| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya |
៤. សីហសេនាបតិសុត្តំ
4. Sīhasenāpatisuttaṃ
៥៧. ឯវំ មេ សុតំ – ឯកំ សមយំ ភគវា វេសាលិយំ វិហរតិ មហាវនេ កូដាគារសាលាយំ។ អថ ខោ សីហោ សេនាបតិ យេន ភគវា តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ភគវន្តំ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ សីហោ សេនាបតិ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘សក្កា នុ ខោ, ភន្តេ, សន្ទិដ្ឋិកំ ទានផលំ បញ្ញាបេតុ’’ន្តិ?
57. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā vesāliyaṃ viharati mahāvane kūṭāgārasālāyaṃ. Atha kho sīho senāpati yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho sīho senāpati bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sakkā nu kho, bhante, sandiṭṭhikaṃ dānaphalaṃ paññāpetu’’nti?
‘‘តេន ហិ, សីហ, តញ្ញេវេត្ថ បដិបុច្ឆិស្សាមិ, យថា តេ ខមេយ្យ តថា នំ ព្យាករេយ្យាសិ។ តំ កិំ មញ្ញសិ, សីហ, ឥធ ទ្វេ បុរិសា – ឯកោ បុរិសោ អស្សទ្ធោ មច្ឆរី កទរិយោ បរិភាសកោ, ឯកោ បុរិសោ សទ្ធោ ទានបតិ អនុប្បទានរតោ។ តំ កិំ មញ្ញសិ, សីហ, កំ នុ ខោ 1 អរហន្តោ បឋមំ អនុកម្បន្តា អនុកម្បេយ្យុំ – ‘យោ វា សោ បុរិសោ អស្សទ្ធោ មច្ឆរី កទរិយោ បរិភាសកោ, យោ វា សោ បុរិសោ សទ្ធោ ទានបតិ អនុប្បទានរតោ’’’តិ?
‘‘Tena hi, sīha, taññevettha paṭipucchissāmi, yathā te khameyya tathā naṃ byākareyyāsi. Taṃ kiṃ maññasi, sīha, idha dve purisā – eko puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, eko puriso saddho dānapati anuppadānarato. Taṃ kiṃ maññasi, sīha, kaṃ nu kho 2 arahanto paṭhamaṃ anukampantā anukampeyyuṃ – ‘yo vā so puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, yo vā so puriso saddho dānapati anuppadānarato’’’ti?
‘‘យោ សោ, ភន្តេ, បុរិសោ អស្សទ្ធោ មច្ឆរី កទរិយោ បរិភាសកោ, កិន្តំ 3 អរហន្តោ បឋមំ អនុកម្បន្តា អនុកម្បិស្សន្តិ! យោ ច ខោ សោ, ភន្តេ, បុរិសោ សទ្ធោ ទានបតិ អនុប្បទានរតោ តំយេវ អរហន្តោ បឋមំ អនុកម្បន្តា អនុកម្បេយ្យុំ’’។
‘‘Yo so, bhante, puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, kintaṃ 4 arahanto paṭhamaṃ anukampantā anukampissanti! Yo ca kho so, bhante, puriso saddho dānapati anuppadānarato taṃyeva arahanto paṭhamaṃ anukampantā anukampeyyuṃ’’.
‘‘តំ កិំ មញ្ញសិ, សីហ, កំ នុ ខោ អរហន្តោ បឋមំ ឧបសង្កមន្តា ឧបសង្កមេយ្យុំ – ‘យោ វា សោ បុរិសោ អស្សទ្ធោ មច្ឆរី កទរិយោ បរិភាសកោ, យោ វា សោ បុរិសោ សទ្ធោ ទានបតិ អនុប្បទានរតោ’’’តិ? ‘‘យោ សោ, ភន្តេ, បុរិសោ អស្សទ្ធោ មច្ឆរី កទរិយោ បរិភាសកោ, កិន្តំ អរហន្តោ បឋមំ ឧបសង្កមន្តា ឧបសង្កមិស្សន្តិ! យោ ច ខោ សោ, ភន្តេ, បុរិសោ សទ្ធោ ទានបតិ អនុប្បទានរតោ តំយេវ អរហន្តោ បឋមំ ឧបសង្កមន្តា ឧបសង្កមេយ្យុំ’’។
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, sīha, kaṃ nu kho arahanto paṭhamaṃ upasaṅkamantā upasaṅkameyyuṃ – ‘yo vā so puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, yo vā so puriso saddho dānapati anuppadānarato’’’ti? ‘‘Yo so, bhante, puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, kintaṃ arahanto paṭhamaṃ upasaṅkamantā upasaṅkamissanti! Yo ca kho so, bhante, puriso saddho dānapati anuppadānarato taṃyeva arahanto paṭhamaṃ upasaṅkamantā upasaṅkameyyuṃ’’.
‘‘តំ កិំ មញ្ញសិ, សីហ, កស្ស នុ ខោ អរហន្តោ បឋមំ បដិគ្គណ្ហន្តា បដិគ្គណ្ហេយ្យុំ – ‘យោ វា សោ បុរិសោ អស្សទ្ធោ មច្ឆរី កទរិយោ បរិភាសកោ, យោ វា សោ បុរិសោ សទ្ធោ ទានបតិ អនុប្បទានរតោ’’’តិ? ‘‘យោ សោ, ភន្តេ, បុរិសោ អស្សទ្ធោ មច្ឆរី កទរិយោ បរិភាសកោ, កិន្តំ តស្ស អរហន្តោ បឋមំ បដិគ្គណ្ហន្តា បដិគ្គណ្ហិស្សន្តិ! យោ ច ខោ សោ, ភន្តេ, បុរិសោ សទ្ធោ ទានបតិ អនុប្បទានរតោ តស្សេវ អរហន្តោ បឋមំ បដិគ្គណ្ហន្តា បដិគ្គណ្ហេយ្យុំ’’’។
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, sīha, kassa nu kho arahanto paṭhamaṃ paṭiggaṇhantā paṭiggaṇheyyuṃ – ‘yo vā so puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, yo vā so puriso saddho dānapati anuppadānarato’’’ti? ‘‘Yo so, bhante, puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, kintaṃ tassa arahanto paṭhamaṃ paṭiggaṇhantā paṭiggaṇhissanti! Yo ca kho so, bhante, puriso saddho dānapati anuppadānarato tasseva arahanto paṭhamaṃ paṭiggaṇhantā paṭiggaṇheyyuṃ’’’.
‘‘តំ កិំ មញ្ញសិ, សីហ, កស្ស នុ ខោ អរហន្តោ បឋមំ ធម្មំ ទេសេន្តា ទេសេយ្យុំ – ‘យោ វា សោ បុរិសោ អស្សទ្ធោ មច្ឆរី កទរិយោ បរិភាសកោ, យោ វា សោ បុរិសោ សទ្ធោ ទានបតិ អនុប្បទានរតោ’’’តិ? ‘‘យោ សោ, ភន្តេ, បុរិសោ អស្សទ្ធោ មច្ឆរី កទរិយោ បរិភាសកោ, កិន្តំ តស្ស អរហន្តោ បឋមំ ធម្មំ ទេសេន្តា ទេសេស្សន្តិ! យោ ច ខោ សោ, ភន្តេ, បុរិសោ សទ្ធោ ទានបតិ អនុប្បទានរតោ តស្សេវ អរហន្តោ បឋមំ ធម្មំ ទេសេន្តា ទេសេយ្យុំ’’ ។
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, sīha, kassa nu kho arahanto paṭhamaṃ dhammaṃ desentā deseyyuṃ – ‘yo vā so puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, yo vā so puriso saddho dānapati anuppadānarato’’’ti? ‘‘Yo so, bhante, puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, kintaṃ tassa arahanto paṭhamaṃ dhammaṃ desentā desessanti! Yo ca kho so, bhante, puriso saddho dānapati anuppadānarato tasseva arahanto paṭhamaṃ dhammaṃ desentā deseyyuṃ’’ .
‘‘តំ កិំ មញ្ញសិ, សីហ, កស្ស នុ ខោ កល្យាណោ កិត្តិសទ្ទោ អព្ភុគ្គច្ឆេយ្យ – ‘យោ វា សោ បុរិសោ អស្សទ្ធោ មច្ឆរី កទរិយោ បរិភាសកោ, យោ វា សោ បុរិសោ សទ្ធោ ទានបតិ អនុប្បទានរតោ’’’តិ? ‘‘យោ សោ, ភន្តេ, បុរិសោ អស្សទ្ធោ មច្ឆរី កទរិយោ បរិភាសកោ, កិន្តំ តស្ស កល្យាណោ កិត្តិសទ្ទោ អព្ភុគ្គច្ឆិស្សតិ! យោ ច ខោ សោ, ភន្តេ, បុរិសោ សទ្ធោ ទានបតិ អនុប្បទានរតោ តស្សេវ កល្យាណោ កិត្តិសទ្ទោ អព្ភុគ្គច្ឆេយ្យ’’។
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, sīha, kassa nu kho kalyāṇo kittisaddo abbhuggaccheyya – ‘yo vā so puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, yo vā so puriso saddho dānapati anuppadānarato’’’ti? ‘‘Yo so, bhante, puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, kintaṃ tassa kalyāṇo kittisaddo abbhuggacchissati! Yo ca kho so, bhante, puriso saddho dānapati anuppadānarato tasseva kalyāṇo kittisaddo abbhuggaccheyya’’.
‘‘តំ កិំ មញ្ញសិ, សីហ, កោ នុ ខោ យំយទេវ បរិសំ ឧបសង្កមេយ្យ, យទិ ខត្តិយបរិសំ យទិ ព្រាហ្មណបរិសំ យទិ គហបតិបរិសំ យទិ សមណបរិសំ វិសារទោ ឧបសង្កមេយ្យ អមង្កុភូតោ – ‘យោ វា សោ បុរិសោ អស្សទ្ធោ មច្ឆរី កទរិយោ បរិភាសកោ, យោ វា សោ បុរិសោ សទ្ធោ ទានបតិ អនុប្បទានរតោ’’’តិ? ‘‘យោ សោ, ភន្តេ, បុរិសោ អស្សទ្ធោ មច្ឆរី កទរិយោ បរិភាសកោ, កិំ សោ យំយទេវ បរិសំ ឧបសង្កមិស្សតិ, យទិ ខត្តិយបរិសំ យទិ ព្រាហ្មណបរិសំ យទិ គហបតិបរិសំ យទិ សមណបរិសំ វិសារទោ ឧបសង្កមិស្សតិ អមង្កុភូតោ! យោ ច ខោ សោ, ភន្តេ, បុរិសោ សទ្ធោ ទានបតិ អនុប្បទានរតោ សោ យំយទេវ បរិសំ ឧបសង្កមេយ្យ, យទិ ខត្តិយបរិសំ យទិ ព្រាហ្មណបរិសំ យទិ គហបតិបរិសំ យទិ សមណបរិសំ វិសារទោ ឧបសង្កមេយ្យ អមង្កុភូតោ’’។
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, sīha, ko nu kho yaṃyadeva parisaṃ upasaṅkameyya, yadi khattiyaparisaṃ yadi brāhmaṇaparisaṃ yadi gahapatiparisaṃ yadi samaṇaparisaṃ visārado upasaṅkameyya amaṅkubhūto – ‘yo vā so puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, yo vā so puriso saddho dānapati anuppadānarato’’’ti? ‘‘Yo so, bhante, puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, kiṃ so yaṃyadeva parisaṃ upasaṅkamissati, yadi khattiyaparisaṃ yadi brāhmaṇaparisaṃ yadi gahapatiparisaṃ yadi samaṇaparisaṃ visārado upasaṅkamissati amaṅkubhūto! Yo ca kho so, bhante, puriso saddho dānapati anuppadānarato so yaṃyadeva parisaṃ upasaṅkameyya, yadi khattiyaparisaṃ yadi brāhmaṇaparisaṃ yadi gahapatiparisaṃ yadi samaṇaparisaṃ visārado upasaṅkameyya amaṅkubhūto’’.
‘‘តំ កិំ មញ្ញសិ, សីហ, កោ នុ ខោ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំ សគ្គំ លោកំ ឧបបជ្ជេយ្យ – ‘យោ វា សោ បុរិសោ អស្សទ្ធោ មច្ឆរី កទរិយោ បរិភាសកោ, យោ វា សោ បុរិសោ សទ្ធោ ទានបតិ អនុប្បទានរតោ’’’តិ ? ‘‘យោ សោ, ភន្តេ, បុរិសោ អស្សទ្ធោ មច្ឆរី កទរិយោ បរិភាសកោ, កិំ សោ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំ សគ្គំ លោកំ ឧបបជ្ជិស្សតិ! យោ ច ខោ សោ, ភន្តេ, បុរិសោ សទ្ធោ ទានបតិ អនុប្បទានរតោ សោ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំ សគ្គំ លោកំ ឧបបជ្ជេយ្យ’’។
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, sīha, ko nu kho kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya – ‘yo vā so puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, yo vā so puriso saddho dānapati anuppadānarato’’’ti ? ‘‘Yo so, bhante, puriso assaddho maccharī kadariyo paribhāsako, kiṃ so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjissati! Yo ca kho so, bhante, puriso saddho dānapati anuppadānarato so kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjeyya’’.
‘‘យានិមានិ, ភន្តេ, ភគវតា សន្ទិដ្ឋិកានិ ទានផលានិ អក្ខាតានិ, នាហំ ឯត្ថ ភគវតោ សទ្ធាយ គច្ឆាមិ។ អហម្បិ ឯតានិ ជានាមិ។ អហំ, ភន្តេ, ទាយកោ ទានបតិ, មំ អរហន្តោ បឋមំ អនុកម្បន្តា អនុកម្បន្តិ។ អហំ, ភន្តេ, ទាយកោ ទានបតិ, មំ អរហន្តោ បឋមំ ឧបសង្កមន្តា ឧបសង្កមន្តិ។ អហំ, ភន្តេ, ទាយកោ ទានបតិ, មយ្ហំ អរហន្តោ បឋមំ បដិគ្គណ្ហន្តា បដិគ្គណ្ហន្តិ ។ អហំ, ភន្តេ, ទាយកោ ទានបតិ, មយ្ហំ អរហន្តោ បឋមំ ធម្មំ ទេសេន្តា ទេសេន្តិ។ អហំ, ភន្តេ, ទាយកោ ទានបតិ, មយ្ហំ កល្យាណោ កិត្តិសទ្ទោ អព្ភុគ្គតោ – ‘សីហោ សេនាបតិ ទាយកោ ការកោ សង្ឃុបដ្ឋាកោ’តិ ។ អហំ, ភន្តេ, ទាយកោ ទានបតិ យំយទេវ បរិសំ ឧបសង្កមាមិ, យទិ ខត្តិយបរិសំ…បេ.… យទិ សមណបរិសំ វិសារទោ ឧបសង្កមាមិ អមង្កុភូតោ។ យានិមានិ, ភន្តេ, ភគវតា សន្ទិដ្ឋិកានិ ទានផលានិ អក្ខាតានិ, នាហំ ឯត្ថ ភគវតោ សទ្ធាយ គច្ឆាមិ។ អហម្បិ ឯតានិ ជានាមិ។ យញ្ច ខោ មំ, ភន្តេ, ភគវា ឯវមាហ – ‘ទាយកោ, សីហ, ទានបតិ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំ សគ្គំ លោកំ ឧបបជ្ជតី’តិ ។ ឯតាហំ ន ជានាមិ, ឯត្ថ ច បនាហំ, ភគវតោ សទ្ធាយ គច្ឆាមី’’តិ។ ‘‘ឯវមេតំ, សីហ ; ឯវមេតំ, សីហ! ទាយកោ, សីហ, ទានបតិ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំ សគ្គំ លោកំ ឧបបជ្ជតី’’តិ។ ចតុត្ថំ។
‘‘Yānimāni, bhante, bhagavatā sandiṭṭhikāni dānaphalāni akkhātāni, nāhaṃ ettha bhagavato saddhāya gacchāmi. Ahampi etāni jānāmi. Ahaṃ, bhante, dāyako dānapati, maṃ arahanto paṭhamaṃ anukampantā anukampanti. Ahaṃ, bhante, dāyako dānapati, maṃ arahanto paṭhamaṃ upasaṅkamantā upasaṅkamanti. Ahaṃ, bhante, dāyako dānapati, mayhaṃ arahanto paṭhamaṃ paṭiggaṇhantā paṭiggaṇhanti . Ahaṃ, bhante, dāyako dānapati, mayhaṃ arahanto paṭhamaṃ dhammaṃ desentā desenti. Ahaṃ, bhante, dāyako dānapati, mayhaṃ kalyāṇo kittisaddo abbhuggato – ‘sīho senāpati dāyako kārako saṅghupaṭṭhāko’ti . Ahaṃ, bhante, dāyako dānapati yaṃyadeva parisaṃ upasaṅkamāmi, yadi khattiyaparisaṃ…pe… yadi samaṇaparisaṃ visārado upasaṅkamāmi amaṅkubhūto. Yānimāni, bhante, bhagavatā sandiṭṭhikāni dānaphalāni akkhātāni, nāhaṃ ettha bhagavato saddhāya gacchāmi. Ahampi etāni jānāmi. Yañca kho maṃ, bhante, bhagavā evamāha – ‘dāyako, sīha, dānapati kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjatī’ti . Etāhaṃ na jānāmi, ettha ca panāhaṃ, bhagavato saddhāya gacchāmī’’ti. ‘‘Evametaṃ, sīha ; evametaṃ, sīha! Dāyako, sīha, dānapati kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjatī’’ti. Catutthaṃ.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ៤. សីហសេនាបតិសុត្តវណ្ណនា • 4. Sīhasenāpatisuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ៤-៧. សីហសេនាបតិសុត្តាទិវណ្ណនា • 4-7. Sīhasenāpatisuttādivaṇṇanā
