Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ബുദ്ധവംസ-അട്ഠകഥാ • Buddhavaṃsa-aṭṭhakathā |
൧൮. സിദ്ധത്ഥബുദ്ധവംസവണ്ണനാ
18. Siddhatthabuddhavaṃsavaṇṇanā
ധമ്മദസ്സിമ്ഹി ഭഗവതി പരിനിബ്ബുതേ അന്തരഹിതേ ചസ്സ സാസനേ തസ്മിം കപ്പേ അതീതേ കപ്പസഹസ്സേ ച സത്തസു കപ്പസതേസു ച ഛസു കപ്പേസു ച അതിക്കന്തേസു ഇതോ ചതുനവുതികപ്പമത്ഥകേ ഏകസ്മിം കപ്പേ ഏകോവ ലോകത്ഥചരോ അധിഗതപരമത്ഥോ സിദ്ധത്ഥോ നാമ സത്ഥാ ലോകേ പാതുരഹോസി. തേന വുത്തം –
Dhammadassimhi bhagavati parinibbute antarahite cassa sāsane tasmiṃ kappe atīte kappasahasse ca sattasu kappasatesu ca chasu kappesu ca atikkantesu ito catunavutikappamatthake ekasmiṃ kappe ekova lokatthacaro adhigataparamattho siddhattho nāma satthā loke pāturahosi. Tena vuttaṃ –
൧.
1.
‘‘ധമ്മദസ്സിസ്സ അപരേന, സിദ്ധത്ഥോ ലോകനായകോ;
‘‘Dhammadassissa aparena, siddhattho lokanāyako;
നിഹനിത്വാ തമം സബ്ബം, സൂരിയോ അബ്ഭുഗ്ഗതോ യഥാ’’തി.
Nihanitvā tamaṃ sabbaṃ, sūriyo abbhuggato yathā’’ti.
സിദ്ധത്ഥോ ബോധിസത്തോപി പാരമിയോ പൂരേത്വാ തുസിതഭവനേ നിബ്ബത്തിത്വാ തതോ ചവിത്വാ വേഭാരനഗരേ ഉദേനസ്സ നാമ രഞ്ഞോ അഗ്ഗമഹേസിയാ സുഫസ്സായ നാമ ദേവിയാ കുച്ഛിസ്മിം പടിസന്ധിം ഗഹേത്വാ ദസന്നം മാസാനം അച്ചയേന വീരിയുയ്യാനേ മാതുകുച്ഛിതോ നിക്ഖമി. ജാതേ പന മഹാപുരിസേ സബ്ബേസം ആരദ്ധകമ്മന്താ ച ഇച്ഛിതാ ച അത്ഥാ സിദ്ധിമഗമംസു. തസ്മാ പനസ്സ ഞാതകാ ‘‘സിദ്ധത്ഥോ’’തി നാമമകംസു. സോ ദസവസ്സസഹസ്സാനി അഗാരമജ്ഝേ വസി. തസ്സ കോകാ-സുപ്പല-പദുമനാമകാ തയോ പാസാദാ അഹേസും. സോമനസ്സാദേവിപ്പമുഖാനി അട്ഠചത്താലീസ ഇത്ഥിസഹസ്സാനി പച്ചുപട്ഠിതാനി അഹേസും.
Siddhattho bodhisattopi pāramiyo pūretvā tusitabhavane nibbattitvā tato cavitvā vebhāranagare udenassa nāma rañño aggamahesiyā suphassāya nāma deviyā kucchismiṃ paṭisandhiṃ gahetvā dasannaṃ māsānaṃ accayena vīriyuyyāne mātukucchito nikkhami. Jāte pana mahāpurise sabbesaṃ āraddhakammantā ca icchitā ca atthā siddhimagamaṃsu. Tasmā panassa ñātakā ‘‘siddhattho’’ti nāmamakaṃsu. So dasavassasahassāni agāramajjhe vasi. Tassa kokā-suppala-padumanāmakā tayo pāsādā ahesuṃ. Somanassādevippamukhāni aṭṭhacattālīsa itthisahassāni paccupaṭṭhitāni ahesuṃ.
സോ ചത്താരി നിമിത്താനി ദിസ്വാ സോമനസ്സാദേവിയാ പുത്തേ അനുപമകുമാരേ ഉപ്പന്നേ ആസാള്ഹിപുണ്ണമിയം സുവണ്ണസിവികായ നിക്ഖമിത്വാ വീരിയുയ്യാനം ഗന്ത്വാ പബ്ബജി. തം കോടിസതസഹസ്സമനുസ്സാ അനുപബ്ബജിംസു. മഹാപുരിസോ കിര തേഹി സദ്ധിം ദസ മാസേ പധാനചരിയം ചരിത്വാ വിസാഖപുണ്ണമായം അസദിസബ്രാഹ്മണഗാമേ സുനേത്തായ നാമ ബ്രാഹ്മണകഞ്ഞായ ദിന്നം മധുപായാസം പരിഭുഞ്ജിത്വാ ബദരവനേ ദിവാവിഹാരം വീതിനാമേത്വാ സായന്ഹസമയേ വരുണേന നാമ യവപാലേന ദിന്നാ അട്ഠ തിണമുട്ഠിയോ ഗഹേത്വാ കണികാരബോധിം ഉപഗന്ത്വാ ചത്താലീസഹത്ഥവിത്ഥതം തിണസന്ഥരം സന്ഥരിത്വാ പല്ലങ്കം ആഭുജിത്വാ സബ്ബഞ്ഞുതം പാപുണിത്വാ – ‘‘അനേകജാതിസംസാരം…പേ॰… തണ്ഹാനം ഖയമജ്ഝഗാ’’തി ഉദാനം ഉദാനേത്വാ സത്തസത്താഹം വീതിനാമേത്വാ അത്തനാ സഹ പബ്ബജിതാനം ഭിക്ഖൂനം കോടിസതസഹസ്സാനം ചതുസച്ചപടിവേധസമത്ഥതം ദിസ്വാ അനിലപഥേന ഗന്ത്വാ ഗയാമിഗദായേ ഓതരിത്വാ തേസം ധമ്മചക്കം പവത്തേസി, തദാ കോടിസതസഹസ്സാനം പഠമോ അഭിസമയോ അഹോസി. തേന വുത്തം –
So cattāri nimittāni disvā somanassādeviyā putte anupamakumāre uppanne āsāḷhipuṇṇamiyaṃ suvaṇṇasivikāya nikkhamitvā vīriyuyyānaṃ gantvā pabbaji. Taṃ koṭisatasahassamanussā anupabbajiṃsu. Mahāpuriso kira tehi saddhiṃ dasa māse padhānacariyaṃ caritvā visākhapuṇṇamāyaṃ asadisabrāhmaṇagāme sunettāya nāma brāhmaṇakaññāya dinnaṃ madhupāyāsaṃ paribhuñjitvā badaravane divāvihāraṃ vītināmetvā sāyanhasamaye varuṇena nāma yavapālena dinnā aṭṭha tiṇamuṭṭhiyo gahetvā kaṇikārabodhiṃ upagantvā cattālīsahatthavitthataṃ tiṇasantharaṃ santharitvā pallaṅkaṃ ābhujitvā sabbaññutaṃ pāpuṇitvā – ‘‘anekajātisaṃsāraṃ…pe… taṇhānaṃ khayamajjhagā’’ti udānaṃ udānetvā sattasattāhaṃ vītināmetvā attanā saha pabbajitānaṃ bhikkhūnaṃ koṭisatasahassānaṃ catusaccapaṭivedhasamatthataṃ disvā anilapathena gantvā gayāmigadāye otaritvā tesaṃ dhammacakkaṃ pavattesi, tadā koṭisatasahassānaṃ paṭhamo abhisamayo ahosi. Tena vuttaṃ –
൨.
2.
‘‘സോപി പത്വാന സമ്ബോധിം, സന്താരേന്തോ സദേവകം;
‘‘Sopi patvāna sambodhiṃ, santārento sadevakaṃ;
അഭിവസ്സി ധമ്മമേഘേന, നിബ്ബാപേന്തോ സദേവകം.
Abhivassi dhammameghena, nibbāpento sadevakaṃ.
൩.
3.
‘‘തസ്സാപി അതുലതേജസ്സ, അഹേസും അഭിസമയാ തയോ;
‘‘Tassāpi atulatejassa, ahesuṃ abhisamayā tayo;
കോടിസതസഹസ്സാനം, പഠമാഭിസമയോ അഹൂ’’തി.
Koṭisatasahassānaṃ, paṭhamābhisamayo ahū’’ti.
തത്ഥ സദേവകന്തി സദേവകം ലോകം. ധമ്മമേഘേനാതി ധമ്മകഥാമേഘവസ്സേന. പുന ഭീമരഥനഗരേ ഭീമരഥേന നാമ രഞ്ഞാ നിമന്തിതോ നഗരമജ്ഝേ കതേ സന്ഥാഗാരേ നിസിന്നോ കരവീകരുതമഞ്ജുനാ സവനസുഖേന പരമമധുരേന പണ്ഡിതജനഹദയങ്ഗമേന അമതാഭിസേകസദിസേന ബ്രഹ്മസ്സരേന ദസ ദിസാ പരിപൂരേന്തോ ധമ്മാമതദുന്ദുഭിമാഹനി, തദാ നവുതികോടീനം ദുതിയോ അഭിസമയോ അഹോസി. തേന വുത്തം –
Tattha sadevakanti sadevakaṃ lokaṃ. Dhammameghenāti dhammakathāmeghavassena. Puna bhīmarathanagare bhīmarathena nāma raññā nimantito nagaramajjhe kate santhāgāre nisinno karavīkarutamañjunā savanasukhena paramamadhurena paṇḍitajanahadayaṅgamena amatābhisekasadisena brahmassarena dasa disā paripūrento dhammāmatadundubhimāhani, tadā navutikoṭīnaṃ dutiyo abhisamayo ahosi. Tena vuttaṃ –
൪.
4.
‘‘പുനാപരം ഭീമരഥേ, യദാ ആഹനി ദുന്ദുഭിം;
‘‘Punāparaṃ bhīmarathe, yadā āhani dundubhiṃ;
തദാ നവുതികോടീനം, ദുതിയാഭിസമയോ അഹൂ’’തി.
Tadā navutikoṭīnaṃ, dutiyābhisamayo ahū’’ti.
യദാ പന വേഭാരനഗരേ ഞാതിസമാഗമേ ബുദ്ധവംസം ദേസേന്തോ നവുതികോടീനം ധമ്മചക്ഖും ഉപ്പാദേസി, സോ തതിയോ അഭിസമയോ അഹോസി. തേന വുത്തം –
Yadā pana vebhāranagare ñātisamāgame buddhavaṃsaṃ desento navutikoṭīnaṃ dhammacakkhuṃ uppādesi, so tatiyo abhisamayo ahosi. Tena vuttaṃ –
൫.
5.
‘‘യദാ ബുദ്ധോ ധമ്മം ദേസേസി, വേഭാരേ സോ പുരുത്തമേ;
‘‘Yadā buddho dhammaṃ desesi, vebhāre so puruttame;
തദാ നവുതികോടീനം, തതിയാഭിസമയോ അഹൂ’’തി.
Tadā navutikoṭīnaṃ, tatiyābhisamayo ahū’’ti.
അമരരുചിരദസ്സനേ അമരനഗരേ നാമ സമ്ബലോ ച സുമിത്തോ ച ദ്വേ ഭാതരോ രജ്ജം കാരേസും. അഥ സിദ്ധത്ഥോ സത്ഥാ തേസം രാജൂനം ഉപനിസ്സയസമ്പത്തിം ദിസ്വാ ഗഗനതലേന ഗന്ത്വാ അമരനഗരമജ്ഝേ ഓതരിത്വാ ചക്കാലങ്കതതലേഹി ചരണേഹി പഥവിതലം മദ്ദന്തോ വിയ പദചേതിയാനി ദസ്സേത്വാ അമരുയ്യാനം ഗന്ത്വാ പരമരമണീയേ അത്തനോ കരുണാസീതലേ സിലാതലേ നിസീദി. തതോ ദ്വേപി ഭാതികരാജാനോ ദസബലസ്സ പദചേതിയാനി ദിസ്വാ പദാനി അനുഗന്ത്വാ സിദ്ധത്ഥം അധിഗതപരമത്ഥം സത്ഥാരം സബ്ബലോകനേതാരം സപരിവാരം ഉപസങ്കമിത്വാ അഭിവാദേത്വാ ഭഗവന്തം പരിവാരേത്വാ നിസീദിംസു. തേസം ഭഗവാ അജ്ഝാസയാനുരൂപം ധമ്മം ദേസേസി. തസ്സ തേ ധമ്മകഥം സുത്വാ സഞ്ജാതസദ്ധാ ഹുത്വാ സബ്ബേവ പബ്ബജിത്വാ അരഹത്തം പാപുണിംസു. തേസം കോടിസതാനം ഖീണാസവാനം മജ്ഝേ ഭഗവാ പാതിമോക്ഖം ഉദ്ദിസി, സോ പഠമോ സന്നിപാതോ അഹോസി. വേഭാരനഗരേ ഞാതിസമാഗമേ പബ്ബജിതാനം നവുതികോടീനം മജ്ഝേ പാതിമോക്ഖം ഉദ്ദിസി, സോ ദുതിയോ സന്നിപാതോ അഹോസി. സുദസ്സനവിഹാരേ സന്നിപതിതാനം അസീതികോടീനം മജ്ഝേ പാതിമോക്ഖം ഉദ്ദിസി, സോ തതിയോ സന്നിപാതോ അഹോസി. തേന വുത്തം –
Amararuciradassane amaranagare nāma sambalo ca sumitto ca dve bhātaro rajjaṃ kāresuṃ. Atha siddhattho satthā tesaṃ rājūnaṃ upanissayasampattiṃ disvā gaganatalena gantvā amaranagaramajjhe otaritvā cakkālaṅkatatalehi caraṇehi pathavitalaṃ maddanto viya padacetiyāni dassetvā amaruyyānaṃ gantvā paramaramaṇīye attano karuṇāsītale silātale nisīdi. Tato dvepi bhātikarājāno dasabalassa padacetiyāni disvā padāni anugantvā siddhatthaṃ adhigataparamatthaṃ satthāraṃ sabbalokanetāraṃ saparivāraṃ upasaṅkamitvā abhivādetvā bhagavantaṃ parivāretvā nisīdiṃsu. Tesaṃ bhagavā ajjhāsayānurūpaṃ dhammaṃ desesi. Tassa te dhammakathaṃ sutvā sañjātasaddhā hutvā sabbeva pabbajitvā arahattaṃ pāpuṇiṃsu. Tesaṃ koṭisatānaṃ khīṇāsavānaṃ majjhe bhagavā pātimokkhaṃ uddisi, so paṭhamo sannipāto ahosi. Vebhāranagare ñātisamāgame pabbajitānaṃ navutikoṭīnaṃ majjhe pātimokkhaṃ uddisi, so dutiyo sannipāto ahosi. Sudassanavihāre sannipatitānaṃ asītikoṭīnaṃ majjhe pātimokkhaṃ uddisi, so tatiyo sannipāto ahosi. Tena vuttaṃ –
൬.
6.
‘‘സന്നിപാതാ തയോ ആസും, തസ്മിമ്പി ദ്വിപദുത്തമേ;
‘‘Sannipātā tayo āsuṃ, tasmimpi dvipaduttame;
ഖീണാസവാനം വിമലാനം, സന്തചിത്താന താദിനം.
Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, santacittāna tādinaṃ.
൭.
7.
‘‘കോടിസതാനം നവുതീനം, അസീതിയാപി ച കോടിനം;
‘‘Koṭisatānaṃ navutīnaṃ, asītiyāpi ca koṭinaṃ;
ഏതേ ആസും തയോ ഠാനാ, വിമലാനം സമാഗമേ’’തി.
Ete āsuṃ tayo ṭhānā, vimalānaṃ samāgame’’ti.
തത്ഥ നവുതീനം, അസീതിയാപി ച കോടിനന്തി നവുതീനം കോടീനം അസീതിയാപി ച കോടീനം സന്നിപാതാ അഹേസുന്തി അത്ഥോ. ഏതേ ആസും തയോ ഠാനാതി ഏതാനി തീണി സന്നിപാതട്ഠാനാനി അഹേസുന്തി അത്ഥോ. ‘‘ഠാനാനേ താനി തീണി അഹേസു’’ന്തിപി പാഠോ.
Tattha navutīnaṃ, asītiyāpi ca koṭinanti navutīnaṃ koṭīnaṃ asītiyāpi ca koṭīnaṃ sannipātā ahesunti attho. Ete āsuṃ tayo ṭhānāti etāni tīṇi sannipātaṭṭhānāni ahesunti attho. ‘‘Ṭhānāne tāni tīṇi ahesu’’ntipi pāṭho.
തദാ അമ്ഹാകം ബോധിസത്തോ സുരസേനനഗരേ മങ്ഗലോ നാമ ബ്രാഹ്മണോ ഹുത്വാ വേദവേദങ്ഗാനം പാരം ഗന്ത്വാ അനേകകോടിസങ്ഖം ധനസന്നിചയം ദീനാനാഥാദീനം പരിച്ചജിത്വാ വിവേകാരാമോ ഹുത്വാ താപസപബ്ബജ്ജം പബ്ബജിത്വാ ഝാനാഭിഞ്ഞായോ നിബ്ബത്തേത്വാ വിഹരന്തോ – ‘‘സിദ്ധത്ഥോ നാമ ബുദ്ധോ ലോകേ ഉപ്പന്നോ’’തി സുത്വാ തം ഉപസങ്കമിത്വാ വന്ദിത്വാ തസ്സ ധമ്മകഥം സുത്വാ യായ ജമ്ബുയാ അയം ജമ്ബുദീപോ പഞ്ഞായതി, ഇദ്ധിയാ തം ജമ്ബും ഉപസങ്കമിത്വാ തതോ ഫലം ആഹരിത്വാ നവുതികോടിഭിക്ഖുപരിവാരം സിദ്ധത്ഥം സത്ഥാരം സുരസേനവിഹാരേ നിസീദാപേത്വാ ജമ്ബുഫലേഹി സന്തപ്പേസി സമ്പവാരേസി . അഥ സത്ഥാ തം ഫലം പരിഭുഞ്ജിത്വാ – ‘‘ഇതോ ചതുനവുതികപ്പമത്ഥകേ ഗോതമോ നാമ ബുദ്ധോ ഭവിസ്സതീ’’തി ബ്യാകാസി. തേന വുത്തം –
Tadā amhākaṃ bodhisatto surasenanagare maṅgalo nāma brāhmaṇo hutvā vedavedaṅgānaṃ pāraṃ gantvā anekakoṭisaṅkhaṃ dhanasannicayaṃ dīnānāthādīnaṃ pariccajitvā vivekārāmo hutvā tāpasapabbajjaṃ pabbajitvā jhānābhiññāyo nibbattetvā viharanto – ‘‘siddhattho nāma buddho loke uppanno’’ti sutvā taṃ upasaṅkamitvā vanditvā tassa dhammakathaṃ sutvā yāya jambuyā ayaṃ jambudīpo paññāyati, iddhiyā taṃ jambuṃ upasaṅkamitvā tato phalaṃ āharitvā navutikoṭibhikkhuparivāraṃ siddhatthaṃ satthāraṃ surasenavihāre nisīdāpetvā jambuphalehi santappesi sampavāresi . Atha satthā taṃ phalaṃ paribhuñjitvā – ‘‘ito catunavutikappamatthake gotamo nāma buddho bhavissatī’’ti byākāsi. Tena vuttaṃ –
൮.
8.
‘‘അഹം തേന സമയേന, മങ്ഗലോ നാമ താപസോ;
‘‘Ahaṃ tena samayena, maṅgalo nāma tāpaso;
ഉഗ്ഗതേജോ ദുപ്പസഹോ, അഭിഞ്ഞാബലസമാഹിതോ.
Uggatejo duppasaho, abhiññābalasamāhito.
൯.
9.
‘‘ജമ്ബുതോ ഫലമാനേത്വാ, സിദ്ധത്ഥസ്സ അദാസഹം;
‘‘Jambuto phalamānetvā, siddhatthassa adāsahaṃ;
പടിഗ്ഗഹേത്വാ സമ്ബുദ്ധോ, ഇദം വചനമബ്രവി.
Paṭiggahetvā sambuddho, idaṃ vacanamabravi.
൧൦.
10.
‘‘പസ്സഥ ഇമം താപസം, ജടിലം ഉഗ്ഗതാപനം;
‘‘Passatha imaṃ tāpasaṃ, jaṭilaṃ uggatāpanaṃ;
ചതുനവുതിതോ കപ്പേ, അയം ബുദ്ധോ ഭവിസ്സതി.
Catunavutito kappe, ayaṃ buddho bhavissati.
൧൧.
11.
‘‘പധാനം പദഹിത്വാന…പേ॰… ഹേസ്സാമ സമ്മുഖാ ഇമം.
‘‘Padhānaṃ padahitvāna…pe… hessāma sammukhā imaṃ.
൧൨.
12.
‘‘തസ്സാപി വചനം സുത്വാ, ഭിയ്യോ ചിത്തം പസാദയിം;
‘‘Tassāpi vacanaṃ sutvā, bhiyyo cittaṃ pasādayiṃ;
ഉത്തരിം വതമധിട്ഠാസിം, ദസപാരമിപൂരിയാ’’തി.
Uttariṃ vatamadhiṭṭhāsiṃ, dasapāramipūriyā’’ti.
തത്ഥ ദുപ്പസഹോതി ദുരാസദോ. അയമേവ വാ പാഠോ. തസ്സ പന ഭഗവതോ നഗരം വേഭാരം നാമ അഹോസി. ഉദേനോ നാമ രാജാ പിതാ, ജയസേനോതിപി തസ്സേവ നാമം, സുഫസ്സാ നാമ മാതാ, സമ്ബലോ ച സുമിത്തോ ച ദ്വേ അഗ്ഗസാവകാ, രേവതോ നാമുപട്ഠാകോ, സീവലാ ച സുരാമാ ച ദ്വേ അഗ്ഗസാവികാ, കണികാരരുക്ഖോ ബോധി, സരീരം സട്ഠിഹത്ഥുബ്ബേധം അഹോസി. വസ്സസതസഹസ്സം ആയു, സോമനസ്സാ നാമ അഗ്ഗമഹേസീ അഹോസി, അനുപമോ നാമ പുത്തോ, സുവണ്ണസിവികായ നിക്ഖമി. തേന വുത്തം –
Tattha duppasahoti durāsado. Ayameva vā pāṭho. Tassa pana bhagavato nagaraṃ vebhāraṃ nāma ahosi. Udeno nāma rājā pitā, jayasenotipi tasseva nāmaṃ, suphassā nāma mātā, sambalo ca sumitto ca dve aggasāvakā, revato nāmupaṭṭhāko, sīvalā ca surāmā ca dve aggasāvikā, kaṇikārarukkho bodhi, sarīraṃ saṭṭhihatthubbedhaṃ ahosi. Vassasatasahassaṃ āyu, somanassā nāma aggamahesī ahosi, anupamo nāma putto, suvaṇṇasivikāya nikkhami. Tena vuttaṃ –
൧൩.
13.
‘‘വേഭാരം നാമ നഗരം, ഉദേനോ നാമ ഖത്തിയോ;
‘‘Vebhāraṃ nāma nagaraṃ, udeno nāma khattiyo;
സുഫസ്സാ നാമ ജനികാ, സിദ്ധിത്ഥസ്സ മഹേസിനോ.
Suphassā nāma janikā, siddhitthassa mahesino.
൧൮.
18.
‘‘സമ്ബലോ ച സുമിത്തോ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവകാ;
‘‘Sambalo ca sumitto ca, ahesuṃ aggasāvakā;
രേവതോ നാമുപട്ഠാകോ, സിദ്ധത്ഥസ്സ മഹേസിനോ.
Revato nāmupaṭṭhāko, siddhatthassa mahesino.
൧൯.
19.
‘‘സീവലാ ച സുരാമാ ച, അഹേസും അഗ്ഗസാവികാ;
‘‘Sīvalā ca surāmā ca, ahesuṃ aggasāvikā;
ബോധി തസ്സ ഭഗവതോ, കണികാരോതി വുച്ചതി.
Bodhi tassa bhagavato, kaṇikāroti vuccati.
൨൧.
21.
‘‘സോ ബുദ്ധോ സട്ഠിരതനം, അഹോസി നഭമുഗ്ഗതോ;
‘‘So buddho saṭṭhiratanaṃ, ahosi nabhamuggato;
കഞ്ചനഗ്ഘിയസങ്കാസോ, ദസസഹസ്സീ വിരോചതി.
Kañcanagghiyasaṅkāso, dasasahassī virocati.
൨൨.
22.
‘‘സോപി ബുദ്ധോ അസമസമോ, അതുലോ അപ്പടിപുഗ്ഗലോ;
‘‘Sopi buddho asamasamo, atulo appaṭipuggalo;
വസ്സസതസഹസ്സാനി, ലോകേ അട്ഠാസി ചക്ഖുമാ.
Vassasatasahassāni, loke aṭṭhāsi cakkhumā.
൨൩.
23.
‘‘വിപുലം പഭം ദസ്സയിത്വാ, പുപ്ഫാപേത്വാന സാവകേ;
‘‘Vipulaṃ pabhaṃ dassayitvā, pupphāpetvāna sāvake;
വിലാസേത്വാ സമാപത്യാ, നിബ്ബുതോ സോ സസാവകോ’’തി.
Vilāsetvā samāpatyā, nibbuto so sasāvako’’ti.
തത്ഥ സട്ഠിരതനന്തി സട്ഠിരതനപ്പമാണം നഭം ഉഗ്ഗതോതി അത്ഥോ. കഞ്ചനഗ്ഘിയസങ്കാസോതി നാനാരതനവിചിത്തകനകമയഅഗ്ഘിയസദിസദസ്സനോതി അത്ഥോ. ദസസഹസ്സീ വിരോചതീതി ദസസഹസ്സിയം വിരോചതി. വിപുലന്തി ഉളാരം ഓഭാസം. പുപ്ഫാപേത്വാനാതി ഝാനാഭിഞ്ഞാമഗ്ഗഫലസമാപത്തിപുപ്ഫേഹി പുപ്ഫിതേ പരമസോഭഗ്ഗപ്പത്തേ കത്വാതി അത്ഥോ. വിലാസേത്വാതി വിലാസയിത്വാ കീളിത്വാ. സമാപത്യാതി ലോകിയലോകുത്തരാഹി സമാപത്തീഹി അഭിഞ്ഞാഹി ച. നിബ്ബുതോതി അനുപാദാപരിനിബ്ബാനേന നിബ്ബുതോ.
Tattha saṭṭhiratananti saṭṭhiratanappamāṇaṃ nabhaṃ uggatoti attho. Kañcanagghiyasaṅkāsoti nānāratanavicittakanakamayaagghiyasadisadassanoti attho. Dasasahassī virocatīti dasasahassiyaṃ virocati. Vipulanti uḷāraṃ obhāsaṃ. Pupphāpetvānāti jhānābhiññāmaggaphalasamāpattipupphehi pupphite paramasobhaggappatte katvāti attho. Vilāsetvāti vilāsayitvā kīḷitvā. Samāpatyāti lokiyalokuttarāhi samāpattīhi abhiññāhi ca. Nibbutoti anupādāparinibbānena nibbuto.
സിദ്ധത്ഥോ കിര സത്ഥാ കഞ്ചനവേളുനഗരേ അനോമുയ്യാനേ പരിനിബ്ബായി. തത്ഥേവസ്സ രതനമയം ചതുയോജനുബ്ബേധം ചേതിയമകംസൂതി. സേസഗാഥാസു സബ്ബത്ഥ പാകടമേവാതി.
Siddhattho kira satthā kañcanaveḷunagare anomuyyāne parinibbāyi. Tatthevassa ratanamayaṃ catuyojanubbedhaṃ cetiyamakaṃsūti. Sesagāthāsu sabbattha pākaṭamevāti.
സിദ്ധത്ഥബുദ്ധവംസവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Siddhatthabuddhavaṃsavaṇṇanā niṭṭhitā.
നിട്ഠിതോ സോളസമോ ബുദ്ധവംസോ.
Niṭṭhito soḷasamo buddhavaṃso.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ബുദ്ധവംസപാളി • Buddhavaṃsapāḷi / ൧൮. സിദ്ധത്ഥബുദ്ധവംസോ • 18. Siddhatthabuddhavaṃso