| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / มิลินฺทปญฺหปาฬิ • Milindapañhapāḷi |
๕. สีหวโคฺค
5. Sīhavaggo
๑. สีหงฺคปโญฺห
1. Sīhaṅgapañho
๑. ‘‘ภเนฺต นาคเสน, ‘สีหสฺส สตฺต องฺคานิ คเหตพฺพานี’ติ ยํ วเทสิ, กตมานิ ตานิ สตฺต องฺคานิ คเหตพฺพานี’’ติ? ‘‘ยถา, มหาราช, สีโห นาม เสตวิมลปริสุทฺธปณฺฑโร, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน เสตวิมลปริสุทฺธปณฺฑรจิเตฺตน พฺยปคตกุกฺกุเจฺจน ภวิตพฺพํฯ อิทํ, มหาราช, สีหสฺส ปฐมํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ
1. ‘‘Bhante nāgasena, ‘sīhassa satta aṅgāni gahetabbānī’ti yaṃ vadesi, katamāni tāni satta aṅgāni gahetabbānī’’ti? ‘‘Yathā, mahārāja, sīho nāma setavimalaparisuddhapaṇḍaro, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena setavimalaparisuddhapaṇḍaracittena byapagatakukkuccena bhavitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, sīhassa paṭhamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘ปุน จปรํ, มหาราช, สีโห จตุจรโณ วิกฺกนฺตจารี, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน จตุริทฺธิปาทจรเณน ภวิตพฺพํฯ อิทํ, มหาราช, สีหสฺส ทุติยํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, sīho catucaraṇo vikkantacārī, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena caturiddhipādacaraṇena bhavitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, sīhassa dutiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘ปุน จปรํ, มหาราช, สีโห อภิรูปรุจิรเกสรี, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน อภิรูปรุจิรสีลเกสรินา ภวิตพฺพํฯ อิทํ, มหาราช, สีหสฺส ตติยํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, sīho abhirūparucirakesarī, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena abhirūparucirasīlakesarinā bhavitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, sīhassa tatiyaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘ปุน จปรํ, มหาราช, สีโห ชีวิตปริยาทาเนปิ น กสฺสจิ โอนมติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน จีวรปิณฺฑปาตเสนาสนคิลานปจฺจยเภสชฺชปริกฺขารปริยาทาเนปิ น กสฺสจิ โอนมิตพฺพํฯ อิทํ, มหาราช, สีหสฺส จตุตฺถํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, sīho jīvitapariyādānepi na kassaci onamati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārapariyādānepi na kassaci onamitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, sīhassa catutthaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘ปุน จปรํ, มหาราช, สีโห สปทานภโกฺข ยสฺมิํ โอกาเส นิปตติ, ตเตฺถว ยาวทตฺถํ ภกฺขยติ, น วรมํสํ วิจินาติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน สปทานภเกฺขน ภวิตพฺพํ, น กุลานิ วิจินิตพฺพานิ, น ปุพฺพเคหํ หิตฺวา กุลานิ อุปสงฺกมิตพฺพานิ, น โภชนํ วิจินิตพฺพํ, ยสฺมิํ โอกาเส กพฬํ อาทียติ, ตสฺมิํ เยว โอกาเส ภุญฺชิตพฺพํ สรีรยาปนตฺถํ 1, น วรโภชนํ วิจินิตพฺพํฯ อิทํ, มหาราช, สีหสฺส ปญฺจมํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, sīho sapadānabhakkho yasmiṃ okāse nipatati, tattheva yāvadatthaṃ bhakkhayati, na varamaṃsaṃ vicināti, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena sapadānabhakkhena bhavitabbaṃ, na kulāni vicinitabbāni, na pubbagehaṃ hitvā kulāni upasaṅkamitabbāni, na bhojanaṃ vicinitabbaṃ, yasmiṃ okāse kabaḷaṃ ādīyati, tasmiṃ yeva okāse bhuñjitabbaṃ sarīrayāpanatthaṃ 2, na varabhojanaṃ vicinitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, sīhassa pañcamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘ปุน จปรํ, มหาราช, สีโห อสนฺนิธิภโกฺข, สกิํ โคจรํ ภกฺขยิตฺวา น ปุน ตํ อุปคจฺฉติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน อสนฺนิธิการปริโภคินา ภวิตพฺพํฯ อิทํ, มหาราช, สีหสฺส ฉฎฺฐํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ
‘‘Puna caparaṃ, mahārāja, sīho asannidhibhakkho, sakiṃ gocaraṃ bhakkhayitvā na puna taṃ upagacchati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena asannidhikāraparibhoginā bhavitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, sīhassa chaṭṭhaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ.
‘‘ปุน จปรํ , มหาราช, สีโห โภชนํ อลทฺธา น ปริตสฺสติ, ลทฺธาปิ โภชนํ อคธิโต 3 อมุจฺฉิโต อนโชฺฌสโนฺน ปริภุญฺชติ, เอวเมว โข, มหาราช, โยคินา โยคาวจเรน โภชนํ อลทฺธา น ปริตสฺสิตพฺพํ, ลทฺธาปิ โภชนํ อคธิเตน อมุจฺฉิเตน อนโชฺฌสเนฺนน อาทีนวทสฺสาวินา นิสฺสรณปเญฺญน ปริภุญฺชิตพฺพํฯ อิทํ, มหาราช, สีหสฺส สตฺตมํ องฺคํ คเหตพฺพํฯ ภาสิตเมฺปตํ, มหาราช, ภควตา เทวาติเทเวน สํยุตฺตนิกายวเร เถรํ มหากสฺสปํ ปริกิตฺตยมาเนน –
‘‘Puna caparaṃ , mahārāja, sīho bhojanaṃ aladdhā na paritassati, laddhāpi bhojanaṃ agadhito 4 amucchito anajjhosanno paribhuñjati, evameva kho, mahārāja, yoginā yogāvacarena bhojanaṃ aladdhā na paritassitabbaṃ, laddhāpi bhojanaṃ agadhitena amucchitena anajjhosannena ādīnavadassāvinā nissaraṇapaññena paribhuñjitabbaṃ. Idaṃ, mahārāja, sīhassa sattamaṃ aṅgaṃ gahetabbaṃ. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā devātidevena saṃyuttanikāyavare theraṃ mahākassapaṃ parikittayamānena –
‘สนฺตุโฎฺฐยํ, ภิกฺขเว, กสฺสโป อิตรีตเรน ปิณฺฑปาเตน, อิตรีตรปิณฺฑปาตสนฺตุฎฺฐิยา จ วณฺณวาที, น จ ปิณฺฑปาตเหตุ อเนสนํ อปฺปติรูปํ อาปชฺชติ, อลทฺธา จ ปิณฺฑปาตํ น ปริตสฺสติ, ลทฺธา จ ปิณฺฑปาตํ อคธิโต อมุจฺฉิโต อนโชฺฌสโนฺน อาทีนวทสฺสาวี นิสฺสรณปโญฺญ ปริภุญฺชตี’’’ติฯ
‘Santuṭṭhoyaṃ, bhikkhave, kassapo itarītarena piṇḍapātena, itarītarapiṇḍapātasantuṭṭhiyā ca vaṇṇavādī, na ca piṇḍapātahetu anesanaṃ appatirūpaṃ āpajjati, aladdhā ca piṇḍapātaṃ na paritassati, laddhā ca piṇḍapātaṃ agadhito amucchito anajjhosanno ādīnavadassāvī nissaraṇapañño paribhuñjatī’’’ti.
สีหงฺคปโญฺห ปฐโมฯ
Sīhaṅgapañho paṭhamo.
Footnotes:
