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਅਨੇਕਂਸਿਕਤਂ ਪਰਿਹਰਤਿ। ਸੇਸਂ ਸੁવਿਞ੍ਞੇਯ੍ਯਮੇવ।
119.Ekaccassāti sāmivacanaṃ ‘‘abhinandatī’’tiādīsu paccattavasena pariṇāmetabbaṃ, tathā ‘‘nibbindatī’’tiādīsupi. Uggaṇhitvāpīti pi-saddo luttaniddiṭṭho. Bhagavato bhāsitassa atthaṃ ajānantā tāva dīgharattaṃ hitasukhato paribāhirā hontu jānantānampi sabbesaṃ dīgharattaṃ hitāya sukhāya hotīti anekaṃsikataṃ codento ‘‘evaṃ santepī’’tiādimāha. Itaro sabbesampi dīgharattaṃ hitāya sukhāya hotiyevāti, ‘‘appaṭisandhikā’’tiādinā anekaṃsikataṃ pariharati. Sesaṃ suviññeyyameva.
ਸੇવਿਤਬ੍ਬਾਸੇવਿਤਬ੍ਬਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾਯ ਲੀਨਤ੍ਥਪ੍ਪਕਾਸਨਾ ਸਮਤ੍ਤਾ।
Sevitabbāsevitabbasuttavaṇṇanāya līnatthappakāsanā samattā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ • Majjhimanikāya / ੪. ਸੇવਿਤਬ੍ਬਾਸੇવਿਤਬ੍ਬਸੁਤ੍ਤਂ • 4. Sevitabbāsevitabbasuttaṃ
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਜ੍ਝਿਮਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ੪. ਸੇવਿਤਬ੍ਬਾਸੇવਿਤਬ੍ਬਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 4. Sevitabbāsevitabbasuttavaṇṇanā
