| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya |
๖. สีหสุตฺตํ
6. Sīhasuttaṃ
๗๘. สาวตฺถินิทานํ ฯ ‘‘สีโห, ภิกฺขเว, มิคราชา สายนฺหสมยํ อาสยา นิกฺขมติ; อาสยา นิกฺขมิตฺวา วิชมฺภติ; วิชมฺภิตฺวา สมนฺตา จตุทฺทิสา อนุวิโลเกติ; สมนฺตา จตุทฺทิสา อนุวิโลเกตฺวา ติกฺขตฺตุํ สีหนาทํ นทติ; ติกฺขตฺตุํ สีหนาทํ นทิตฺวา โคจราย ปกฺกมติฯ เย หิ เกจิ, ภิกฺขเว, ติรจฺฉานคตา ปาณา สีหสฺส มิครโญฺญ นทโต สทฺทํ สุณนฺติ; เยภุเยฺยน ภยํ สํเวคํ สนฺตาสํ อาปชฺชนฺติ; พิลํ พิลาสยา ปวิสนฺติ; ทกํ ทกาสยา ปวิสนฺติ; วนํ วนาสยา ปวิสนฺติ; อากาสํ ปกฺขิโน ภชนฺติฯ เยปิ เต, ภิกฺขเว, รโญฺญ นาคา คามนิคมราชธานีสุ, ทเฬฺหหิ วรเตฺตหิ พทฺธา, เตปิ ตานิ พนฺธนานิ สญฺฉินฺทิตฺวา สมฺปทาเลตฺวา ภีตา มุตฺตกรีสํ จชมานา 1, เยน วา เตน วา ปลายนฺติฯ เอวํ มหิทฺธิโก โข, ภิกฺขเว, สีโห มิคราชา ติรจฺฉานคตานํ ปาณานํ, เอวํ มเหสโกฺข, เอวํ มหานุภาโว’’ฯ
78. Sāvatthinidānaṃ . ‘‘Sīho, bhikkhave, migarājā sāyanhasamayaṃ āsayā nikkhamati; āsayā nikkhamitvā vijambhati; vijambhitvā samantā catuddisā anuviloketi; samantā catuddisā anuviloketvā tikkhattuṃ sīhanādaṃ nadati; tikkhattuṃ sīhanādaṃ naditvā gocarāya pakkamati. Ye hi keci, bhikkhave, tiracchānagatā pāṇā sīhassa migarañño nadato saddaṃ suṇanti; yebhuyyena bhayaṃ saṃvegaṃ santāsaṃ āpajjanti; bilaṃ bilāsayā pavisanti; dakaṃ dakāsayā pavisanti; vanaṃ vanāsayā pavisanti; ākāsaṃ pakkhino bhajanti. Yepi te, bhikkhave, rañño nāgā gāmanigamarājadhānīsu, daḷhehi varattehi baddhā, tepi tāni bandhanāni sañchinditvā sampadāletvā bhītā muttakarīsaṃ cajamānā 2, yena vā tena vā palāyanti. Evaṃ mahiddhiko kho, bhikkhave, sīho migarājā tiracchānagatānaṃ pāṇānaṃ, evaṃ mahesakkho, evaṃ mahānubhāvo’’.
‘‘เอวเมว โข, ภิกฺขเว, ยทา ตถาคโต โลเก อุปฺปชฺชติ อรหํ สมฺมาสมฺพุโทฺธ วิชฺชาจรณสมฺปโนฺน สุคโต โลกวิทู อนุตฺตโร ปุริสทมฺมสารถิ สตฺถา เทวมนุสฺสานํ พุโทฺธ ภควาฯ โส ธมฺมํ เทเสติ – ‘อิติ รูปํ, อิติ รูปสฺส สมุทโย, อิติ รูปสฺส อตฺถงฺคโม; อิติ เวทนา… อิติ สญฺญา… อิติ สงฺขารา… อิติ วิญฺญาณํ, อิติ วิญฺญาณสฺส สมุทโย, อิติ วิญฺญาณสฺส อตฺถงฺคโม’ติฯ เยปิ เต, ภิกฺขเว, เทวา ทีฆายุกา วณฺณวโนฺต สุขพหุลา อุเจฺจสุ วิมาเนสุ จิรฎฺฐิติกา เตปิ ตถาคตสฺส ธมฺมเทสนํ สุตฺวา เยภุเยฺยน ภยํ สํเวคํ สนฺตาสํ อาปชฺชนฺติ – ‘อนิจฺจาว กิร, โภ, มยํ สมานา นิจฺจมฺหาติ อมญฺญิมฺหฯ อทฺธุวาว กิร, โภ, มยํ สมานา ธุวมฺหาติ อมญฺญิมฺหฯ อสสฺสตาว กิร, โภ, มยํ สมานา สสฺสตมฺหาติ อมญฺญิมฺหฯ มยมฺปิ กิร, โภ, อนิจฺจา อทฺธุวา อสสฺสตา สกฺกายปริยาปนฺนา’ติฯ เอวํ มหิทฺธิโก โข, ภิกฺขเว, ตถาคโต สเทวกสฺส โลกสฺส, เอวํ มเหสโกฺข, เอวํ มหานุภาโว’’ติฯ อิทมโวจ ภควา…เป.… เอตทโวจ สตฺถา –
‘‘Evameva kho, bhikkhave, yadā tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā. So dhammaṃ deseti – ‘iti rūpaṃ, iti rūpassa samudayo, iti rūpassa atthaṅgamo; iti vedanā… iti saññā… iti saṅkhārā… iti viññāṇaṃ, iti viññāṇassa samudayo, iti viññāṇassa atthaṅgamo’ti. Yepi te, bhikkhave, devā dīghāyukā vaṇṇavanto sukhabahulā uccesu vimānesu ciraṭṭhitikā tepi tathāgatassa dhammadesanaṃ sutvā yebhuyyena bhayaṃ saṃvegaṃ santāsaṃ āpajjanti – ‘aniccāva kira, bho, mayaṃ samānā niccamhāti amaññimha. Addhuvāva kira, bho, mayaṃ samānā dhuvamhāti amaññimha. Asassatāva kira, bho, mayaṃ samānā sassatamhāti amaññimha. Mayampi kira, bho, aniccā addhuvā asassatā sakkāyapariyāpannā’ti. Evaṃ mahiddhiko kho, bhikkhave, tathāgato sadevakassa lokassa, evaṃ mahesakkho, evaṃ mahānubhāvo’’ti. Idamavoca bhagavā…pe… etadavoca satthā –
‘‘ยทา พุโทฺธ อภิญฺญาย, ธมฺมจกฺกํ ปวตฺตยิ;
‘‘Yadā buddho abhiññāya, dhammacakkaṃ pavattayi;
สเทวกสฺส โลกสฺส, สตฺถา อปฺปฎิปุคฺคโลฯ
Sadevakassa lokassa, satthā appaṭipuggalo.
‘‘สกฺกายญฺจ นิโรธญฺจ, สกฺกายสฺส จ สมฺภวํ;
‘‘Sakkāyañca nirodhañca, sakkāyassa ca sambhavaṃ;
อริยญฺจฎฺฐงฺคิกํ มคฺคํ, ทุกฺขูปสมคามินํฯ
Ariyañcaṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ, dukkhūpasamagāminaṃ.
‘‘เยปิ ทีฆายุกา เทวา, วณฺณวโนฺต ยสสฺสิโน;
‘‘Yepi dīghāyukā devā, vaṇṇavanto yasassino;
ภีตา สนฺตาสมาปาทุํ, สีหเสฺสวิตเร มิคาฯ
Bhītā santāsamāpāduṃ, sīhassevitare migā.
อวีติวตฺตา สกฺกายํ, อนิจฺจา กิร โภ มยํ;
Avītivattā sakkāyaṃ, aniccā kira bho mayaṃ;
สุตฺวา อรหโต วากฺยํ, วิปฺปมุตฺตสฺส ตาทิโน’’ติฯ ฉฎฺฐํ;
Sutvā arahato vākyaṃ, vippamuttassa tādino’’ti. chaṭṭhaṃ;
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๖. สีหสุตฺตวณฺณนา • 6. Sīhasuttavaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๖. สีหสุตฺตวณฺณนา • 6. Sīhasuttavaṇṇanā
