| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ជាតក-អដ្ឋកថា • Jātaka-aṭṭhakathā |
[១៨៩] ៩. សីហចម្មជាតកវណ្ណនា
[189] 9. Sīhacammajātakavaṇṇanā
នេតំ សីហស្ស នទិតន្តិ ឥទំ សត្ថា ជេតវនេ វិហរន្តោ កោកាលិកញ្ញេវ អារព្ភ កថេសិ។ សោ ឥមស្មិំ កាលេ សរភញ្ញំ ភណិតុកាមោ អហោសិ។ សត្ថា តំ បវត្តិំ សុត្វា អតីតំ អាហរិ។
Netaṃ sīhassa naditanti idaṃ satthā jetavane viharanto kokālikaññeva ārabbha kathesi. So imasmiṃ kāle sarabhaññaṃ bhaṇitukāmo ahosi. Satthā taṃ pavattiṃ sutvā atītaṃ āhari.
អតីតេ ពារាណសិយំ ព្រហ្មទត្តេ រជ្ជំ ការេន្តេ ពោធិសត្តោ កស្សកកុលេ និព្ពត្តិត្វា វយប្បត្តោ កសិកម្មេន ជីវិកំ កប្បេសិ។ តស្មិំ កាលេ ឯកោ វាណិជោ គទ្រភភារកេន វោហារំ ករោន្តោ វិចរតិ។ សោ គតគតដ្ឋានេ គទ្រភស្ស បិដ្ឋិតោ ភណ្ឌិកំ ឱតារេត្វា គទ្រភំ សីហចម្មេន បារុបិត្វា សាលិយវខេត្តេសុ វិស្សជ្ជេតិ។ ខេត្តរក្ខកា តំ ទិស្វា ‘‘សីហោ’’តិ សញ្ញាយ ឧបសង្កមិតុំ ន សក្កោន្តិ។ អថេកទិវសំ សោ វាណិជោ ឯកស្មិំ គាមទ្វារេ និវាសំ គហេត្វា បាតរាសំ បចាបេន្តោ តតោ គទ្រភំ សីហចម្មំ បារុបិត្វា យវខេត្តេ វិស្សជ្ជេសិ។ ខេត្តរក្ខកា ‘‘សីហោ’’តិ សញ្ញាយ តំ ឧបសង្កមិតុំ អសក្កោន្តា គេហំ គន្ត្វា អារោចេសុំ។ សកលគាមវាសិនោ អាវុធានិ គហេត្វា សង្ខេ ធមេន្តា ភេរិយោ វាទេន្តា ខេត្តសមីបំ គន្ត្វា ឧន្នទិំសុ, គទ្រភោ មរណភយភីតោ គទ្រភរវំ រវិ។ អថស្ស គទ្រភភាវំ ញត្វា ពោធិសត្តោ បឋមំ គាថមាហ –
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto kassakakule nibbattitvā vayappatto kasikammena jīvikaṃ kappesi. Tasmiṃ kāle eko vāṇijo gadrabhabhārakena vohāraṃ karonto vicarati. So gatagataṭṭhāne gadrabhassa piṭṭhito bhaṇḍikaṃ otāretvā gadrabhaṃ sīhacammena pārupitvā sāliyavakhettesu vissajjeti. Khettarakkhakā taṃ disvā ‘‘sīho’’ti saññāya upasaṅkamituṃ na sakkonti. Athekadivasaṃ so vāṇijo ekasmiṃ gāmadvāre nivāsaṃ gahetvā pātarāsaṃ pacāpento tato gadrabhaṃ sīhacammaṃ pārupitvā yavakhette vissajjesi. Khettarakkhakā ‘‘sīho’’ti saññāya taṃ upasaṅkamituṃ asakkontā gehaṃ gantvā ārocesuṃ. Sakalagāmavāsino āvudhāni gahetvā saṅkhe dhamentā bheriyo vādentā khettasamīpaṃ gantvā unnadiṃsu, gadrabho maraṇabhayabhīto gadrabharavaṃ ravi. Athassa gadrabhabhāvaṃ ñatvā bodhisatto paṭhamaṃ gāthamāha –
៧៧.
77.
‘‘នេតំ សីហស្ស នទិតំ, ន ព្យគ្ឃស្ស ន ទីបិនោ;
‘‘Netaṃ sīhassa naditaṃ, na byagghassa na dīpino;
បារុតោ សីហចម្មេន, ជម្មោ នទតិ គទ្រភោ’’តិ។
Pāruto sīhacammena, jammo nadati gadrabho’’ti.
តត្ថ ជម្មោតិ លាមកោ។ គាមវាសិនោបិ តស្ស គទ្រភភាវំ ញត្វា តំ អដ្ឋីនិ ភញ្ជន្តា បោថេត្វា សីហចម្មំ អាទាយ អគមំសុ។
Tattha jammoti lāmako. Gāmavāsinopi tassa gadrabhabhāvaṃ ñatvā taṃ aṭṭhīni bhañjantā pothetvā sīhacammaṃ ādāya agamaṃsu.
អថ សោ វាណិជោ អាគន្ត្វា តំ ព្យសនភាវប្បត្តំ គទ្រភំ ទិស្វា ទុតិយំ គាថមាហ –
Atha so vāṇijo āgantvā taṃ byasanabhāvappattaṃ gadrabhaṃ disvā dutiyaṃ gāthamāha –
៧៨.
78.
‘‘ចិរម្បិ ខោ តំ ខាទេយ្យ, គទ្រភោ ហរិតំ យវំ;
‘‘Cirampi kho taṃ khādeyya, gadrabho haritaṃ yavaṃ;
បារុតោ សីហចម្មេន, រវមានោវ ទូសយី’’តិ។
Pāruto sīhacammena, ravamānova dūsayī’’ti.
តត្ថ តន្តិ និបាតមត្តំ, អយំ គទ្រភោ អត្តនោ គទ្រភភាវំ អជានាបេត្វា សីហចម្មេន បារុតោ ចិរម្បិ កាលំ ហរិតំ យវំ ខាទេយ្យាតិ អត្ថោ។ រវមានោវ ទូសយីតិ អត្តនោ បន គទ្រភរវំ រវមានោវេស អត្តានំ ទូសយិ, នត្ថេត្ថ សីហចម្មស្ស ទោសោតិ។ តស្មិំ ឯវំ កថេន្តេយេវ គទ្រភោ តត្ថេវ និបន្នោ មរិ, វាណិជោបិ តំ បហាយ បក្កាមិ។
Tattha tanti nipātamattaṃ, ayaṃ gadrabho attano gadrabhabhāvaṃ ajānāpetvā sīhacammena pāruto cirampi kālaṃ haritaṃ yavaṃ khādeyyāti attho. Ravamānova dūsayīti attano pana gadrabharavaṃ ravamānovesa attānaṃ dūsayi, natthettha sīhacammassa dosoti. Tasmiṃ evaṃ kathenteyeva gadrabho tattheva nipanno mari, vāṇijopi taṃ pahāya pakkāmi.
សត្ថា ឥមំ ធម្មទេសនំ អាហរិត្វា ជាតកំ សមោធានេសិ – ‘‘តទា វាណិជោ ទេវទត្តោ អហោសិ, គទ្រភោ កោកាលិកោ, បណ្ឌិតកស្សកោ បន អហមេវ អហោសិ’’ន្តិ។
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā vāṇijo devadatto ahosi, gadrabho kokāliko, paṇḍitakassako pana ahameva ahosi’’nti.
សីហចម្មជាតកវណ្ណនា នវមា។
Sīhacammajātakavaṇṇanā navamā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / ខុទ្ទកនិកាយ • Khuddakanikāya / ជាតកបាឡិ • Jātakapāḷi / ១៨៩. សីហចម្មជាតកំ • 189. Sīhacammajātakaṃ
