Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಪದಾನ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Apadāna-aṭṭhakathā |
॥ ನಮೋ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ॥
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯೇ
Khuddakanikāye
ಅಪದಾನ-ಅಟ್ಠಕಥಾ
Apadāna-aṭṭhakathā
(ದುತಿಯೋ ಭಾಗೋ)
(Dutiyo bhāgo)
ಥೇರಾಪದಾನಂ
Therāpadānaṃ
೨. ಸೀಹಾಸನಿಯವಗ್ಗೋ
2. Sīhāsaniyavaggo
೧. ಸೀಹಾಸನದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ
1. Sīhāsanadāyakattheraapadānavaṇṇanā
ನಿಬ್ಬುತೇ ಲೋಕನಾಥಮ್ಹೀತಿಆದಿಕಂ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸೀಹಾಸನದಾಯಕತ್ಥೇರಸ್ಸ ಅಪದಾನಂ। ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿದ್ಧತ್ಥಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪನ್ನೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ, ಧರಮಾನೇ ಭಗವತಿ ದೇವಲೋಕೇ ವಸಿತ್ವಾ ನಿಬ್ಬುತೇ ಭಗವತಿ ಉಪ್ಪನ್ನತ್ತಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಭಗವತೋ ಸಾರೀರಿಕಚೇತಿಯಂ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಅಹೋ ಮೇ ಅಲಾಭಾ, ಭಗವತೋ ಧರಮಾನೇ ಕಾಲೇ ಅಸಮ್ಪತ್ತೋ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಚೇತಿಯೇ ಚಿತ್ತಂ ಪಸಾದೇತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಜಾತೋ ಸಬ್ಬರತನಮಯಂ ದೇವತಾನಿಮ್ಮಿತಸದಿಸಂ ಧಮ್ಮಾಸನೇ ಸೀಹಾಸನಂ ಕಾರೇತ್ವಾ ಜೀವಮಾನಕಬುದ್ಧಸ್ಸ ವಿಯ ಪೂಜೇಸಿ। ತಸ್ಸುಪರಿ ಗೇಹಮ್ಪಿ ದಿಬ್ಬವಿಮಾನಮಿವ ಕಾರೇಸಿ, ಪಾದಟ್ಠಪನಪಾದಪೀಠಮ್ಪಿ ಕಾರೇಸಿ। ಏವಂ ಯಾವಜೀವಂ ದೀಪಧೂಪಪುಪ್ಫಗನ್ಧಾದೀಹಿ ಅನೇಕವಿಧಂ ಪೂಜಂ ಕತ್ವಾ ತತೋ ಚುತೋ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಛ ಕಾಮಸಗ್ಗೇ ಅಪರಾಪರಂ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸೇಸು ಚಕ್ಕವತ್ತಿಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನೇಕಕ್ಖತ್ತುಂ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಸಙ್ಖ್ಯಾತಿಕ್ಕನ್ತಂ ಪದೇಸರಜ್ಜಸಮ್ಪತ್ತಿಞ್ಚ ಅನುಭವಿತ್ವಾ ಕಸ್ಸಪಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾಸನೇ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಸಮಣಧಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾ ಏತ್ಥನ್ತರೇ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಏಕಸ್ಮಿಂ ವಿಭವಸಮ್ಪನ್ನೇ ಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಸತ್ಥು ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ ಪಟಿಲದ್ಧಸದ್ಧೋ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ಲದ್ಧೂಪಸಮ್ಪದೋ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಘಟೇನ್ತೋ ವಾಯಮನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ।
Nibbutelokanāthamhītiādikaṃ āyasmato sīhāsanadāyakattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinanto siddhatthassa bhagavato kāle vibhavasampanne saddhāsampanne ekasmiṃ kule nibbatto, dharamāne bhagavati devaloke vasitvā nibbute bhagavati uppannattā viññutaṃ patto bhagavato sārīrikacetiyaṃ disvā ‘‘aho me alābhā, bhagavato dharamāne kāle asampatto’’ti cintetvā cetiye cittaṃ pasādetvā somanassajāto sabbaratanamayaṃ devatānimmitasadisaṃ dhammāsane sīhāsanaṃ kāretvā jīvamānakabuddhassa viya pūjesi. Tassupari gehampi dibbavimānamiva kāresi, pādaṭṭhapanapādapīṭhampi kāresi. Evaṃ yāvajīvaṃ dīpadhūpapupphagandhādīhi anekavidhaṃ pūjaṃ katvā tato cuto devaloke nibbatto cha kāmasagge aparāparaṃ dibbasampattiṃ anubhavitvā manussesu cakkavattisampattiṃ anekakkhattuṃ anubhavitvā saṅkhyātikkantaṃ padesarajjasampattiñca anubhavitvā kassapassa bhagavato sāsane pabbajitvā samaṇadhammaṃ katvā etthantare devamanussesu saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde ekasmiṃ vibhavasampanne kule nibbattitvā viññutaṃ patto satthu dhammadesanaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā laddhūpasampado kammaṭṭhānaṃ gahetvā ghaṭento vāyamanto nacirasseva arahattaṃ pāpuṇi.
೧. ಏವಂ ಪತ್ತಅರಹತ್ತಫಲೋ ಅತ್ತನೋ ಪುಬ್ಬಕಮ್ಮಂ ಸರಿತ್ವಾ ಸೋಮನಸ್ಸಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಪುಬ್ಬಚರಿತಾಪದಾನಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ ನಿಬ್ಬುತೇ ಲೋಕನಾಥಮ್ಹೀತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಲೋಕಸ್ಸ ನಾಥೋ ಪಧಾನೋತಿ ಲೋಕನಾಥೋ, ಲೋಕತ್ತಯಸಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಲೋಕನಾಥೇ ಸಿದ್ಧತ್ಥಮ್ಹಿ ನಿಬ್ಬುತೇತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ। ವಿತ್ಥಾರಿತೇ ಪಾವಚನೇತಿ ಪಾವಚನೇ ಪಿಟಕತ್ತಯೇ ವಿತ್ಥಾರಿತೇ ಪತ್ಥಟೇ ಪಾಕಟೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಬಾಹುಜಞ್ಞಮ್ಹಿ ಸಾಸನೇತಿ ಸಿಕ್ಖತ್ತಯಸಙ್ಗಹಿತೇ ಬುದ್ಧಸಾಸನೇ ಅನೇಕಸತಸಹಸ್ಸಕೋಟಿಖೀಣಾಸವಸಙ್ಖಾತೇಹಿ ಬಹುಜನೇಹಿ ಞಾತೇ ಅಧಿಗತೇತಿ ಅತ್ಥೋ।
1. Evaṃ pattaarahattaphalo attano pubbakammaṃ saritvā somanassaṃ uppādetvā pubbacaritāpadānaṃ pakāsento nibbute lokanāthamhītiādimāha. Tattha lokassa nātho padhānoti lokanātho, lokattayasāmīti attho. Lokanāthe siddhatthamhi nibbuteti sambandho. Vitthārite pāvacaneti pāvacane piṭakattaye vitthārite patthaṭe pākaṭeti attho. Bāhujaññamhi sāsaneti sikkhattayasaṅgahite buddhasāsane anekasatasahassakoṭikhīṇāsavasaṅkhātehi bahujanehi ñāte adhigateti attho.
೨-೩. ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಸುಮನೋತಿ ತದಾ ಅಹಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಧರಮಾನಕಾಲೇ ಅಸಮ್ಪತ್ತೋ ನಿಬ್ಬುತೇ ತಸ್ಮಿಂ ದೇವಲೋಕಾ ಚವಿತ್ವಾ ಮನುಸ್ಸಲೋಕಂ ಉಪಪನ್ನೋ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಾರೀರಿಕಧಾತುಚೇತಿಯಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತೋ ಸದ್ಧಾಸಮ್ಪಯುತ್ತಮನೋ ಸುನ್ದರಮನೋ ‘‘ಅಹೋ ಮಮಾಗಮನಂ ಸ್ವಾಗಮನ’’ನ್ತಿ ಸಞ್ಜಾತಪಸಾದಬಹುಮಾನೋ ‘‘ಮಯಾ ನಿಬ್ಬಾನಾಧಿಗಮಾಯ ಏಕಂ ಪುಞ್ಞಂ ಕಾತುಂ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಚಿನ್ತೇತ್ವಾ ಭಗವತೋ ಚೇತಿಯಸಮೀಪೇ ಭಗವನ್ತಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಹಿರಞ್ಞಸುವಣ್ಣರತನಾದೀಹಿ ಅಲಙ್ಕರಿತ್ವಾವ ಸೀಹಾಸನಂ ಅಕಾಸಿ। ತತ್ರ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ಪಾದಟ್ಠಪನತ್ಥಾಯ ಪಾದಪೀಠಞ್ಚ ಕಾರೇಸಿ। ಸೀಹಾಸನಸ್ಸ ಅತೇಮನತ್ಥಾಯ ತಸ್ಸುಪರಿ ಘರಞ್ಚ ಕಾರೇಸಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಸೀಹಾಸನಮಕಾಸಹಂ…ಪೇ॰… ಘರಂ ತತ್ಥ ಅಕಾಸಹ’’ನ್ತಿ। ತೇನ ಚಿತ್ತಪ್ಪಸಾದೇನಾತಿ ಧರಮಾನಸ್ಸ ವಿಯ ಭಗವತೋ ಸೀಹಾಸನಂ ಮಯಾ ಕತಂ, ತೇನ ಚಿತ್ತಪ್ಪಸಾದೇನ। ತುಸಿತಂ ಉಪಪಜ್ಜಹನ್ತಿ ತುಸಿತಭವನೇ ಉಪಪಜ್ಜಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ।
2-3.Pasannacitto sumanoti tadā ahaṃ buddhassa dharamānakāle asampatto nibbute tasmiṃ devalokā cavitvā manussalokaṃ upapanno tassa bhagavato sārīrikadhātucetiyaṃ disvā pasannacitto saddhāsampayuttamano sundaramano ‘‘aho mamāgamanaṃ svāgamana’’nti sañjātapasādabahumāno ‘‘mayā nibbānādhigamāya ekaṃ puññaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti cintetvā bhagavato cetiyasamīpe bhagavantaṃ uddissa hiraññasuvaṇṇaratanādīhi alaṅkaritvāva sīhāsanaṃ akāsi. Tatra nisinnassa pādaṭṭhapanatthāya pādapīṭhañca kāresi. Sīhāsanassa atemanatthāya tassupari gharañca kāresi. Tena vuttaṃ – ‘‘sīhāsanamakāsahaṃ…pe… gharaṃ tattha akāsaha’’nti. Tena cittappasādenāti dharamānassa viya bhagavato sīhāsanaṃ mayā kataṃ, tena cittappasādena. Tusitaṃ upapajjahanti tusitabhavane upapajjinti attho.
೪. ಆಯಾಮೇನ ಚತುಬ್ಬೀಸಾತಿ ತತ್ರುಪಪನ್ನಸ್ಸ ದೇವಭೂತಸ್ಸ ಸತೋ ಮಯ್ಹಂ ಸುಕತಂ ಪುಞ್ಞೇನ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತಂ ಪಾತುಭೂತಂ ಆಯಾಮೇನ ಉಚ್ಚತೋ ಚತುಬ್ಬೀಸಯೋಜನಂ ವಿತ್ಥಾರೇನ ತಿರಿಯತೋ ಚತುದ್ದಸಯೋಜನಂ ತಾವದೇವ ನಿಬ್ಬತ್ತಿಕ್ಖಣೇಯೇವ ಆಸಿ ಅಹೋಸೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವ।
4.Āyāmena catubbīsāti tatrupapannassa devabhūtassa sato mayhaṃ sukataṃ puññena nibbattitaṃ pātubhūtaṃ āyāmena uccato catubbīsayojanaṃ vitthārena tiriyato catuddasayojanaṃ tāvadeva nibbattikkhaṇeyeva āsi ahosīti attho. Sesaṃ suviññeyyameva.
೯. ಚತುನ್ನವುತೇ ಇತೋ ಕಪ್ಪೇತಿ ಇತೋ ಕಪ್ಪತೋ ಚತುನವುತೇ ಕಪ್ಪೇ ಯಂ ಕಮ್ಮಂ ಅಕರಿಂ ಅಕಾಸಿಂ, ತದಾ ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಪುಞ್ಞಬಲೇನ ಕಞ್ಚಿ ದುಗ್ಗತಿಂ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ, ನ ಅನುಭೂತಪುಬ್ಬಾ ಕಾಚಿ ದುಗ್ಗತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
9.Catunnavuteito kappeti ito kappato catunavute kappe yaṃ kammaṃ akariṃ akāsiṃ, tadā tato paṭṭhāya puññabalena kañci duggatiṃ nābhijānāmi, na anubhūtapubbā kāci duggatīti attho.
೧೦. ತೇಸತ್ತತಿಮ್ಹಿತೋ ಕಪ್ಪೇತಿ ಇತೋ ಕಪ್ಪತೋ ತೇಸತ್ತತಿಕಪ್ಪೇ। ಇನ್ದನಾಮಾ ತಯೋ ಜನಾತಿ ಇನ್ದನಾಮಕಾ ತಯೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿರಾಜಾನೋ ಏಕಸ್ಮಿಂ ಕಪ್ಪೇ ತೀಸು ಜಾತೀಸು ಇನ್ದೋ ನಾಮ ಚಕ್ಕವತ್ತೀ ರಾಜಾ ಅಹೋಸಿನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ದ್ವೇಸತ್ತತಿಮ್ಹಿತೋ ಕಪ್ಪೇತಿ ಇತೋ ದ್ವೇಸತ್ತತಿಕಪ್ಪೇ। ಸುಮನನಾಮಕಾ ತಯೋ ಜನಾ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಚಕ್ಕವತ್ತಿರಾಜಾನೋ ಅಹೇಸುಂ।
10.Tesattatimhito kappeti ito kappato tesattatikappe. Indanāmā tayo janāti indanāmakā tayo cakkavattirājāno ekasmiṃ kappe tīsu jātīsu indo nāma cakkavattī rājā ahosinti attho. Dvesattatimhitokappeti ito dvesattatikappe. Sumananāmakā tayo janā tikkhattuṃ cakkavattirājāno ahesuṃ.
೧೧. ಸಮಸತ್ತತಿತೋ ಕಪ್ಪೇತಿ ಇತೋ ಕಪ್ಪತೋ ಅನೂನಾಧಿಕೇ ಸತ್ತತಿಮೇ ಕಪ್ಪೇ ವರುಣನಾಮಕಾ ವರುಣೋ ಚಕ್ಕವತ್ತೀತಿ ಏವಂನಾಮಕಾ ತಯೋ ಚಕ್ಕವತ್ತಿರಾಜಾನೋ ಚಕ್ಕರತನಸಮ್ಪನ್ನಾ ಚತುದೀಪಮ್ಹಿ ಇಸ್ಸರಾ ಅಹೇಸುನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸೇಸಂ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವಾತಿ।
11.Samasattatito kappeti ito kappato anūnādhike sattatime kappe varuṇanāmakā varuṇo cakkavattīti evaṃnāmakā tayo cakkavattirājāno cakkaratanasampannā catudīpamhi issarā ahesunti attho. Sesaṃ suviññeyyamevāti.
ಸೀಹಾಸನದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನವಣ್ಣನಾ ಸಮತ್ತಾ।
Sīhāsanadāyakattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಅಪದಾನಪಾಳಿ • Apadānapāḷi / ೧. ಸೀಹಾಸನದಾಯಕತ್ಥೇರಅಪದಾನಂ • 1. Sīhāsanadāyakattheraapadānaṃ