| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya |
५. सेय्योहमस्मिसुत्तं
5. Seyyohamasmisuttaṃ
१०८. ‘‘किस्मिं नु खो, भिक्खवे, सति किं उपादाय किं अभिनिविस्स सेय्योहमस्मीति वा होति, सदिसोहमस्मीति वा होति, हीनोहमस्मीति वा होती’’ति?
108. ‘‘Kismiṃ nu kho, bhikkhave, sati kiṃ upādāya kiṃ abhinivissa seyyohamasmīti vā hoti, sadisohamasmīti vā hoti, hīnohamasmīti vā hotī’’ti?
‘‘भगवंमूलका नो, भन्ते, धम्मा।
‘‘Bhagavaṃmūlakā no, bhante, dhammā.
‘‘चक्खुस्मिं खो, भिक्खवे, सति चक्खुं उपादाय चक्खुं अभिनिविस्स सेय्योहमस्मीति वा होति, सदिसोहमस्मीति वा होति, हीनोहमस्मीति वा होति…पे॰… जिव्हाय सति…पे॰… मनस्मिं सति मनं उपादाय मनं अभिनिविस्स सेय्योहमस्मीति वा होति, सदिसोहमस्मीति वा होति, हीनोहमस्मीति वा होति। तं किं मञ्ञथ, भिक्खवे, चक्खु निच्चं वा अनिच्चं वा’’ति?
‘‘Cakkhusmiṃ kho, bhikkhave, sati cakkhuṃ upādāya cakkhuṃ abhinivissa seyyohamasmīti vā hoti, sadisohamasmīti vā hoti, hīnohamasmīti vā hoti…pe… jivhāya sati…pe… manasmiṃ sati manaṃ upādāya manaṃ abhinivissa seyyohamasmīti vā hoti, sadisohamasmīti vā hoti, hīnohamasmīti vā hoti. Taṃ kiṃ maññatha, bhikkhave, cakkhu niccaṃ vā aniccaṃ vā’’ti?
‘‘अनिच्चं , भन्ते’’।
‘‘Aniccaṃ , bhante’’.
‘‘यं पनानिच्चं दुक्खं वा तं सुखं वा’’ति?
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti?
‘‘दुक्खं, भन्ते’’।
‘‘Dukkhaṃ, bhante’’.
‘‘यं पनानिच्चं दुक्खं विपरिणामधम्मं, अपि नु तं अनुपादाय सेय्योहमस्मीति वा अस्स, सदिसोहमस्मीति वा अस्स, हीनोहमस्मीति वा अस्सा’’ति?
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, api nu taṃ anupādāya seyyohamasmīti vā assa, sadisohamasmīti vā assa, hīnohamasmīti vā assā’’ti?
‘‘नो हेतं, भन्ते’’…पे॰… जिव्हा… कायो निच्चो वा अनिच्चो वा’’ति?
‘‘No hetaṃ, bhante’’…pe… jivhā… kāyo nicco vā anicco vā’’ti?
‘‘अनिच्चो, भन्ते’’…पे॰…।
‘‘Anicco, bhante’’…pe….
‘‘मनो निच्चो वा अनिच्चो वा’’ति?
‘‘Mano nicco vā anicco vā’’ti?
‘‘अनिच्चो, भन्ते’’।
‘‘Anicco, bhante’’.
‘‘यं पनानिच्चं दुक्खं वा तं सुखं वा’’ति?
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vā taṃ sukhaṃ vā’’ti?
‘‘दुक्खं, भन्ते’’।
‘‘Dukkhaṃ, bhante’’.
‘‘यं पनानिच्चं दुक्खं विपरिणामधम्मं, अपि नु तं अनुपादाय सेय्योहमस्मीति वा अस्स, सदिसोहमस्मीति वा अस्स, हीनोहमस्मीति वा अस्सा’’ति?
‘‘Yaṃ panāniccaṃ dukkhaṃ vipariṇāmadhammaṃ, api nu taṃ anupādāya seyyohamasmīti vā assa, sadisohamasmīti vā assa, hīnohamasmīti vā assā’’ti?
‘‘नो हेतं, भन्ते’’।
‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘एवं पस्सं, भिक्खवे, सुतवा अरियसावको चक्खुस्मिम्पि निब्बिन्दति…पे॰… मनस्मिम्पि निब्बिन्दति। निब्बिन्दं विरज्जति; विरागा विमुच्चति; विमुत्तस्मिं विमुत्तमिति ञाणं होति। ‘खीणा जाति, वुसितं ब्रह्मचरियं, कतं करणीयं, नापरं इत्थत्ताया’ति पजानाती’’ति। पञ्चमं।
‘‘Evaṃ passaṃ, bhikkhave, sutavā ariyasāvako cakkhusmimpi nibbindati…pe… manasmimpi nibbindati. Nibbindaṃ virajjati; virāgā vimuccati; vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānātī’’ti. Pañcamaṃ.
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / २-१०. उपादायसुत्तादिवण्णना • 2-10. Upādāyasuttādivaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / २-१०. उपादायसुत्तादिवण्णना • 2-10. Upādāyasuttādivaṇṇanā
