| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi |
४२. सिक्खापददण्डकम्मवत्थुकथा
42. Sikkhāpadadaṇḍakammavatthukathā
१०६. नासनवत्थूति लिङ्गनासनाय अधिट्ठानं, कारणन्ति वुत्तं होति। पच्छिमानं पञ्चन्नन्ति योजना। दण्डकम्मवत्थूति दण्डकम्मस्स कारणं।
106.Nāsanavatthūti liṅganāsanāya adhiṭṭhānaṃ, kāraṇanti vuttaṃ hoti. Pacchimānaṃ pañcannanti yojanā. Daṇḍakammavatthūti daṇḍakammassa kāraṇaṃ.
१०७. अप्पतिस्साति एत्थ भिक्खूनं वचनस्स पटिमुखं आदरेन असवनं भिक्खू जेट्ठकट्ठाने न ठपेन्ति नामाति दस्सेन्तो आह ‘‘भिक्खू जेट्ठकट्ठाने’’तिआदि। ‘‘समानजीविका’’ति इमिना असभागवुत्तिकाति एत्थ सभागसद्दो समानसद्दपरियायो, वुत्तिसद्दो जीविकपरियायोति दस्सेति। परिसक्कतीति एत्थ सक्क गतियन्तिधातुपाठेसु (सद्दनीतिधातुमालायं १६ ळकारन्तधातु) वुत्तत्ता परिपुब्बो सक्कसद्दो गत्यत्थोति आह ‘‘परक्कमती’’ति। किन्तीति किमेव। इतिसद्दो हेत्थ एवसद्दत्थो, केन एव उपायेनाति हि अत्थो। अक्कोसति चेवाति जातिआदीहि अक्कोसति चेव। भेदेतीति भेदापेति। आवरणं कातुन्ति एत्थ आवरणसद्दो निवारणसद्दवेवचनोति आह ‘‘निवारणं कातु’’न्ति। यत्थाति यस्मिं परिवेणे, सेनासने वा। वस्सग्गेनाति वस्सगणनाय। (तस्साति परिवेणसेनासनस्स। उपचारेति आसन्ने)। मुखद्वारिकन्ति मुखसङ्खातेन द्वारेन अज्झोहरितब्बं। ‘‘वदतोपी’’ति इमिना वचीपयोगेन दुक्कटापत्तिं दस्सेति, ‘‘निक्खिपतोपी’’ति इमिना कायपयोगेन। अनाचारस्साति दण्डकम्मे अनाचारस्स। एत्तके नाम दण्डकम्मेति एत्तके नाम उदकाहरापनादिसङ्खाते दण्डकम्मे। इदन्ति यागुभत्तादिं। लच्छसीति लभिस्ससि। ‘‘एत्तके नाम दण्डकम्मे’’ति वुत्तवचनस्स युत्तिं दस्सेन्तो आह ‘‘भगवता ही’’तिआदि। दण्डकम्मन्ति दण्डेन्ति दमेन्ति एतेनाति दण्डो, सोयेव कत्तब्बत्ता कम्मन्ति दण्डकम्मं आवरणादि। अपराधानुरूपन्ति वीतिक्कमस्स अपराधस्स अनुरूपं। तम्पीति उदकदारुवालिकादिआहरापणम्पि। तञ्च खोति तञ्च करणं। ओरमिस्सतीति कायेन ओरमिस्सति। विरमिस्सतीति वाचाय विरमिस्सति। उण्हपासाणे वातिआदीसु वासद्देन अञ्ञानिपि अत्ततापनपरितापनादीनि कम्मानि सङ्गण्हाति।
107.Appatissāti ettha bhikkhūnaṃ vacanassa paṭimukhaṃ ādarena asavanaṃ bhikkhū jeṭṭhakaṭṭhāne na ṭhapenti nāmāti dassento āha ‘‘bhikkhū jeṭṭhakaṭṭhāne’’tiādi. ‘‘Samānajīvikā’’ti iminā asabhāgavuttikāti ettha sabhāgasaddo samānasaddapariyāyo, vuttisaddo jīvikapariyāyoti dasseti. Parisakkatīti ettha sakka gatiyantidhātupāṭhesu (saddanītidhātumālāyaṃ 16 ḷakārantadhātu) vuttattā paripubbo sakkasaddo gatyatthoti āha ‘‘parakkamatī’’ti. Kintīti kimeva. Itisaddo hettha evasaddattho, kena eva upāyenāti hi attho. Akkosati cevāti jātiādīhi akkosati ceva. Bhedetīti bhedāpeti. Āvaraṇaṃ kātunti ettha āvaraṇasaddo nivāraṇasaddavevacanoti āha ‘‘nivāraṇaṃ kātu’’nti. Yatthāti yasmiṃ pariveṇe, senāsane vā. Vassaggenāti vassagaṇanāya. (Tassāti pariveṇasenāsanassa. Upacāreti āsanne). Mukhadvārikanti mukhasaṅkhātena dvārena ajjhoharitabbaṃ. ‘‘Vadatopī’’ti iminā vacīpayogena dukkaṭāpattiṃ dasseti, ‘‘nikkhipatopī’’ti iminā kāyapayogena. Anācārassāti daṇḍakamme anācārassa. Ettake nāma daṇḍakammeti ettake nāma udakāharāpanādisaṅkhāte daṇḍakamme. Idanti yāgubhattādiṃ. Lacchasīti labhissasi. ‘‘Ettake nāma daṇḍakamme’’ti vuttavacanassa yuttiṃ dassento āha ‘‘bhagavatā hī’’tiādi. Daṇḍakammanti daṇḍenti damenti etenāti daṇḍo, soyeva kattabbattā kammanti daṇḍakammaṃ āvaraṇādi. Aparādhānurūpanti vītikkamassa aparādhassa anurūpaṃ. Tampīti udakadāruvālikādiāharāpaṇampi. Tañca khoti tañca karaṇaṃ. Oramissatīti kāyena oramissati. Viramissatīti vācāya viramissati. Uṇhapāsāṇe vātiādīsu vāsaddena aññānipi attatāpanaparitāpanādīni kammāni saṅgaṇhāti.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महावग्गपाळि • Mahāvaggapāḷi
४२. सिक्खापदकथा • 42. Sikkhāpadakathā
४३. दण्डकम्मवत्थु • 43. Daṇḍakammavatthu
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महावग्ग-अट्ठकथा • Mahāvagga-aṭṭhakathā / सिक्खापददण्डकम्मवत्थुकथा • Sikkhāpadadaṇḍakammavatthukathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā / सिक्खापददण्डकम्मवत्थुकथावण्णना • Sikkhāpadadaṇḍakammavatthukathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / सिक्खापददण्डकम्मवत्थुकथावण्णना • Sikkhāpadadaṇḍakammavatthukathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / सिक्खापददण्डकम्मवत्थुकथावण्णना • Sikkhāpadadaṇḍakammavatthukathāvaṇṇanā
