Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മഹാവഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvagga-aṭṭhakathā |
സീഹസേനാപതിവത്ഥുആദികഥാ
Sīhasenāpativatthuādikathā
൨൯൦. ധമ്മസ്സ ച അനുധമ്മം ബ്യാകരോന്തീതി ഭഗവതാ വുത്തകാരണസ്സ അനുകാരണം കഥേന്തി. സഹധമ്മികോ വാദാനുവാദോതി അപരേഹി വുത്തകാരണേന സകാരണോ ഹുത്വാ തുമ്ഹാകം വാദോ വിഞ്ഞുഗരഹിതബ്ബം കാരണം കോചി അപ്പമത്തകോപി കിം ന ആഗച്ഛതി. ഇദം വുത്തം ഹോതി ‘‘കിം സബ്ബകാരേനാപി തുമ്ഹാകം വാദേ ഗാരയ്ഹകാരണം നത്ഥീ’’തി. അനബ്ഭക്ഖാതുകാമാതി അഭിഭവിത്വാ ന ആചിക്ഖിതുകാമാ.
290.Dhammassa ca anudhammaṃ byākarontīti bhagavatā vuttakāraṇassa anukāraṇaṃ kathenti. Sahadhammiko vādānuvādoti aparehi vuttakāraṇena sakāraṇo hutvā tumhākaṃ vādo viññugarahitabbaṃ kāraṇaṃ koci appamattakopi kiṃ na āgacchati. Idaṃ vuttaṃ hoti ‘‘kiṃ sabbakārenāpi tumhākaṃ vāde gārayhakāraṇaṃ natthī’’ti. Anabbhakkhātukāmāti abhibhavitvā na ācikkhitukāmā.
൨൯൩. അനുവിച്ചകാരന്തി അനുവിദിത്വാ ചിന്തേത്വാ തുലയിത്വാ കാതബ്ബം കരോഹീതി വുത്തം ഹോതി. ഞാതമനുസ്സാനന്തി ലോകേ പാകടാനം. സാധു ഹോതീതി സുന്ദരം ഹോതി. പടാകം പരിഹരേയ്യുന്തി പടാകം ഉക്ഖിപിത്വാ നഗരേ ഘോസന്താ ആഹിണ്ഡേയ്യും. കസ്മാ? ‘‘ഏവം നോ അമ്ഹാകം മഹന്തഭാവോ ഭവിസ്സതീ’’തി. ഓപാനഭൂതന്തി പടിയത്തഉദപാനോ വിയ ഠിതം. കുലന്തി നിവേസനം. ദാതബ്ബം മഞ്ഞേയ്യാസീതി മാ ഇമേസം ദേയ്യധമ്മം ഉപച്ഛിന്ദിത്ഥ, സമ്പത്താനഞ്ഹി ദാതബ്ബമേവാതി ഓവദതി. ഓകാരോതി അവകാരോ ലാമകഭാവോ. സാമുക്കംസികാതി അത്തനായേവ ഉദ്ധരിത്വാ ഗഹിതാ; അസാധാരണം അഞ്ഞേസന്തി അത്ഥോ. ഉദ്ദിസ്സ കതന്തി ഉദ്ദിസിത്വാ കതം.
293.Anuviccakāranti anuviditvā cintetvā tulayitvā kātabbaṃ karohīti vuttaṃ hoti. Ñātamanussānanti loke pākaṭānaṃ. Sādhu hotīti sundaraṃ hoti. Paṭākaṃ parihareyyunti paṭākaṃ ukkhipitvā nagare ghosantā āhiṇḍeyyuṃ. Kasmā? ‘‘Evaṃ no amhākaṃ mahantabhāvo bhavissatī’’ti. Opānabhūtanti paṭiyattaudapāno viya ṭhitaṃ. Kulanti nivesanaṃ. Dātabbaṃ maññeyyāsīti mā imesaṃ deyyadhammaṃ upacchindittha, sampattānañhi dātabbamevāti ovadati. Okāroti avakāro lāmakabhāvo. Sāmukkaṃsikāti attanāyeva uddharitvā gahitā; asādhāraṇaṃ aññesanti attho. Uddissa katanti uddisitvā kataṃ.
൨൯൪. പടിച്ചകമ്മന്തി അത്താനം പടിച്ച കതന്തി അത്ഥോ. അഥ വാ പടിച്ചകമ്മന്തി നിമിത്തകമ്മസ്സേതം അധിവചനം, തം പടിച്ചകമ്മം ഏത്ഥ അത്ഥീതി മംസമ്പി പടിച്ചകമ്മന്തി വുത്തം. യോ ഹി ഏവരൂപം മംസം പരിഭുഞ്ജതി, സോപി തസ്സ കമ്മസ്സ ദായാദോ ഹോതി, വധകസ്സ വിയ തസ്സാപി പാണഘാതകമ്മം ഹോതീതി അധിപ്പായോ . ജിരിദന്തിതി ജിരന്തി അബ്ഭാചിക്ഖന്താ ന ജിരന്തി, അബ്ഭക്ഖാനസ്സ അന്തം ന ഗച്ഛന്തീതി അത്ഥോ. തികോടിപരിസുദ്ധകഥാ സങ്ഘഭേദസിക്ഖാപദവണ്ണനായം വുത്താ.
294.Paṭiccakammanti attānaṃ paṭicca katanti attho. Atha vā paṭiccakammanti nimittakammassetaṃ adhivacanaṃ, taṃ paṭiccakammaṃ ettha atthīti maṃsampi paṭiccakammanti vuttaṃ. Yo hi evarūpaṃ maṃsaṃ paribhuñjati, sopi tassa kammassa dāyādo hoti, vadhakassa viya tassāpi pāṇaghātakammaṃ hotīti adhippāyo . Jiridantiti jiranti abbhācikkhantā na jiranti, abbhakkhānassa antaṃ na gacchantīti attho. Tikoṭiparisuddhakathā saṅghabhedasikkhāpadavaṇṇanāyaṃ vuttā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവഗ്ഗപാളി • Mahāvaggapāḷi / ൧൭൮. സീഹസേനാപതിവത്ഥു • 178. Sīhasenāpativatthu
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / സീഹസേനാപതിവത്ഥുകഥാവണ്ണനാ • Sīhasenāpativatthukathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / സീഹസേനാപതിവത്ഥുആദികഥാവണ്ണനാ • Sīhasenāpativatthuādikathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi / ൧൭൮. സീഹസേനാപതിവത്ഥുകഥാ • 178. Sīhasenāpativatthukathā