| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / විභඞ්‌ග-මූලටීකා • Vibhaṅga-mūlaṭīkā |
14. සික්‌ඛාපදවිභඞ්‌ගො
14. Sikkhāpadavibhaṅgo
1. අභිධම්‌මභාජනීයවණ්‌ණනා
1. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
703. පතිට්‌ඨානට්‌ඨෙනාති සම්‌පයොගවසෙන උපනිස්‌සයවසෙන ච ඔකාසභාවෙන. පිට්‌ඨපූවඔදනකිණ්‌ණනානාසම්‌භාරෙ පක්‌ඛිපිත්‌වා මද්‌දිත්‌වා කතා සුරා නාම. මධුකාදිපුප්‌ඵපනසාදිඵලඋච්‌ඡුමුද්‌දිකාදිනානාසම්‌භාරානං රසා චිරපරිවාසිතා මෙරයං නාම, ආසවොති අත්‌ථො.
703. Patiṭṭhānaṭṭhenāti sampayogavasena upanissayavasena ca okāsabhāvena. Piṭṭhapūvaodanakiṇṇanānāsambhāre pakkhipitvā madditvā katā surā nāma. Madhukādipupphapanasādiphalaucchumuddikādinānāsambhārānaṃ rasā ciraparivāsitā merayaṃ nāma, āsavoti attho.
704. තංසම්‌පයුත්‌තත්‌තාති විරතිසම්‌පයුත්‌තත්‌තා, විරතිචෙතනාසම්‌පයුත්‌තත්‌තා වා.
704. Taṃsampayuttattāti viratisampayuttattā, viraticetanāsampayuttattā vā.
කම්‌මපථා එවාති අසබ්‌බසාධාරණෙසු ඣානාදිකොට්‌ඨාසෙසු කම්‌මපථකොට්‌ඨාසිකා එවාති අත්‌ථො. සුරාපානම්‌පි ‘‘සුරාපානං, භික්‌ඛවෙ, ආසෙවිතං…පෙ.… නිරයසංවත්‌තනික’’න්‌ති (අ. නි. 8.40) විසුං කම්‌මපථභාවෙන ආගතන්‌ති වදන්‌ති. එවං සති එකාදස කම්‌මපථා සියුං, තස්‌මාස්‌ස යථාවුත්‌තෙස්‌වෙව කම්‌මපථෙසු උපකාරකත්‌තසභාගත්‌තවසෙන අනුපවෙසො දට්‌ඨබ්‌බො.
Kammapathā evāti asabbasādhāraṇesu jhānādikoṭṭhāsesu kammapathakoṭṭhāsikā evāti attho. Surāpānampi ‘‘surāpānaṃ, bhikkhave, āsevitaṃ…pe… nirayasaṃvattanika’’nti (a. ni. 8.40) visuṃ kammapathabhāvena āgatanti vadanti. Evaṃ sati ekādasa kammapathā siyuṃ, tasmāssa yathāvuttesveva kammapathesu upakārakattasabhāgattavasena anupaveso daṭṭhabbo.
සත්‌තඉත්‌ථිපුරිසාරම්‌මණතා තථාගහිතසඞ්‌ඛාරාරම්‌මණතාය දට්‌ඨබ්‌බා. ‘‘පඤ්‌ච සික්‌ඛාපදා පරිත්‌තාරම්‌මණා’’ති හි වුත්‌තං. ‘‘සබ්‌බාපි හි එතා වීතික්‌කමිතබ්‌බවත්‌ථුං ආරම්‌මණං කත්‌වා වෙරචෙතනාහි එව විරමන්‌තී’’ති (විභ. අට්‌ඨ. 704) ච වක්‌ඛතීති.
Sattaitthipurisārammaṇatā tathāgahitasaṅkhārārammaṇatāya daṭṭhabbā. ‘‘Pañca sikkhāpadā parittārammaṇā’’ti hi vuttaṃ. ‘‘Sabbāpi hi etā vītikkamitabbavatthuṃ ārammaṇaṃ katvā veracetanāhi eva viramantī’’ti (vibha. aṭṭha. 704) ca vakkhatīti.
ගොරූපසීලකො පකතිභද්‌දො. කාකණිකමත්‌තස්‌ස අත්‌ථායාතිආදි ලොභවසෙන මුසාකථනෙ වුත්‌තං. දොසවසෙන මුසාකථනෙ ච නිට්‌ඨප්‌පත්‌තො සඞ්‌ඝභෙදො ගහිතො. දොසවසෙන පරස්‌ස බ්‍යසනත්‌ථාය මුසාකථනෙ පන තස්‌ස තස්‌ස ගුණවසෙන අප්‌පසාවජ්‌ජමහාසාවජ්‌ජතා යොජෙතබ්‌බා, මන්‌දාධිමත්‌තබ්‍යසනිච්‌ඡාවසෙන ච. නිස්‌සග්‌ගියථාවරවිජ්‌ජාමයිද්‌ධිමයා සාහත්‌ථිකාණත්‌තිකෙස්‌වෙව පවිසන්‌තීති ද්‌වෙ එව ගහිතා.
Gorūpasīlako pakatibhaddo. Kākaṇikamattassa atthāyātiādi lobhavasena musākathane vuttaṃ. Dosavasena musākathane ca niṭṭhappatto saṅghabhedo gahito. Dosavasena parassa byasanatthāya musākathane pana tassa tassa guṇavasena appasāvajjamahāsāvajjatā yojetabbā, mandādhimattabyasanicchāvasena ca. Nissaggiyathāvaravijjāmayiddhimayā sāhatthikāṇattikesveva pavisantīti dve eva gahitā.
පඤ්‌චපි කම්‌මපථා එවාති චෙතනාසඞ්‌ඛාතං පරියායසීලං සන්‌ධාය වුත්‌තං, විරතිසීලං පන මග්‌ගකොට්‌ඨාසිකන්‌ති. තෙසං පනාති සෙසසීලානං.
Pañcapi kammapathā evāti cetanāsaṅkhātaṃ pariyāyasīlaṃ sandhāya vuttaṃ, viratisīlaṃ pana maggakoṭṭhāsikanti. Tesaṃ panāti sesasīlānaṃ.
712. ‘‘කොට්‌ඨාසභාවෙනා’’ති වුත්‌තං, ‘‘පතිට්‌ඨානභාවෙනා’’ති පන වත්‌තබ්‌බං. එත්‌ථ පන සික්‌ඛාපදවාරෙ පහීනපඤ්‌චාභබ්‌බට්‌ඨානස්‌ස අරහතො විරමිතබ්‌බවෙරස්‌ස සබ්‌බථා අභාවා කිරියෙසු විරතියො න සන්‌තීති න උද්‌ධටා, සෙක්‌ඛානං පන පහීනපඤ්‌චවෙරත්‌තෙපි තංසභාගතාය වෙරභූතානං අකුසලානං වෙරනිදානානං ලොභාදීනඤ්‌ච සබ්‌භාවා විරතීනං උප්‌පත්‌ති න න භවිස්‌සති. අකුසලසමුට්‌ඨිතානි ච කායකම්‌මාදීනි තෙසං කායදුච්‌චරිතාදීනි වෙරානෙව, තෙහි ච තෙසං විරතියො හොන්‌තෙව, යතො නඵලභූතස්‌සපි උපරිමග්‌ගත්‌තයස්‌ස අට්‌ඨඞ්‌ගිකතා හොති. සික්‌ඛාවාරෙ ච අභාවෙතබ්‌බතාය ඵලධම්‌මාපි න සික්‌ඛිතබ්‌බා, නාපි සික්‌ඛිතසික්‌ඛස්‌ස උප්‌පජ්‌ජමානා කිරියධම්‌මාති න කෙචි අබ්‍යාකතා සික්‌ඛාති උද්‌ධටා.
712. ‘‘Koṭṭhāsabhāvenā’’ti vuttaṃ, ‘‘patiṭṭhānabhāvenā’’ti pana vattabbaṃ. Ettha pana sikkhāpadavāre pahīnapañcābhabbaṭṭhānassa arahato viramitabbaverassa sabbathā abhāvā kiriyesu viratiyo na santīti na uddhaṭā, sekkhānaṃ pana pahīnapañcaverattepi taṃsabhāgatāya verabhūtānaṃ akusalānaṃ veranidānānaṃ lobhādīnañca sabbhāvā viratīnaṃ uppatti na na bhavissati. Akusalasamuṭṭhitāni ca kāyakammādīni tesaṃ kāyaduccaritādīni verāneva, tehi ca tesaṃ viratiyo honteva, yato naphalabhūtassapi uparimaggattayassa aṭṭhaṅgikatā hoti. Sikkhāvāre ca abhāvetabbatāya phaladhammāpi na sikkhitabbā, nāpi sikkhitasikkhassa uppajjamānā kiriyadhammāti na keci abyākatā sikkhāti uddhaṭā.
අභිධම්‌මභාජනීයවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
2. පඤ්‌හපුච්‌ඡකවණ්‌ණනා
2. Pañhapucchakavaṇṇanā
714. සම්‌පත්‌තවිරතිවසෙනාති සම්‌පත්‌තෙ පච්‌චුප්‌පන්‌නෙ ආරම්‌මණෙ යථාවිරමිතබ්‌බතො විරතිවසෙනාති අත්‌ථො.
714. Sampattavirativasenāti sampatte paccuppanne ārammaṇe yathāviramitabbato virativasenāti attho.
පඤ්‌හපුච්‌ඡකවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Pañhapucchakavaṇṇanā niṭṭhitā.
සික්‌ඛාපදවිභඞ්‌ගවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Sikkhāpadavibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / විභඞ්‌ගපාළි • Vibhaṅgapāḷi / 14. සික්‌ඛාපදවිභඞ්‌ගො • 14. Sikkhāpadavibhaṅgo
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / අභිධම්‌මපිටක (අට්‌ඨකථා) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / සම්‌මොහවිනොදනී-අට්‌ඨකථා • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā
1. අභිධම්‌මභාජනීයවණ්‌ණනා • 1. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
3. පඤ්‌හාපුච්‌ඡකවණ්‌ණනා • 3. Pañhāpucchakavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / විභඞ්‌ග-අනුටීකා • Vibhaṅga-anuṭīkā / 14. සික්‌ඛාපදවිභඞ්‌ගො • 14. Sikkhāpadavibhaṅgo
