| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / វិភង្គ-អនុដីកា • Vibhaṅga-anuṭīkā |
១៤. សិក្ខាបទវិភង្គោ
14. Sikkhāpadavibhaṅgo
១. អភិធម្មភាជនីយវណ្ណនា
1. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
៧០៣. សិក្ខាសង្ខាតានំ កុសលធម្មានំ បញ្ច សីលង្គានិ និស្សយភាវេន វា បតិដ្ឋា សិយុំ, ឧបនិស្សយភាវេន វាតិ តទុភយំ ទស្សេន្តោ អាហ ‘‘សម្បយោគវសេន, ឧបនិស្សយវសេន ច ឱកាសភាវេនា’’តិ។
703. Sikkhāsaṅkhātānaṃ kusaladhammānaṃ pañca sīlaṅgāni nissayabhāvena vā patiṭṭhā siyuṃ, upanissayabhāvena vāti tadubhayaṃ dassento āha ‘‘sampayogavasena, upanissayavasena ca okāsabhāvenā’’ti.
៧០៤. ‘‘កម្មបថា ឯវា’’តិ និយមស្ស កតត្តា វុត្តំ ‘‘អសព្ពសាធារណេសូ’’តិ។ ន ហិ សក្កា ឥន្ទ្រិយាទិសាធារណកោដ្ឋាសវសេន និយមំ កាតុំ។ កម្មបថកោដ្ឋាសិកា ឯវ, ន ឈានាទិកោដ្ឋាសិកា។ កម្មបថភាវេន អាគតន្តិ វទន្តិ, ទុគ្គតិយា, តត្ថ ឧប្បជ្ជនទុក្ខស្ស ច បវត្តិឧបាយភាវតោតិ អធិប្បាយោ។ អស្ស សុរាបានស្ស។ ឧបការកត្តំ សព្ពេសំ។ សភាគត្តំ មិច្ឆាចារស្ស។
704. ‘‘Kammapathā evā’’ti niyamassa katattā vuttaṃ ‘‘asabbasādhāraṇesū’’ti. Na hi sakkā indriyādisādhāraṇakoṭṭhāsavasena niyamaṃ kātuṃ. Kammapathakoṭṭhāsikā eva, na jhānādikoṭṭhāsikā. Kammapathabhāvena āgatanti vadanti, duggatiyā, tattha uppajjanadukkhassa ca pavattiupāyabhāvatoti adhippāyo. Assa surāpānassa. Upakārakattaṃ sabbesaṃ. Sabhāgattaṃ micchācārassa.
តថាគហិតសង្ខារារម្មណតាយាតិ ‘‘សត្តំ អវហរាមិ, សត្តេ វិប្បដិបជ្ជាមី’’តិអាទិនា សត្តាការេន គហិតសង្ខារារម្មណតាយ, ន បន សត្តបញ្ញត្តិអារម្មណតាយាតិ អធិប្បាយោ។ ‘‘បញ្ច សិក្ខាបទា’’តិអាទិនា តមេវត្ថំ វិវរតិ។
Tathāgahitasaṅkhārārammaṇatāyāti ‘‘sattaṃ avaharāmi, satte vippaṭipajjāmī’’tiādinā sattākārena gahitasaṅkhārārammaṇatāya, na pana sattapaññattiārammaṇatāyāti adhippāyo. ‘‘Pañca sikkhāpadā’’tiādinā tamevatthaṃ vivarati.
តស្ស តស្សាតិ យស្ស យស្ស ព្យសនត្ថាយ។ សយំ វា ឧសុអាទិំ ខិបតិ, ឱបាតខណនាទិំ ករោតិ, តាទិសំ មន្តំ បរិជប្បតិ, កម្មជឥទ្ធិំ វឡញ្ជេតិ, អញ្ញេន វា តំ សព្ពំ ការេតីតិ អាហ ‘‘និស្សគ្គិយ…បេ.… ទ្វេ ឯវ គហិតា’’តិ។
Tassa tassāti yassa yassa byasanatthāya. Sayaṃ vā usuādiṃ khipati, opātakhaṇanādiṃ karoti, tādisaṃ mantaṃ parijappati, kammajaiddhiṃ vaḷañjeti, aññena vā taṃ sabbaṃ kāretīti āha ‘‘nissaggiya…pe… dve eva gahitā’’ti.
យទិបិ កោដ្ឋាសវារេ វិរតិ សរូបេន នាគតា ‘‘យេវាបនា’’ត្វេវ វុត្តា, ភជាបិយមានា បន មគ្គភាវំយេវ ភជតីតិ អាហ ‘‘វិរតិសីលំ បន មគ្គកោដ្ឋាសិក’’ន្តិ។ សេសសីលានន្តិ សេសអវីតិក្កន្តសីលានំ។
Yadipi koṭṭhāsavāre virati sarūpena nāgatā ‘‘yevāpanā’’tveva vuttā, bhajāpiyamānā pana maggabhāvaṃyeva bhajatīti āha ‘‘viratisīlaṃ pana maggakoṭṭhāsika’’nti. Sesasīlānanti sesaavītikkantasīlānaṃ.
៧១២. អភព្ពដ្ឋានាតិ បាណាតិបាតាទយោ។ យថា បាណាតិបាតាទយោ វេរហេតុតាយ វេរំ, ឯវំ តទញ្ញេបិ អកុសលាតិ វុត្តំ ‘‘តំសភាគតាយ វេរភូតាន’’ន្តិ។ វិរតីនំ ឧប្បត្តិ ន ន ភវិស្សតិ សេក្ខានន្តិ យោជនា។ ‘‘អកុសលសមុដ្ឋិតានិ ចា’’តិអាទិនាបិ សេក្ខានំ ឧភយេន វិរតិសព្ភាវំយេវ វិភាវេតិ។ តស្សត្ថោ – យានិ អកុសលសមុដ្ឋិតានិ កាយកម្មាទីនិ, តានិ តេសំ សេក្ខានំ កាយទុច្ចរិតាទីនីតិ វេរានិយេវ , តេហិ វេរេហិ តេសំ សេក្ខានំ វិរតិយោ សម្ភវន្តិយេវ។ យតោតិ យស្មា បាណាតិបាតាទិវិរមិតព្ពនិប្បរិយាយវេរាភាវេបិ កាយទុច្ចរិតាទិវេរមត្តតោ សេក្ខានំ វិរតិសម្ភវតោ។ នផលភូតស្សាបីតិ យថា ផលស្ស មគ្គបដិពិម្ពភូតត្តា មគ្គសទិសំ សត្តអដ្ឋង្គិកតា សិយា, ឯវំ អផលភូតស្សាបិ សកទាគាមិមគ្គាទិកស្ស យតោ វិរតិសម្ភវតោ អដ្ឋង្គិកតា ហោតិ, អញ្ញថា បញ្ចង្គិកោ ឯវ សិយាតិ អធិប្បាយោ។
712. Abhabbaṭṭhānāti pāṇātipātādayo. Yathā pāṇātipātādayo verahetutāya veraṃ, evaṃ tadaññepi akusalāti vuttaṃ ‘‘taṃsabhāgatāya verabhūtāna’’nti. Viratīnaṃ uppatti na na bhavissati sekkhānanti yojanā. ‘‘Akusalasamuṭṭhitāni cā’’tiādināpi sekkhānaṃ ubhayena viratisabbhāvaṃyeva vibhāveti. Tassattho – yāni akusalasamuṭṭhitāni kāyakammādīni, tāni tesaṃ sekkhānaṃ kāyaduccaritādīnīti verāniyeva , tehi verehi tesaṃ sekkhānaṃ viratiyo sambhavantiyeva. Yatoti yasmā pāṇātipātādiviramitabbanippariyāyaverābhāvepi kāyaduccaritādiveramattato sekkhānaṃ viratisambhavato. Naphalabhūtassāpīti yathā phalassa maggapaṭibimbabhūtattā maggasadisaṃ sattaaṭṭhaṅgikatā siyā, evaṃ aphalabhūtassāpi sakadāgāmimaggādikassa yato viratisambhavato aṭṭhaṅgikatā hoti, aññathā pañcaṅgiko eva siyāti adhippāyo.
អភិធម្មភាជនីយវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
២. បញ្ហបុច្ឆកវណ្ណនា
2. Pañhapucchakavaṇṇanā
៧១៤. យថាវិរមិតព្ពតោតិ យោ យោ បាណាតិបាតាទិ វិរមិតព្ពោ, តតោ វិរតិវសេន។
714. Yathāviramitabbatoti yo yo pāṇātipātādi viramitabbo, tato virativasena.
បញ្ហបុច្ឆកវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Pañhapucchakavaṇṇanā niṭṭhitā.
សិក្ខាបទវិភង្គវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Sikkhāpadavibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / វិភង្គបាឡិ • Vibhaṅgapāḷi / ១៤. សិក្ខាបទវិភង្គោ • 14. Sikkhāpadavibhaṅgo
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / អភិធម្មបិដក (អដ្ឋកថា) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / សម្មោហវិនោទនី-អដ្ឋកថា • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā
១. អភិធម្មភាជនីយវណ្ណនា • 1. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
៣. បញ្ហាបុច្ឆកវណ្ណនា • 3. Pañhāpucchakavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / វិភង្គ-មូលដីកា • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ១៤. សិក្ខាបទវិភង្គោ • 14. Sikkhāpadavibhaṅgo
