| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / बुद्धवंसपाळि • Buddhavaṃsapāḷi |
१८. सिद्धत्थबुद्धवंसो
18. Siddhatthabuddhavaṃso
१.
1.
धम्मदस्सिस्स अपरेन, सिद्धत्थो नाम नायको।
Dhammadassissa aparena, siddhattho nāma nāyako;
निहनित्वा तमं सब्बं, सूरियो अब्भुग्गतो यथा॥
Nihanitvā tamaṃ sabbaṃ, sūriyo abbhuggato yathā.
२.
2.
सोपि पत्वान सम्बोधिं, सन्तारेन्तो सदेवकं।
Sopi patvāna sambodhiṃ, santārento sadevakaṃ;
अभिवस्सि धम्ममेघेन, निब्बापेन्तो सदेवकं॥
Abhivassi dhammameghena, nibbāpento sadevakaṃ.
३.
3.
तस्सापि अतुलतेजस्स, अहेसुं अभिसमया तयो।
Tassāpi atulatejassa, ahesuṃ abhisamayā tayo;
कोटिसतसहस्सानं, पठमाभिसमयो अहु॥
Koṭisatasahassānaṃ, paṭhamābhisamayo ahu.
४.
4.
तदा नवुतिकोटीनं, दुतियाभिसमयो अहु॥
Tadā navutikoṭīnaṃ, dutiyābhisamayo ahu.
५.
5.
यदा बुद्धो धम्मं देसेसि, वेभारे सो पुरुत्तमे।
Yadā buddho dhammaṃ desesi, vebhāre so puruttame;
तदा नवुतिकोटीनं, ततियाभिसमयो अहु॥
Tadā navutikoṭīnaṃ, tatiyābhisamayo ahu.
६.
6.
सन्निपाता तयो आसुं, तस्मिम्पि द्विपदुत्तमे।
Sannipātā tayo āsuṃ, tasmimpi dvipaduttame;
खीणासवानं विमलानं, सन्तचित्तान तादिनं॥
Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, santacittāna tādinaṃ.
७.
7.
एते आसुं तयो ठाना, विमलानं समागमे॥
Ete āsuṃ tayo ṭhānā, vimalānaṃ samāgame.
८.
8.
अहं तेन समयेन, मङ्गलो नाम तापसो।
Ahaṃ tena samayena, maṅgalo nāma tāpaso;
उग्गतेजो दुप्पसहो, अभिञ्ञाबलसमाहितो॥
Uggatejo duppasaho, abhiññābalasamāhito.
९.
9.
पटिग्गहेत्वा सम्बुद्धो, इदं वचनमब्रवि॥
Paṭiggahetvā sambuddho, idaṃ vacanamabravi.
१०.
10.
‘‘पस्सथ इमं तापसं, जटिलं उग्गतापनं।
‘‘Passatha imaṃ tāpasaṃ, jaṭilaṃ uggatāpanaṃ;
चतुन्नवुतितो कप्पे, अयं बुद्धो भविस्सति॥
Catunnavutito kappe, ayaṃ buddho bhavissati.
११.
11.
‘‘पधानं पदहित्वान…पे॰… हेस्साम सम्मुखा इमं’’॥
‘‘Padhānaṃ padahitvāna…pe… hessāma sammukhā imaṃ’’.
१२.
12.
तस्सापि वचनं सुत्वा, भिय्यो चित्तं पसादयिं।
Tassāpi vacanaṃ sutvā, bhiyyo cittaṃ pasādayiṃ;
उत्तरिं वतमधिट्ठासिं, दसपारमिपूरिया॥
Uttariṃ vatamadhiṭṭhāsiṃ, dasapāramipūriyā.
१३.
13.
वेभारं नाम नगरं, उदेनो नाम खत्तियो।
Vebhāraṃ nāma nagaraṃ, udeno nāma khattiyo;
सुफस्सा नाम जनिका, सिद्धत्थस्स महेसिनो॥
Suphassā nāma janikā, siddhatthassa mahesino.
१४.
14.
दसवस्ससहस्सानि , अगारं अज्झ सो वसि।
Dasavassasahassāni , agāraṃ ajjha so vasi;
कोकासुप्पलकोकनदा, तयो पासादमुत्तमा॥
Kokāsuppalakokanadā, tayo pāsādamuttamā.
१५.
15.
तिसोळससहस्सानि, नारियो समलङ्कता।
Tisoḷasasahassāni, nāriyo samalaṅkatā;
सोमनस्सा नाम सा नारी, अनुपमो नाम अत्रजो॥
Somanassā nāma sā nārī, anupamo nāma atrajo.
१६.
16.
निमित्ते चतुरो दिस्वा, सिविकायाभिनिक्खमि।
Nimitte caturo disvā, sivikāyābhinikkhami;
अनूनदसमासानि, पधानं पदही जिनो॥
Anūnadasamāsāni, padhānaṃ padahī jino.
१७.
17.
ब्रह्मुना याचितो सन्तो, सिद्धत्थो लोकनायको।
Brahmunā yācito santo, siddhattho lokanāyako;
वत्ति चक्कं महावीरो, मिगदाये नरुत्तमो॥
Vatti cakkaṃ mahāvīro, migadāye naruttamo.
१८.
18.
सम्बलो च सुमित्तो च, अहेसुं अग्गसावका।
Sambalo ca sumitto ca, ahesuṃ aggasāvakā;
रेवतो नामुपट्ठाको, सिद्धत्थस्स महेसिनो॥
Revato nāmupaṭṭhāko, siddhatthassa mahesino.
१९.
19.
सीवला च सुरामा च, अहेसुं अग्गसाविका।
Sīvalā ca surāmā ca, ahesuṃ aggasāvikā;
बोधि तस्स भगवतो, कणिकारोति वुच्चति॥
Bodhi tassa bhagavato, kaṇikāroti vuccati.
२०.
20.
सुप्पियो च समुद्दो च, अहेसुं अग्गुपट्ठका।
Suppiyo ca samuddo ca, ahesuṃ aggupaṭṭhakā;
रम्मा चेव सुरम्मा च, अहेसुं अग्गुपट्ठिका॥
Rammā ceva surammā ca, ahesuṃ aggupaṭṭhikā.
२१.
21.
सो बुद्धो सट्ठिरतनं, अहोसि नभमुग्गतो।
So buddho saṭṭhiratanaṃ, ahosi nabhamuggato;
कञ्चनग्घियसङ्कासो, दससहस्सी विरोचति॥
Kañcanagghiyasaṅkāso, dasasahassī virocati.
२२.
22.
सोपि बुद्धो असमसमो, अतुलो अप्पटिपुग्गलो।
Sopi buddho asamasamo, atulo appaṭipuggalo;
वस्ससतसहस्सानि, लोके अट्ठासि चक्खुमा॥
Vassasatasahassāni, loke aṭṭhāsi cakkhumā.
२३.
23.
विपुलं पभं दस्सयित्वा, पुप्फापेत्वान सावके।
Vipulaṃ pabhaṃ dassayitvā, pupphāpetvāna sāvake;
विलासेत्वा समापत्या, निब्बुतो सो ससावको॥
Vilāsetvā samāpatyā, nibbuto so sasāvako.
२४.
24.
सिद्धत्थो मुनिवरो बुद्धो, अनोमारामम्हि निब्बुतो।
Siddhattho munivaro buddho, anomārāmamhi nibbuto;
तत्थेवस्स थूपवरो, चतुयोजनमुग्गतोति॥
Tatthevassa thūpavaro, catuyojanamuggatoti.
सिद्धत्थस्स भगवतो वंसो सोळसमो।
Siddhatthassa bhagavato vaṃso soḷasamo.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / बुद्धवंस-अट्ठकथा • Buddhavaṃsa-aṭṭhakathā / १८. सिद्धत्थबुद्धवंसवण्णना • 18. Siddhatthabuddhavaṃsavaṇṇanā
