| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ಸಿಕ್ಖಾಪದದಣ್ಡಕಮ್ಮವತ್ಥುಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Sikkhāpadadaṇḍakammavatthukathāvaṇṇanā
೧೦೬. ಅನುಜಾನಾಮಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಸಾಮಣೇರಾನಂ ದಸ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನೀತಿಆದೀಸು ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಾನಿ ಪದಾನಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ, ಸಿಕ್ಖಾಕೋಟ್ಠಾಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಸಿಕ್ಖಾಯ ವಾ ಪದಾನಿ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ, ಅಧಿಸೀಲಅಧಿಚಿತ್ತಅಧಿಪಞ್ಞಾಸಿಕ್ಖಾಯ ಅಧಿಗಮುಪಾಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅತ್ಥತೋ ಪನ ಕಾಮಾವಚರಕುಸಲಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ವಿರತಿಯೋ, ತಂಸಮ್ಪಯುತ್ತಧಮ್ಮಾ ಪನೇತ್ಥ ತಗ್ಗಹಣೇನೇವ ಗಹೇತಬ್ಬಾ। ಸರಸೇನೇವ ಪತನಸಭಾವಸ್ಸ ಅನ್ತರಾ ಏವ ಅತಿಪಾತನಂ ಅತಿಪಾತೋ, ಸಣಿಕಂ ಪತಿತುಂ ಅದತ್ವಾ ಸೀಘಂ ಪಾತನನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅತಿಕ್ಕಮ್ಮ ವಾ ಸತ್ಥಾದೀಹಿ ಅಭಿಭವಿತ್ವಾ ಪಾತನಂ ಅತಿಪಾತೋ, ಪಾಣಸ್ಸ ಅತಿಪಾತೋ ಪಾಣಾತಿಪಾತೋ, ಪಾಣವಧೋ ಪಾಣಘಾತೋತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಪಾಣೋತಿ ಚೇತ್ಥ ವೋಹಾರತೋ ಸತ್ತೋ, ಪರಮತ್ಥತೋ ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯಂ। ತಸ್ಮಿಂ ಪನ ಪಾಣೇ ಪಾಣಸಞ್ಞಿನೋ ಜೀವಿತಿನ್ದ್ರಿಯುಪಚ್ಛೇದಕಉಪಕ್ಕಮಸಮುಟ್ಠಾಪಿಕಾ ಕಾಯವಚೀದ್ವಾರಾನಂ ಅಞ್ಞತರಪ್ಪವತ್ತಾ ವಧಕಚೇತನಾ ಪಾಣಾತಿಪಾತೋ, ತತೋ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ।
106.Anujānāmi, bhikkhave, sāmaṇerānaṃ dasa sikkhāpadānītiādīsu sikkhitabbāni padāni sikkhāpadāni, sikkhākoṭṭhāsāti attho. Sikkhāya vā padāni sikkhāpadāni, adhisīlaadhicittaadhipaññāsikkhāya adhigamupāyāti attho. Atthato pana kāmāvacarakusalacittasampayuttā viratiyo, taṃsampayuttadhammā panettha taggahaṇeneva gahetabbā. Saraseneva patanasabhāvassa antarā eva atipātanaṃ atipāto, saṇikaṃ patituṃ adatvā sīghaṃ pātananti attho. Atikkamma vā satthādīhi abhibhavitvā pātanaṃ atipāto, pāṇassa atipāto pāṇātipāto, pāṇavadho pāṇaghātoti vuttaṃ hoti. Pāṇoti cettha vohārato satto, paramatthato jīvitindriyaṃ. Tasmiṃ pana pāṇe pāṇasaññino jīvitindriyupacchedakaupakkamasamuṭṭhāpikā kāyavacīdvārānaṃ aññatarappavattā vadhakacetanā pāṇātipāto, tato pāṇātipātā.
ವೇರಮಣೀತಿ ವೇರಹೇತುತಾಯ ವೇರಸಞ್ಞಿತಂ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾದಿಪಾಪಧಮ್ಮಂ ಮಣತಿ, ‘‘ಮಯಿ ಇಧ ಠಿತಾಯ ಕಥಮಾಗಚ್ಛಸೀ’’ತಿ ವಾ ತಜ್ಜೇನ್ತೀ ವಿಯ ನೀಹರತೀತಿ ವೇರಮಣೀ। ವಿರಮತಿ ಏತಾಯಾತಿ ವಾ ವಿರಮಣೀತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ನಿರುತ್ತಿನಯೇನ ‘‘ವೇರಮಣೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಅತ್ಥತೋ ಪನ ವೇರಮಣೀತಿ ಕಾಮಾವಚರಕುಸಲಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ವಿರತಿಯೋ। ಸಾ ‘‘ಪಾಣಾತಿಪಾತಾದಿಂ ವಿರಮನ್ತಸ್ಸ ಯಾ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ಪಾಣಾತಿಪಾತಾ ಆರತಿ ವಿರತಿ ಪಟಿವಿರತಿ ವೇರಮಣೀ ಅಕಿರಿಯಾ ಅಕರಣಂ ಅನಜ್ಝಾಪತ್ತಿ ವೇಲಾನತಿಕ್ಕಮೋ ಸೇತುಘಾತೋ’’ತಿ ಏವಮಾದಿನಾ ನಯೇನ ವಿಭಙ್ಗೇ (ವಿಭ॰ ೭೦೪) ವುತ್ತಾ। ಕಾಮಞ್ಚೇಸಾ ವೇರಮಣೀ ನಾಮ ಲೋಕುತ್ತರಾಪಿ ಅತ್ಥಿ, ಇಧ ಪನ ಸಮಾದಾನವಸಪ್ಪವತ್ತಾ ವಿರತಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾತಿ ಲೋಕುತ್ತರಾಯ ವಿರತಿಯಾ ಸಮಾದಾನವಸೇನ ಪವತ್ತಿಅಸಮ್ಭವತೋ ಕಾಮಾವಚರಕುಸಲಚಿತ್ತಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ವಿರತಿಯೋ ಗಹೇತಬ್ಬಾ।
Veramaṇīti verahetutāya verasaññitaṃ pāṇātipātādipāpadhammaṃ maṇati, ‘‘mayi idha ṭhitāya kathamāgacchasī’’ti vā tajjentī viya nīharatīti veramaṇī. Viramati etāyāti vā viramaṇīti vattabbe niruttinayena ‘‘veramaṇī’’ti vuttaṃ. Atthato pana veramaṇīti kāmāvacarakusalacittasampayuttā viratiyo. Sā ‘‘pāṇātipātādiṃ viramantassa yā tasmiṃ samaye pāṇātipātā ārati virati paṭivirati veramaṇī akiriyā akaraṇaṃ anajjhāpatti velānatikkamo setughāto’’ti evamādinā nayena vibhaṅge (vibha. 704) vuttā. Kāmañcesā veramaṇī nāma lokuttarāpi atthi, idha pana samādānavasappavattā virati adhippetāti lokuttarāya viratiyā samādānavasena pavattiasambhavato kāmāvacarakusalacittasampayuttā viratiyo gahetabbā.
ಅದಿನ್ನಾದಾನಾ ವೇರಮಣೀತಿಆದೀಸು ಅದಿನ್ನಸ್ಸ ಆದಾನಂ ಅದಿನ್ನಾದಾನಂ, ಪರಸ್ಸಹರಣಂ, ಥೇಯ್ಯಂ ಚೋರಿಕಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ತತ್ಥ ಅದಿನ್ನನ್ತಿ ಪರಪರಿಗ್ಗಹಿತಂ। ಯತ್ಥ ಪರೋ ಯಥಾಕಾಮಕಾರಿತಂ ಆಪಜ್ಜನ್ತೋ ಅದಣ್ಡಾರಹೋ ಅನುಪವಜ್ಜೋ ಚ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಪನ ಪರಪರಿಗ್ಗಹಿತೇ ಪರಪರಿಗ್ಗಹಿತಸಅಞನೋ ತದಾದಾಯಕಉಪಕ್ಕಮಸಮುಟ್ಠಾಪಿಕಾ ಥೇಯ್ಯಚೇತನಾ ಅದಿನ್ನಾದಾನಂ।
Adinnādānā veramaṇītiādīsu adinnassa ādānaṃ adinnādānaṃ, parassaharaṇaṃ, theyyaṃ corikāti vuttaṃ hoti. Tattha adinnanti parapariggahitaṃ. Yattha paro yathākāmakāritaṃ āpajjanto adaṇḍāraho anupavajjo ca hoti, tasmiṃ pana parapariggahite parapariggahitasaañano tadādāyakaupakkamasamuṭṭhāpikā theyyacetanā adinnādānaṃ.
ಅಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ನಾಮ ಅಸೇಟ್ಠಚರಿಯಂ ದ್ವಯಂದ್ವಯಸಮಾಪತ್ತಿ। ಸಾ ಹಿ ‘‘ಅಪ್ಪಸ್ಸಾದಾ ಕಾಮಾ ಬಹುದುಕ್ಖಾ ಬಹುಪಾಯಾಸಾ, ಆದೀನವೋ ಏತ್ಥ ಭಿಯ್ಯೋ’’ತಿಆದಿನಾ (ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೧೭೭; ೨.೪೨) ಹೀಳಿತತ್ತಾ ಅಸೇಟ್ಠಾ ಅಪ್ಪಸತ್ಥಾ ಚರಿಯಾತಿ ವಾ ಅಸೇಟ್ಠಾನಂ ನಿಹೀನಾನಂ ಇತ್ಥಿಪುರಿಸಾನಂ ಚರಿಯಾತಿ ವಾ ಅಸೇಟ್ಠಚರಿಯಂ, ಅಸೇಟ್ಠಚರಿಯತ್ತಾ ಅಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯನ್ತಿ ಚ ವುಚ್ಚತಿ , ಅತ್ಥತೋ ಪನ ಅಸದ್ಧಮ್ಮಸೇವನಾಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ಕಾಯದ್ವಾರಪ್ಪವತ್ತಾ ಮಗ್ಗೇನಮಗ್ಗಪ್ಪಟಿಪತ್ತಿಸಮುಟ್ಠಾಪಿಕಾ ಚೇತನಾ ಅಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ।
Abrahmacariyaṃ nāma aseṭṭhacariyaṃ dvayaṃdvayasamāpatti. Sā hi ‘‘appassādā kāmā bahudukkhā bahupāyāsā, ādīnavo ettha bhiyyo’’tiādinā (ma. ni. 1.177; 2.42) hīḷitattā aseṭṭhā appasatthā cariyāti vā aseṭṭhānaṃ nihīnānaṃ itthipurisānaṃ cariyāti vā aseṭṭhacariyaṃ, aseṭṭhacariyattā abrahmacariyanti ca vuccati , atthato pana asaddhammasevanādhippāyena kāyadvārappavattā maggenamaggappaṭipattisamuṭṭhāpikā cetanā abrahmacariyaṃ.
ಮುಸಾತಿ ಅಭೂತಂ ಅತಚ್ಛಂ ವತ್ಥು, ವಾದೋತಿ ತಸ್ಸ ಭೂತತೋ ತಚ್ಛತೋ ವಿಞ್ಞಾಪನಂ। ಲಕ್ಖಣತೋ ಪನ ಅತಥಂ ವತ್ಥುಂ ತಥತೋ ಪರಂ ವಿಞ್ಞಾಪೇತುಕಾಮಸ್ಸ ತಥಾವಿಞ್ಞತ್ತಿಸಮುಟ್ಠಾಪಿಕಾ ಚೇತನಾ ಮುಸಾವಾದೋ ಮುಸಾ ವದೀಯತಿ ವುಚ್ಚತಿ ಏತಾಯಾತಿ ಕತ್ವಾ।
Musāti abhūtaṃ atacchaṃ vatthu, vādoti tassa bhūtato tacchato viññāpanaṃ. Lakkhaṇato pana atathaṃ vatthuṃ tathato paraṃ viññāpetukāmassa tathāviññattisamuṭṭhāpikā cetanā musāvādo musā vadīyati vuccati etāyāti katvā.
ಸುರಾಮೇರಯಮಜ್ಜಪ್ಪಮಾದಟ್ಠಾನಾತಿ ಏತ್ಥ ಸುರಾತಿ ಪೂವಸುರಾ ಪಿಟ್ಠಸುರಾ ಓದನಸುರಾ ಕಿಣ್ಣಪಕ್ಖಿತ್ತಾ ಸಮ್ಭಾರಸಂಯುತ್ತಾತಿ ಪಞ್ಚ ಸುರಾ। ಮೇರಯನ್ತಿ ಪುಪ್ಫಾಸವೋ ಫಲಾಸವೋ ಮಧ್ವಾಸವೋ ಗುಳಾಸವೋ ಸಮ್ಭಾರಸಂಯುತ್ತೋತಿ ಪಞ್ಚ ಆಸವಾ। ತತ್ಥ ಪೂವೇ ಭಾಜನೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ತಜ್ಜಂ ಉದಕಂ ದತ್ವಾ ಮದ್ದಿತ್ವಾ ಕತಾ ಪೂವಸುರಾ। ಏವಂ ಸೇಸಸುರಾಪಿ। ಕಿಣ್ಣಾತಿ ಪನ ತಸ್ಸಾ ಸುರಾಯ ಬೀಜಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಯೇ ಸುರಾಮೋದಕಾತಿ ವುಚ್ಚನ್ತಿ, ತೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಕತಾ ಕಿಣ್ಣಪಕ್ಖಿತ್ತಾ। ಹರೀತಕೀಸಾಸಪಾದಿನಾನಾಸಮ್ಭಾರೇಹಿ ಸಂಯೋಜಿತಾ ಸಮ್ಭಾರಸಂಯುತ್ತಾ। ಮಧುಕತಾಲನಾಳಿಕೇರಾದಿಪುಪ್ಫರಸೋ ಚಿರಪರಿವಾಸಿತೋ ಪುಪ್ಫಾಸವೋ। ಪನಸಾದಿಫಲರಸೋ ಫಲಾಸವೋ। ಮುದ್ದಿಕಾರಸೋ ಮಧ್ವಾಸವೋ। ಉಚ್ಛುರಸೋ ಗುಳಾಸವೋ। ಹರೀತಕಆಮಲಕಕಟುಕಭಣ್ಡಾದಿನಾನಾಸಮ್ಭಾರಾನಂ ರಸೋ ಚಿರಪರಿವಾಸಿತೋ ಸಮ್ಭಾರಸಂಯುತ್ತೋ। ತಂ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಮದಕರಣವಸೇನ ಮಜ್ಜಂ ಪಿವನ್ತಂ ಮದಯತೀತಿ ಕತ್ವಾ। ಪಮಾದಟ್ಠಾನನ್ತಿ ಪಮಾದಕಾರಣಂ। ಯಾಯ ಚೇತನಾಯ ತಂ ಮಜ್ಜಂ ಪಿವನ್ತಿ, ತಸ್ಸಾ ಏತಂ ಅಧಿವಚನಂ। ಸುರಾಮೇರಯಮಜ್ಜೇ ಪಮಾದಟ್ಠಾನಂ ಸುರಾಮೇರಯಮಜ್ಜಪ್ಪಮಾದಟ್ಠಾನಂ, ತಸ್ಮಾ ಸುರಾಮೇರಯಮಜ್ಜಪ್ಪಮಾದಟ್ಠಾನಾ।
Surāmerayamajjappamādaṭṭhānāti ettha surāti pūvasurā piṭṭhasurā odanasurā kiṇṇapakkhittā sambhārasaṃyuttāti pañca surā. Merayanti pupphāsavo phalāsavo madhvāsavo guḷāsavo sambhārasaṃyuttoti pañca āsavā. Tattha pūve bhājane pakkhipitvā tajjaṃ udakaṃ datvā madditvā katā pūvasurā. Evaṃ sesasurāpi. Kiṇṇāti pana tassā surāya bījaṃ vuccati, ye surāmodakāti vuccanti, te pakkhipitvā katā kiṇṇapakkhittā. Harītakīsāsapādinānāsambhārehi saṃyojitā sambhārasaṃyuttā. Madhukatālanāḷikerādipuppharaso ciraparivāsito pupphāsavo. Panasādiphalaraso phalāsavo. Muddikāraso madhvāsavo. Ucchuraso guḷāsavo. Harītakaāmalakakaṭukabhaṇḍādinānāsambhārānaṃ raso ciraparivāsito sambhārasaṃyutto. Taṃ sabbampi madakaraṇavasena majjaṃ pivantaṃ madayatīti katvā. Pamādaṭṭhānanti pamādakāraṇaṃ. Yāya cetanāya taṃ majjaṃ pivanti, tassā etaṃ adhivacanaṃ. Surāmerayamajje pamādaṭṭhānaṃ surāmerayamajjappamādaṭṭhānaṃ, tasmā surāmerayamajjappamādaṭṭhānā.
ವಿಕಾಲಭೋಜನಾತಿ ಅರುಣುಗ್ಗಮನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಯಾವ ಮಜ್ಝನ್ಹಿಕಾ। ಅಯಂ ಬುದ್ಧಾದೀನಂ ಅರಿಯಾನಂ ಆಚಿಣ್ಣಸಮಾಚಿಣ್ಣೋ ಭೋಜನಸ್ಸ ಕಾಲೋ ನಾಮ, ತದಞ್ಞೋ ವಿಕಾಲೋ। ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಟ್ಠೇನ ಭೋಜನಂ, ಯಾಗುಭತ್ತಾದಿ ಸಬ್ಬಂ ಯಾವಕಾಲಿಕವತ್ಥು। ಯಥಾ ಚ ‘‘ರತ್ತೂಪರತೋ’’ತಿ (ದೀ॰ ೧.೧೦, ೧೯೪; ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೨೯೩; ೩.೧೪) ಏತ್ಥ ರತ್ತಿಯಾ ಭೋಜನಂ ರತ್ತೀತಿ ಉತ್ತರಪದಲೋಪೇನ ವುಚ್ಚತಿ, ಏವಮೇತ್ಥ ಭೋಜನಜ್ಝೋಹರಣಂ ಭೋಜನನ್ತಿ। ವಿಕಾಲೇ ಭೋಜನಂ ವಿಕಾಲಭೋಜನಂ, ತತೋ ವಿಕಾಲಭೋಜನಾ, ವಿಕಾಲೇ ಯಾವಕಾಲಿಕವತ್ಥುಸ್ಸ ಅಜ್ಝೋಹರಣಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಥ ವಾ ನ ಏತ್ಥ ಕಮ್ಮಸಾಧನೋ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬತ್ಥವಾಚಕೋ ಭೋಜನಸದ್ದೋ, ಅಥ ಖೋ ಭಾವಸಾಧನೋ ಅಜ್ಝೋಹರಣತ್ಥವಾಚಕೋ ಗಹೇತಬ್ಬೋ , ತಸ್ಮಾ ವಿಕಾಲೇ ಭೋಜನಂ ಅಜ್ಝೋಹರಣಂ ವಿಕಾಲಭೋಜನಂ। ಕಸ್ಸ ಪನ ಅಜ್ಝೋಹರಣನ್ತಿ? ಯಾಮಕಾಲಿಕಾದೀನಂ ಅನುಞ್ಞಾತತ್ತಾ ವಿಕಾಲಭೋಜನ-ಸದ್ದಸ್ಸ ವಾ ಯಾವಕಾಲಿಕಜ್ಝೋಹರಣೇ ನಿರುಳ್ಹತ್ತಾ ಯಾವಕಾಲಿಕಸ್ಸಾತಿ ವಿಞ್ಞಾಯತಿ, ಅತ್ಥತೋ ಪನ ಕಾಯದ್ವಾರಪ್ಪವತ್ತಾ ವಿಕಾಲೇ ಯಾವಕಾಲಿಕಜ್ಝೋಹರಣಚೇತನಾ ‘‘ವಿಕಾಲಭೋಜನ’’ನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ।
Vikālabhojanāti aruṇuggamanato paṭṭhāya yāva majjhanhikā. Ayaṃ buddhādīnaṃ ariyānaṃ āciṇṇasamāciṇṇo bhojanassa kālo nāma, tadañño vikālo. Bhuñjitabbaṭṭhena bhojanaṃ, yāgubhattādi sabbaṃ yāvakālikavatthu. Yathā ca ‘‘rattūparato’’ti (dī. 1.10, 194; ma. ni. 1.293; 3.14) ettha rattiyā bhojanaṃ rattīti uttarapadalopena vuccati, evamettha bhojanajjhoharaṇaṃ bhojananti. Vikāle bhojanaṃ vikālabhojanaṃ, tato vikālabhojanā, vikāle yāvakālikavatthussa ajjhoharaṇāti attho. Atha vā na ettha kammasādhano bhuñjitabbatthavācako bhojanasaddo, atha kho bhāvasādhano ajjhoharaṇatthavācako gahetabbo , tasmā vikāle bhojanaṃ ajjhoharaṇaṃ vikālabhojanaṃ. Kassa pana ajjhoharaṇanti? Yāmakālikādīnaṃ anuññātattā vikālabhojana-saddassa vā yāvakālikajjhoharaṇe niruḷhattā yāvakālikassāti viññāyati, atthato pana kāyadvārappavattā vikāle yāvakālikajjhoharaṇacetanā ‘‘vikālabhojana’’nti veditabbā.
ನಚ್ಚಗೀತವಾದಿತವಿಸೂಕದಸ್ಸನಾತಿ ಏತ್ಥ ಸಾಸನಸ್ಸ ಅನನುಲೋಮತ್ತಾ ವಿಸೂಕಂ ಪಟಾಣೀಭೂತಂ ದಸ್ಸನನ್ತಿ ವಿಸೂಕದಸ್ಸನಂ। ನಚ್ಚಾದೀನಞ್ಹಿ ದಸ್ಸನಂ ಸಛನ್ದರಾಗಪ್ಪವತ್ತಿತೋ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ‘‘ಸಬ್ಬಪಾಪಸ್ಸ ಅಕರಣ’’ನ್ತಿಆದಿನಯಪ್ಪವತ್ತಂ (ದೀ॰ ನಿ॰ ೨.೯೦; ಧ॰ ಪ॰ ೧೮೩) ಭಗವತೋ ಸಾಸನಂ ನ ಅನುಲೋಮೇತಿ। ನಚ್ಚಞ್ಚ ಗೀತಞ್ಚ ವಾದಿತಞ್ಚ ವಿಸೂಕದಸ್ಸನಞ್ಚ ನಚ್ಚಗೀತವಾದಿತವಿಸೂಕದಸ್ಸನಂ। ಅತ್ತನಾ ಪಯೋಜಿಯಮಾನಂ ಪರೇಹಿ ಪಯೋಜಾಪಿಯಮಾನಞ್ಚೇತ್ಥ ನಚ್ಚಂ ನಚ್ಚಭಾವಸಾಮಞ್ಞತೋ ಪಾಳಿಯಂ ಏಕೇನೇವ ನಚ್ಚ-ಸದ್ದೇನ ಗಹಿತಂ, ತಥಾ ಗೀತವಾದಿತ-ಸದ್ದೇಹಿ ಗಾಯನಗಾಯಾಪನವಾದನವಾದಾಪನಾನಿ, ತಸ್ಮಾ ಅತ್ತನಾ ನಚ್ಚನನಚ್ಚಾಪನಾದಿವಸೇನ ನಚ್ಚಾ ಚ ಗೀತಾ ಚ ವಾದಿತಾ ಚ ಅನ್ತಮಸೋ ಮಯೂರನಚ್ಚಾದಿವಸೇನಪಿ ಪವತ್ತಾನಂ ನಚ್ಚಾದೀನಂ ವಿಸೂಕಭೂತಾ ದಸ್ಸನಾ ಚ ವೇರಮಣೀತಿ ಏವಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ನಚ್ಚಾದೀನಿ ಅತ್ತನಾ ಪಯೋಜೇತುಂ ವಾ ಪರೇಹಿ ಪಯೋಜಾಪೇತುಂ ವಾ ಪಯುತ್ತಾನಿ ಪಸ್ಸಿತುಂ ವಾ ನೇವ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ನ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ವಟ್ಟತಿ। ದಸ್ಸನೇನ ಚೇತ್ಥ ಸವನಮ್ಪಿ ಸಙ್ಗಹಿತಂ ವಿರೂಪೇಕಸೇಸನಯೇನ। ಯಥಾ ಸಕಂ ವಿಸಯಆಲೋಚನಸಭಾವತಾಯ ವಾ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ವಿಞ್ಞಾಣಾನಂ ಸವನಕಿರಿಯಾಯಪಿ ದಸ್ಸನಸಙ್ಖೇಪಸಮ್ಭವತೋ ‘‘ದಸ್ಸನಾ’’ ಇಚ್ಚೇವ ವುತ್ತಂ। ತೇನೇವ ವುತ್ತಂ ‘‘ಪಞ್ಚಹಿ ವಿಞ್ಞಾಣೇಹಿ ನ ಕಞ್ಚಿ ಧಮ್ಮಂ ಪಟಿವಿಜಾನಾತಿ ಅಞ್ಞತ್ರ ಅಭಿನಿಪಾತಮತ್ತಾ’’ತಿ। ದಸ್ಸನಕಮ್ಯತಾಯ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಪಸ್ಸತೋ ಏವ ಚೇತ್ಥ ವೀತಿಕ್ಕಮೋ ಹೋತಿ, ಠಿತನಿಸಿನ್ನಸಯನೋಕಾಸೇ ಪನ ಆಗತಂ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ವಾ ಆಪಾಥಗತಂ ಪಸ್ಸತೋ ಸಿಯಾ ಸಂಕಿಲೇಸೋ, ನ ವೀತಿಕ್ಕಮೋ।
Naccagītavāditavisūkadassanāti ettha sāsanassa ananulomattā visūkaṃ paṭāṇībhūtaṃ dassananti visūkadassanaṃ. Naccādīnañhi dassanaṃ sachandarāgappavattito saṅkhepato ‘‘sabbapāpassa akaraṇa’’ntiādinayappavattaṃ (dī. ni. 2.90; dha. pa. 183) bhagavato sāsanaṃ na anulometi. Naccañca gītañca vāditañca visūkadassanañca naccagītavāditavisūkadassanaṃ. Attanā payojiyamānaṃ parehi payojāpiyamānañcettha naccaṃ naccabhāvasāmaññato pāḷiyaṃ ekeneva nacca-saddena gahitaṃ, tathā gītavādita-saddehi gāyanagāyāpanavādanavādāpanāni, tasmā attanā naccananaccāpanādivasena naccā ca gītā ca vāditā ca antamaso mayūranaccādivasenapi pavattānaṃ naccādīnaṃ visūkabhūtā dassanā ca veramaṇīti evamettha attho daṭṭhabbo. Naccādīni attanā payojetuṃ vā parehi payojāpetuṃ vā payuttāni passituṃ vā neva bhikkhūnaṃ na bhikkhunīnaṃ vaṭṭati. Dassanena cettha savanampi saṅgahitaṃ virūpekasesanayena. Yathā sakaṃ visayaālocanasabhāvatāya vā pañcannaṃ viññāṇānaṃ savanakiriyāyapi dassanasaṅkhepasambhavato ‘‘dassanā’’ icceva vuttaṃ. Teneva vuttaṃ ‘‘pañcahi viññāṇehi na kañci dhammaṃ paṭivijānāti aññatra abhinipātamattā’’ti. Dassanakamyatāya upasaṅkamitvā passato eva cettha vītikkamo hoti, ṭhitanisinnasayanokāse pana āgataṃ gacchantassa vā āpāthagataṃ passato siyā saṃkileso, na vītikkamo.
ಮಾಲಾಗನ್ಧವಿಲೇಪನಧಾರಣಮಣ್ಡನವಿಭೂಸನಟ್ಠಾನಾತಿ ಏತ್ಥ ಮಾಲಾತಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಪುಪ್ಫಂ। ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಹಿ ಮಾಲಾ-ಸದ್ದೋ ಲೋಕೇ ಬದ್ಧಮಾಲವಾಚಕೋ, ಸಾಸನೇ ಪನ ರುಳ್ಹಿಯಾ ಪುಪ್ಫೇಸುಪಿ ವುತ್ತೋ, ತಸ್ಮಾ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಪುಪ್ಫಂ ಬದ್ಧಮಬದ್ಧಂ ವಾ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ‘‘ಮಾಲಾ’’ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಗನ್ಧನ್ತಿ ವಾಸಚುಣ್ಣಧೂಮಾದಿಕಂ ವಿಲೇಪನತೋ ಅಞ್ಞಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಗನ್ಧಜಾತಂ। ವಿಲೇಪನನ್ತಿ ವಿಲೇಪನತ್ಥಂ ಪಿಸಿತ್ವಾ ಪಟಿಯತ್ತಂ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಛವಿರಾಗಕರಣಂ। ಪಿಳನ್ಧನಂ ಧಾರಣಂ, ಊನಟ್ಠಾನಪೂರಣಂ ಮಣ್ಡನಂ, ಗನ್ಧವಸೇನ ಛವಿರಾಗವಸೇನ ಚ ಸಾದಿಯನಂ ವಿಭೂಸನಂ। ತೇನೇವ ದೀಘನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯಂ (ದೀ॰ ನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧.೧೦) ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯಞ್ಚ (ಮ॰ ನಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧.೨೯೩) ‘‘ಪಿಳನ್ಧನ್ತೋ ಧಾರೇತಿ ನಾಮ, ಊನಟ್ಠಾನಂ ಪೂರೇನ್ತೋ ಮಣ್ಡೇತಿ ನಾಮ, ಗನ್ಧವಸೇನ ಛವಿರಾಗವಸೇನ ಚ ಸಾದಿಯನ್ತೋ ವಿಭೂಸೇತಿ ನಾಮಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಪರಮತ್ಥಜೋತಿಕಾಯಂ ಪನ ಖುದ್ದಕಟ್ಠಕಥಾಯಂ (ಖು॰ ಪಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.ಪಚ್ಛಿಮಪಞ್ಚಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ) ‘‘ಮಾಲಾದೀಸು ಧಾರಣಾದೀನಿ ಯಥಾಸಙ್ಖ್ಯಂ ಯೋಜೇತಬ್ಬಾನೀ’’ತಿ ಏತ್ತಕಮೇವ ವುತ್ತಂ। ಠಾನಂ ವುಚ್ಚತಿ ಕಾರಣಂ, ತಸ್ಮಾ ಯಾಯ ದುಸ್ಸೀಲ್ಯಚೇತನಾಯ ತಾನಿ ಮಾಲಾಧಾರಣಾದೀನಿ ಮಹಾಜನೋ ಕರೋತಿ, ಸಾ ಧಾರಣಮಣ್ಡನವಿಭೂಸನಟ್ಠಾನಂ।
Mālāgandhavilepanadhāraṇamaṇḍanavibhūsanaṭṭhānāti ettha mālāti yaṃ kiñci pupphaṃ. Kiñcāpi hi mālā-saddo loke baddhamālavācako, sāsane pana ruḷhiyā pupphesupi vutto, tasmā yaṃ kiñci pupphaṃ baddhamabaddhaṃ vā, taṃ sabbaṃ ‘‘mālā’’ti daṭṭhabbaṃ. Gandhanti vāsacuṇṇadhūmādikaṃ vilepanato aññaṃ yaṃ kiñci gandhajātaṃ. Vilepananti vilepanatthaṃ pisitvā paṭiyattaṃ yaṃ kiñci chavirāgakaraṇaṃ. Piḷandhanaṃ dhāraṇaṃ, ūnaṭṭhānapūraṇaṃ maṇḍanaṃ, gandhavasena chavirāgavasena ca sādiyanaṃ vibhūsanaṃ. Teneva dīghanikāyaṭṭhakathāyaṃ (dī. ni. aṭṭha. 1.10) majjhimanikāyaṭṭhakathāyañca (ma. ni. aṭṭha. 1.293) ‘‘piḷandhanto dhāreti nāma, ūnaṭṭhānaṃ pūrento maṇḍeti nāma, gandhavasena chavirāgavasena ca sādiyanto vibhūseti nāmā’’ti vuttaṃ. Paramatthajotikāyaṃ pana khuddakaṭṭhakathāyaṃ (khu. pā. aṭṭha. 2.pacchimapañcasikkhāpadavaṇṇanā) ‘‘mālādīsu dhāraṇādīni yathāsaṅkhyaṃ yojetabbānī’’ti ettakameva vuttaṃ. Ṭhānaṃ vuccati kāraṇaṃ, tasmā yāya dussīlyacetanāya tāni mālādhāraṇādīni mahājano karoti, sā dhāraṇamaṇḍanavibhūsanaṭṭhānaṃ.
ಉಚ್ಚಾಸಯನಮಹಾಸಯನಾತಿ ಏತ್ಥ ಉಚ್ಚಾತಿ ಉಚ್ಚ-ಸದ್ದೇನ ಸಮಾನತ್ಥಂ ಏಕಂ ಸದ್ದನ್ತರಂ। ಸೇತಿ ಏತ್ಥಾತಿ ಸಯನಂ, ಉಚ್ಚಾಸಯನಞ್ಚ ಮಹಾಸಯನಞ್ಚ ಉಚ್ಚಾಸಯನಮಹಾಸಯನಂ। ಉಚ್ಚಾಸಯನಂ ವುಚ್ಚತಿ ಪಮಾಣಾತಿಕ್ಕನ್ತಂ ಮಞ್ಚಾದಿ। ಮಹಾಸಯನಂ ಅಕಪ್ಪಿಯತ್ಥರಣೇಹಿ ಅತ್ಥತಂ ಆಸನ್ದಾದಿ। ಆಸನಞ್ಚೇತ್ಥ ಸಯನೇನೇವ ಸಙ್ಗಹಿತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಆಧಾರೇ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತೇ ತದಾಧಾರಾ ಕಿರಿಯಾ ಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತಾವ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ‘‘ಉಚ್ಚಾಸಯನಮಹಾಸಯನಾ’’ ಇಚ್ಚೇವ ವುತ್ತಂ, ಅತ್ಥತೋ ಪನ ತದುಪಭೋಗಭೂತನಿಸಜ್ಜಾನಿಪಜ್ಜನೇಹಿ ವಿರತಿ ದಸ್ಸಿತಾತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ। ಅಥ ವಾ ಉಚ್ಚಾಸಯನಮಹಾಸಯನಸಯನಾತಿ ಏತಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ ಏಕಸೇಸನಯೇನ ಅಯಂ ನಿದ್ದೇಸೋ ಕತೋ ಯಥಾ ‘‘ನಾಮರೂಪಪಚ್ಚಯಾ ಸಳಾಯತನ’’ನ್ತಿ, ಆಸನಕಿರಿಯಾಪುಬ್ಬಕತ್ತಾ ಸಯನಕಿರಿಯಾಯ ಸಯನಗ್ಗಹಣೇನೇವ ಆಸನಮ್ಪಿ ಗಹಿತನ್ತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಂ।
Uccāsayanamahāsayanāti ettha uccāti ucca-saddena samānatthaṃ ekaṃ saddantaraṃ. Seti etthāti sayanaṃ, uccāsayanañca mahāsayanañca uccāsayanamahāsayanaṃ. Uccāsayanaṃ vuccati pamāṇātikkantaṃ mañcādi. Mahāsayanaṃ akappiyattharaṇehi atthataṃ āsandādi. Āsanañcettha sayaneneva saṅgahitanti daṭṭhabbaṃ. Yasmā pana ādhāre paṭikkhitte tadādhārā kiriyā paṭikkhittāva hoti, tasmā ‘‘uccāsayanamahāsayanā’’ icceva vuttaṃ, atthato pana tadupabhogabhūtanisajjānipajjanehi virati dassitāti daṭṭhabbā. Atha vā uccāsayanamahāsayanasayanāti etasmiṃ atthe ekasesanayena ayaṃ niddeso kato yathā ‘‘nāmarūpapaccayā saḷāyatana’’nti, āsanakiriyāpubbakattā sayanakiriyāya sayanaggahaṇeneva āsanampi gahitanti veditabbaṃ.
ಜಾತರೂಪರಜತಪಟಿಗ್ಗಹಣಾತಿ ಏತ್ಥ ಜಾತರೂಪನ್ತಿ ಸುವಣ್ಣಂ। ರಜತನ್ತಿ ಕಹಾಪಣೋ ಲೋಹಮಾಸಕೋ ಜತುಮಾಸಕೋ ದಾರುಮಾಸಕೋತಿ ಯೇ ವೋಹಾರಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ತಸ್ಸ ಉಭಯಸ್ಸಪಿ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ಜಾತರೂಪರಜತಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ। ತಿವಿಧಞ್ಚೇತ್ಥ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ ಮನಸಾತಿ। ತತ್ಥ ಕಾಯೇನ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ಉಗ್ಗಣ್ಹನಂ, ವಾಚಾಯ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ಉಗ್ಗಹಾಪನಂ, ಮನಸಾ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ಸಾದಿಯನಂ। ತಿವಿಧಮ್ಪಿ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಂ ಸಾಮಞ್ಞನಿದ್ದೇಸೇನ ಏಕಸೇಸನಯೇನ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಪಟಿಗ್ಗಹಣಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ನೇವ ಉಗ್ಗಹೇತುಂ ನ ಉಗ್ಗಹಾಪೇತುಂ ನ ಉಪನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ವಾ ಸಾದಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಇಮಾನಿ ಪನ ದಸ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ ಗಹಟ್ಠಾನಮ್ಪಿ ಸಾಧಾರಣಾನಿ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ (ವಿಸುದ್ಧಿ॰ ೧೩) ‘‘ಉಪಾಸಕಉಪಾಸಿಕಾನಂ ನಿಚ್ಚಸೀಲವಸೇನ ಪಞ್ಚ ಸಿಕ್ಖಾಪದಾನಿ, ಸತಿ ವಾ ಉಸ್ಸಾಹೇ ದಸ, ಉಪೋಸಥಙ್ಗವಸೇನ ಅಟ್ಠಾತಿ ಇದಂ ಗಹಟ್ಠಸೀಲ’’ನ್ತಿ। ಏತ್ಥ ಹಿ ದಸಾತಿ ಸಾಮಣೇರೇಹಿ ರಕ್ಖಿತಬ್ಬಸೀಲಮಾಹ ಘಟಿಕಾರಾದೀನಂ ವಿಯ। ಪರಮತ್ಥಜೋತಿಕಾಯಂ ಪನ ಖುದ್ದಕಟ್ಠಕಥಾಯಂ (ಖು॰ ಪಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.ಸಾಧಾರಣವಿಸೇಸವವತ್ಥಾನ) ‘‘ಆದಿತೋ ದ್ವೇ ಚತುತ್ಥಪಞ್ಚಮಾನಿ ಉಪಾಸಕಾನಂ ಸಾಮಣೇರಾನಞ್ಚ ಸಾಧಾರಣಾನಿ ನಿಚ್ಚಸೀಲವಸೇನ, ಉಪೋಸಥಸೀಲವಸೇನ ಪನ ಉಪಾಸಕಾನಂ ಸತ್ತಮಟ್ಠಮಂ ಚೇಕಂ ಅಙ್ಗಂ ಕತ್ವಾ ಸಬ್ಬಪಚ್ಛಿಮವಜ್ಜಾನಿ ಸಬ್ಬಾನಿಪಿ ಸಾಮಣೇರೇಹಿ ಸಾಧಾರಣಾನಿ, ಪಚ್ಛಿಮಂ ಪನ ಸಾಮಣೇರಾನಮೇವ ವಿಸೇಸಭೂತ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತಂ, ತಂ ‘‘ಸತಿ ವಾ ಉಸ್ಸಾಹೇ ದಸಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ನ ಸಮೇತಿ। ನಾಸನವತ್ಥೂತಿ ಲಿಙ್ಗನಾಸನಾಯ ವತ್ಥು, ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ಕಾರಣನ್ತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।
Jātarūparajatapaṭiggahaṇāti ettha jātarūpanti suvaṇṇaṃ. Rajatanti kahāpaṇo lohamāsako jatumāsako dārumāsakoti ye vohāraṃ gacchanti, tassa ubhayassapi paṭiggahaṇaṃ jātarūparajatapaṭiggahaṇaṃ. Tividhañcettha paṭiggahaṇaṃ kāyena vācāya manasāti. Tattha kāyena paṭiggahaṇaṃ uggaṇhanaṃ, vācāya paṭiggahaṇaṃ uggahāpanaṃ, manasā paṭiggahaṇaṃ sādiyanaṃ. Tividhampi paṭiggahaṇaṃ sāmaññaniddesena ekasesanayena vā gahetvā ‘‘paṭiggahaṇā’’ti vuttaṃ, tasmā neva uggahetuṃ na uggahāpetuṃ na upanikkhittaṃ vā sādituṃ vaṭṭati. Imāni pana dasa sikkhāpadāni gahaṭṭhānampi sādhāraṇāni. Vuttañhetaṃ visuddhimagge (visuddhi. 13) ‘‘upāsakaupāsikānaṃ niccasīlavasena pañca sikkhāpadāni, sati vā ussāhe dasa, uposathaṅgavasena aṭṭhāti idaṃ gahaṭṭhasīla’’nti. Ettha hi dasāti sāmaṇerehi rakkhitabbasīlamāha ghaṭikārādīnaṃ viya. Paramatthajotikāyaṃ pana khuddakaṭṭhakathāyaṃ (khu. pā. aṭṭha. 2.sādhāraṇavisesavavatthāna) ‘‘ādito dve catutthapañcamāni upāsakānaṃ sāmaṇerānañca sādhāraṇāni niccasīlavasena, uposathasīlavasena pana upāsakānaṃ sattamaṭṭhamaṃ cekaṃ aṅgaṃ katvā sabbapacchimavajjāni sabbānipi sāmaṇerehi sādhāraṇāni, pacchimaṃ pana sāmaṇerānameva visesabhūta’’nti vuttaṃ, taṃ ‘‘sati vā ussāhe dasā’’ti iminā na sameti. Nāsanavatthūti liṅganāsanāya vatthu, adhiṭṭhānaṃ kāraṇanti vuttaṃ hoti.
೧೦೭. ಕಿನ್ತೀತಿ ಕೇನ ನು ಖೋ ಉಪಾಯೇನ। ‘‘ಅತ್ತನೋ ಪರಿವೇಣನ್ತಿ ಇದಂ ಪುಗ್ಗಲಿಕಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ ಗಣ್ಠಿಪದೇಸು ವುತ್ತಂ। ಅಯಮೇತ್ಥ ಗಣ್ಠಿಪದಕಾರಾನಂ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ – ‘‘ವಸ್ಸಗ್ಗೇನ ಪತ್ತಸೇನಾಸನ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ತಸ್ಸ ವಸ್ಸಗ್ಗೇನ ಪತ್ತಂ ಸಙ್ಘಿಕಸೇನಾಸನಂ ವುತ್ತಂ, ‘‘ಅತ್ತನೋ ಪರಿವೇಣ’’ನ್ತಿ ಇಮಿನಾಪಿ ತಸ್ಸೇವ ಪುಗ್ಗಲಿಕಸೇನಾಸನಂ ವುತ್ತನ್ತಿ। ಅಯಂ ಪನೇತ್ಥ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಖನ್ತಿ – ‘‘ಯತ್ಥ ವಾ ವಸತೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಸಙ್ಘಿಕಂ ವಾ ಹೋತು ಪುಗ್ಗಲಿಕಂ ವಾ, ತಸ್ಸ ನಿಬದ್ಧವಸನಕಸೇನಾಸನಂ ವುತ್ತಂ। ‘‘ಯತ್ಥ ವಾ ಪಟಿಕ್ಕಮತೀ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಪನ ಯಂ ಆಚರಿಯಸ್ಸ ಉಪಜ್ಝಾಯಸ್ಸ ವಾ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ಉಪಟ್ಠಾನಾದಿನಿಮಿತ್ತಂ ನಿಬದ್ಧಂ ಪವಿಸತಿ, ತಂ ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯಾನಂ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ವುತ್ತಂ। ತಸ್ಮಾ ತದುಭಯಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಉಭಯೇನಪಿ ಅತ್ತನೋ ಪರಿವೇಣಞ್ಚ ವಸ್ಸಗ್ಗೇನ ಪತ್ತಸೇನಾಸನಞ್ಚ ವುತ್ತ’’ನ್ತಿ ಆಹ। ತತ್ಥ ಅತ್ತನೋ ಪರಿವೇಣನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಆಚರಿಯುಪಜ್ಝಾಯಾನಂ ವಸನಟ್ಠಾನಂ ದಸ್ಸಿತಂ, ವಸ್ಸಗ್ಗೇನ ಪತ್ತಸೇನಾಸನನ್ತಿ ಇಮಿನಾ ಪನ ತಸ್ಸ ವಸನಟ್ಠಾನಂ। ತದುಭಯಮ್ಪಿ ಸಙ್ಘಿಕಂ ವಾ ಹೋತು ಪುಗ್ಗಲಿಕಂ ವಾ, ಆವರಣಂ ಕಾತಬ್ಬಮೇವಾತಿ। ಮುಖದ್ವಾರಿಕನ್ತಿ ಮುಖದ್ವಾರೇನ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಂ। ದಣ್ಡಕಮ್ಮಂ ಕತ್ವಾತಿ ದಣ್ಡಕಮ್ಮಂ ಯೋಜೇತ್ವಾ। ದಣ್ಡೇನ್ತಿ ವಿನೇನ್ತಿ ಏತೇನಾತಿ ದಣ್ಡೋ, ಸೋಯೇವ ಕಾತಬ್ಬತ್ತಾ ಕಮ್ಮನ್ತಿ ದಣ್ಡಕಮ್ಮಂ, ಆವರಣಾದಿ।
107.Kintīti kena nu kho upāyena. ‘‘Attano pariveṇanti idaṃ puggalikaṃ sandhāya vutta’’nti gaṇṭhipadesu vuttaṃ. Ayamettha gaṇṭhipadakārānaṃ adhippāyo – ‘‘vassaggena pattasenāsana’’nti iminā tassa vassaggena pattaṃ saṅghikasenāsanaṃ vuttaṃ, ‘‘attano pariveṇa’’nti imināpi tasseva puggalikasenāsanaṃ vuttanti. Ayaṃ panettha amhākaṃ khanti – ‘‘yattha vā vasatī’’ti iminā saṅghikaṃ vā hotu puggalikaṃ vā, tassa nibaddhavasanakasenāsanaṃ vuttaṃ. ‘‘Yattha vā paṭikkamatī’’ti iminā pana yaṃ ācariyassa upajjhāyassa vā vasanaṭṭhānaṃ upaṭṭhānādinimittaṃ nibaddhaṃ pavisati, taṃ ācariyupajjhāyānaṃ vasanaṭṭhānaṃ vuttaṃ. Tasmā tadubhayaṃ dassetuṃ ‘‘ubhayenapi attano pariveṇañca vassaggena pattasenāsanañca vutta’’nti āha. Tattha attano pariveṇanti iminā ācariyupajjhāyānaṃ vasanaṭṭhānaṃ dassitaṃ, vassaggena pattasenāsananti iminā pana tassa vasanaṭṭhānaṃ. Tadubhayampi saṅghikaṃ vā hotu puggalikaṃ vā, āvaraṇaṃ kātabbamevāti. Mukhadvārikanti mukhadvārena bhuñjitabbaṃ. Daṇḍakammaṃ katvāti daṇḍakammaṃ yojetvā. Daṇḍenti vinenti etenāti daṇḍo, soyeva kātabbattā kammanti daṇḍakammaṃ, āvaraṇādi.
ಸಿಕ್ಖಾಪದದಣ್ಡಕಮ್ಮವತ್ಥುಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Sikkhāpadadaṇḍakammavatthukathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಗ್ಗಪಾಳಿ • Mahāvaggapāḷi
೪೨. ಸಿಕ್ಖಾಪದಕಥಾ • 42. Sikkhāpadakathā
೪೩. ದಣ್ಡಕಮ್ಮವತ್ಥು • 43. Daṇḍakammavatthu
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಹಾವಗ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ಸಿಕ್ಖಾಪದದಣ್ಡಕಮ್ಮವತ್ಥುಕಥಾ • Sikkhāpadadaṇḍakammavatthukathā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ಸಿಕ್ಖಾಪದದಣ್ಡಕಮ್ಮವತ್ಥುಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Sikkhāpadadaṇḍakammavatthukathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ಸಿಕ್ಖಾಪದದಣ್ಡಕಮ್ಮವತ್ಥುಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Sikkhāpadadaṇḍakammavatthukathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ೪೨. ಸಿಕ್ಖಾಪದದಣ್ಡಕಮ್ಮವತ್ಥುಕಥಾ • 42. Sikkhāpadadaṇḍakammavatthukathā
