| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
10. සීහනාදසුත්‌තවණ්‌ණනා
10. Sīhanādasuttavaṇṇanā
64. දසමෙ තථාගතබලානීති අඤ්‌ඤෙහි අසාධාරණානි තථාගතස්‌සෙව බලානි. නනු චෙතානි සාවකානම්‌පි එකච්‌චානි උප්‌පජ්‌ජන්‌තීති? කාමං උප්‌පජ්‌ජන්‌ති, යාදිසානි පන බුද්‌ධානං ඨානාට්‌ඨානඤාණාදීනි, න තාදිසානි තදඤ්‌ඤෙසං කදාචි උප්‌පජ්‌ජන්‌තීති අඤ්‌ඤෙහි අසාධාරණානි. ඉමමෙව හි යථාවුත්‌තං ලෙසං අපෙක්‌ඛිත්‌වා සාධාරණභාවතො ආසයානුසයඤාණාදීසු එව අසාධාරණසමඤ්‌ඤා නිරුළ්‌හා. යථා පුබ්‌බබුද්‌ධානං බලානි පුඤ්‌ඤස්‌ස සම්‌පත්‌තියා ආගතානි, තථා ආගතබලානීති වා තථාගතබලානි. උසභස්‌ස ඉදං ආසභං, සෙට්‌ඨට්‌ඨානං. පමුඛනාදන්‌ති සෙට්‌ඨනාදං . පටිවෙධඤාණඤ්‌චෙව දෙසනාඤාණඤ්‌චාති එත්‌ථ පඤ්‌ඤාය පභාවිතං අත්‌තනො අරියඵලාවහං පටිවෙධඤාණං. කරුණාය පභාවිතං සාවකානං අරියඵලාවහං දෙසනාඤාණං. තත්‌ථ පටිවෙධඤාණං උප්‌පජ්‌ජමානං උප්‌පන්‌නන්‌ති දුවිධං. තඤ්‌හි අභිනික්‌ඛමනතො යාව අරහත්‌තමග්‌ගා උප්‌පජ්‌ජමානං, ඵලක්‌ඛණෙ උප්‌පන්‌නං නාම. තුසිතභවනතො යාව මහාබොධිපල්‌ලඞ්‌කෙ අරහත්‌තමග්‌ගා උප්‌පජ්‌ජමානං, ඵලක්‌ඛණෙ උප්‌පන්‌නං නාම. දීපඞ්‌කරතො පට්‌ඨාය යාව අරහත්‌තමග්‌ගා උප්‌පජ්‌ජමානං, ඵලක්‌ඛණෙ උප්‌පන්‌නං නාම. දෙසනාඤාණම්‌පි පවත්‌තමානං පවත්‌තන්‌ති දුවිධං. තඤ්‌හි යාව අඤ්‌ඤාතකොණ්‌ඩඤ්‌ඤස්‌ස සොතාපත්‌තිමග්‌ගා පවත්‌තමානං, ඵලක්‌ඛණෙ පවත්‌තං නාම. තෙසු පටිවෙධඤාණං ලොකුත්‌තරං, දෙසනාඤාණං ලොකියං. උභයම්‌පි පනෙතං අඤ්‌ඤෙහි අසාධාරණං, බුද්‌ධානඤ්‌ඤෙව ඔරසඤාණං.
64. Dasame tathāgatabalānīti aññehi asādhāraṇāni tathāgatasseva balāni. Nanu cetāni sāvakānampi ekaccāni uppajjantīti? Kāmaṃ uppajjanti, yādisāni pana buddhānaṃ ṭhānāṭṭhānañāṇādīni, na tādisāni tadaññesaṃ kadāci uppajjantīti aññehi asādhāraṇāni. Imameva hi yathāvuttaṃ lesaṃ apekkhitvā sādhāraṇabhāvato āsayānusayañāṇādīsu eva asādhāraṇasamaññā niruḷhā. Yathā pubbabuddhānaṃ balāni puññassa sampattiyā āgatāni, tathā āgatabalānīti vā tathāgatabalāni. Usabhassa idaṃ āsabhaṃ, seṭṭhaṭṭhānaṃ. Pamukhanādanti seṭṭhanādaṃ . Paṭivedhañāṇañceva desanāñāṇañcāti ettha paññāya pabhāvitaṃ attano ariyaphalāvahaṃ paṭivedhañāṇaṃ. Karuṇāya pabhāvitaṃ sāvakānaṃ ariyaphalāvahaṃ desanāñāṇaṃ. Tattha paṭivedhañāṇaṃ uppajjamānaṃ uppannanti duvidhaṃ. Tañhi abhinikkhamanato yāva arahattamaggā uppajjamānaṃ, phalakkhaṇe uppannaṃ nāma. Tusitabhavanato yāva mahābodhipallaṅke arahattamaggā uppajjamānaṃ, phalakkhaṇe uppannaṃ nāma. Dīpaṅkarato paṭṭhāya yāva arahattamaggā uppajjamānaṃ, phalakkhaṇe uppannaṃ nāma. Desanāñāṇampi pavattamānaṃ pavattanti duvidhaṃ. Tañhi yāva aññātakoṇḍaññassa sotāpattimaggā pavattamānaṃ, phalakkhaṇe pavattaṃ nāma. Tesu paṭivedhañāṇaṃ lokuttaraṃ, desanāñāṇaṃ lokiyaṃ. Ubhayampi panetaṃ aññehi asādhāraṇaṃ, buddhānaññeva orasañāṇaṃ.
ඨානඤ්‌ච ඨානතො පජානාතීති කාරණඤ්‌ච කාරණතො පජානාති. යස්‌මා තත්‌ථ ඵලං තිට්‌ඨති තදායත්‌තවුත්‌තිතාය උප්‌පජ්‌ජති චෙව පවත්‌තති ච, තස්‌මා ඨානන්‌ති වුච්‌චති. භගවා ‘‘යෙ යෙ ධම්‌මා යෙසං යෙසං ධම්‌මානං හෙතූ පච්‌චයා උප්‌පාදාය, තං තං ඨානං, යෙ යෙ ධම්‌මා යෙයං යෙයං ධම්‌මානං න හෙතූ න පච්‌චයා උප්‌පාදාය, තං තං අට්‌ඨාන’’න්‌ති පජානන්‌තො ඨානතො අට්‌ඨානතො යථාභූතං පජානාති.
Ṭhānañca ṭhānato pajānātīti kāraṇañca kāraṇato pajānāti. Yasmā tattha phalaṃ tiṭṭhati tadāyattavuttitāya uppajjati ceva pavattati ca, tasmā ṭhānanti vuccati. Bhagavā ‘‘ye ye dhammā yesaṃ yesaṃ dhammānaṃ hetū paccayā uppādāya, taṃ taṃ ṭhānaṃ, ye ye dhammā yeyaṃ yeyaṃ dhammānaṃ na hetū na paccayā uppādāya, taṃ taṃ aṭṭhāna’’nti pajānanto ṭhānato aṭṭhānato yathābhūtaṃ pajānāti.
සමාදියන්‌තීති සමාදානානි, තානි පන සමාදියිත්‌වා කතානි හොන්‌තීති ආහ ‘‘සමාදියිත්‌වා කතාන’’න්‌ති. කම්‌මමෙව වා කම්‌මසමාදානන්‌ති එතෙන ‘‘සමාදාන’’න්‌ති සද්‌දස්‌ස අපුබ්‌බත්‌ථාභාවං දස්‌සෙති මුත්‌තගතසද්‌දෙ ගතසද්‌දස්‌ස විය. ගතීති නිරයාදිගතියො. උපධීති අත්‌තභාවො. කාලොති කම්‌මස්‌ස විපච්‌චනාරහකාලො. පයොගොති විපාකුප්‌පත්‌තියා පච්‌චයභූතා කිරියා.
Samādiyantīti samādānāni, tāni pana samādiyitvā katāni hontīti āha ‘‘samādiyitvā katāna’’nti. Kammameva vā kammasamādānanti etena ‘‘samādāna’’nti saddassa apubbatthābhāvaṃ dasseti muttagatasadde gatasaddassa viya. Gatīti nirayādigatiyo. Upadhīti attabhāvo. Kāloti kammassa vipaccanārahakālo. Payogoti vipākuppattiyā paccayabhūtā kiriyā.
චතුන්‌නං ඣානානන්‌ති පච්‌චනීකජ්‌ඣාපනට්‌ඨෙන ආරම්‌මණූපනිජ්‌ඣානට්‌ඨෙන ච චතුන්‌නං රූපාවචරජ්‌ඣානානං. චතුක්‌කනයෙන හෙතං වුත්‌තං. අට්‌ඨන්‌නං විමොක්‌ඛානන්‌ති ‘‘රූපී රූපානි පස්‌සතී’’තිආදීනං (ම. නි. 2.248; 3.312; ධ. ස. 248; පටි. ම. 1.209) අට්‌ඨන්‌නං විමොක්‌ඛානං. තිණ්‌ණං සමාධීනන්‌ති සවිතක්‌කසවිචාරාදීනං තිණ්‌ණං සමාධීනං. නවන්‌නං අනුපුබ්‌බසමාපත්‌තීනන්‌ති පඨමජ්‌ඣානසමාපත්‌තිආදීනං නවන්‌නං අනුපුබ්‌බසමාපත්‌තීනං. එත්‌ථ ච පටිපාටියා අට්‌ඨන්‌නං සමාධීතිපි නාමං, සමාපත්‌තීතිපි චිත්‌තෙකග්‌ගතාසබ්‌භාවතො, නිරොධසමාපත්‌තියා තදභාවතො න සමාධීති නාමං. හානභාගියං ධම්‌මන්‌ති අප්‌පගුණෙහි පඨමජ්‌ඣානාදීහි වුට්‌ඨිතස්‌ස සඤ්‌ඤාමනසිකාරානං කාමාදිපක්‌ඛන්‌දනං. විසෙසභාගියං ධම්‌මන්‌ති පගුණෙහි පඨමජ්‌ඣානාදීහි වුට්‌ඨිතස්‌ස සඤ්‌ඤාමනසිකාරානං දුතියජ්‌ඣානාදිපක්‌ඛන්‌දනං. ඉති සඤ්‌ඤාමනසිකාරානං කාමාදිදුතියජ්‌ඣානාදිපක්‌ඛන්‌දනානි හානභාගියවිසෙසභාගියධම්‌මාති දස්‌සිතානි. තෙහි පන ඣානානං තංසභාවතා ධම්‌මසද්‌දෙන වුත්‌තා. තස්‌මාති වුත්‌තමෙවත්‌ථං හෙතුභාවෙන පච්‌චාමසති. වොදානන්‌ති පගුණතාසඞ්‌ඛාතං වොදානං. තඤ්‌හි පඨමජ්‌ඣානාදීහි වුට්‌ඨහිත්‌වා දුතියජ්‌ඣානාදීනං අධිගමස්‌ස පච්‌චයත්‌තා ‘‘වුට්‌ඨාන’’න්‌ති වුත්‌තං. යෙ පන ‘‘නිරොධතො ඵලසමාපත්‌තියා වුට්‌ඨානන්‌ති පාළි නත්‌ථී’’ති වදන්‌ති. තෙ ‘‘නිරොධා වුට්‌ඨහන්‌තස්‌ස නෙවසඤ්‌ඤානාසඤ්‌ඤායතනං ඵලසමාපත්‌තියා අනන්‌තරපච්‌චයෙන පච්‌චයො’’ති ඉමාය පාළියං (පට්‌ඨා. 1.1.417) පටිසෙධෙතබ්‌බා.
Catunnaṃ jhānānanti paccanīkajjhāpanaṭṭhena ārammaṇūpanijjhānaṭṭhena ca catunnaṃ rūpāvacarajjhānānaṃ. Catukkanayena hetaṃ vuttaṃ. Aṭṭhannaṃ vimokkhānanti ‘‘rūpī rūpāni passatī’’tiādīnaṃ (ma. ni. 2.248; 3.312; dha. sa. 248; paṭi. ma. 1.209) aṭṭhannaṃ vimokkhānaṃ. Tiṇṇaṃ samādhīnanti savitakkasavicārādīnaṃ tiṇṇaṃ samādhīnaṃ. Navannaṃ anupubbasamāpattīnanti paṭhamajjhānasamāpattiādīnaṃ navannaṃ anupubbasamāpattīnaṃ. Ettha ca paṭipāṭiyā aṭṭhannaṃ samādhītipi nāmaṃ, samāpattītipi cittekaggatāsabbhāvato, nirodhasamāpattiyā tadabhāvato na samādhīti nāmaṃ. Hānabhāgiyaṃ dhammanti appaguṇehi paṭhamajjhānādīhi vuṭṭhitassa saññāmanasikārānaṃ kāmādipakkhandanaṃ. Visesabhāgiyaṃ dhammanti paguṇehi paṭhamajjhānādīhi vuṭṭhitassa saññāmanasikārānaṃ dutiyajjhānādipakkhandanaṃ. Iti saññāmanasikārānaṃ kāmādidutiyajjhānādipakkhandanāni hānabhāgiyavisesabhāgiyadhammāti dassitāni. Tehi pana jhānānaṃ taṃsabhāvatā dhammasaddena vuttā. Tasmāti vuttamevatthaṃ hetubhāvena paccāmasati. Vodānanti paguṇatāsaṅkhātaṃ vodānaṃ. Tañhi paṭhamajjhānādīhi vuṭṭhahitvā dutiyajjhānādīnaṃ adhigamassa paccayattā ‘‘vuṭṭhāna’’nti vuttaṃ. Ye pana ‘‘nirodhato phalasamāpattiyā vuṭṭhānanti pāḷi natthī’’ti vadanti. Te ‘‘nirodhā vuṭṭhahantassa nevasaññānāsaññāyatanaṃ phalasamāpattiyā anantarapaccayena paccayo’’ti imāya pāḷiyaṃ (paṭṭhā. 1.1.417) paṭisedhetabbā.
සීහනාදසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Sīhanādasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
මහාවග්‌ගවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Mahāvaggavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 10. සීහනාදසුත්‌තං • 10. Sīhanādasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 10. සීහනාදසුත්‌තවණ්‌ණනා • 10. Sīhanādasuttavaṇṇanā
