| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
೧೦. ಸೀಹನಾದಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
10. Sīhanādasuttavaṇṇanā
೬೪. ದಸಮೇ ತಥಾಗತಬಲಾನೀತಿ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಅಸಾಧಾರಣಾನಿ ತಥಾಗತಸ್ಸೇವ ಬಲಾನಿ। ನನು ಚೇತಾನಿ ಸಾವಕಾನಮ್ಪಿ ಏಕಚ್ಚಾನಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತೀತಿ? ಕಾಮಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತಿ, ಯಾದಿಸಾನಿ ಪನ ಬುದ್ಧಾನಂ ಠಾನಾಟ್ಠಾನಞಾಣಾದೀನಿ, ನ ತಾದಿಸಾನಿ ತದಞ್ಞೇಸಂ ಕದಾಚಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜನ್ತೀತಿ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಅಸಾಧಾರಣಾನಿ। ಇಮಮೇವ ಹಿ ಯಥಾವುತ್ತಂ ಲೇಸಂ ಅಪೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಸಾಧಾರಣಭಾವತೋ ಆಸಯಾನುಸಯಞಾಣಾದೀಸು ಏವ ಅಸಾಧಾರಣಸಮಞ್ಞಾ ನಿರುಳ್ಹಾ। ಯಥಾ ಪುಬ್ಬಬುದ್ಧಾನಂ ಬಲಾನಿ ಪುಞ್ಞಸ್ಸ ಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಆಗತಾನಿ, ತಥಾ ಆಗತಬಲಾನೀತಿ ವಾ ತಥಾಗತಬಲಾನಿ। ಉಸಭಸ್ಸ ಇದಂ ಆಸಭಂ, ಸೇಟ್ಠಟ್ಠಾನಂ। ಪಮುಖನಾದನ್ತಿ ಸೇಟ್ಠನಾದಂ । ಪಟಿವೇಧಞಾಣಞ್ಚೇವ ದೇಸನಾಞಾಣಞ್ಚಾತಿ ಏತ್ಥ ಪಞ್ಞಾಯ ಪಭಾವಿತಂ ಅತ್ತನೋ ಅರಿಯಫಲಾವಹಂ ಪಟಿವೇಧಞಾಣಂ। ಕರುಣಾಯ ಪಭಾವಿತಂ ಸಾವಕಾನಂ ಅರಿಯಫಲಾವಹಂ ದೇಸನಾಞಾಣಂ। ತತ್ಥ ಪಟಿವೇಧಞಾಣಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಂ ಉಪ್ಪನ್ನನ್ತಿ ದುವಿಧಂ। ತಞ್ಹಿ ಅಭಿನಿಕ್ಖಮನತೋ ಯಾವ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಂ, ಫಲಕ್ಖಣೇ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ನಾಮ। ತುಸಿತಭವನತೋ ಯಾವ ಮಹಾಬೋಧಿಪಲ್ಲಙ್ಕೇ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಂ, ಫಲಕ್ಖಣೇ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ನಾಮ। ದೀಪಙ್ಕರತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಂ, ಫಲಕ್ಖಣೇ ಉಪ್ಪನ್ನಂ ನಾಮ। ದೇಸನಾಞಾಣಮ್ಪಿ ಪವತ್ತಮಾನಂ ಪವತ್ತನ್ತಿ ದುವಿಧಂ। ತಞ್ಹಿ ಯಾವ ಅಞ್ಞಾತಕೋಣ್ಡಞ್ಞಸ್ಸ ಸೋತಾಪತ್ತಿಮಗ್ಗಾ ಪವತ್ತಮಾನಂ, ಫಲಕ್ಖಣೇ ಪವತ್ತಂ ನಾಮ। ತೇಸು ಪಟಿವೇಧಞಾಣಂ ಲೋಕುತ್ತರಂ, ದೇಸನಾಞಾಣಂ ಲೋಕಿಯಂ। ಉಭಯಮ್ಪಿ ಪನೇತಂ ಅಞ್ಞೇಹಿ ಅಸಾಧಾರಣಂ, ಬುದ್ಧಾನಞ್ಞೇವ ಓರಸಞಾಣಂ।
64. Dasame tathāgatabalānīti aññehi asādhāraṇāni tathāgatasseva balāni. Nanu cetāni sāvakānampi ekaccāni uppajjantīti? Kāmaṃ uppajjanti, yādisāni pana buddhānaṃ ṭhānāṭṭhānañāṇādīni, na tādisāni tadaññesaṃ kadāci uppajjantīti aññehi asādhāraṇāni. Imameva hi yathāvuttaṃ lesaṃ apekkhitvā sādhāraṇabhāvato āsayānusayañāṇādīsu eva asādhāraṇasamaññā niruḷhā. Yathā pubbabuddhānaṃ balāni puññassa sampattiyā āgatāni, tathā āgatabalānīti vā tathāgatabalāni. Usabhassa idaṃ āsabhaṃ, seṭṭhaṭṭhānaṃ. Pamukhanādanti seṭṭhanādaṃ . Paṭivedhañāṇañceva desanāñāṇañcāti ettha paññāya pabhāvitaṃ attano ariyaphalāvahaṃ paṭivedhañāṇaṃ. Karuṇāya pabhāvitaṃ sāvakānaṃ ariyaphalāvahaṃ desanāñāṇaṃ. Tattha paṭivedhañāṇaṃ uppajjamānaṃ uppannanti duvidhaṃ. Tañhi abhinikkhamanato yāva arahattamaggā uppajjamānaṃ, phalakkhaṇe uppannaṃ nāma. Tusitabhavanato yāva mahābodhipallaṅke arahattamaggā uppajjamānaṃ, phalakkhaṇe uppannaṃ nāma. Dīpaṅkarato paṭṭhāya yāva arahattamaggā uppajjamānaṃ, phalakkhaṇe uppannaṃ nāma. Desanāñāṇampi pavattamānaṃ pavattanti duvidhaṃ. Tañhi yāva aññātakoṇḍaññassa sotāpattimaggā pavattamānaṃ, phalakkhaṇe pavattaṃ nāma. Tesu paṭivedhañāṇaṃ lokuttaraṃ, desanāñāṇaṃ lokiyaṃ. Ubhayampi panetaṃ aññehi asādhāraṇaṃ, buddhānaññeva orasañāṇaṃ.
ಠಾನಞ್ಚ ಠಾನತೋ ಪಜಾನಾತೀತಿ ಕಾರಣಞ್ಚ ಕಾರಣತೋ ಪಜಾನಾತಿ। ಯಸ್ಮಾ ತತ್ಥ ಫಲಂ ತಿಟ್ಠತಿ ತದಾಯತ್ತವುತ್ತಿತಾಯ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಚೇವ ಪವತ್ತತಿ ಚ, ತಸ್ಮಾ ಠಾನನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಭಗವಾ ‘‘ಯೇ ಯೇ ಧಮ್ಮಾ ಯೇಸಂ ಯೇಸಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಹೇತೂ ಪಚ್ಚಯಾ ಉಪ್ಪಾದಾಯ, ತಂ ತಂ ಠಾನಂ, ಯೇ ಯೇ ಧಮ್ಮಾ ಯೇಯಂ ಯೇಯಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ನ ಹೇತೂ ನ ಪಚ್ಚಯಾ ಉಪ್ಪಾದಾಯ, ತಂ ತಂ ಅಟ್ಠಾನ’’ನ್ತಿ ಪಜಾನನ್ತೋ ಠಾನತೋ ಅಟ್ಠಾನತೋ ಯಥಾಭೂತಂ ಪಜಾನಾತಿ।
Ṭhānañca ṭhānato pajānātīti kāraṇañca kāraṇato pajānāti. Yasmā tattha phalaṃ tiṭṭhati tadāyattavuttitāya uppajjati ceva pavattati ca, tasmā ṭhānanti vuccati. Bhagavā ‘‘ye ye dhammā yesaṃ yesaṃ dhammānaṃ hetū paccayā uppādāya, taṃ taṃ ṭhānaṃ, ye ye dhammā yeyaṃ yeyaṃ dhammānaṃ na hetū na paccayā uppādāya, taṃ taṃ aṭṭhāna’’nti pajānanto ṭhānato aṭṭhānato yathābhūtaṃ pajānāti.
ಸಮಾದಿಯನ್ತೀತಿ ಸಮಾದಾನಾನಿ, ತಾನಿ ಪನ ಸಮಾದಿಯಿತ್ವಾ ಕತಾನಿ ಹೋನ್ತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಸಮಾದಿಯಿತ್ವಾ ಕತಾನ’’ನ್ತಿ। ಕಮ್ಮಮೇವ ವಾ ಕಮ್ಮಸಮಾದಾನನ್ತಿ ಏತೇನ ‘‘ಸಮಾದಾನ’’ನ್ತಿ ಸದ್ದಸ್ಸ ಅಪುಬ್ಬತ್ಥಾಭಾವಂ ದಸ್ಸೇತಿ ಮುತ್ತಗತಸದ್ದೇ ಗತಸದ್ದಸ್ಸ ವಿಯ। ಗತೀತಿ ನಿರಯಾದಿಗತಿಯೋ। ಉಪಧೀತಿ ಅತ್ತಭಾವೋ। ಕಾಲೋತಿ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ವಿಪಚ್ಚನಾರಹಕಾಲೋ। ಪಯೋಗೋತಿ ವಿಪಾಕುಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಪಚ್ಚಯಭೂತಾ ಕಿರಿಯಾ।
Samādiyantīti samādānāni, tāni pana samādiyitvā katāni hontīti āha ‘‘samādiyitvā katāna’’nti. Kammameva vā kammasamādānanti etena ‘‘samādāna’’nti saddassa apubbatthābhāvaṃ dasseti muttagatasadde gatasaddassa viya. Gatīti nirayādigatiyo. Upadhīti attabhāvo. Kāloti kammassa vipaccanārahakālo. Payogoti vipākuppattiyā paccayabhūtā kiriyā.
ಚತುನ್ನಂ ಝಾನಾನನ್ತಿ ಪಚ್ಚನೀಕಜ್ಝಾಪನಟ್ಠೇನ ಆರಮ್ಮಣೂಪನಿಜ್ಝಾನಟ್ಠೇನ ಚ ಚತುನ್ನಂ ರೂಪಾವಚರಜ್ಝಾನಾನಂ। ಚತುಕ್ಕನಯೇನ ಹೇತಂ ವುತ್ತಂ। ಅಟ್ಠನ್ನಂ ವಿಮೋಕ್ಖಾನನ್ತಿ ‘‘ರೂಪೀ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತೀ’’ತಿಆದೀನಂ (ಮ॰ ನಿ॰ ೨.೨೪೮; ೩.೩೧೨; ಧ॰ ಸ॰ ೨೪೮; ಪಟಿ॰ ಮ॰ ೧.೨೦೯) ಅಟ್ಠನ್ನಂ ವಿಮೋಕ್ಖಾನಂ। ತಿಣ್ಣಂ ಸಮಾಧೀನನ್ತಿ ಸವಿತಕ್ಕಸವಿಚಾರಾದೀನಂ ತಿಣ್ಣಂ ಸಮಾಧೀನಂ। ನವನ್ನಂ ಅನುಪುಬ್ಬಸಮಾಪತ್ತೀನನ್ತಿ ಪಠಮಜ್ಝಾನಸಮಾಪತ್ತಿಆದೀನಂ ನವನ್ನಂ ಅನುಪುಬ್ಬಸಮಾಪತ್ತೀನಂ। ಏತ್ಥ ಚ ಪಟಿಪಾಟಿಯಾ ಅಟ್ಠನ್ನಂ ಸಮಾಧೀತಿಪಿ ನಾಮಂ, ಸಮಾಪತ್ತೀತಿಪಿ ಚಿತ್ತೇಕಗ್ಗತಾಸಬ್ಭಾವತೋ, ನಿರೋಧಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ತದಭಾವತೋ ನ ಸಮಾಧೀತಿ ನಾಮಂ। ಹಾನಭಾಗಿಯಂ ಧಮ್ಮನ್ತಿ ಅಪ್ಪಗುಣೇಹಿ ಪಠಮಜ್ಝಾನಾದೀಹಿ ವುಟ್ಠಿತಸ್ಸ ಸಞ್ಞಾಮನಸಿಕಾರಾನಂ ಕಾಮಾದಿಪಕ್ಖನ್ದನಂ। ವಿಸೇಸಭಾಗಿಯಂ ಧಮ್ಮನ್ತಿ ಪಗುಣೇಹಿ ಪಠಮಜ್ಝಾನಾದೀಹಿ ವುಟ್ಠಿತಸ್ಸ ಸಞ್ಞಾಮನಸಿಕಾರಾನಂ ದುತಿಯಜ್ಝಾನಾದಿಪಕ್ಖನ್ದನಂ। ಇತಿ ಸಞ್ಞಾಮನಸಿಕಾರಾನಂ ಕಾಮಾದಿದುತಿಯಜ್ಝಾನಾದಿಪಕ್ಖನ್ದನಾನಿ ಹಾನಭಾಗಿಯವಿಸೇಸಭಾಗಿಯಧಮ್ಮಾತಿ ದಸ್ಸಿತಾನಿ। ತೇಹಿ ಪನ ಝಾನಾನಂ ತಂಸಭಾವತಾ ಧಮ್ಮಸದ್ದೇನ ವುತ್ತಾ। ತಸ್ಮಾತಿ ವುತ್ತಮೇವತ್ಥಂ ಹೇತುಭಾವೇನ ಪಚ್ಚಾಮಸತಿ। ವೋದಾನನ್ತಿ ಪಗುಣತಾಸಙ್ಖಾತಂ ವೋದಾನಂ। ತಞ್ಹಿ ಪಠಮಜ್ಝಾನಾದೀಹಿ ವುಟ್ಠಹಿತ್ವಾ ದುತಿಯಜ್ಝಾನಾದೀನಂ ಅಧಿಗಮಸ್ಸ ಪಚ್ಚಯತ್ತಾ ‘‘ವುಟ್ಠಾನ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ। ಯೇ ಪನ ‘‘ನಿರೋಧತೋ ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ವುಟ್ಠಾನನ್ತಿ ಪಾಳಿ ನತ್ಥೀ’’ತಿ ವದನ್ತಿ। ತೇ ‘‘ನಿರೋಧಾ ವುಟ್ಠಹನ್ತಸ್ಸ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಫಲಸಮಾಪತ್ತಿಯಾ ಅನನ್ತರಪಚ್ಚಯೇನ ಪಚ್ಚಯೋ’’ತಿ ಇಮಾಯ ಪಾಳಿಯಂ (ಪಟ್ಠಾ॰ ೧.೧.೪೧೭) ಪಟಿಸೇಧೇತಬ್ಬಾ।
Catunnaṃ jhānānanti paccanīkajjhāpanaṭṭhena ārammaṇūpanijjhānaṭṭhena ca catunnaṃ rūpāvacarajjhānānaṃ. Catukkanayena hetaṃ vuttaṃ. Aṭṭhannaṃ vimokkhānanti ‘‘rūpī rūpāni passatī’’tiādīnaṃ (ma. ni. 2.248; 3.312; dha. sa. 248; paṭi. ma. 1.209) aṭṭhannaṃ vimokkhānaṃ. Tiṇṇaṃ samādhīnanti savitakkasavicārādīnaṃ tiṇṇaṃ samādhīnaṃ. Navannaṃ anupubbasamāpattīnanti paṭhamajjhānasamāpattiādīnaṃ navannaṃ anupubbasamāpattīnaṃ. Ettha ca paṭipāṭiyā aṭṭhannaṃ samādhītipi nāmaṃ, samāpattītipi cittekaggatāsabbhāvato, nirodhasamāpattiyā tadabhāvato na samādhīti nāmaṃ. Hānabhāgiyaṃ dhammanti appaguṇehi paṭhamajjhānādīhi vuṭṭhitassa saññāmanasikārānaṃ kāmādipakkhandanaṃ. Visesabhāgiyaṃ dhammanti paguṇehi paṭhamajjhānādīhi vuṭṭhitassa saññāmanasikārānaṃ dutiyajjhānādipakkhandanaṃ. Iti saññāmanasikārānaṃ kāmādidutiyajjhānādipakkhandanāni hānabhāgiyavisesabhāgiyadhammāti dassitāni. Tehi pana jhānānaṃ taṃsabhāvatā dhammasaddena vuttā. Tasmāti vuttamevatthaṃ hetubhāvena paccāmasati. Vodānanti paguṇatāsaṅkhātaṃ vodānaṃ. Tañhi paṭhamajjhānādīhi vuṭṭhahitvā dutiyajjhānādīnaṃ adhigamassa paccayattā ‘‘vuṭṭhāna’’nti vuttaṃ. Ye pana ‘‘nirodhato phalasamāpattiyā vuṭṭhānanti pāḷi natthī’’ti vadanti. Te ‘‘nirodhā vuṭṭhahantassa nevasaññānāsaññāyatanaṃ phalasamāpattiyā anantarapaccayena paccayo’’ti imāya pāḷiyaṃ (paṭṭhā. 1.1.417) paṭisedhetabbā.
ಸೀಹನಾದಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Sīhanādasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
ಮಹಾವಗ್ಗವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Mahāvaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೧೦. ಸೀಹನಾದಸುತ್ತಂ • 10. Sīhanādasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೧೦. ಸೀಹನಾದಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Sīhanādasuttavaṇṇanā
