Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi

    ๑๗๘. สีหเสนาปติวตฺถุกถา

    178. Sīhasenāpativatthukathā

    ๒๙๐. ธมฺมสฺส จ อนุธมฺมนฺติ เอตฺถ ธมฺมสโทฺท การณโตฺถติ อาห ‘‘การณสฺส อนุการณ’’นฺติฯ ‘‘ปเรหี’’ติ ปทํ ‘‘วุตฺต’’อิติ ปเท กตฺตาฯ ‘‘วุตฺตการเณนา’’ติปทํ ‘‘สการโณ’’ติปเท กรณํฯ โกจิ อปฺปมตฺตโกปิ ตุมฺหากํ วาโทติ โยชนาฯ ‘‘วิญฺญูหี’’ติ ปทํ ‘‘ครหิตพฺพ’’อิติ ปเท กตฺตาฯ ‘‘ครหิตพฺพการณ’’นฺติ ปทํ ‘‘น อาคจฺฉตี’’ติ ปเท กมฺมํ ฯ อนพฺภกฺขาตุกามาติ เอตฺถ อภิตฺยูปสโคฺค อภิภวนโตฺถ อาปุโพฺพ ขาธาตุ ปกถนโตฺถติ อาห ‘‘อภิภวิตฺวา น อาจิกฺขิตุกามา’’ติฯ

    290.Dhammassa ca anudhammanti ettha dhammasaddo kāraṇatthoti āha ‘‘kāraṇassa anukāraṇa’’nti. ‘‘Parehī’’ti padaṃ ‘‘vutta’’iti pade kattā. ‘‘Vuttakāraṇenā’’tipadaṃ ‘‘sakāraṇo’’tipade karaṇaṃ. Koci appamattakopi tumhākaṃ vādoti yojanā. ‘‘Viññūhī’’ti padaṃ ‘‘garahitabba’’iti pade kattā. ‘‘Garahitabbakāraṇa’’nti padaṃ ‘‘na āgacchatī’’ti pade kammaṃ . Anabbhakkhātukāmāti ettha abhityūpasaggo abhibhavanattho āpubbo khādhātu pakathanatthoti āha ‘‘abhibhavitvā na ācikkhitukāmā’’ti.

    ๒๙๓. อนุวิจฺจการนฺติ เอตฺถ อนุวิจฺจสโทฺท วิจธาตุ ตฺวาปจฺจยโนฺตติ อาห ‘‘อนุวิจิตฺวา’’ติฯ ‘‘จิเนฺตตฺวา’’ติ อิมินา วิจธาตุยา ญาณตฺถํ ทเสฺสติฯ ‘‘กาตพฺพ’’นฺติ อิมินา กาตพฺพนฺติ การนฺติ วจนตฺถํ ทเสฺสติฯ ปฎากนฺติ ธชปฎากํฯ ‘‘อาหิเณฺฑยฺยุ’’นฺติ อิมินา ปริยาเยยฺยุนฺติ เอตฺถ ปริปุพฺพอาปุพฺพ ยาธาตุยา คตฺยตฺถํ ทเสฺสติฯ ปาฬิยํ ‘‘ปริหเรยฺยุ’’นฺติปิ ปาโฐฯ อาหิเณฺฑยฺยุนฺติ อาหิณฺฑนฺติฯ มุทฺธโช ตติยกฺขโร ฯ โอปานภูตนฺติ เอตฺถ โอปาโน วิย ภูโต โอปานภูโตติ อตฺถํ ทเสฺสโนฺต อาห ‘‘ปฎิยตฺตอุทปาโน วิย ฐิต’’นฺติฯ ‘‘อุทปาโน’’ติ อิมินา โอปานสโทฺท อุทปานโตฺถติ ทเสฺสติฯ อุทปาโน หิ สเพฺพ ชนา โอสริตฺวา ปิวนฺติ เอตฺถาติ โอปาโนติ วุจฺจติฯ อิเมสนฺติ นิคณฺฐานํฯ หีติ สจฺจํ, ยสฺมา วาฯ สมฺปตฺตานํ ทานํ ทาตพฺพเมว, ตสฺมา มา อุปจฺฉินฺทิตฺถาติ โยชนาฯ อุทฺทิสฺสาติ ตฺวาปจฺจยนฺตสโทฺท ‘‘กต’’นฺติ อุตฺตรปเทน สมาโสติ อาห ‘‘อุทฺทิสิตฺวา กต’’นฺติฯ เอเสว นโย ‘‘ปฎิจฺจกมฺม’’นฺติ เอตฺถาปิฯ

    293.Anuviccakāranti ettha anuviccasaddo vicadhātu tvāpaccayantoti āha ‘‘anuvicitvā’’ti. ‘‘Cintetvā’’ti iminā vicadhātuyā ñāṇatthaṃ dasseti. ‘‘Kātabba’’nti iminā kātabbanti kāranti vacanatthaṃ dasseti. Paṭākanti dhajapaṭākaṃ. ‘‘Āhiṇḍeyyu’’nti iminā pariyāyeyyunti ettha paripubbaāpubba yādhātuyā gatyatthaṃ dasseti. Pāḷiyaṃ ‘‘parihareyyu’’ntipi pāṭho. Āhiṇḍeyyunti āhiṇḍanti. Muddhajo tatiyakkharo . Opānabhūtanti ettha opāno viya bhūto opānabhūtoti atthaṃ dassento āha ‘‘paṭiyattaudapāno viya ṭhita’’nti. ‘‘Udapāno’’ti iminā opānasaddo udapānatthoti dasseti. Udapāno hi sabbe janā osaritvā pivanti etthāti opānoti vuccati. Imesanti nigaṇṭhānaṃ. ti saccaṃ, yasmā vā. Sampattānaṃ dānaṃ dātabbameva, tasmā mā upacchinditthāti yojanā. Uddissāti tvāpaccayantasaddo ‘‘kata’’nti uttarapadena samāsoti āha ‘‘uddisitvā kata’’nti. Eseva nayo ‘‘paṭiccakamma’’nti etthāpi.

    ๒๙๔. ปฎิจฺจกมฺมนฺติ เอตํ นามํ นิมิตฺตกมฺมสฺส อธิวจนนฺติ โยชนาฯ โยติ โย โกจิ ชโนฯ วธกสฺส ปาณฆาตกมฺมํ โหติ วิย, ตสฺสาปิ โหตีติ โยชนาฯ น ชีรนฺตีติ เอตฺถ ชรธาตุ คตฺยโตฺถติ อาห ‘‘น คจฺฉนฺตี’’ติฯ

    294. Paṭiccakammanti etaṃ nāmaṃ nimittakammassa adhivacananti yojanā. Yoti yo koci jano. Vadhakassa pāṇaghātakammaṃ hoti viya, tassāpi hotīti yojanā. Na jīrantīti ettha jaradhātu gatyatthoti āha ‘‘na gacchantī’’ti.







    Related texts:



    ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวคฺคปาฬิ • Mahāvaggapāḷi / ๑๗๘. สีหเสนาปติวตฺถุ • 178. Sīhasenāpativatthu

    อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวคฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvagga-aṭṭhakathā / สีหเสนาปติวตฺถุอาทิกถา • Sīhasenāpativatthuādikathā

    ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / สีหเสนาปติวตฺถุกถาวณฺณนา • Sīhasenāpativatthukathāvaṇṇanā

    ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / สีหเสนาปติวตฺถุอาทิกถาวณฺณนา • Sīhasenāpativatthuādikathāvaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact