Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / ජාතක-අට්ඨකථා • Jātaka-aṭṭhakathā |
[188] 8. සීහකොත්ථුජාතකවණ්ණනා
[188] 8. Sīhakotthujātakavaṇṇanā
සීහඞ්ගුලී සීහනඛොති ඉදං සත්ථා ජෙතවනෙ විහරන්තො කොකාලිකං ආරබ්භ කථෙසි. එකදිවසං කිර කොකාලිකො අඤ්ඤෙසු බහුස්සුතෙසු ධම්මං කථෙන්තෙසු සයම්පි කථෙතුකාමො අහොසීති සබ්බං හෙට්ඨා වුත්තනයෙනෙව විත්ථාරෙතබ්බං. තං පන පවත්තිං සුත්වා සත්ථා ‘‘න, භික්ඛවෙ, කොකාලිකො ඉදානෙව අත්තනො සද්දෙන පාකටො ජාතො, පුබ්බෙපි පාකටො අහොසී’’ති වත්වා අතීතං ආහරි.
Sīhaṅgulī sīhanakhoti idaṃ satthā jetavane viharanto kokālikaṃ ārabbha kathesi. Ekadivasaṃ kira kokāliko aññesu bahussutesu dhammaṃ kathentesu sayampi kathetukāmo ahosīti sabbaṃ heṭṭhā vuttanayeneva vitthāretabbaṃ. Taṃ pana pavattiṃ sutvā satthā ‘‘na, bhikkhave, kokāliko idāneva attano saddena pākaṭo jāto, pubbepi pākaṭo ahosī’’ti vatvā atītaṃ āhari.
අතීතෙ බාරාණසියං බ්රහ්මදත්තෙ රජ්ජං කාරෙන්තෙ බොධිසත්තො හිමවන්තපදෙසෙ සීහො හුත්වා එකාය සිඞ්ගාලියා සද්ධිං සංවාසමන්වාය පුත්තං පටිලභි. සො අඞ්ගුලීහි නඛෙහි කෙසරෙන වණ්ණෙන සණ්ඨානෙනාති ඉමෙහි ආකාරෙහි පිතුසදිසො අහොසි, සද්දෙන මාතුසදිසො. අථෙකදිවසං දෙවෙ වස්සිත්වා විගතෙ සීහෙසු නදිත්වා සීහකීළං කීළන්තෙසු සොපි තෙසං අන්තරෙ නදිතුකාමො හුත්වා සිඞ්ගාලිකං නාදං නදි. අථස්ස සද්දං සුත්වා සීහා තුණ්හී අහෙසුං. තස්ස සද්දං සුත්වා අපරො බොධිසත්තස්ස සජාතිපුත්තො ‘‘තාත, අයං සීහො වණ්ණාදීහි අම්හෙහි සමානො, සද්දො පනස්ස අඤ්ඤාදිසො, කො නාමෙසො’’ති පුච්ඡන්තො පඨමං ගාථමාහ –
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto himavantapadese sīho hutvā ekāya siṅgāliyā saddhiṃ saṃvāsamanvāya puttaṃ paṭilabhi. So aṅgulīhi nakhehi kesarena vaṇṇena saṇṭhānenāti imehi ākārehi pitusadiso ahosi, saddena mātusadiso. Athekadivasaṃ deve vassitvā vigate sīhesu naditvā sīhakīḷaṃ kīḷantesu sopi tesaṃ antare naditukāmo hutvā siṅgālikaṃ nādaṃ nadi. Athassa saddaṃ sutvā sīhā tuṇhī ahesuṃ. Tassa saddaṃ sutvā aparo bodhisattassa sajātiputto ‘‘tāta, ayaṃ sīho vaṇṇādīhi amhehi samāno, saddo panassa aññādiso, ko nāmeso’’ti pucchanto paṭhamaṃ gāthamāha –
75.
75.
‘‘සීහඞ්ගුලී සීහනඛො, සීහපාදපතිට්ඨිතො;
‘‘Sīhaṅgulī sīhanakho, sīhapādapatiṭṭhito;
සො සීහො සීහසඞ්ඝම්හි, එකො නදති අඤ්ඤථා’’ති.
So sīho sīhasaṅghamhi, eko nadati aññathā’’ti.
තත්ථ සීහපාදපතිට්ඨිතොති සීහපාදෙහෙව පතිට්ඨිතො. එකො නදති අඤ්ඤථාති එකොව අවසෙසසීහෙහි අසදිසෙන සිඞ්ගාලසද්දෙන නදන්තො අඤ්ඤථා නදති.
Tattha sīhapādapatiṭṭhitoti sīhapādeheva patiṭṭhito. Eko nadati aññathāti ekova avasesasīhehi asadisena siṅgālasaddena nadanto aññathā nadati.
තං සුත්වා බොධිසත්තො ‘‘තාත, එස තව භාතා සිඞ්ගාලියා පුත්තො, රූපෙන මයා සදිසො, සද්දෙන මාතරා සදිසො’’ති වත්වා සිඞ්ගාලිපුත්තං ආමන්තෙත්වා ‘‘තාත, ත්වං ඉතො පට්ඨාය ඉධ වසන්තො අප්පසද්දො වස, සචෙ පුන නදිස්සසි, සිඞ්ගාලභාවං තෙ ජානිස්සන්තී’’ති ඔවදන්තො දුතියං ගාථමාහ –
Taṃ sutvā bodhisatto ‘‘tāta, esa tava bhātā siṅgāliyā putto, rūpena mayā sadiso, saddena mātarā sadiso’’ti vatvā siṅgāliputtaṃ āmantetvā ‘‘tāta, tvaṃ ito paṭṭhāya idha vasanto appasaddo vasa, sace puna nadissasi, siṅgālabhāvaṃ te jānissantī’’ti ovadanto dutiyaṃ gāthamāha –
76.
76.
‘‘මා ත්වං නදි රාජපුත්ත, අප්පසද්දො වනෙ වස;
‘‘Mā tvaṃ nadi rājaputta, appasaddo vane vasa;
සරෙන ඛො තං ජානෙය්යුං, න හි තෙ පෙත්තිකො සරො’’ති.
Sarena kho taṃ jāneyyuṃ, na hi te pettiko saro’’ti.
තත්ථ රාජපුත්තාති සීහස්ස මිගරඤ්ඤො පුත්ත. ඉමඤ්ච පන ඔවාදං සුත්වා පුන සො නදිතුං නාම න උස්සහි.
Tattha rājaputtāti sīhassa migarañño putta. Imañca pana ovādaṃ sutvā puna so nadituṃ nāma na ussahi.
සත්ථා ඉමං ධම්මදෙසනං ආහරිත්වා ජාතකං සමොධානෙසි – ‘‘තදා සිඞ්ගාලො කොකාලිකො අහොසි, සජාතිපුත්තො රාහුලො, මිගරාජා පන අහමෙව අහොසි’’න්ති.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā jātakaṃ samodhānesi – ‘‘tadā siṅgālo kokāliko ahosi, sajātiputto rāhulo, migarājā pana ahameva ahosi’’nti.
සීහකොත්ථුජාතකවණ්ණනා අට්ඨමා.
Sīhakotthujātakavaṇṇanā aṭṭhamā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්දකනිකාය • Khuddakanikāya / ජාතකපාළි • Jātakapāḷi / 188. සීහකොත්ථුජාතකං • 188. Sīhakotthujātakaṃ