| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
೬. ಸೀಹಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
6. Sīhasuttavaṇṇanā
೭೮. ಛಟ್ಠೇ ಸೀಹೋತಿ ಚತ್ತಾರೋ ಸೀಹಾ – ತಿಣಸೀಹೋ, ಕಾಳಸೀಹೋ, ಪಣ್ಡುಸೀಹೋ, ಕೇಸರಸೀಹೋತಿ। ತೇಸು ತಿಣಸೀಹೋ ಕಪೋತವಣ್ಣಗಾವಿಸದಿಸೋ ತಿಣಭಕ್ಖೋ ಚ ಹೋತಿ। ಕಾಳಸೀಹೋ ಕಾಳಗಾವಿಸದಿಸೋ ತಿಣಭಕ್ಖೋಯೇವ। ಪಣ್ಡುಸೀಹೋ ಪಣ್ಡುಪಲಾಸವಣ್ಣಗಾವಿಸದಿಸೋ ಮಂಸಭಕ್ಖೋ। ಕೇಸರಸೀಹೋ ಲಾಖಾರಸಪರಿಕಮ್ಮಕತೇನೇವ ಮುಖೇನ ಅಗ್ಗನಙ್ಗುಟ್ಠೇನ ಚತೂಹಿ ಚ ಪಾದಪರಿಯನ್ತೇಹಿ ಸಮನ್ನಾಗತೋ, ಮತ್ಥಕತೋಪಿಸ್ಸ ಪಟ್ಠಾಯ ಲಾಖಾತೂಲಿಕಾಯ ಕತ್ವಾ ವಿಯ ತಿಸ್ಸೋ ರಾಜಿಯೋ ಪಿಟ್ಠಿಮಜ್ಝೇನ ಗನ್ತ್ವಾ ಅನ್ತರಸತ್ಥಿಮ್ಹಿ ದಕ್ಖಿಣಾವತ್ತಾ ಹುತ್ವಾ ಠಿತಾ, ಖನ್ಧೇ ಪನಸ್ಸ ಸತಸಹಸ್ಸಗ್ಘನಿಕಕಮ್ಬಲಪರಿಕ್ಖೇಪೋ ವಿಯ ಕೇಸರಭಾರೋ ಹೋತಿ, ಅವಸೇಸಟ್ಠಾನಂ ಪರಿಸುದ್ಧಂ ಸಾಲಿಪಿಟ್ಠಸಙ್ಖಚುಣ್ಣಪಿಚುವಣ್ಣಂ ಹೋತಿ। ಇಮೇಸು ಚತೂಸು ಸೀಹೇಸು ಅಯಂ ಕೇಸರಸೀಹೋ ಇಧ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ।
78. Chaṭṭhe sīhoti cattāro sīhā – tiṇasīho, kāḷasīho, paṇḍusīho, kesarasīhoti. Tesu tiṇasīho kapotavaṇṇagāvisadiso tiṇabhakkho ca hoti. Kāḷasīho kāḷagāvisadiso tiṇabhakkhoyeva. Paṇḍusīho paṇḍupalāsavaṇṇagāvisadiso maṃsabhakkho. Kesarasīho lākhārasaparikammakateneva mukhena agganaṅguṭṭhena catūhi ca pādapariyantehi samannāgato, matthakatopissa paṭṭhāya lākhātūlikāya katvā viya tisso rājiyo piṭṭhimajjhena gantvā antarasatthimhi dakkhiṇāvattā hutvā ṭhitā, khandhe panassa satasahassagghanikakambalaparikkhepo viya kesarabhāro hoti, avasesaṭṭhānaṃ parisuddhaṃ sālipiṭṭhasaṅkhacuṇṇapicuvaṇṇaṃ hoti. Imesu catūsu sīhesu ayaṃ kesarasīho idha adhippeto.
ಮಿಗರಾಜಾತಿ ಮಿಗಗಣಸ್ಸ ರಾಜಾ। ಆಸಯಾತಿ ವಸನಟ್ಠಾನತೋ ಸುವಣ್ಣಗುಹತೋ ವಾ ರಜತಮಣಿಫಲಿಕಮನೋಸಿಲಾಗುಹತೋ ವಾ ನಿಕ್ಖಮತೀತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ನಿಕ್ಖಮಮಾನೋ ಪನೇಸ ಚತೂಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ನಿಕ್ಖಮತಿ ಅನ್ಧಕಾರಪೀಳಿತೋ ವಾ ಆಲೋಕತ್ಥಾಯ, ಉಚ್ಚಾರಪಸ್ಸಾವಪೀಳಿತೋ ವಾ ತೇಸಂ ವಿಸ್ಸಜ್ಜನತ್ಥಾಯ, ಜಿಘಚ್ಛಾಪೀಳಿತೋ ವಾ ಗೋಚರತ್ಥಾಯ, ಸಮ್ಭವಪೀಳಿತೋ ವಾ ಅಸ್ಸದ್ಧಮ್ಮಪಟಿಸೇವನತ್ಥಾಯ। ಇಧ ಪನ ಗೋಚರತ್ಥಾಯ ನಿಕ್ಖನ್ತೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತೋ।
Migarājāti migagaṇassa rājā. Āsayāti vasanaṭṭhānato suvaṇṇaguhato vā rajatamaṇiphalikamanosilāguhato vā nikkhamatīti vuttaṃ hoti. Nikkhamamāno panesa catūhi kāraṇehi nikkhamati andhakārapīḷito vā ālokatthāya, uccārapassāvapīḷito vā tesaṃ vissajjanatthāya, jighacchāpīḷito vā gocaratthāya, sambhavapīḷito vā assaddhammapaṭisevanatthāya. Idha pana gocaratthāya nikkhantoti adhippeto.
ವಿಜಮ್ಭತೀತಿ ಸುವಣ್ಣತಲೇ ವಾ ರಜತಮಣಿಫಲಿಕಮನೋಸಿಲಾತಲಾನಂ ವಾ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ದ್ವೇ ಪಚ್ಛಿಮಪಾದೇ ಸಮಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಪುರಿಮಪಾದೇ ಪುರತೋ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ಸರೀರಸ್ಸ ಪಚ್ಛಾಭಾಗಂ ಆಕಡ್ಢಿತ್ವಾ ಪುರಿಮಭಾಗಂ ಅಭಿಹರಿತ್ವಾ ಪಿಟ್ಠಿಂ ನಾಮೇತ್ವಾ ಗೀವಂ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅಸನಿಸದ್ದಂ ಕರೋನ್ತೋ ವಿಯ ನಾಸಪುಟಾನಿ ಪೋಥೇತ್ವಾ ಸರೀರಲಗ್ಗಂ ರಜಂ ವಿಧುನನ್ತೋ ವಿಜಮ್ಭತಿ। ವಿಜಮ್ಭನಭೂಮಿಯಞ್ಚ ಪನ ತರುಣವಚ್ಛಕೋ ವಿಯ ಅಪರಾಪರಂ ಜವತಿ। ಜವತೋ ಪನಸ್ಸ ಸರೀರಂ ಅನ್ಧಕಾರೇ ಪರಿಬ್ಭಮನ್ತಂ ಅಲಾತಂ ವಿಯ ಖಾಯತಿ।
Vijambhatīti suvaṇṇatale vā rajatamaṇiphalikamanosilātalānaṃ vā aññatarasmiṃ dve pacchimapāde samaṃ patiṭṭhāpetvā purimapāde purato pasāretvā sarīrassa pacchābhāgaṃ ākaḍḍhitvā purimabhāgaṃ abhiharitvā piṭṭhiṃ nāmetvā gīvaṃ ukkhipitvā asanisaddaṃ karonto viya nāsapuṭāni pothetvā sarīralaggaṃ rajaṃ vidhunanto vijambhati. Vijambhanabhūmiyañca pana taruṇavacchako viya aparāparaṃ javati. Javato panassa sarīraṃ andhakāre paribbhamantaṃ alātaṃ viya khāyati.
ಅನುವಿಲೋಕೇತೀತಿ ಕಸ್ಮಾ ಅನುವಿಲೋಕೇತಿ? ಪರಾನುದ್ದಯತಾಯ। ತಸ್ಮಿಂ ಕಿರ ಸೀಹನಾದಂ ನದನ್ತೇ ಪಪಾತಾವಾಟಾದೀಸು ವಿಸಮಟ್ಠಾನೇಸು ಚರನ್ತಾ ಹತ್ಥಿಗೋಕಣ್ಣಮಹಿಂಸಾದಯೋ ಪಾಣಾ ಪಪಾತೇಪಿ ಆವಾಟೇಪಿ ಪತನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಅನುದ್ದಯಾಯ ಅನುವಿಲೋಕೇತಿ। ಕಿಂ ಪನಸ್ಸ ಲುದ್ದಕಮ್ಮಸ್ಸ ಪರಮಂಸಖಾದಿನೋ ಅನುದ್ದಯಾ ನಾಮ ಅತ್ಥೀತಿ? ಆಮ ಅತ್ಥಿ। ತಥಾ ಹೇಸ ‘‘ಕಿಂ ಮೇ ಬಹೂಹಿ ಘಾತಿತೇಹೀ’’ತಿ? ಅತ್ತನೋ ಗೋಚರತ್ಥಾಯಪಿ ಖುದ್ದಕೇ ಪಾಣೇ ನ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಏವಂ ಅನುದ್ದಯಂ ಕರೋತಿ। ವುತ್ತಮ್ಪಿಚೇತಂ – ‘‘ಮಾಹಂ ಖೋ ಖುದ್ದಕೇ ಪಾಣೇ ವಿಸಮಗತೇ ಸಙ್ಘಾತಂ ಆಪಾದೇಸಿ’’ನ್ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೧೦.೨೧)।
Anuviloketīti kasmā anuviloketi? Parānuddayatāya. Tasmiṃ kira sīhanādaṃ nadante papātāvāṭādīsu visamaṭṭhānesu carantā hatthigokaṇṇamahiṃsādayo pāṇā papātepi āvāṭepi patanti, tesaṃ anuddayāya anuviloketi. Kiṃ panassa luddakammassa paramaṃsakhādino anuddayā nāma atthīti? Āma atthi. Tathā hesa ‘‘kiṃ me bahūhi ghātitehī’’ti? Attano gocaratthāyapi khuddake pāṇe na gaṇhāti, evaṃ anuddayaṃ karoti. Vuttampicetaṃ – ‘‘māhaṃ kho khuddake pāṇe visamagate saṅghātaṃ āpādesi’’nti (a. ni. 10.21).
ಸೀಹನಾದಂ ನದತೀತಿ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ತಾವ ಅಭೀತನಾದಂ ನದತಿ। ಏವಞ್ಚ ಪನಸ್ಸ ವಿಜಮ್ಭನಭೂಮಿಯಂ ಠತ್ವಾ ನದನ್ತಸ್ಸ ಸದ್ದೋ ಸಮನ್ತಾ ತಿಯೋಜನಪದೇಸಂ ಏಕನಿನ್ನಾದಂ ಕರೋತಿ, ತಮಸ್ಸ ನಿನ್ನಾದಂ ಸುತ್ವಾ ತಿಯೋಜನಬ್ಭನ್ತರಗತಾ ದ್ವಿಪದಚತುಪ್ಪದಗಣಾ ಯಥಾಠಾನೇ ಠಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋನ್ತಿ। ಗೋಚರಾಯ ಪಕ್ಕಮತೀತಿ ಆಹಾರತ್ಥಾಯ ಗಚ್ಛತಿ। ಕಥಂ? ಸೋ ಹಿ ವಿಜಮ್ಭನಭೂಮಿಯಂ ಠತ್ವಾ ದಕ್ಖಿಣತೋ ವಾ ವಾಮತೋ ವಾ ಉಪ್ಪತನ್ತೋ ಉಸಭಮತ್ತಂ ಠಾನಂ ಗಣ್ಹಾತಿ, ಉದ್ಧಂ ಉಪ್ಪತನ್ತೋ ಚತ್ತಾರಿಪಿ ಅಟ್ಠಪಿ ಉಸಭಾನಿ ಉಪ್ಪತತಿ, ಸಮಟ್ಠಾನೇ ಉಜುಕಂ ಪಕ್ಖನ್ದನ್ತೋ ಸೋಳಸಉಸಭಮತ್ತಮ್ಪಿ ವೀಸತಿಉಸಭಮತ್ತಮ್ಪಿ ಠಾನಂ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ, ಥಲಾ ವಾ ಪಬ್ಬತಾ ವಾ ಪಕ್ಖನ್ದನ್ತೋ ಸಟ್ಠಿಉಸಭಮತ್ತಮ್ಪಿ ಅಸೀತಿಉಸಭಮತ್ತಮ್ಪಿ ಠಾನಂ ಪಕ್ಖನ್ದತಿ, ಅನ್ತರಾಮಗ್ಗೇ ರುಕ್ಖಂ ವಾ ಪಬ್ಬತಂ ವಾ ದಿಸ್ವಾ ತಂ ಪರಿಹರನ್ತೋ ವಾಮತೋ ವಾ ದಕ್ಖಿಣತೋ ವಾ, ಉಸಭಮತ್ತಮ್ಪಿ ಅಪಕ್ಕಮತಿ। ತತಿಯಂ ಪನ ಸೀಹನಾದಂ ನದಿತ್ವಾ ತೇನೇವ ಸದ್ಧಿಂ ತಿಯೋಜನೇ ಠಾನೇ ಪಞ್ಞಾಯತಿ। ತಿಯೋಜನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಠಿತೋ ಅತ್ತನೋವ ನಾದಸ್ಸ ಅನುನಾದಂ ಸುಣಾತಿ। ಏವಂ ಸೀಘೇನ ಜವೇನ ಪಕ್ಕಮತೀತಿ।
Sīhanādaṃ nadatīti tikkhattuṃ tāva abhītanādaṃ nadati. Evañca panassa vijambhanabhūmiyaṃ ṭhatvā nadantassa saddo samantā tiyojanapadesaṃ ekaninnādaṃ karoti, tamassa ninnādaṃ sutvā tiyojanabbhantaragatā dvipadacatuppadagaṇā yathāṭhāne ṭhātuṃ na sakkonti. Gocarāya pakkamatīti āhāratthāya gacchati. Kathaṃ? So hi vijambhanabhūmiyaṃ ṭhatvā dakkhiṇato vā vāmato vā uppatanto usabhamattaṃ ṭhānaṃ gaṇhāti, uddhaṃ uppatanto cattāripi aṭṭhapi usabhāni uppatati, samaṭṭhāne ujukaṃ pakkhandanto soḷasausabhamattampi vīsatiusabhamattampi ṭhānaṃ pakkhandati, thalā vā pabbatā vā pakkhandanto saṭṭhiusabhamattampi asītiusabhamattampi ṭhānaṃ pakkhandati, antarāmagge rukkhaṃ vā pabbataṃ vā disvā taṃ pariharanto vāmato vā dakkhiṇato vā, usabhamattampi apakkamati. Tatiyaṃ pana sīhanādaṃ naditvā teneva saddhiṃ tiyojane ṭhāne paññāyati. Tiyojanaṃ gantvā nivattitvā ṭhito attanova nādassa anunādaṃ suṇāti. Evaṃ sīghena javena pakkamatīti.
ಯೇಭುಯ್ಯೇನಾತಿ ಪಾಯೇನ। ಭಯಂ ಸಂವೇಗಂ ಸನ್ತಾಸನ್ತಿ ಸಬ್ಬಂ ಚಿತ್ತುತ್ರಾಸಸ್ಸೇವ ನಾಮಂ। ಸೀಹಸ್ಸ ಹಿ ಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ ಬಹೂ ಸತ್ತಾ ಭಾಯನ್ತಿ, ಅಪ್ಪಕಾ ನ ಭಾಯನ್ತಿ। ಕೇ ಪನ ತೇತಿ? ಸಮಸೀಹೋ ಹತ್ಥಾಜಾನೀಯೋ ಅಸ್ಸಾಜಾನೀಯೋ ಉಸಭಾಜಾನೀಯೋ ಪುರಿಸಾಜಾನೀಯೋ ಖೀಣಾಸವೋತಿ। ಕಸ್ಮಾ ಪನೇತೇ ನ ಭಾಯನ್ತೀತಿ? ಸಮಸೀಹೋ ನಾಮ ‘‘ಜಾತಿಗೋತ್ತಕುಲಸೂರಭಾವೇಹಿ ಸಮಾನೋಸ್ಮೀ’’ತಿ ನ ಭಾಯತಿ, ಹತ್ಥಾಜಾನೀಯಾದಯೋ ಅತ್ತನೋ ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿಬಲವತಾಯ ನ ಭಾಯನ್ತಿ, ಖೀಣಾಸವೋ ಸಕ್ಕಾಯದಿಟ್ಠಿಪಹೀನತ್ತಾ ನ ಭಾಯತಿ।
Yebhuyyenāti pāyena. Bhayaṃ saṃvegaṃ santāsanti sabbaṃ cittutrāsasseva nāmaṃ. Sīhassa hi saddaṃ sutvā bahū sattā bhāyanti, appakā na bhāyanti. Ke pana teti? Samasīho hatthājānīyo assājānīyo usabhājānīyo purisājānīyo khīṇāsavoti. Kasmā panete na bhāyantīti? Samasīho nāma ‘‘jātigottakulasūrabhāvehi samānosmī’’ti na bhāyati, hatthājānīyādayo attano sakkāyadiṭṭhibalavatāya na bhāyanti, khīṇāsavo sakkāyadiṭṭhipahīnattā na bhāyati.
ಬಿಲಾಸಯಾತಿ ಬಿಲೇ ಸಯನ್ತಾ ಬಿಲವಾಸಿನೋ ಅಹಿನಕುಲಗೋಧಾದಯೋ। ದಕಾಸಯಾತಿ ಉದಕವಾಸಿನೋ ಮಚ್ಛಕಚ್ಛಪಾದಯೋ। ವನಾಸಯಾತಿ ವನವಾಸಿನೋ ಹತ್ಥಿಅಸ್ಸಗೋಕಣ್ಣಮಿಗಾದಯೋ। ಪವಿಸನ್ತೀತಿ ‘‘ಇದಾನಿ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಗಣ್ಹಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಮಗ್ಗಂ ಓಲೋಕೇನ್ತಾವ ಪವಿಸನ್ತಿ। ದಳ್ಹೇಹೀತಿ ಥಿರೇಹಿ। ವರತ್ತೇಹೀತಿ ಚಮ್ಮರಜ್ಜೂಹಿ। ಮಹಿದ್ಧಿಕೋತಿಆದೀಸು ವಿಜಮ್ಭನಭೂಮಿಯಂ ಠತ್ವಾ ದಕ್ಖಿಣಪಸ್ಸಾದೀಹಿ ಉಸಭಮತ್ತಂ, ಉಜುಕಂ ವೀಸತಿಉಸಭಮತ್ತಾದಿಲಙ್ಘನವಸೇನ ಮಹಿದ್ಧಿಕತಾ, ಸೇಸಮಿಗಾನಂ ಅಧಿಪತಿಭಾವೇನ ಮಹೇಸಕ್ಖತಾ, ಸಮನ್ತಾ ತಿಯೋಜನೇ ಸದ್ದಂ ಸುತ್ವಾ ಪಲಾಯನ್ತಾನಂ ವಸೇನ ಮಹಾನುಭಾವತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
Bilāsayāti bile sayantā bilavāsino ahinakulagodhādayo. Dakāsayāti udakavāsino macchakacchapādayo. Vanāsayāti vanavāsino hatthiassagokaṇṇamigādayo. Pavisantīti ‘‘idāni āgantvā gaṇhissatī’’ti maggaṃ olokentāva pavisanti. Daḷhehīti thirehi. Varattehīti cammarajjūhi. Mahiddhikotiādīsu vijambhanabhūmiyaṃ ṭhatvā dakkhiṇapassādīhi usabhamattaṃ, ujukaṃ vīsatiusabhamattādilaṅghanavasena mahiddhikatā, sesamigānaṃ adhipatibhāvena mahesakkhatā, samantā tiyojane saddaṃ sutvā palāyantānaṃ vasena mahānubhāvatā veditabbā.
ಏವಮೇವ ಖೋತಿ ಭಗವಾ ತೇಸು ತೇಸು ಸುತ್ತೇಸು ತಥಾ ತಥಾ ಅತ್ತಾನಂ ಕಥೇಸಿ। ‘‘ಸೀಹೋತಿ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನಂ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸಾ’’ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೫.೯೯; ೧೦.೨೧) ಇಮಸ್ಮಿಂ ತಾವ ಸುತ್ತೇ ಸೀಹಸದಿಸಂ ಅತ್ತಾನಂ ಕಥೇಸಿ। ‘‘ಭಿಸಕ್ಕೋ ಸಲ್ಲಕತ್ತೋತಿ ಖೋ, ಸುನಕ್ಖತ್ತ, ತಥಾಗತಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನ’’ನ್ತಿ (ಮ॰ ನಿ॰ ೩.೬೫) ಇಮಸ್ಮಿಂ ವೇಜ್ಜಸದಿಸಂ। ‘‘ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಥಾಗತಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನ’’ನ್ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೮.೮೫) ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸದಿಸಂ। ‘‘ಪುರಿಸೋ ಮಗ್ಗಕುಸಲೋತಿ ಖೋ, ತಿಸ್ಸ, ತಥಾಗತಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನ’’ನ್ತಿ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೩.೮೪) ಇಮಸ್ಮಿಂ ಮಗ್ಗದೇಸಕಪುರಿಸಸದಿಸಂ। ‘‘ರಾಜಾಹಮಸ್ಮಿ ಸೇಲಾ’’ತಿ (ಸು॰ ನಿ॰ ೫೫೯) ಇಮಸ್ಮಿಂ ರಾಜಸದಿಸಂ। ‘‘ಸೀಹೋತಿ ಖೋ ತಥಾಗತಸ್ಸೇತಂ ಅಧಿವಚನ’’ನ್ತಿ (ಅ॰ ನಿ॰ ೫.೯೯; ೧೦.೨೧) ಇಮಸ್ಮಿಂ ಪನ ಸುತ್ತೇ ಸೀಹಸದಿಸಮೇವ ಕತ್ವಾ ಅತ್ತಾನಂ ಕಥೇನ್ತೋ ಏವಮಾಹ।
Evamevakhoti bhagavā tesu tesu suttesu tathā tathā attānaṃ kathesi. ‘‘Sīhoti kho, bhikkhave, tathāgatassetaṃ adhivacanaṃ arahato sammāsambuddhassā’’ti (a. ni. 5.99; 10.21) imasmiṃ tāva sutte sīhasadisaṃ attānaṃ kathesi. ‘‘Bhisakko sallakattoti kho, sunakkhatta, tathāgatassetaṃ adhivacana’’nti (ma. ni. 3.65) imasmiṃ vejjasadisaṃ. ‘‘Brāhmaṇoti, bhikkhave, tathāgatassetaṃ adhivacana’’nti (a. ni. 8.85) imasmiṃ brāhmaṇasadisaṃ. ‘‘Puriso maggakusaloti kho, tissa, tathāgatassetaṃ adhivacana’’nti (saṃ. ni. 3.84) imasmiṃ maggadesakapurisasadisaṃ. ‘‘Rājāhamasmi selā’’ti (su. ni. 559) imasmiṃ rājasadisaṃ. ‘‘Sīhoti kho tathāgatassetaṃ adhivacana’’nti (a. ni. 5.99; 10.21) imasmiṃ pana sutte sīhasadisameva katvā attānaṃ kathento evamāha.
ತತ್ರಾಯಂ ಸದಿಸತಾ – ಸೀಹಸ್ಸ ಕಞ್ಚನಗುಹಾದೀಸು ವಸನಕಾಲೋ ವಿಯ ಹಿ ತಥಾಗತಸ್ಸ ದೀಪಙ್ಕರಪಾದಮೂಲೇ ಕತಾಭಿನೀಹಾರಸ್ಸ ಅಪರಿಮಿತಕಾಲಂ ಪಾರಮಿಯೋ ಪೂರೇತ್ವಾ ಪಚ್ಛಿಮಭವೇ ಪಟಿಸನ್ಧಿಗ್ಗಹಣೇನ ಚೇವ ಮಾತುಕುಚ್ಛಿತೋ ನಿಕ್ಖಮನೇನ ಚ ದಸಸಹಸ್ಸಿಲೋಕಧಾತುಂ ಕಮ್ಪೇತ್ವಾ ವುದ್ಧಿಮನ್ವಾಯ ದಿಬ್ಬಸಮ್ಪತ್ತಿಸದಿಸಂ ಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ಅನುಭವಮಾನಸ್ಸ ತೀಸು ಪಾಸಾದೇಸು ನಿವಾಸಕಾಲೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಸೀಹಸ್ಸ ಕಞ್ಚನಗುಹಾದಿತೋ ನಿಕ್ಖನ್ತಕಾಲೋ ವಿಯ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಏಕೂನತಿಂಸೇ ಸಂವಚ್ಛರೇ ವಿವಟೇನ ದ್ವಾರೇನ ಕಣ್ಡಕಂ ಆರುಯ್ಹ ಛನ್ನಸಹಾಯಸ್ಸ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ತೀಣಿ ರಜ್ಜಾನಿ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಅನೋಮಾನದೀತೀರೇ ಬ್ರಹ್ಮುನಾ ದಿನ್ನಾನಿ ಕಾಸಾಯಾನಿ ಪರಿದಹಿತ್ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತಸ್ಸ ಸತ್ತಮೇ ದಿವಸೇ ರಾಜಗಹಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತತ್ಥ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಪಣ್ಡವಗಿರಿಪಬ್ಭಾರೇ ಕತಭತ್ತಕಿಚ್ಚಸ್ಸ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬೋಧಿಂ ಪತ್ವಾ, ಪಠಮಮೇವ ಮಗಧರಟ್ಠಂ ಆಗಮನತ್ಥಾಯ ಯಾವ ರಞ್ಞೋ ಪಟಿಞ್ಞಾದಾನಕಾಲೋ।
Tatrāyaṃ sadisatā – sīhassa kañcanaguhādīsu vasanakālo viya hi tathāgatassa dīpaṅkarapādamūle katābhinīhārassa aparimitakālaṃ pāramiyo pūretvā pacchimabhave paṭisandhiggahaṇena ceva mātukucchito nikkhamanena ca dasasahassilokadhātuṃ kampetvā vuddhimanvāya dibbasampattisadisaṃ sampattiṃ anubhavamānassa tīsu pāsādesu nivāsakālo daṭṭhabbo. Sīhassa kañcanaguhādito nikkhantakālo viya tathāgatassa ekūnatiṃse saṃvacchare vivaṭena dvārena kaṇḍakaṃ āruyha channasahāyassa nikkhamitvā tīṇi rajjāni atikkamitvā anomānadītīre brahmunā dinnāni kāsāyāni paridahitvā pabbajitassa sattame divase rājagahaṃ gantvā tattha piṇḍāya caritvā paṇḍavagiripabbhāre katabhattakiccassa sammāsambodhiṃ patvā, paṭhamameva magadharaṭṭhaṃ āgamanatthāya yāva rañño paṭiññādānakālo.
ಸೀಹಸ್ಸ ವಿಜಮ್ಭನಕಾಲೋ ವಿಯ ತಥಾಗತಸ್ಸ ದಿನ್ನಪಟಿಞ್ಞಸ್ಸ ಆಳಾರಕಾಲಾಮಉಪಸಙ್ಕಮನಂ ಆದಿಂ ಕತ್ವಾ ಯಾವ ಸುಜಾತಾಯ ದಿನ್ನಪಾಯಾಸಸ್ಸ ಏಕೂನಪಣ್ಣಾಸಾಯ ಪಿಣ್ಡೇಹಿ ಪರಿಭುತ್ತಕಾಲೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಸೀಹಸ್ಸ ಕೇಸರವಿಧುನನಂ ವಿಯ ಸಾಯನ್ಹಸಮಯೇ ಸೋತ್ತಿಯೇನ ದಿನ್ನಾ ಅಟ್ಠ ತಿಣಮುಟ್ಠಿಯೋ ಗಹೇತ್ವಾ ದಸಸಹಸ್ಸಚಕ್ಕವಾಳದೇವತಾಹಿ ಥೋಮಿಯಮಾನಸ್ಸ ಗನ್ಧಾದೀಹಿ ಪೂಜಿಯಮಾನಸ್ಸ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಬೋಧಿಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಬೋಧಿಮಣ್ಡಂ ಆರುಯ್ಹ ಚುದ್ದಸಹತ್ಥುಬ್ಬೇಧೇ ಠಾನೇ ತಿಣಸನ್ಥರಂ ಸನ್ಥರಿತ್ವಾ ಚತುರಙ್ಗವೀರಿಯಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಯ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ತಂಖಣಂಯೇವ ಮಾರಬಲಂ ವಿಧಮಿತ್ವಾ ತೀಸು ಯಾಮೇಸು ತಿಸ್ಸೋ ವಿಜ್ಜಾ ವಿಸೋಧೇತ್ವಾ ಅನುಲೋಮಪಟಿಲೋಮಂ ಪಟಿಚ್ಚಸಮುಪ್ಪಾದಮಹಾಸಮುದ್ದಂ ಯಮಕಞಾಣಮನ್ಥನೇನ ಮನ್ಥೇನ್ತಸ್ಸ ಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣೇ ಪಟಿವಿದ್ಧೇ ತದನುಭಾವೇನ ದಸಸಹಸ್ಸಿಲೋಕಧಾತುಕಮ್ಪನಂ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Sīhassa vijambhanakālo viya tathāgatassa dinnapaṭiññassa āḷārakālāmaupasaṅkamanaṃ ādiṃ katvā yāva sujātāya dinnapāyāsassa ekūnapaṇṇāsāya piṇḍehi paribhuttakālo veditabbo. Sīhassa kesaravidhunanaṃ viya sāyanhasamaye sottiyena dinnā aṭṭha tiṇamuṭṭhiyo gahetvā dasasahassacakkavāḷadevatāhi thomiyamānassa gandhādīhi pūjiyamānassa tikkhattuṃ bodhiṃ padakkhiṇaṃ katvā bodhimaṇḍaṃ āruyha cuddasahatthubbedhe ṭhāne tiṇasantharaṃ santharitvā caturaṅgavīriyaṃ adhiṭṭhāya nisinnassa taṃkhaṇaṃyeva mārabalaṃ vidhamitvā tīsu yāmesu tisso vijjā visodhetvā anulomapaṭilomaṃ paṭiccasamuppādamahāsamuddaṃ yamakañāṇamanthanena manthentassa sabbaññutaññāṇe paṭividdhe tadanubhāvena dasasahassilokadhātukampanaṃ veditabbaṃ.
ಸೀಹಸ್ಸ ಚತುದ್ದಿಸಾವಿಲೋಕನಂ ವಿಯ ಪಟಿವಿದ್ಧಸಬ್ಬಞ್ಞುತಞ್ಞಾಣಸ್ಸ ಸತ್ತಸತ್ತಾಹಂ ಬೋಧಿಮಣ್ಡೇ ವಿಹರಿತ್ವಾ ಪರಿಭುತ್ತಮಧುಪಿಣ್ಡಿಕಾಹಾರಸ್ಸ ಅಜಪಾಲನಿಗ್ರೋಧಮೂಲೇ ಮಹಾಬ್ರಹ್ಮುನೋ ಧಮ್ಮದೇಸನಾಯಾಚನಂ ಪಟಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ತತ್ಥ ವಿಹರನ್ತಸ್ಸ ಏಕಾದಸಮೇ ದಿವಸೇ ‘‘ಸ್ವೇ ಆಸಾಳ್ಹಿಪುಣ್ಣಮಾ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಪಚ್ಚೂಸಸಮಯೇ ‘‘ಕಸ್ಸ ನು ಖೋ ಅಹಂ ಪಠಮಂ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಯ್ಯ’’ನ್ತಿ? ಆಳಾರುದಕಾನಂ ಕಾಲಙ್ಕತಭಾವಂ ಞತ್ವಾ ಧಮ್ಮದೇಸನತ್ಥಾಯ ಪಞ್ಚವಗ್ಗಿಯಾನಂ ಓಲೋಕನಂ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಸೀಹಸ್ಸ ಗೋಚರತ್ಥಾಯ ತಿಯೋಜನಂ ಗಮನಕಾಲೋ ವಿಯ ಅತ್ತನೋ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ‘‘ಪಞ್ಚವಗ್ಗಿಯಾನಂ ಧಮ್ಮಚಕ್ಕಂ ಪವತ್ತೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತೇ ಅಜಪಾಲನಿಗ್ರೋಧತೋ ವುಟ್ಠಿತಸ್ಸ ಅಟ್ಠಾರಸಯೋಜನಮಗ್ಗಂ ಗಮನಕಾಲೋ।
Sīhassa catuddisāvilokanaṃ viya paṭividdhasabbaññutaññāṇassa sattasattāhaṃ bodhimaṇḍe viharitvā paribhuttamadhupiṇḍikāhārassa ajapālanigrodhamūle mahābrahmuno dhammadesanāyācanaṃ paṭiggahetvā tattha viharantassa ekādasame divase ‘‘sve āsāḷhipuṇṇamā bhavissatī’’ti paccūsasamaye ‘‘kassa nu kho ahaṃ paṭhamaṃ dhammaṃ deseyya’’nti? Āḷārudakānaṃ kālaṅkatabhāvaṃ ñatvā dhammadesanatthāya pañcavaggiyānaṃ olokanaṃ daṭṭhabbaṃ. Sīhassa gocaratthāya tiyojanaṃ gamanakālo viya attano pattacīvaramādāya ‘‘pañcavaggiyānaṃ dhammacakkaṃ pavattessāmī’’ti pacchābhatte ajapālanigrodhato vuṭṭhitassa aṭṭhārasayojanamaggaṃ gamanakālo.
ಸೀಹನಾದಕಾಲೋ ವಿಯ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಅಟ್ಠಾರಸಯೋಜನಮಗ್ಗಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಞ್ಚವಗ್ಗಿಯೇ ಸಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಅಚಲಪಲ್ಲಙ್ಕೇ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ದಸಹಿ ಚಕ್ಕವಾಳಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಸನ್ನಿಪತಿತೇನ ದೇವಗಣೇನ ಪರಿವುತಸ್ಸ ‘‘ದ್ವೇಮೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನ್ತಾ ಪಬ್ಬಜಿತೇನ ನ ಸೇವಿತಬ್ಬಾ’’ತಿಆದಿನಾ (ಸಂ॰ ನಿ॰ ೫.೧೦೮೧; ಮಹಾವ॰ ೧೩) ನಯೇನ ಧಮ್ಮಚಕ್ಕಪ್ಪವತ್ತನಕಾಲೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಇಮಸ್ಮಿಞ್ಚ ಪನ ಪದೇ ದೇಸಿಯಮಾನೇ ತಥಾಗತಸೀಹಸ್ಸ ಧಮ್ಮಘೋಸೋ ಹೇಟ್ಠಾ ಅವೀಚಿಂ ಉಪರಿ ಭವಗ್ಗಂ ಗಹೇತ್ವಾ ದಸಸಹಸ್ಸಿಲೋಕಧಾತುಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇಸಿ। ಸೀಹಸ್ಸ ಸದ್ದೇನ ಖುದ್ದಕಪಾಣಾನಂ ಸನ್ತಾಸಂ ಆಪಜ್ಜನಕಾಲೋ ವಿಯ ತಥಾಗತಸ್ಸ ತೀಣಿ ಲಕ್ಖಣಾನಿ ದೀಪೇತ್ವಾ ಚತ್ತಾರಿ ಸಚ್ಚಾನಿ ಸೋಳಸಹಾಕಾರೇಹಿ ಸಟ್ಠಿಯಾ ಚ ನಯಸಹಸ್ಸೇಹಿ ವಿಭಜಿತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ಕಥೇನ್ತಸ್ಸ ದೀಘಾಯುಕದೇವತಾನಂ ಞಾಣಸನ್ತಾಸಸ್ಸ ಉಪ್ಪತ್ತಿಕಾಲೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।
Sīhanādakālo viya tathāgatassa aṭṭhārasayojanamaggaṃ gantvā pañcavaggiye saññāpetvā acalapallaṅke nisinnassa dasahi cakkavāḷasahassehi sannipatitena devagaṇena parivutassa ‘‘dveme, bhikkhave, antā pabbajitena na sevitabbā’’tiādinā (saṃ. ni. 5.1081; mahāva. 13) nayena dhammacakkappavattanakālo veditabbo. Imasmiñca pana pade desiyamāne tathāgatasīhassa dhammaghoso heṭṭhā avīciṃ upari bhavaggaṃ gahetvā dasasahassilokadhātuṃ paṭicchādesi. Sīhassa saddena khuddakapāṇānaṃ santāsaṃ āpajjanakālo viya tathāgatassa tīṇi lakkhaṇāni dīpetvā cattāri saccāni soḷasahākārehi saṭṭhiyā ca nayasahassehi vibhajitvā dhammaṃ kathentassa dīghāyukadevatānaṃ ñāṇasantāsassa uppattikālo veditabbo.
ಯದಾತಿ ಯಸ್ಮಿಂ ಕಾಲೇ। ತಥಾಗತೋತಿ ಅಟ್ಠಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಭಗವಾ ತಥಾಗತೋ – ತಥಾ ಆಗತೋತಿ ತಥಾಗತೋ, ತಥಾ ಗತೋತಿ ತಥಾಗತೋ, ತಥಲಕ್ಖಣಂ ಆಗತೋತಿ ತಥಾಗತೋ, ತಥಧಮ್ಮೇ ಯಾಥಾವತೋ ಅಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧೋತಿ ತಥಾಗತೋ, ತಥದಸ್ಸಿತಾಯ ತಥಾಗತೋ, ತಥಾವಾದಿತಾಯ ತಥಾಗತೋ, ತಥಾಕಾರಿತಾಯ ತಥಾಗತೋ। ಅಭಿಭವನಟ್ಠೇನ ತಥಾಗತೋತಿ। ತೇಸಂ ವಿತ್ಥಾರೋ ಬ್ರಹ್ಮಜಾಲವಣ್ಣನಾಯಮ್ಪಿ (ದೀ॰ ನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧.೭) ಮೂಲಪರಿಯಾಯವಣ್ಣನಾಯಮ್ಪಿ (ಮ॰ ನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧.೧೨) ವುತ್ತೋಯೇವ। ಲೋಕೇತಿ ಸತ್ತಲೋಕೇ। ಉಪ್ಪಜ್ಜತೀತಿ ಅಭಿನೀಹಾರತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಬೋಧಿಪಲ್ಲಙ್ಕಾ ವಾ ಅರಹತ್ತಮಗ್ಗಞಾಣಾ ವಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ನಾಮ , ಅರಹತ್ತಫಲೇ ಪನ ಪತ್ತೇ ಉಪ್ಪನ್ನೋ ನಾಮ। ಅರಹಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೋತಿಆದೀನಿ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ ಬುದ್ಧಾನುಸ್ಸತಿನಿದ್ದೇಸೇ ವಿತ್ಥಾರಿತಾನಿ।
Yadāti yasmiṃ kāle. Tathāgatoti aṭṭhahi kāraṇehi bhagavā tathāgato – tathā āgatoti tathāgato, tathā gatoti tathāgato, tathalakkhaṇaṃ āgatoti tathāgato, tathadhamme yāthāvato abhisambuddhoti tathāgato, tathadassitāya tathāgato, tathāvāditāya tathāgato, tathākāritāya tathāgato. Abhibhavanaṭṭhena tathāgatoti. Tesaṃ vitthāro brahmajālavaṇṇanāyampi (dī. ni. aṭṭha. 1.7) mūlapariyāyavaṇṇanāyampi (ma. ni. aṭṭha. 1.12) vuttoyeva. Loketi sattaloke. Uppajjatīti abhinīhārato paṭṭhāya yāva bodhipallaṅkā vā arahattamaggañāṇā vā uppajjati nāma , arahattaphale pana patte uppanno nāma. Arahaṃ sammāsambuddhotiādīni visuddhimagge buddhānussatiniddese vitthāritāni.
ಇತಿ ರೂಪನ್ತಿ ಇದಂ ರೂಪಂ ಏತ್ತಕಂ ರೂಪಂ, ನ ಇತೋ ಭಿಯ್ಯೋ ರೂಪಂ ಅತ್ಥೀತಿ। ಏತ್ತಾವತಾ ಸಭಾವತೋ ಸರಸತೋ ಪರಿಯನ್ತತೋ ಪರಿಚ್ಛೇದತೋ ಪರಿಚ್ಛಿನ್ದನತೋ ಯಾವತಾ ಚತ್ತಾರೋ ಚ ಮಹಾಭೂತಾ ಚತುನ್ನಞ್ಚ ಮಹಾಭೂತಾನಂ ಉಪಾದಾಯರೂಪಂ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ದಸ್ಸಿತಂ ಹೋತಿ। ಇತಿ ರೂಪಸ್ಸ ಸಮುದಯೋತಿ ಅಯಂ ರೂಪಸ್ಸ ಸಮುದಯೋ ನಾಮ। ಏತ್ತಾವತಾ ಹಿ ‘‘ಆಹಾರಸಮುದಯೋ ರೂಪಸಮುದಯೋ’’ತಿಆದಿ ಸಬ್ಬಂ ದಸ್ಸಿತಂ ಹೋತಿ। ಇತಿ ರೂಪಸ್ಸ ಅತ್ಥಙ್ಗಮೋತಿ ಅಯಂ ರೂಪಸ್ಸ ಅತ್ಥಙ್ಗಮೋ। ಇಮಿನಾಪಿ ‘‘ಆಹಾರನಿರೋಧಾ ರೂಪನಿರೋಧೋ’’ತಿಆದಿ ಸಬ್ಬಂ ದಸ್ಸಿತಂ ಹೋತಿ। ಇತಿ ವೇದನಾತಿಆದೀಸುಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।
Iti rūpanti idaṃ rūpaṃ ettakaṃ rūpaṃ, na ito bhiyyo rūpaṃ atthīti. Ettāvatā sabhāvato sarasato pariyantato paricchedato paricchindanato yāvatā cattāro ca mahābhūtā catunnañca mahābhūtānaṃ upādāyarūpaṃ, taṃ sabbaṃ dassitaṃ hoti. Iti rūpassa samudayoti ayaṃ rūpassa samudayo nāma. Ettāvatā hi ‘‘āhārasamudayo rūpasamudayo’’tiādi sabbaṃ dassitaṃ hoti. Iti rūpassa atthaṅgamoti ayaṃ rūpassa atthaṅgamo. Imināpi ‘‘āhāranirodhā rūpanirodho’’tiādi sabbaṃ dassitaṃ hoti. Iti vedanātiādīsupi eseva nayo.
ವಣ್ಣವನ್ತೋತಿ ಸರೀರವಣ್ಣೇನ ವಣ್ಣವನ್ತೋ। ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾತಿ ಇಮಂ ಪಞ್ಚಸು ಖನ್ಧೇಸು ಪಣ್ಣಾಸಲಕ್ಖಣಪಟಿಮಣ್ಡಿತಂ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಧಮ್ಮದೇಸನಂ ಸುತ್ವಾ। ಯೇಭುಯ್ಯೇನಾತಿ ಇಧ ಕೇ ಠಪೇತಿ? ಅರಿಯಸಾವಕೇ ದೇವೇ। ತೇಸಞ್ಹಿ ಖೀಣಾಸವತ್ತಾ ಚಿತ್ತುತ್ರಾಸಭಯಮ್ಪಿ ನ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಸಂವಿಗ್ಗಸ್ಸ ಯೋನಿಸೋ ಪಧಾನೇನ ಪತ್ತಬ್ಬಂ ಪತ್ತತಾಯ ಞಾಣಸಂವೇಗೋಪಿ। ಇತರೇಸಂ ಪನ ದೇವಾನಂ ‘‘ತಾಸೋ ಹೇಸೋ ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ ಅನಿಚ್ಚತಂ ಮನಸಿಕರೋನ್ತಾನಂ ಚಿತ್ತುತ್ರಾಸಭಯಮ್ಪಿ, ಬಲವವಿಪಸ್ಸನಾಕಾಲೇ ಞಾಣಭಯಮ್ಪಿ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ಭೋತಿ ಧಮ್ಮಾಲಪನಮತ್ತಮೇತಂ। ಸಕ್ಕಾಯಪರಿಯಾಪನ್ನಾತಿ ಪಞ್ಚಕ್ಖನ್ಧಪರಿಯಾಪನ್ನಾ। ಇತಿ ತೇಸಂ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧೇ ವಟ್ಟದೋಸಂ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ತಿಲಕ್ಖಣಾಹತಂ ಕತ್ವಾ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇನ್ತೇ ಞಾಣಭಯಂ ನಾಮ ಓಕ್ಕಮತಿ।
Vaṇṇavantoti sarīravaṇṇena vaṇṇavanto. Dhammadesanaṃ sutvāti imaṃ pañcasu khandhesu paṇṇāsalakkhaṇapaṭimaṇḍitaṃ tathāgatassa dhammadesanaṃ sutvā. Yebhuyyenāti idha ke ṭhapeti? Ariyasāvake deve. Tesañhi khīṇāsavattā cittutrāsabhayampi na uppajjati, saṃviggassa yoniso padhānena pattabbaṃ pattatāya ñāṇasaṃvegopi. Itaresaṃ pana devānaṃ ‘‘tāso heso bhikkhū’’ti aniccataṃ manasikarontānaṃ cittutrāsabhayampi, balavavipassanākāle ñāṇabhayampi uppajjati. Bhoti dhammālapanamattametaṃ. Sakkāyapariyāpannāti pañcakkhandhapariyāpannā. Iti tesaṃ sammāsambuddhe vaṭṭadosaṃ dassetvā tilakkhaṇāhataṃ katvā dhammaṃ desente ñāṇabhayaṃ nāma okkamati.
ಅಭಿಞ್ಞಾಯಾತಿ ಜಾನಿತ್ವಾ। ಧಮ್ಮಚಕ್ಕನ್ತಿ ಪಟಿವೇಧಞಾಣಮ್ಪಿ ದೇಸನಾಞಾಣಮ್ಪಿ। ಪಟಿವೇಧಞಾಣಂ ನಾಮ ಯೇನ ಞಾಣೇನ ಬೋಧಿಪಲ್ಲಙ್ಕೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಚತ್ತಾರಿ ಸಚ್ಚಾನಿ ಸೋಳಸಹಾಕಾರೇಹಿ ಸಟ್ಠಿಯಾ ಚ ನಯಸಹಸ್ಸೇಹಿ ಪಟಿವಿಜ್ಝಿ। ದೇಸನಾಞಾಣಂ ನಾಮ ಯೇನ ಞಾಣೇನ ತಿಪರಿವಟ್ಟಂ ದ್ವಾದಸಾಕಾರಂ ಧಮ್ಮಚಕ್ಕಂ ಪವತ್ತೇಸಿ। ಉಭಯಮ್ಪಿ ತಂ ದಸಬಲಸ್ಸ ಉರೇ ಜಾತಞಾಣಮೇವ। ತೇಸು ಇಧ ದೇಸನಾಞಾಣಂ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ತಂ ಪನೇಸ ಯಾವ ಅಟ್ಠಾರಸಹಿ ಬ್ರಹ್ಮಕೋಟೀಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಅಞ್ಞಾಸಿಕೋಣ್ಡಞ್ಞತ್ಥೇರಸ್ಸ ಸೋತಾಪತ್ತಿಫಲಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ತಾವ ಪವತ್ತೇತಿ ನಾಮ। ತಸ್ಮಿಂ ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಪವತ್ತಿತಂ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ। ಅಪ್ಪಟಿಪುಗ್ಗಲೋತಿ ಸದಿಸಪುಗ್ಗಲರಹಿತೋ। ಯಸಸ್ಸಿನೋತಿ ಪರಿವಾರಸಮ್ಪನ್ನಾ। ತಾದಿನೋತಿ ಲಾಭಾಲಾಭಾದೀಹಿ ಏಕಸದಿಸಸ್ಸ। ಛಟ್ಠಂ।
Abhiññāyāti jānitvā. Dhammacakkanti paṭivedhañāṇampi desanāñāṇampi. Paṭivedhañāṇaṃ nāma yena ñāṇena bodhipallaṅke nisinno cattāri saccāni soḷasahākārehi saṭṭhiyā ca nayasahassehi paṭivijjhi. Desanāñāṇaṃ nāma yena ñāṇena tiparivaṭṭaṃ dvādasākāraṃ dhammacakkaṃ pavattesi. Ubhayampi taṃ dasabalassa ure jātañāṇameva. Tesu idha desanāñāṇaṃ gahetabbaṃ. Taṃ panesa yāva aṭṭhārasahi brahmakoṭīhi saddhiṃ aññāsikoṇḍaññattherassa sotāpattiphalaṃ uppajjati, tāva pavatteti nāma. Tasmiṃ uppanne pavattitaṃ nāma hotīti veditabbaṃ. Appaṭipuggaloti sadisapuggalarahito. Yasassinoti parivārasampannā. Tādinoti lābhālābhādīhi ekasadisassa. Chaṭṭhaṃ.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೬. ಸೀಹಸುತ್ತಂ • 6. Sīhasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೬. ಸೀಹಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 6. Sīhasuttavaṇṇanā
