| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
੬. ਸੀਹਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
6. Sīhasuttavaṇṇanā
੭੮. ਛਟ੍ਠੇ ਸੀਹੋਤਿ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਸੀਹਾ – ਤਿਣਸੀਹੋ, ਕਾਲ਼ਸੀਹੋ, ਪਣ੍ਡੁਸੀਹੋ, ਕੇਸਰਸੀਹੋਤਿ। ਤੇਸੁ ਤਿਣਸੀਹੋ ਕਪੋਤવਣ੍ਣਗਾવਿਸਦਿਸੋ ਤਿਣਭਕ੍ਖੋ ਚ ਹੋਤਿ। ਕਾਲ਼ਸੀਹੋ ਕਾਲ਼ਗਾવਿਸਦਿਸੋ ਤਿਣਭਕ੍ਖੋਯੇવ। ਪਣ੍ਡੁਸੀਹੋ ਪਣ੍ਡੁਪਲਾਸવਣ੍ਣਗਾવਿਸਦਿਸੋ ਮਂਸਭਕ੍ਖੋ। ਕੇਸਰਸੀਹੋ ਲਾਖਾਰਸਪਰਿਕਮ੍ਮਕਤੇਨੇવ ਮੁਖੇਨ ਅਗ੍ਗਨਙ੍ਗੁਟ੍ਠੇਨ ਚਤੂਹਿ ਚ ਪਾਦਪਰਿਯਨ੍ਤੇਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ, ਮਤ੍ਥਕਤੋਪਿਸ੍ਸ ਪਟ੍ਠਾਯ ਲਾਖਾਤੂਲਿਕਾਯ ਕਤ੍વਾ વਿਯ ਤਿਸ੍ਸੋ ਰਾਜਿਯੋ ਪਿਟ੍ਠਿਮਜ੍ਝੇਨ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅਨ੍ਤਰਸਤ੍ਥਿਮ੍ਹਿ ਦਕ੍ਖਿਣਾવਤ੍ਤਾ ਹੁਤ੍વਾ ਠਿਤਾ, ਖਨ੍ਧੇ ਪਨਸ੍ਸ ਸਤਸਹਸ੍ਸਗ੍ਘਨਿਕਕਮ੍ਬਲਪਰਿਕ੍ਖੇਪੋ વਿਯ ਕੇਸਰਭਾਰੋ ਹੋਤਿ, ਅવਸੇਸਟ੍ਠਾਨਂ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ ਸਾਲਿਪਿਟ੍ਠਸਙ੍ਖਚੁਣ੍ਣਪਿਚੁવਣ੍ਣਂ ਹੋਤਿ। ਇਮੇਸੁ ਚਤੂਸੁ ਸੀਹੇਸੁ ਅਯਂ ਕੇਸਰਸੀਹੋ ਇਧ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ।
78. Chaṭṭhe sīhoti cattāro sīhā – tiṇasīho, kāḷasīho, paṇḍusīho, kesarasīhoti. Tesu tiṇasīho kapotavaṇṇagāvisadiso tiṇabhakkho ca hoti. Kāḷasīho kāḷagāvisadiso tiṇabhakkhoyeva. Paṇḍusīho paṇḍupalāsavaṇṇagāvisadiso maṃsabhakkho. Kesarasīho lākhārasaparikammakateneva mukhena agganaṅguṭṭhena catūhi ca pādapariyantehi samannāgato, matthakatopissa paṭṭhāya lākhātūlikāya katvā viya tisso rājiyo piṭṭhimajjhena gantvā antarasatthimhi dakkhiṇāvattā hutvā ṭhitā, khandhe panassa satasahassagghanikakambalaparikkhepo viya kesarabhāro hoti, avasesaṭṭhānaṃ parisuddhaṃ sālipiṭṭhasaṅkhacuṇṇapicuvaṇṇaṃ hoti. Imesu catūsu sīhesu ayaṃ kesarasīho idha adhippeto.
ਮਿਗਰਾਜਾਤਿ ਮਿਗਗਣਸ੍ਸ ਰਾਜਾ। ਆਸਯਾਤਿ વਸਨਟ੍ਠਾਨਤੋ ਸੁવਣ੍ਣਗੁਹਤੋ વਾ ਰਜਤਮਣਿਫਲਿਕਮਨੋਸਿਲਾਗੁਹਤੋ વਾ ਨਿਕ੍ਖਮਤੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਨਿਕ੍ਖਮਮਾਨੋ ਪਨੇਸ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਨਿਕ੍ਖਮਤਿ ਅਨ੍ਧਕਾਰਪੀਲ਼ਿਤੋ વਾ ਆਲੋਕਤ੍ਥਾਯ, ਉਚ੍ਚਾਰਪਸ੍ਸਾવਪੀਲ਼ਿਤੋ વਾ ਤੇਸਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਤ੍ਥਾਯ, ਜਿਘਚ੍ਛਾਪੀਲ਼ਿਤੋ વਾ ਗੋਚਰਤ੍ਥਾਯ, ਸਮ੍ਭવਪੀਲ਼ਿਤੋ વਾ ਅਸ੍ਸਦ੍ਧਮ੍ਮਪਟਿਸੇવਨਤ੍ਥਾਯ। ਇਧ ਪਨ ਗੋਚਰਤ੍ਥਾਯ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤੋ।
Migarājāti migagaṇassa rājā. Āsayāti vasanaṭṭhānato suvaṇṇaguhato vā rajatamaṇiphalikamanosilāguhato vā nikkhamatīti vuttaṃ hoti. Nikkhamamāno panesa catūhi kāraṇehi nikkhamati andhakārapīḷito vā ālokatthāya, uccārapassāvapīḷito vā tesaṃ vissajjanatthāya, jighacchāpīḷito vā gocaratthāya, sambhavapīḷito vā assaddhammapaṭisevanatthāya. Idha pana gocaratthāya nikkhantoti adhippeto.
વਿਜਮ੍ਭਤੀਤਿ ਸੁવਣ੍ਣਤਲੇ વਾ ਰਜਤਮਣਿਫਲਿਕਮਨੋਸਿਲਾਤਲਾਨਂ વਾ ਅਞ੍ਞਤਰਸ੍ਮਿਂ ਦ੍વੇ ਪਚ੍ਛਿਮਪਾਦੇ ਸਮਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਪੇਤ੍વਾ ਪੁਰਿਮਪਾਦੇ ਪੁਰਤੋ ਪਸਾਰੇਤ੍વਾ ਸਰੀਰਸ੍ਸ ਪਚ੍ਛਾਭਾਗਂ ਆਕਡ੍ਢਿਤ੍વਾ ਪੁਰਿਮਭਾਗਂ ਅਭਿਹਰਿਤ੍વਾ ਪਿਟ੍ਠਿਂ ਨਾਮੇਤ੍વਾ ਗੀવਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਅਸਨਿਸਦ੍ਦਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ વਿਯ ਨਾਸਪੁਟਾਨਿ ਪੋਥੇਤ੍વਾ ਸਰੀਰਲਗ੍ਗਂ ਰਜਂ વਿਧੁਨਨ੍ਤੋ વਿਜਮ੍ਭਤਿ। વਿਜਮ੍ਭਨਭੂਮਿਯਞ੍ਚ ਪਨ ਤਰੁਣવਚ੍ਛਕੋ વਿਯ ਅਪਰਾਪਰਂ ਜવਤਿ। ਜવਤੋ ਪਨਸ੍ਸ ਸਰੀਰਂ ਅਨ੍ਧਕਾਰੇ ਪਰਿਬ੍ਭਮਨ੍ਤਂ ਅਲਾਤਂ વਿਯ ਖਾਯਤਿ।
Vijambhatīti suvaṇṇatale vā rajatamaṇiphalikamanosilātalānaṃ vā aññatarasmiṃ dve pacchimapāde samaṃ patiṭṭhāpetvā purimapāde purato pasāretvā sarīrassa pacchābhāgaṃ ākaḍḍhitvā purimabhāgaṃ abhiharitvā piṭṭhiṃ nāmetvā gīvaṃ ukkhipitvā asanisaddaṃ karonto viya nāsapuṭāni pothetvā sarīralaggaṃ rajaṃ vidhunanto vijambhati. Vijambhanabhūmiyañca pana taruṇavacchako viya aparāparaṃ javati. Javato panassa sarīraṃ andhakāre paribbhamantaṃ alātaṃ viya khāyati.
ਅਨੁવਿਲੋਕੇਤੀਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਅਨੁવਿਲੋਕੇਤਿ? ਪਰਾਨੁਦ੍ਦਯਤਾਯ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਿਰ ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਨ੍ਤੇ ਪਪਾਤਾવਾਟਾਦੀਸੁ વਿਸਮਟ੍ਠਾਨੇਸੁ ਚਰਨ੍ਤਾ ਹਤ੍ਥਿਗੋਕਣ੍ਣਮਹਿਂਸਾਦਯੋ ਪਾਣਾ ਪਪਾਤੇਪਿ ਆવਾਟੇਪਿ ਪਤਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਅਨੁਦ੍ਦਯਾਯ ਅਨੁવਿਲੋਕੇਤਿ। ਕਿਂ ਪਨਸ੍ਸ ਲੁਦ੍ਦਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਪਰਮਂਸਖਾਦਿਨੋ ਅਨੁਦ੍ਦਯਾ ਨਾਮ ਅਤ੍ਥੀਤਿ? ਆਮ ਅਤ੍ਥਿ। ਤਥਾ ਹੇਸ ‘‘ਕਿਂ ਮੇ ਬਹੂਹਿ ਘਾਤਿਤੇਹੀ’’ਤਿ? ਅਤ੍ਤਨੋ ਗੋਚਰਤ੍ਥਾਯਪਿ ਖੁਦ੍ਦਕੇ ਪਾਣੇ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਏવਂ ਅਨੁਦ੍ਦਯਂ ਕਰੋਤਿ। વੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿਚੇਤਂ – ‘‘ਮਾਹਂ ਖੋ ਖੁਦ੍ਦਕੇ ਪਾਣੇ વਿਸਮਗਤੇ ਸਙ੍ਘਾਤਂ ਆਪਾਦੇਸਿ’’ਨ੍ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੧੦.੨੧)।
Anuviloketīti kasmā anuviloketi? Parānuddayatāya. Tasmiṃ kira sīhanādaṃ nadante papātāvāṭādīsu visamaṭṭhānesu carantā hatthigokaṇṇamahiṃsādayo pāṇā papātepi āvāṭepi patanti, tesaṃ anuddayāya anuviloketi. Kiṃ panassa luddakammassa paramaṃsakhādino anuddayā nāma atthīti? Āma atthi. Tathā hesa ‘‘kiṃ me bahūhi ghātitehī’’ti? Attano gocaratthāyapi khuddake pāṇe na gaṇhāti, evaṃ anuddayaṃ karoti. Vuttampicetaṃ – ‘‘māhaṃ kho khuddake pāṇe visamagate saṅghātaṃ āpādesi’’nti (a. ni. 10.21).
ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਤੀਤਿ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਤਾવ ਅਭੀਤਨਾਦਂ ਨਦਤਿ। ਏવਞ੍ਚ ਪਨਸ੍ਸ વਿਜਮ੍ਭਨਭੂਮਿਯਂ ਠਤ੍વਾ ਨਦਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦੋ ਸਮਨ੍ਤਾ ਤਿਯੋਜਨਪਦੇਸਂ ਏਕਨਿਨ੍ਨਾਦਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਮਸ੍ਸ ਨਿਨ੍ਨਾਦਂ ਸੁਤ੍વਾ ਤਿਯੋਜਨਬ੍ਭਨ੍ਤਰਗਤਾ ਦ੍વਿਪਦਚਤੁਪ੍ਪਦਗਣਾ ਯਥਾਠਾਨੇ ਠਾਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤਿ। ਗੋਚਰਾਯ ਪਕ੍ਕਮਤੀਤਿ ਆਹਾਰਤ੍ਥਾਯ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਕਥਂ? ਸੋ ਹਿ વਿਜਮ੍ਭਨਭੂਮਿਯਂ ਠਤ੍વਾ ਦਕ੍ਖਿਣਤੋ વਾ વਾਮਤੋ વਾ ਉਪ੍ਪਤਨ੍ਤੋ ਉਸਭਮਤ੍ਤਂ ਠਾਨਂ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਉਦ੍ਧਂ ਉਪ੍ਪਤਨ੍ਤੋ ਚਤ੍ਤਾਰਿਪਿ ਅਟ੍ਠਪਿ ਉਸਭਾਨਿ ਉਪ੍ਪਤਤਿ, ਸਮਟ੍ਠਾਨੇ ਉਜੁਕਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਸੋਲ਼ਸਉਸਭਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ વੀਸਤਿਉਸਭਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਠਾਨਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ, ਥਲਾ વਾ ਪਬ੍ਬਤਾ વਾ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਨ੍ਤੋ ਸਟ੍ਠਿਉਸਭਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਸੀਤਿਉਸਭਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਠਾਨਂ ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਤਿ, ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਰੁਕ੍ਖਂ વਾ ਪਬ੍ਬਤਂ વਾ ਦਿਸ੍વਾ ਤਂ ਪਰਿਹਰਨ੍ਤੋ વਾਮਤੋ વਾ ਦਕ੍ਖਿਣਤੋ વਾ, ਉਸਭਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਪਕ੍ਕਮਤਿ। ਤਤਿਯਂ ਪਨ ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਿਤ੍વਾ ਤੇਨੇવ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤਿਯੋਜਨੇ ਠਾਨੇ ਪਞ੍ਞਾਯਤਿ। ਤਿਯੋਜਨਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਨਿવਤ੍ਤਿਤ੍વਾ ਠਿਤੋ ਅਤ੍ਤਨੋવ ਨਾਦਸ੍ਸ ਅਨੁਨਾਦਂ ਸੁਣਾਤਿ। ਏવਂ ਸੀਘੇਨ ਜવੇਨ ਪਕ੍ਕਮਤੀਤਿ।
Sīhanādaṃ nadatīti tikkhattuṃ tāva abhītanādaṃ nadati. Evañca panassa vijambhanabhūmiyaṃ ṭhatvā nadantassa saddo samantā tiyojanapadesaṃ ekaninnādaṃ karoti, tamassa ninnādaṃ sutvā tiyojanabbhantaragatā dvipadacatuppadagaṇā yathāṭhāne ṭhātuṃ na sakkonti. Gocarāya pakkamatīti āhāratthāya gacchati. Kathaṃ? So hi vijambhanabhūmiyaṃ ṭhatvā dakkhiṇato vā vāmato vā uppatanto usabhamattaṃ ṭhānaṃ gaṇhāti, uddhaṃ uppatanto cattāripi aṭṭhapi usabhāni uppatati, samaṭṭhāne ujukaṃ pakkhandanto soḷasausabhamattampi vīsatiusabhamattampi ṭhānaṃ pakkhandati, thalā vā pabbatā vā pakkhandanto saṭṭhiusabhamattampi asītiusabhamattampi ṭhānaṃ pakkhandati, antarāmagge rukkhaṃ vā pabbataṃ vā disvā taṃ pariharanto vāmato vā dakkhiṇato vā, usabhamattampi apakkamati. Tatiyaṃ pana sīhanādaṃ naditvā teneva saddhiṃ tiyojane ṭhāne paññāyati. Tiyojanaṃ gantvā nivattitvā ṭhito attanova nādassa anunādaṃ suṇāti. Evaṃ sīghena javena pakkamatīti.
ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨਾਤਿ ਪਾਯੇਨ। ਭਯਂ ਸਂવੇਗਂ ਸਨ੍ਤਾਸਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਚਿਤ੍ਤੁਤ੍ਰਾਸਸ੍ਸੇવ ਨਾਮਂ। ਸੀਹਸ੍ਸ ਹਿ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍વਾ ਬਹੂ ਸਤ੍ਤਾ ਭਾਯਨ੍ਤਿ, ਅਪ੍ਪਕਾ ਨ ਭਾਯਨ੍ਤਿ। ਕੇ ਪਨ ਤੇਤਿ? ਸਮਸੀਹੋ ਹਤ੍ਥਾਜਾਨੀਯੋ ਅਸ੍ਸਾਜਾਨੀਯੋ ਉਸਭਾਜਾਨੀਯੋ ਪੁਰਿਸਾਜਾਨੀਯੋ ਖੀਣਾਸવੋਤਿ। ਕਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤੇ ਨ ਭਾਯਨ੍ਤੀਤਿ? ਸਮਸੀਹੋ ਨਾਮ ‘‘ਜਾਤਿਗੋਤ੍ਤਕੁਲਸੂਰਭਾવੇਹਿ ਸਮਾਨੋਸ੍ਮੀ’’ਤਿ ਨ ਭਾਯਤਿ, ਹਤ੍ਥਾਜਾਨੀਯਾਦਯੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਬਲવਤਾਯ ਨ ਭਾਯਨ੍ਤਿ, ਖੀਣਾਸવੋ ਸਕ੍ਕਾਯਦਿਟ੍ਠਿਪਹੀਨਤ੍ਤਾ ਨ ਭਾਯਤਿ।
Yebhuyyenāti pāyena. Bhayaṃ saṃvegaṃ santāsanti sabbaṃ cittutrāsasseva nāmaṃ. Sīhassa hi saddaṃ sutvā bahū sattā bhāyanti, appakā na bhāyanti. Ke pana teti? Samasīho hatthājānīyo assājānīyo usabhājānīyo purisājānīyo khīṇāsavoti. Kasmā panete na bhāyantīti? Samasīho nāma ‘‘jātigottakulasūrabhāvehi samānosmī’’ti na bhāyati, hatthājānīyādayo attano sakkāyadiṭṭhibalavatāya na bhāyanti, khīṇāsavo sakkāyadiṭṭhipahīnattā na bhāyati.
ਬਿਲਾਸਯਾਤਿ ਬਿਲੇ ਸਯਨ੍ਤਾ ਬਿਲવਾਸਿਨੋ ਅਹਿਨਕੁਲਗੋਧਾਦਯੋ। ਦਕਾਸਯਾਤਿ ਉਦਕવਾਸਿਨੋ ਮਚ੍ਛਕਚ੍ਛਪਾਦਯੋ। વਨਾਸਯਾਤਿ વਨવਾਸਿਨੋ ਹਤ੍ਥਿਅਸ੍ਸਗੋਕਣ੍ਣਮਿਗਾਦਯੋ। ਪવਿਸਨ੍ਤੀਤਿ ‘‘ਇਦਾਨਿ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਗਣ੍ਹਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਮਗ੍ਗਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤਾવ ਪવਿਸਨ੍ਤਿ। ਦਲ਼੍ਹੇਹੀਤਿ ਥਿਰੇਹਿ। વਰਤ੍ਤੇਹੀਤਿ ਚਮ੍ਮਰਜ੍ਜੂਹਿ। ਮਹਿਦ੍ਧਿਕੋਤਿਆਦੀਸੁ વਿਜਮ੍ਭਨਭੂਮਿਯਂ ਠਤ੍વਾ ਦਕ੍ਖਿਣਪਸ੍ਸਾਦੀਹਿ ਉਸਭਮਤ੍ਤਂ, ਉਜੁਕਂ વੀਸਤਿਉਸਭਮਤ੍ਤਾਦਿਲਙ੍ਘਨવਸੇਨ ਮਹਿਦ੍ਧਿਕਤਾ, ਸੇਸਮਿਗਾਨਂ ਅਧਿਪਤਿਭਾવੇਨ ਮਹੇਸਕ੍ਖਤਾ, ਸਮਨ੍ਤਾ ਤਿਯੋਜਨੇ ਸਦ੍ਦਂ ਸੁਤ੍વਾ ਪਲਾਯਨ੍ਤਾਨਂ વਸੇਨ ਮਹਾਨੁਭਾવਤਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ।
Bilāsayāti bile sayantā bilavāsino ahinakulagodhādayo. Dakāsayāti udakavāsino macchakacchapādayo. Vanāsayāti vanavāsino hatthiassagokaṇṇamigādayo. Pavisantīti ‘‘idāni āgantvā gaṇhissatī’’ti maggaṃ olokentāva pavisanti. Daḷhehīti thirehi. Varattehīti cammarajjūhi. Mahiddhikotiādīsu vijambhanabhūmiyaṃ ṭhatvā dakkhiṇapassādīhi usabhamattaṃ, ujukaṃ vīsatiusabhamattādilaṅghanavasena mahiddhikatā, sesamigānaṃ adhipatibhāvena mahesakkhatā, samantā tiyojane saddaṃ sutvā palāyantānaṃ vasena mahānubhāvatā veditabbā.
ਏવਮੇવ ਖੋਤਿ ਭਗવਾ ਤੇਸੁ ਤੇਸੁ ਸੁਤ੍ਤੇਸੁ ਤਥਾ ਤਥਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਕਥੇਸਿ। ‘‘ਸੀਹੋਤਿ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੫.੯੯; ੧੦.੨੧) ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਤਾવ ਸੁਤ੍ਤੇ ਸੀਹਸਦਿਸਂ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਕਥੇਸਿ। ‘‘ਭਿਸਕ੍ਕੋ ਸਲ੍ਲਕਤ੍ਤੋਤਿ ਖੋ, ਸੁਨਕ੍ਖਤ੍ਤ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਮ॰ ਨਿ॰ ੩.੬੫) ਇਮਸ੍ਮਿਂ વੇਜ੍ਜਸਦਿਸਂ। ‘‘ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣੋਤਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੮.੮੫) ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਸਦਿਸਂ। ‘‘ਪੁਰਿਸੋ ਮਗ੍ਗਕੁਸਲੋਤਿ ਖੋ, ਤਿਸ੍ਸ, ਤਥਾਗਤਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੩.੮੪) ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਮਗ੍ਗਦੇਸਕਪੁਰਿਸਸਦਿਸਂ। ‘‘ਰਾਜਾਹਮਸ੍ਮਿ ਸੇਲਾ’’ਤਿ (ਸੁ॰ ਨਿ॰ ੫੫੯) ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਰਾਜਸਦਿਸਂ। ‘‘ਸੀਹੋਤਿ ਖੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨ’’ਨ੍ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੫.੯੯; ੧੦.੨੧) ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਸੁਤ੍ਤੇ ਸੀਹਸਦਿਸਮੇવ ਕਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਏવਮਾਹ।
Evamevakhoti bhagavā tesu tesu suttesu tathā tathā attānaṃ kathesi. ‘‘Sīhoti kho, bhikkhave, tathāgatassetaṃ adhivacanaṃ arahato sammāsambuddhassā’’ti (a. ni. 5.99; 10.21) imasmiṃ tāva sutte sīhasadisaṃ attānaṃ kathesi. ‘‘Bhisakko sallakattoti kho, sunakkhatta, tathāgatassetaṃ adhivacana’’nti (ma. ni. 3.65) imasmiṃ vejjasadisaṃ. ‘‘Brāhmaṇoti, bhikkhave, tathāgatassetaṃ adhivacana’’nti (a. ni. 8.85) imasmiṃ brāhmaṇasadisaṃ. ‘‘Puriso maggakusaloti kho, tissa, tathāgatassetaṃ adhivacana’’nti (saṃ. ni. 3.84) imasmiṃ maggadesakapurisasadisaṃ. ‘‘Rājāhamasmi selā’’ti (su. ni. 559) imasmiṃ rājasadisaṃ. ‘‘Sīhoti kho tathāgatassetaṃ adhivacana’’nti (a. ni. 5.99; 10.21) imasmiṃ pana sutte sīhasadisameva katvā attānaṃ kathento evamāha.
ਤਤ੍ਰਾਯਂ ਸਦਿਸਤਾ – ਸੀਹਸ੍ਸ ਕਞ੍ਚਨਗੁਹਾਦੀਸੁ વਸਨਕਾਲੋ વਿਯ ਹਿ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਦੀਪਙ੍ਕਰਪਾਦਮੂਲੇ ਕਤਾਭਿਨੀਹਾਰਸ੍ਸ ਅਪਰਿਮਿਤਕਾਲਂ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰੇਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਿਮਭવੇ ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਗ੍ਗਹਣੇਨ ਚੇવ ਮਾਤੁਕੁਚ੍ਛਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਮਨੇਨ ਚ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁਂ ਕਮ੍ਪੇਤ੍વਾ વੁਦ੍ਧਿਮਨ੍વਾਯ ਦਿਬ੍ਬਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਸਦਿਸਂ ਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿਂ ਅਨੁਭવਮਾਨਸ੍ਸ ਤੀਸੁ ਪਾਸਾਦੇਸੁ ਨਿવਾਸਕਾਲੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ। ਸੀਹਸ੍ਸ ਕਞ੍ਚਨਗੁਹਾਦਿਤੋ ਨਿਕ੍ਖਨ੍ਤਕਾਲੋ વਿਯ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਏਕੂਨਤਿਂਸੇ ਸਂવਚ੍ਛਰੇ વਿવਟੇਨ ਦ੍વਾਰੇਨ ਕਣ੍ਡਕਂ ਆਰੁਯ੍ਹ ਛਨ੍ਨਸਹਾਯਸ੍ਸ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਤੀਣਿ ਰਜ੍ਜਾਨਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਅਨੋਮਾਨਦੀਤੀਰੇ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨਾ ਦਿਨ੍ਨਾਨਿ ਕਾਸਾਯਾਨਿ ਪਰਿਦਹਿਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਮੇ ਦਿવਸੇ ਰਾਜਗਹਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ ਪਿਣ੍ਡਾਯ ਚਰਿਤ੍વਾ ਪਣ੍ਡવਗਿਰਿਪਬ੍ਭਾਰੇ ਕਤਭਤ੍ਤਕਿਚ੍ਚਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੋਧਿਂ ਪਤ੍વਾ, ਪਠਮਮੇવ ਮਗਧਰਟ੍ਠਂ ਆਗਮਨਤ੍ਥਾਯ ਯਾવ ਰਞ੍ਞੋ ਪਟਿਞ੍ਞਾਦਾਨਕਾਲੋ।
Tatrāyaṃ sadisatā – sīhassa kañcanaguhādīsu vasanakālo viya hi tathāgatassa dīpaṅkarapādamūle katābhinīhārassa aparimitakālaṃ pāramiyo pūretvā pacchimabhave paṭisandhiggahaṇena ceva mātukucchito nikkhamanena ca dasasahassilokadhātuṃ kampetvā vuddhimanvāya dibbasampattisadisaṃ sampattiṃ anubhavamānassa tīsu pāsādesu nivāsakālo daṭṭhabbo. Sīhassa kañcanaguhādito nikkhantakālo viya tathāgatassa ekūnatiṃse saṃvacchare vivaṭena dvārena kaṇḍakaṃ āruyha channasahāyassa nikkhamitvā tīṇi rajjāni atikkamitvā anomānadītīre brahmunā dinnāni kāsāyāni paridahitvā pabbajitassa sattame divase rājagahaṃ gantvā tattha piṇḍāya caritvā paṇḍavagiripabbhāre katabhattakiccassa sammāsambodhiṃ patvā, paṭhamameva magadharaṭṭhaṃ āgamanatthāya yāva rañño paṭiññādānakālo.
ਸੀਹਸ੍ਸ વਿਜਮ੍ਭਨਕਾਲੋ વਿਯ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਦਿਨ੍ਨਪਟਿਞ੍ਞਸ੍ਸ ਆਲ਼ਾਰਕਾਲਾਮਉਪਸਙ੍ਕਮਨਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍વਾ ਯਾવ ਸੁਜਾਤਾਯ ਦਿਨ੍ਨਪਾਯਾਸਸ੍ਸ ਏਕੂਨਪਣ੍ਣਾਸਾਯ ਪਿਣ੍ਡੇਹਿ ਪਰਿਭੁਤ੍ਤਕਾਲੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਸੀਹਸ੍ਸ ਕੇਸਰવਿਧੁਨਨਂ વਿਯ ਸਾਯਨ੍ਹਸਮਯੇ ਸੋਤ੍ਤਿਯੇਨ ਦਿਨ੍ਨਾ ਅਟ੍ਠ ਤਿਣਮੁਟ੍ਠਿਯੋ ਗਹੇਤ੍વਾ ਦਸਸਹਸ੍ਸਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਦੇવਤਾਹਿ ਥੋਮਿਯਮਾਨਸ੍ਸ ਗਨ੍ਧਾਦੀਹਿ ਪੂਜਿਯਮਾਨਸ੍ਸ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਬੋਧਿਂ ਪਦਕ੍ਖਿਣਂ ਕਤ੍વਾ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡਂ ਆਰੁਯ੍ਹ ਚੁਦ੍ਦਸਹਤ੍ਥੁਬ੍ਬੇਧੇ ਠਾਨੇ ਤਿਣਸਨ੍ਥਰਂ ਸਨ੍ਥਰਿਤ੍વਾ ਚਤੁਰਙ੍ਗવੀਰਿਯਂ ਅਧਿਟ੍ਠਾਯ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਤਂਖਣਂਯੇવ ਮਾਰਬਲਂ વਿਧਮਿਤ੍વਾ ਤੀਸੁ ਯਾਮੇਸੁ ਤਿਸ੍ਸੋ વਿਜ੍ਜਾ વਿਸੋਧੇਤ੍વਾ ਅਨੁਲੋਮਪਟਿਲੋਮਂ ਪਟਿਚ੍ਚਸਮੁਪ੍ਪਾਦਮਹਾਸਮੁਦ੍ਦਂ ਯਮਕਞਾਣਮਨ੍ਥਨੇਨ ਮਨ੍ਥੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣੇ ਪਟਿવਿਦ੍ਧੇ ਤਦਨੁਭਾવੇਨ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁਕਮ੍ਪਨਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ।
Sīhassa vijambhanakālo viya tathāgatassa dinnapaṭiññassa āḷārakālāmaupasaṅkamanaṃ ādiṃ katvā yāva sujātāya dinnapāyāsassa ekūnapaṇṇāsāya piṇḍehi paribhuttakālo veditabbo. Sīhassa kesaravidhunanaṃ viya sāyanhasamaye sottiyena dinnā aṭṭha tiṇamuṭṭhiyo gahetvā dasasahassacakkavāḷadevatāhi thomiyamānassa gandhādīhi pūjiyamānassa tikkhattuṃ bodhiṃ padakkhiṇaṃ katvā bodhimaṇḍaṃ āruyha cuddasahatthubbedhe ṭhāne tiṇasantharaṃ santharitvā caturaṅgavīriyaṃ adhiṭṭhāya nisinnassa taṃkhaṇaṃyeva mārabalaṃ vidhamitvā tīsu yāmesu tisso vijjā visodhetvā anulomapaṭilomaṃ paṭiccasamuppādamahāsamuddaṃ yamakañāṇamanthanena manthentassa sabbaññutaññāṇe paṭividdhe tadanubhāvena dasasahassilokadhātukampanaṃ veditabbaṃ.
ਸੀਹਸ੍ਸ ਚਤੁਦ੍ਦਿਸਾવਿਲੋਕਨਂ વਿਯ ਪਟਿવਿਦ੍ਧਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਸ੍ਸ ਸਤ੍ਤਸਤ੍ਤਾਹਂ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡੇ વਿਹਰਿਤ੍વਾ ਪਰਿਭੁਤ੍ਤਮਧੁਪਿਣ੍ਡਿਕਾਹਾਰਸ੍ਸ ਅਜਪਾਲਨਿਗ੍ਰੋਧਮੂਲੇ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨੋ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਾਯਾਚਨਂ ਪਟਿਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥ વਿਹਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਏਕਾਦਸਮੇ ਦਿવਸੇ ‘‘ਸ੍વੇ ਆਸਾਲ਼੍ਹਿਪੁਣ੍ਣਮਾ ਭવਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਪਚ੍ਚੂਸਸਮਯੇ ‘‘ਕਸ੍ਸ ਨੁ ਖੋ ਅਹਂ ਪਠਮਂ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਯ੍ਯ’’ਨ੍ਤਿ? ਆਲ਼ਾਰੁਦਕਾਨਂ ਕਾਲਙ੍ਕਤਭਾવਂ ਞਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਤ੍ਥਾਯ ਪਞ੍ਚવਗ੍ਗਿਯਾਨਂ ਓਲੋਕਨਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਸੀਹਸ੍ਸ ਗੋਚਰਤ੍ਥਾਯ ਤਿਯੋਜਨਂ ਗਮਨਕਾਲੋ વਿਯ ਅਤ੍ਤਨੋ ਪਤ੍ਤਚੀવਰਮਾਦਾਯ ‘‘ਪਞ੍ਚવਗ੍ਗਿਯਾਨਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਪવਤ੍ਤੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਪਚ੍ਛਾਭਤ੍ਤੇ ਅਜਪਾਲਨਿਗ੍ਰੋਧਤੋ વੁਟ੍ਠਿਤਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਾਰਸਯੋਜਨਮਗ੍ਗਂ ਗਮਨਕਾਲੋ।
Sīhassa catuddisāvilokanaṃ viya paṭividdhasabbaññutaññāṇassa sattasattāhaṃ bodhimaṇḍe viharitvā paribhuttamadhupiṇḍikāhārassa ajapālanigrodhamūle mahābrahmuno dhammadesanāyācanaṃ paṭiggahetvā tattha viharantassa ekādasame divase ‘‘sve āsāḷhipuṇṇamā bhavissatī’’ti paccūsasamaye ‘‘kassa nu kho ahaṃ paṭhamaṃ dhammaṃ deseyya’’nti? Āḷārudakānaṃ kālaṅkatabhāvaṃ ñatvā dhammadesanatthāya pañcavaggiyānaṃ olokanaṃ daṭṭhabbaṃ. Sīhassa gocaratthāya tiyojanaṃ gamanakālo viya attano pattacīvaramādāya ‘‘pañcavaggiyānaṃ dhammacakkaṃ pavattessāmī’’ti pacchābhatte ajapālanigrodhato vuṭṭhitassa aṭṭhārasayojanamaggaṃ gamanakālo.
ਸੀਹਨਾਦਕਾਲੋ વਿਯ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਅਟ੍ਠਾਰਸਯੋਜਨਮਗ੍ਗਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪਞ੍ਚવਗ੍ਗਿਯੇ ਸਞ੍ਞਾਪੇਤ੍વਾ ਅਚਲਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਦਸਹਿ ਚਕ੍ਕવਾਲ਼ਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੇਨ ਦੇવਗਣੇਨ ਪਰਿવੁਤਸ੍ਸ ‘‘ਦ੍વੇਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਨ੍ਤਾ ਪਬ੍ਬਜਿਤੇਨ ਨ ਸੇવਿਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ (ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੫.੧੦੮੧; ਮਹਾવ॰ ੧੩) ਨਯੇਨ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਪ੍ਪવਤ੍ਤਨਕਾਲੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਇਮਸ੍ਮਿਞ੍ਚ ਪਨ ਪਦੇ ਦੇਸਿਯਮਾਨੇ ਤਥਾਗਤਸੀਹਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਘੋਸੋ ਹੇਟ੍ਠਾ ਅવੀਚਿਂ ਉਪਰਿ ਭવਗ੍ਗਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਦੇਸਿ। ਸੀਹਸ੍ਸ ਸਦ੍ਦੇਨ ਖੁਦ੍ਦਕਪਾਣਾਨਂ ਸਨ੍ਤਾਸਂ ਆਪਜ੍ਜਨਕਾਲੋ વਿਯ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਤੀਣਿ ਲਕ੍ਖਣਾਨਿ ਦੀਪੇਤ੍વਾ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਸੋਲ਼ਸਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਟ੍ਠਿਯਾ ਚ ਨਯਸਹਸ੍ਸੇਹਿ વਿਭਜਿਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮਂ ਕਥੇਨ੍ਤਸ੍ਸ ਦੀਘਾਯੁਕਦੇવਤਾਨਂ ਞਾਣਸਨ੍ਤਾਸਸ੍ਸ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਕਾਲੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
Sīhanādakālo viya tathāgatassa aṭṭhārasayojanamaggaṃ gantvā pañcavaggiye saññāpetvā acalapallaṅke nisinnassa dasahi cakkavāḷasahassehi sannipatitena devagaṇena parivutassa ‘‘dveme, bhikkhave, antā pabbajitena na sevitabbā’’tiādinā (saṃ. ni. 5.1081; mahāva. 13) nayena dhammacakkappavattanakālo veditabbo. Imasmiñca pana pade desiyamāne tathāgatasīhassa dhammaghoso heṭṭhā avīciṃ upari bhavaggaṃ gahetvā dasasahassilokadhātuṃ paṭicchādesi. Sīhassa saddena khuddakapāṇānaṃ santāsaṃ āpajjanakālo viya tathāgatassa tīṇi lakkhaṇāni dīpetvā cattāri saccāni soḷasahākārehi saṭṭhiyā ca nayasahassehi vibhajitvā dhammaṃ kathentassa dīghāyukadevatānaṃ ñāṇasantāsassa uppattikālo veditabbo.
ਯਦਾਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ। ਤਥਾਗਤੋਤਿ ਅਟ੍ਠਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਭਗવਾ ਤਥਾਗਤੋ – ਤਥਾ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਾ ਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਲਕ੍ਖਣਂ ਆਗਤੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਧਮ੍ਮੇ ਯਾਥਾવਤੋ ਅਭਿਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਦਸ੍ਸਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਾવਾਦਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ, ਤਥਾਕਾਰਿਤਾਯ ਤਥਾਗਤੋ। ਅਭਿਭવਨਟ੍ਠੇਨ ਤਥਾਗਤੋਤਿ। ਤੇਸਂ વਿਤ੍ਥਾਰੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਜਾਲવਣ੍ਣਨਾਯਮ੍ਪਿ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧.੭) ਮੂਲਪਰਿਯਾਯવਣ੍ਣਨਾਯਮ੍ਪਿ (ਮ॰ ਨਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧.੧੨) વੁਤ੍ਤੋਯੇવ। ਲੋਕੇਤਿ ਸਤ੍ਤਲੋਕੇ। ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤੀਤਿ ਅਭਿਨੀਹਾਰਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾવ ਬੋਧਿਪਲ੍ਲਙ੍ਕਾ વਾ ਅਰਹਤ੍ਤਮਗ੍ਗਞਾਣਾ વਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਨਾਮ , ਅਰਹਤ੍ਤਫਲੇ ਪਨ ਪਤ੍ਤੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੋ ਨਾਮ। ਅਰਹਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੋਤਿਆਦੀਨਿ વਿਸੁਦ੍ਧਿਮਗ੍ਗੇ ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਸ੍ਸਤਿਨਿਦ੍ਦੇਸੇ વਿਤ੍ਥਾਰਿਤਾਨਿ।
Yadāti yasmiṃ kāle. Tathāgatoti aṭṭhahi kāraṇehi bhagavā tathāgato – tathā āgatoti tathāgato, tathā gatoti tathāgato, tathalakkhaṇaṃ āgatoti tathāgato, tathadhamme yāthāvato abhisambuddhoti tathāgato, tathadassitāya tathāgato, tathāvāditāya tathāgato, tathākāritāya tathāgato. Abhibhavanaṭṭhena tathāgatoti. Tesaṃ vitthāro brahmajālavaṇṇanāyampi (dī. ni. aṭṭha. 1.7) mūlapariyāyavaṇṇanāyampi (ma. ni. aṭṭha. 1.12) vuttoyeva. Loketi sattaloke. Uppajjatīti abhinīhārato paṭṭhāya yāva bodhipallaṅkā vā arahattamaggañāṇā vā uppajjati nāma , arahattaphale pana patte uppanno nāma. Arahaṃ sammāsambuddhotiādīni visuddhimagge buddhānussatiniddese vitthāritāni.
ਇਤਿ ਰੂਪਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਰੂਪਂ ਏਤ੍ਤਕਂ ਰੂਪਂ, ਨ ਇਤੋ ਭਿਯ੍ਯੋ ਰੂਪਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ। ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਸਭਾવਤੋ ਸਰਸਤੋ ਪਰਿਯਨ੍ਤਤੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਤੋ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਨਤੋ ਯਾવਤਾ ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਮਹਾਭੂਤਾ ਚਤੁਨ੍ਨਞ੍ਚ ਮਹਾਭੂਤਾਨਂ ਉਪਾਦਾਯਰੂਪਂ, ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਹੋਤਿ। ਇਤਿ ਰੂਪਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋਤਿ ਅਯਂ ਰੂਪਸ੍ਸ ਸਮੁਦਯੋ ਨਾਮ। ਏਤ੍ਤਾવਤਾ ਹਿ ‘‘ਆਹਾਰਸਮੁਦਯੋ ਰੂਪਸਮੁਦਯੋ’’ਤਿਆਦਿ ਸਬ੍ਬਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਹੋਤਿ। ਇਤਿ ਰੂਪਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋਤਿ ਅਯਂ ਰੂਪਸ੍ਸ ਅਤ੍ਥਙ੍ਗਮੋ। ਇਮਿਨਾਪਿ ‘‘ਆਹਾਰਨਿਰੋਧਾ ਰੂਪਨਿਰੋਧੋ’’ਤਿਆਦਿ ਸਬ੍ਬਂ ਦਸ੍ਸਿਤਂ ਹੋਤਿ। ਇਤਿ વੇਦਨਾਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ।
Iti rūpanti idaṃ rūpaṃ ettakaṃ rūpaṃ, na ito bhiyyo rūpaṃ atthīti. Ettāvatā sabhāvato sarasato pariyantato paricchedato paricchindanato yāvatā cattāro ca mahābhūtā catunnañca mahābhūtānaṃ upādāyarūpaṃ, taṃ sabbaṃ dassitaṃ hoti. Iti rūpassa samudayoti ayaṃ rūpassa samudayo nāma. Ettāvatā hi ‘‘āhārasamudayo rūpasamudayo’’tiādi sabbaṃ dassitaṃ hoti. Iti rūpassa atthaṅgamoti ayaṃ rūpassa atthaṅgamo. Imināpi ‘‘āhāranirodhā rūpanirodho’’tiādi sabbaṃ dassitaṃ hoti. Iti vedanātiādīsupi eseva nayo.
વਣ੍ਣવਨ੍ਤੋਤਿ ਸਰੀਰવਣ੍ਣੇਨ વਣ੍ਣવਨ੍ਤੋ। ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍વਾਤਿ ਇਮਂ ਪਞ੍ਚਸੁ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਪਣ੍ਣਾਸਲਕ੍ਖਣਪਟਿਮਣ੍ਡਿਤਂ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਸੁਤ੍વਾ। ਯੇਭੁਯ੍ਯੇਨਾਤਿ ਇਧ ਕੇ ਠਪੇਤਿ? ਅਰਿਯਸਾવਕੇ ਦੇવੇ। ਤੇਸਞ੍ਹਿ ਖੀਣਾਸવਤ੍ਤਾ ਚਿਤ੍ਤੁਤ੍ਰਾਸਭਯਮ੍ਪਿ ਨ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਸਂવਿਗ੍ਗਸ੍ਸ ਯੋਨਿਸੋ ਪਧਾਨੇਨ ਪਤ੍ਤਬ੍ਬਂ ਪਤ੍ਤਤਾਯ ਞਾਣਸਂવੇਗੋਪਿ। ਇਤਰੇਸਂ ਪਨ ਦੇવਾਨਂ ‘‘ਤਾਸੋ ਹੇਸੋ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਅਨਿਚ੍ਚਤਂ ਮਨਸਿਕਰੋਨ੍ਤਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤੁਤ੍ਰਾਸਭਯਮ੍ਪਿ, ਬਲવવਿਪਸ੍ਸਨਾਕਾਲੇ ਞਾਣਭਯਮ੍ਪਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ। ਭੋਤਿ ਧਮ੍ਮਾਲਪਨਮਤ੍ਤਮੇਤਂ। ਸਕ੍ਕਾਯਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾਤਿ ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨਾ। ਇਤਿ ਤੇਸਂ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧੇ વਟ੍ਟਦੋਸਂ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਤਿਲਕ੍ਖਣਾਹਤਂ ਕਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਨ੍ਤੇ ਞਾਣਭਯਂ ਨਾਮ ਓਕ੍ਕਮਤਿ।
Vaṇṇavantoti sarīravaṇṇena vaṇṇavanto. Dhammadesanaṃ sutvāti imaṃ pañcasu khandhesu paṇṇāsalakkhaṇapaṭimaṇḍitaṃ tathāgatassa dhammadesanaṃ sutvā. Yebhuyyenāti idha ke ṭhapeti? Ariyasāvake deve. Tesañhi khīṇāsavattā cittutrāsabhayampi na uppajjati, saṃviggassa yoniso padhānena pattabbaṃ pattatāya ñāṇasaṃvegopi. Itaresaṃ pana devānaṃ ‘‘tāso heso bhikkhū’’ti aniccataṃ manasikarontānaṃ cittutrāsabhayampi, balavavipassanākāle ñāṇabhayampi uppajjati. Bhoti dhammālapanamattametaṃ. Sakkāyapariyāpannāti pañcakkhandhapariyāpannā. Iti tesaṃ sammāsambuddhe vaṭṭadosaṃ dassetvā tilakkhaṇāhataṃ katvā dhammaṃ desente ñāṇabhayaṃ nāma okkamati.
ਅਭਿਞ੍ਞਾਯਾਤਿ ਜਾਨਿਤ੍વਾ। ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਨ੍ਤਿ ਪਟਿવੇਧਞਾਣਮ੍ਪਿ ਦੇਸਨਾਞਾਣਮ੍ਪਿ। ਪਟਿવੇਧਞਾਣਂ ਨਾਮ ਯੇਨ ਞਾਣੇਨ ਬੋਧਿਪਲ੍ਲਙ੍ਕੇ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਸੋਲ਼ਸਹਾਕਾਰੇਹਿ ਸਟ੍ਠਿਯਾ ਚ ਨਯਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਿ। ਦੇਸਨਾਞਾਣਂ ਨਾਮ ਯੇਨ ਞਾਣੇਨ ਤਿਪਰਿવਟ੍ਟਂ ਦ੍વਾਦਸਾਕਾਰਂ ਧਮ੍ਮਚਕ੍ਕਂ ਪવਤ੍ਤੇਸਿ। ਉਭਯਮ੍ਪਿ ਤਂ ਦਸਬਲਸ੍ਸ ਉਰੇ ਜਾਤਞਾਣਮੇવ। ਤੇਸੁ ਇਧ ਦੇਸਨਾਞਾਣਂ ਗਹੇਤਬ੍ਬਂ। ਤਂ ਪਨੇਸ ਯਾવ ਅਟ੍ਠਾਰਸਹਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਕੋਟੀਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਞ੍ਞਾਸਿਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਾવ ਪવਤ੍ਤੇਤਿ ਨਾਮ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਪવਤ੍ਤਿਤਂ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਅਪ੍ਪਟਿਪੁਗ੍ਗਲੋਤਿ ਸਦਿਸਪੁਗ੍ਗਲਰਹਿਤੋ। ਯਸਸ੍ਸਿਨੋਤਿ ਪਰਿવਾਰਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ। ਤਾਦਿਨੋਤਿ ਲਾਭਾਲਾਭਾਦੀਹਿ ਏਕਸਦਿਸਸ੍ਸ। ਛਟ੍ਠਂ।
Abhiññāyāti jānitvā. Dhammacakkanti paṭivedhañāṇampi desanāñāṇampi. Paṭivedhañāṇaṃ nāma yena ñāṇena bodhipallaṅke nisinno cattāri saccāni soḷasahākārehi saṭṭhiyā ca nayasahassehi paṭivijjhi. Desanāñāṇaṃ nāma yena ñāṇena tiparivaṭṭaṃ dvādasākāraṃ dhammacakkaṃ pavattesi. Ubhayampi taṃ dasabalassa ure jātañāṇameva. Tesu idha desanāñāṇaṃ gahetabbaṃ. Taṃ panesa yāva aṭṭhārasahi brahmakoṭīhi saddhiṃ aññāsikoṇḍaññattherassa sotāpattiphalaṃ uppajjati, tāva pavatteti nāma. Tasmiṃ uppanne pavattitaṃ nāma hotīti veditabbaṃ. Appaṭipuggaloti sadisapuggalarahito. Yasassinoti parivārasampannā. Tādinoti lābhālābhādīhi ekasadisassa. Chaṭṭhaṃ.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੬. ਸੀਹਸੁਤ੍ਤਂ • 6. Sīhasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ੬. ਸੀਹਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 6. Sīhasuttavaṇṇanā
