| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / มหาวคฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvagga-aṭṭhakathā |
สิกฺขาปททณฺฑกมฺมวตฺถุกถา
Sikkhāpadadaṇḍakammavatthukathā
๑๐๖. ทสสุ สิกฺขาปเทสุ ปุริมานํ ปญฺจนฺนํ อติกฺกโม นาสนวตฺถุ , ปจฺฉิมานํ อติกฺกโม ทณฺฑกมฺมวตฺถุฯ
106. Dasasu sikkhāpadesu purimānaṃ pañcannaṃ atikkamo nāsanavatthu , pacchimānaṃ atikkamo daṇḍakammavatthu.
๑๐๗. อปฺปติสฺสาติ ภิกฺขู เชฎฺฐกฎฺฐาเน อิสฺสริยฎฺฐาเน น ฐเปนฺติฯ อสภาควุตฺติกาติ สมานชีวิกา น ภวนฺติ, วิสภาคชีวิกาติ อโตฺถฯ อลาภาย ปริสกฺกตีติ ยถา ลาภํ น ลภนฺติ; เอวํ ปรกฺกมติฯ อนตฺถายาติ อุปทฺทวายฯ อวาสายาติ ‘‘กินฺติ อิมสฺมิํ อาวาเส น วเสยฺยุ’’นฺติ ปรกฺกมติฯ อโกฺกสติ ปริภาสตีติ อโกฺกสติ เจว ภยทสฺสเนน จ ตเชฺชติฯ เภเทตีติ เปสุญฺญํ อุปสํหริตฺวา เภเทติฯ อาวรณํ กาตุนฺติ ‘‘มา อิธ ปวิสา’’ติ นิวารณํ กาตุํฯ ยตฺถ วา วสติ ยตฺถ วา ปฎิกฺกมตีติ ยตฺถ วสติ วา ปวิสติ วา; อุภเยนาปิ อตฺตโน ปริเวณญฺจ วสฺสเคฺคน ปตฺตเสนาสนญฺจ วุตฺตํฯ
107.Appatissāti bhikkhū jeṭṭhakaṭṭhāne issariyaṭṭhāne na ṭhapenti. Asabhāgavuttikāti samānajīvikā na bhavanti, visabhāgajīvikāti attho. Alābhāya parisakkatīti yathā lābhaṃ na labhanti; evaṃ parakkamati. Anatthāyāti upaddavāya. Avāsāyāti ‘‘kinti imasmiṃ āvāse na vaseyyu’’nti parakkamati. Akkosati paribhāsatīti akkosati ceva bhayadassanena ca tajjeti. Bhedetīti pesuññaṃ upasaṃharitvā bhedeti. Āvaraṇaṃ kātunti ‘‘mā idha pavisā’’ti nivāraṇaṃ kātuṃ. Yattha vā vasati yattha vā paṭikkamatīti yattha vasati vā pavisati vā; ubhayenāpi attano pariveṇañca vassaggena pattasenāsanañca vuttaṃ.
มุขทฺวาริกํ อาหารํ อาวรณํ กโรนฺตีติ ‘‘อชฺช มา ขาท, มา ภุญฺชา’’ติ เอวํ นิวาเรนฺติฯ น ภิกฺขเว มุขทฺวาริโก อาหาโร อาวรณํ กาตโพฺพติ เอตฺถ ‘‘มา ขาท, มา ภุญฺชา’’ติ วทโตปิ ‘‘อาหารํ นิวาเรสฺสามี’’ติ ปตฺตจีวรํ อโนฺต นิกฺขิปโตปิ สพฺพปโยเคสุ ทุกฺกฎํฯ อนาจารสฺส ปน ทุพฺพจสามเณรสฺส ทณฺฑกมฺมํ กตฺวา ยาคุํ วา ภตฺตํ วา ปตฺตจีวรํ วา ทเสฺสตฺวา ‘‘เอตฺตเก นาม ทณฺฑกเมฺม อาหเฎ อิทํ ลจฺฉสี’’ติ วตฺตุํ วฎฺฎติฯ ภควตา หิ อาวรณเมว ทณฺฑกมฺมํ วุตฺตํฯ ธมฺมสงฺคาหกเตฺถเรหิ ปน อปราธานุรูปํ อุทกทารุวาลิกาทีนํ อาหราปนมฺปิ กาตพฺพนฺติ วุตฺตํ, ตสฺมา ตมฺปิ กาตพฺพํฯ ตญฺจ โข ‘‘โอรมิสฺสติ วิรมิสฺสตี’’ติ อนุกมฺปาย, น ‘‘นสฺสิสฺสติ วิพฺภมิสฺสตี’’ติอาทินยปฺปวเตฺตน ปาปชฺฌาสเยน ‘‘ทณฺฑกมฺมํ กโรมี’’ติ จ อุณฺหปาสาเณ วา นิปชฺชาเปตุํ ปาสาณิฎฺฐกาทีนิ วา สีเส นิกฺขิปาเปตุํ อุทกํ วา ปเวเสตุํ น วฎฺฎติฯ
Mukhadvārikaṃ āhāraṃ āvaraṇaṃ karontīti ‘‘ajja mā khāda, mā bhuñjā’’ti evaṃ nivārenti. Na bhikkhave mukhadvāriko āhāro āvaraṇaṃ kātabboti ettha ‘‘mā khāda, mā bhuñjā’’ti vadatopi ‘‘āhāraṃ nivāressāmī’’ti pattacīvaraṃ anto nikkhipatopi sabbapayogesu dukkaṭaṃ. Anācārassa pana dubbacasāmaṇerassa daṇḍakammaṃ katvā yāguṃ vā bhattaṃ vā pattacīvaraṃ vā dassetvā ‘‘ettake nāma daṇḍakamme āhaṭe idaṃ lacchasī’’ti vattuṃ vaṭṭati. Bhagavatā hi āvaraṇameva daṇḍakammaṃ vuttaṃ. Dhammasaṅgāhakattherehi pana aparādhānurūpaṃ udakadāruvālikādīnaṃ āharāpanampi kātabbanti vuttaṃ, tasmā tampi kātabbaṃ. Tañca kho ‘‘oramissati viramissatī’’ti anukampāya, na ‘‘nassissati vibbhamissatī’’tiādinayappavattena pāpajjhāsayena ‘‘daṇḍakammaṃ karomī’’ti ca uṇhapāsāṇe vā nipajjāpetuṃ pāsāṇiṭṭhakādīni vā sīse nikkhipāpetuṃ udakaṃ vā pavesetuṃ na vaṭṭati.
สิกฺขาปททณฺฑกมฺมวตฺถุกถา นิฎฺฐิตาฯ
Sikkhāpadadaṇḍakammavatthukathā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวคฺคปาฬิ • Mahāvaggapāḷi
๔๒. สิกฺขาปทกถา • 42. Sikkhāpadakathā
๔๓. ทณฺฑกมฺมวตฺถุ • 43. Daṇḍakammavatthu
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / สิกฺขาปททณฺฑกมฺมวตฺถุกถาวณฺณนา • Sikkhāpadadaṇḍakammavatthukathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / สิกฺขาปททณฺฑกมฺมวตฺถุกถาวณฺณนา • Sikkhāpadadaṇḍakammavatthukathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā / สิกฺขาปททณฺฑกมฺมวตฺถุกถาวณฺณนา • Sikkhāpadadaṇḍakammavatthukathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi / ๔๒. สิกฺขาปททณฺฑกมฺมวตฺถุกถา • 42. Sikkhāpadadaṇḍakammavatthukathā
