| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮવਤ੍ਥੁਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ
Sikkhāpadadaṇḍakammavatthukathāvaṇṇanā
੧੦੬. ਸਾਮਣੇਰਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਦੀਸੁ ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨੀਤਿ ਸਿਕ੍ਖਾਕੋਟ੍ਠਾਸਾ। ਅਧਿਸੀਲਸਿਕ੍ਖਾਨਂ વਾ ਅਧਿਗਮੂਪਾਯਾ। ਪਾਣੋਤਿ ਪਰਮਤ੍ਥਤੋ ਜੀવਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਂ। ਤਸ੍ਸ ਅਤਿਪਾਤਨਂ ਪਬਨ੍ਧવਸੇਨ ਪવਤ੍ਤਿਤੁਂ ਅਦਤ੍વਾ ਸਤ੍ਥਾਦੀਹਿ ਅਤਿਕ੍ਕਮ੍ਮ ਅਭਿਭવਿਤ੍વਾ ਪਾਤਨਂ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤੋ। ਪਾਣવਧੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੋ ਪਨ ਅਤ੍ਥਤੋ ਪਾਣੇ ਪਾਣਸਞ੍ਞਿਨੋ ਜੀવਿਤਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯੁਪਚ੍ਛੇਦਕਉਪਕ੍ਕਮਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ વਧਕਚੇਤਨਾવ। ਤਸ੍ਮਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾ વੇਰਮਣਿ, વੇਰਹੇਤੁਤਾਯ વੇਰਸਙ੍ਖਾਤਂ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਿਪਾਪਧਮ੍ਮਂ ਮਣਤਿ ਨੀਹਰਤੀਤਿ વਿਰਤਿ ‘‘વੇਰਮਣੀ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ, વਿਰਮਤਿ ਏਤਾਯਾਤਿ વਾ ‘‘વਿਰਮਣੀ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ ਨਿਰੁਤ੍ਤਿਨਯੇਨ ‘‘વੇਰਮਣੀ’’ਤਿ ਸਮਾਦਾਨવਿਰਤਿ વੁਤ੍ਤਾ। ਏਸ ਨਯੋ ਸੇਸੇਸੁਪਿ।
106. Sāmaṇerasikkhāpadādīsu pāḷiyaṃ sikkhāpadānīti sikkhākoṭṭhāsā. Adhisīlasikkhānaṃ vā adhigamūpāyā. Pāṇoti paramatthato jīvitindriyaṃ. Tassa atipātanaṃ pabandhavasena pavattituṃ adatvā satthādīhi atikkamma abhibhavitvā pātanaṃ pāṇātipāto. Pāṇavadhoti attho. So pana atthato pāṇe pāṇasaññino jīvitindriyupacchedakaupakkamasamuṭṭhāpikā vadhakacetanāva. Tasmā pāṇātipātā veramaṇi, verahetutāya verasaṅkhātaṃ pāṇātipātādipāpadhammaṃ maṇati nīharatīti virati ‘‘veramaṇī’’ti vuccati, viramati etāyāti vā ‘‘viramaṇī’’ti vattabbe niruttinayena ‘‘veramaṇī’’ti samādānavirati vuttā. Esa nayo sesesupi.
ਅਦਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਆਦਾਨਂ ਅਦਿਨ੍ਨਾਦਾਨਂ, ਥੇਯ੍ਯਚੇਤਨਾવ। ਅਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਅਸੇਟ੍ਠਚਰਿਯਂ, ਮਗ੍ਗੇਨ ਮਗ੍ਗਪਟਿਪਤ੍ਤਿਸਮੁਟ੍ਠਾਪਿਕਾ ਮੇਥੁਨਚੇਤਨਾ। ਮੁਸਾਤਿ ਅਭੂਤવਤ੍ਥੁ, ਤਸ੍ਸ વਾਦੋ ਅਭੂਤਤਂ ਞਤ੍વਾવ ਭੂਤਤੋ વਿਞ੍ਞਾਪਨਚੇਤਨਾ ਮੁਸਾવਾਦੋ। ਪਿਟ੍ਠਪੂવਾਦਿਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਸੁਰਾ ਚੇવ ਪੁਪ੍ਫਾਸવਾਦਿਭੇਦਂ ਮੇਰਯਞ੍ਚ ਸੁਰਾਮੇਰਯਂ। ਤਦੇવ ਮਦਨੀਯਟ੍ਠੇਨ ਮਜ੍ਜਞ੍ਚੇવ ਪਮਾਦਕਾਰਣਟ੍ਠੇਨ ਪਮਾਦਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ, ਤਂ ਯਾਯ ਚੇਤਨਾਯ ਪਿવਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਏਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ।
Adinnassa ādānaṃ adinnādānaṃ, theyyacetanāva. Abrahmacariyanti aseṭṭhacariyaṃ, maggena maggapaṭipattisamuṭṭhāpikā methunacetanā. Musāti abhūtavatthu, tassa vādo abhūtataṃ ñatvāva bhūtato viññāpanacetanā musāvādo. Piṭṭhapūvādinibbattasurā ceva pupphāsavādibhedaṃ merayañca surāmerayaṃ. Tadeva madanīyaṭṭhena majjañceva pamādakāraṇaṭṭhena pamādaṭṭhānañca, taṃ yāya cetanāya pivati, tassa etaṃ adhivacanaṃ.
ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਮਨਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਯਾવ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕਾ ਅਯਂ ਅਰਿਯਾਨਂ ਭੋਜਨਸ੍ਸ ਕਾਲੋ ਨਾਮ, ਤਦਞ੍ਞੋ વਿਕਾਲੋ। ਭੁਞ੍ਜਿਤਬ੍ਬਟ੍ਠੇਨ ਭੋਜਨਨ੍ਤਿ ਇਧ ਸਬ੍ਬਂ ਯਾવਕਾਲਿਕਂ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਅਜ੍ਝੋਹਰਣਂ ਇਧ ਉਤ੍ਤਰਪਦਲੋਪੇਨ ‘‘ਭੋਜਨ’’ਨ੍ਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ। વਿਕਾਲੇ ਭੋਜਨਂ ਅਜ੍ਝੋਹਰਣਂ વਿਕਾਲਭੋਜਨਂ, વਿਕਾਲੇ વਾ ਯਾવਕਾਲਿਕਸ੍ਸ ਭੋਜਨਂ ਅਜ੍ਝੋਹਰਣਂ વਿਕਾਲਭੋਜਨਨ੍ਤਿਪਿ ਅਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ, ਅਤ੍ਥਤੋ વਿਕਾਲੇ ਯਾવਕਾਲਿਕਅਜ੍ਝੋਹਰਣਚੇਤਨਾવ।
Aruṇuggamanato paṭṭhāya yāva majjhanhikā ayaṃ ariyānaṃ bhojanassa kālo nāma, tadañño vikālo. Bhuñjitabbaṭṭhena bhojananti idha sabbaṃ yāvakālikaṃ vuccati, tassa ajjhoharaṇaṃ idha uttarapadalopena ‘‘bhojana’’nti adhippetaṃ. Vikāle bhojanaṃ ajjhoharaṇaṃ vikālabhojanaṃ, vikāle vā yāvakālikassa bhojanaṃ ajjhoharaṇaṃ vikālabhojanantipi attho gahetabbo, atthato vikāle yāvakālikaajjhoharaṇacetanāva.
ਸਾਸਨਸ੍ਸ ਅਨਨੁਲੋਮਤ੍ਤਾ વਿਸੂਕਂ ਪਟਾਣੀਭੂਤਂ ਦਸ੍ਸਨਂ વਿਸੂਕਦਸ੍ਸਨਂ, ਨਚ੍ਚਗੀਤਾਦਿਦਸ੍ਸਨਸવਨਾਨਞ੍ਚੇવ વਟ੍ਟਕਯੁਦ੍ਧਜੂਤਕੀਲ਼ਾਦਿਸਬ੍ਬਕੀਲ਼ਾਨਞ੍ਚ ਨਾਮਂ। ਦਸ੍ਸਨਨ੍ਤਿ ਚੇਤ੍ਥ ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਮ੍ਪਿ વਿਞ੍ਞਾਣਾਨਂ ਯਥਾਸਕਂ વਿਸਯਸ੍ਸ ਆਲੋਚਨਸਭਾવਤਾਯ ਦਸ੍ਸਨ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਸਙ੍ਗਹੇਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਸવਨਮ੍ਪਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਂ। ਨਚ੍ਚਗੀਤવਾਦਿਤ-ਸਦ੍ਦੇਹਿ ਚੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਚ੍ਚਨਗਾਯਨਾਦੀਨਿਪਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ।
Sāsanassa ananulomattā visūkaṃ paṭāṇībhūtaṃ dassanaṃ visūkadassanaṃ, naccagītādidassanasavanānañceva vaṭṭakayuddhajūtakīḷādisabbakīḷānañca nāmaṃ. Dassananti cettha pañcannampi viññāṇānaṃ yathāsakaṃ visayassa ālocanasabhāvatāya dassana-saddena saṅgahetabbattā savanampi saṅgahitaṃ. Naccagītavādita-saddehi cettha attano naccanagāyanādīnipi saṅgahitānīti daṭṭhabbaṃ.
ਮਾਲਾਤਿ ਬਦ੍ਧਮਬਦ੍ਧਂ વਾ ਅਨ੍ਤਮਸੋ ਸੁਤ੍ਤਾਦਿਮਯਮ੍ਪਿ ਅਲਙ੍ਕਾਰਤ੍ਥਾਯ ਪਿਲ਼ਨ੍ਧਿਯਮਾਨਂ ‘‘ਮਾਲਾ’’ਤ੍વੇવ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਗਨ੍ਧਨ੍ਤਿ વਾਸਚੁਣ੍ਣਾਦਿવਿਲੇਪਨਤੋ ਅਞ੍ਞਂ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਗਨ੍ਧਜਾਤਂ। વਿਲੇਪਨਨ੍ਤਿ ਪਿਸਿਤ੍વਾ ਗਹਿਤਂ ਛવਿਰਾਗਕਰਣਞ੍ਚੇવ ਗਨ੍ਧਜਾਤਞ੍ਚ। ਧਾਰਣਂ ਨਾਮ ਪਿਲ਼ਨ੍ਧਨਂ। ਮਣ੍ਡਨਂ ਨਾਮ ਊਨਟ੍ਠਾਨਪੂਰਣਂ। ਗਨ੍ਧવਸੇਨ, ਛવਿਰਾਗવਸੇਨ ਚ ਸਾਦਿਯਨਂ વਿਭੂਸਨਂ ਨਾਮ। ਮਾਲਾਦੀਸੁ વਾ ਧਾਰਣਾਦੀਨਿ ਯਥਾਕ੍ਕਮਂ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਾਨਿ। ਤੇਸਂ ਧਾਰਣਾਦੀਨਂ ਠਾਨਂ ਕਾਰਣਂ વੀਤਿਕ੍ਕਮਚੇਤਨਾ।
Mālāti baddhamabaddhaṃ vā antamaso suttādimayampi alaṅkāratthāya piḷandhiyamānaṃ ‘‘mālā’’tveva vuccati. Gandhanti vāsacuṇṇādivilepanato aññaṃ yaṃ kiñci gandhajātaṃ. Vilepananti pisitvā gahitaṃ chavirāgakaraṇañceva gandhajātañca. Dhāraṇaṃ nāma piḷandhanaṃ. Maṇḍanaṃ nāma ūnaṭṭhānapūraṇaṃ. Gandhavasena, chavirāgavasena ca sādiyanaṃ vibhūsanaṃ nāma. Mālādīsu vā dhāraṇādīni yathākkamaṃ yojetabbāni. Tesaṃ dhāraṇādīnaṃ ṭhānaṃ kāraṇaṃ vītikkamacetanā.
ਉਚ੍ਚਾਤਿ ਉਚ੍ਚ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਸਮਾਨਤ੍ਥੋ ਨਿਪਾਤੋ, ਉਚ੍ਚਾਸਯਨਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਪਮਾਣਾਤਿਕ੍ਕਨ੍ਤਂ ਆਸਨ੍ਦਾਦਿ। ਮਹਾਸਯਨਂ ਅਕਪ੍ਪਿਯਤ੍ਥਰਣੇਹਿ ਅਤ੍ਥਤਂ, ਸਲੋਹਿਤવਿਤਾਨਞ੍ਚ। ਏਤੇਸੁ ਹਿ ਆਸਨਂ, ਸਯਨਞ੍ਚ ਉਚ੍ਚਾਸਯਨਮਹਾਸਯਨ-ਸਦ੍ਦੇਹਿ ਗਹਿਤਾਨਿ ਉਤ੍ਤਰਪਦਲੋਪੇਨ। ਜਾਤਰੂਪਰਜਤਪਟਿਗ੍ਗਹਣਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਰਜਤ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਦਾਰੁਮਾਸਕਾਦਿ ਸਬ੍ਬਂ ਰੂਪਿਯਂ ਸਙ੍ਗਹਿਤਂ, ਮੁਤ੍ਤਾਮਣਿਆਦਯੋਪੇਤ੍ਥ ਧਞ੍ਞਖੇਤ੍ਤવਤ੍ਥਾਦਯੋ ਚ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ। ਪਟਿਗ੍ਗਹਣ-ਸਦ੍ਦੇਨ ਪਟਿਗ੍ਗਾਹਾਪਨਸਾਦਿਯਨਾਨਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਾਨਿ। ਨਾਸਨવਤ੍ਥੂਤਿ ਪਾਰਾਜਿਕਟ੍ਠਾਨਤਾਯ ਲਿਙ੍ਗਨਾਸਨਾਯ ਕਾਰਣਂ।
Uccāti ucca-saddena samānattho nipāto, uccāsayanaṃ vuccati pamāṇātikkantaṃ āsandādi. Mahāsayanaṃ akappiyattharaṇehi atthataṃ, salohitavitānañca. Etesu hi āsanaṃ, sayanañca uccāsayanamahāsayana-saddehi gahitāni uttarapadalopena. Jātarūparajatapaṭiggahaṇāti ettha rajata-saddena dārumāsakādi sabbaṃ rūpiyaṃ saṅgahitaṃ, muttāmaṇiādayopettha dhaññakhettavatthādayo ca saṅgahitāti daṭṭhabbā. Paṭiggahaṇa-saddena paṭiggāhāpanasādiyanāni saṅgahitāni. Nāsanavatthūti pārājikaṭṭhānatāya liṅganāsanāya kāraṇaṃ.
੧੦੭. ਪਾਲ਼ਿਯਂ ਸਬ੍ਬਂ ਸਙ੍ਘਾਰਾਮਂ ਆવਰਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਸਙ੍ਘਾਰਾਮੇ ਪવੇਸਨਿવਾਰਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ। ਸਙ੍ਘਾਰਾਮੋ ਆવਰਣਂ ਕਾਤਬ੍ਬੋਤਿ ਸਙ੍ਘਾਰਾਮੋ ਆવਰਣੋ ਕਾਤਬ੍ਬੋ, ਸਙ੍ਘਾਰਾਮੇ વਾ ਆવਰਣਂ ਕਾਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤੇਨੇવ ‘‘ਤਤ੍ਥ ਆવਰਣਂ ਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਭੁਮ੍ਮવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ। ਆਹਾਰਂ ਆવਰਣਨ੍ਤਿਆਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ‘‘ਯਤ੍ਥ વਾ વਸਤੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਸਾਮਣੇਰਸ੍ਸ વਸ੍ਸਗ੍ਗੇਨ ਲਦ੍ਧਂ વਾ ਸਕਸਨ੍ਤਕਮੇવ વਾ ਨਿਬਦ੍ਧવਸਨਕਸੇਨਾਸਨਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਯਤ੍ਥ વਾ ਪਟਿਕ੍ਕਮਤੀਤਿ ਆਚਰਿਯੁਪਜ੍ਝਾਯਾਨਂ વਸਨਟ੍ਠਾਨਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਅਤ੍ਤਨੋ’’ਤਿਆਦਿ। ਅਤ੍ਤਨੋਤਿ ਹਿ ਸਯਂ, ਆਚਰਿਯਸ੍ਸ, ਉਪਜ੍ਝਾਯਸ੍ਸ વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਦਣ੍ਡੇਨ੍ਤਿ વਿਨੇਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਦਣ੍ਡੋ, ਸੋ ਏવ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮਂ, ਆવਰਣਾਦਿ। ਉਦਕਂ વਾ ਪવੇਸੇਤੁਨ੍ਤਿ ਪੋਕ੍ਖਰਣੀਆਦਿਉਦਕੇ ਪવੇਸੇਤੁਂ।
107. Pāḷiyaṃ sabbaṃ saṅghārāmaṃ āvaraṇaṃ karontīti sabbasaṅghārāme pavesanivāraṇaṃ karonti. Saṅghārāmo āvaraṇaṃ kātabboti saṅghārāmo āvaraṇo kātabbo, saṅghārāme vā āvaraṇaṃ kātabbanti attho. Teneva ‘‘tattha āvaraṇaṃ kātu’’nti bhummavasena vuttaṃ. Āhāraṃ āvaraṇantiādīsupi eseva nayo. ‘‘Yattha vā vasatī’’ti iminā sāmaṇerassa vassaggena laddhaṃ vā sakasantakameva vā nibaddhavasanakasenāsanaṃ vuttaṃ. Yattha vā paṭikkamatīti ācariyupajjhāyānaṃ vasanaṭṭhānaṃ vuttaṃ. Tenāha ‘‘attano’’tiādi. Attanoti hi sayaṃ, ācariyassa, upajjhāyassa vāti attho. Daṇḍenti vinenti etenāti daṇḍo, so eva kattabbattā kammanti daṇḍakammaṃ, āvaraṇādi. Udakaṃ vā pavesetunti pokkharaṇīādiudake pavesetuṃ.
ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮવਤ੍ਥੁਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Sikkhāpadadaṇḍakammavatthukathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Mahāvaggapāḷi
੪੨. ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਕਥਾ • 42. Sikkhāpadakathā
੪੩. ਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮવਤ੍ਥੁ • 43. Daṇḍakammavatthu
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮવਤ੍ਥੁਕਥਾ • Sikkhāpadadaṇḍakammavatthukathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮવਤ੍ਥੁਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Sikkhāpadadaṇḍakammavatthukathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮવਤ੍ਥੁਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Sikkhāpadadaṇḍakammavatthukathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੪੨. ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਦਣ੍ਡਕਮ੍ਮવਤ੍ਥੁਕਥਾ • 42. Sikkhāpadadaṇḍakammavatthukathā
