| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / විභඞ්‌ග-අනුටීකා • Vibhaṅga-anuṭīkā |
14. සික්‌ඛාපදවිභඞ්‌ගො
14. Sikkhāpadavibhaṅgo
1. අභිධම්‌මභාජනීයවණ්‌ණනා
1. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
703. සික්‌ඛාසඞ්‌ඛාතානං කුසලධම්‌මානං පඤ්‌ච සීලඞ්‌ගානි නිස්‌සයභාවෙන වා පතිට්‌ඨා සියුං, උපනිස්‌සයභාවෙන වාති තදුභයං දස්‌සෙන්‌තො ආහ ‘‘සම්‌පයොගවසෙන, උපනිස්‌සයවසෙන ච ඔකාසභාවෙනා’’ති.
703. Sikkhāsaṅkhātānaṃ kusaladhammānaṃ pañca sīlaṅgāni nissayabhāvena vā patiṭṭhā siyuṃ, upanissayabhāvena vāti tadubhayaṃ dassento āha ‘‘sampayogavasena, upanissayavasena ca okāsabhāvenā’’ti.
704. ‘‘කම්‌මපථා එවා’’ති නියමස්‌ස කතත්‌තා වුත්‌තං ‘‘අසබ්‌බසාධාරණෙසූ’’ති. න හි සක්‌කා ඉන්‌ද්‍රියාදිසාධාරණකොට්‌ඨාසවසෙන නියමං කාතුං. කම්‌මපථකොට්‌ඨාසිකා එව, න ඣානාදිකොට්‌ඨාසිකා. කම්‌මපථභාවෙන ආගතන්‌ති වදන්‌ති, දුග්‌ගතියා, තත්‌ථ උප්‌පජ්‌ජනදුක්‌ඛස්‌ස ච පවත්‌තිඋපායභාවතොති අධිප්‌පායො. අස්‌ස සුරාපානස්‌ස. උපකාරකත්‌තං සබ්‌බෙසං. සභාගත්‌තං මිච්‌ඡාචාරස්‌ස.
704. ‘‘Kammapathā evā’’ti niyamassa katattā vuttaṃ ‘‘asabbasādhāraṇesū’’ti. Na hi sakkā indriyādisādhāraṇakoṭṭhāsavasena niyamaṃ kātuṃ. Kammapathakoṭṭhāsikā eva, na jhānādikoṭṭhāsikā. Kammapathabhāvena āgatanti vadanti, duggatiyā, tattha uppajjanadukkhassa ca pavattiupāyabhāvatoti adhippāyo. Assa surāpānassa. Upakārakattaṃ sabbesaṃ. Sabhāgattaṃ micchācārassa.
තථාගහිතසඞ්‌ඛාරාරම්‌මණතායාති ‘‘සත්‌තං අවහරාමි, සත්‌තෙ විප්‌පටිපජ්‌ජාමී’’තිආදිනා සත්‌තාකාරෙන ගහිතසඞ්‌ඛාරාරම්‌මණතාය, න පන සත්‌තපඤ්‌ඤත්‌තිආරම්‌මණතායාති අධිප්‌පායො. ‘‘පඤ්‌ච සික්‌ඛාපදා’’තිආදිනා තමෙවත්‌ථං විවරති.
Tathāgahitasaṅkhārārammaṇatāyāti ‘‘sattaṃ avaharāmi, satte vippaṭipajjāmī’’tiādinā sattākārena gahitasaṅkhārārammaṇatāya, na pana sattapaññattiārammaṇatāyāti adhippāyo. ‘‘Pañca sikkhāpadā’’tiādinā tamevatthaṃ vivarati.
තස්‌ස තස්‌සාති යස්‌ස යස්‌ස බ්‍යසනත්‌ථාය. සයං වා උසුආදිං ඛිපති, ඔපාතඛණනාදිං කරොති, තාදිසං මන්‌තං පරිජප්‌පති, කම්‌මජඉද්‌ධිං වළඤ්‌ජෙති, අඤ්‌ඤෙන වා තං සබ්‌බං කාරෙතීති ආහ ‘‘නිස්‌සග්‌ගිය…පෙ.… ද්‌වෙ එව ගහිතා’’ති.
Tassa tassāti yassa yassa byasanatthāya. Sayaṃ vā usuādiṃ khipati, opātakhaṇanādiṃ karoti, tādisaṃ mantaṃ parijappati, kammajaiddhiṃ vaḷañjeti, aññena vā taṃ sabbaṃ kāretīti āha ‘‘nissaggiya…pe… dve eva gahitā’’ti.
යදිපි කොට්‌ඨාසවාරෙ විරති සරූපෙන නාගතා ‘‘යෙවාපනා’’ත්‌වෙව වුත්‌තා, භජාපියමානා පන මග්‌ගභාවංයෙව භජතීති ආහ ‘‘විරතිසීලං පන මග්‌ගකොට්‌ඨාසික’’න්‌ති. සෙසසීලානන්‌ති සෙසඅවීතික්‌කන්‌තසීලානං.
Yadipi koṭṭhāsavāre virati sarūpena nāgatā ‘‘yevāpanā’’tveva vuttā, bhajāpiyamānā pana maggabhāvaṃyeva bhajatīti āha ‘‘viratisīlaṃ pana maggakoṭṭhāsika’’nti. Sesasīlānanti sesaavītikkantasīlānaṃ.
712. අභබ්‌බට්‌ඨානාති පාණාතිපාතාදයො. යථා පාණාතිපාතාදයො වෙරහෙතුතාය වෙරං, එවං තදඤ්‌ඤෙපි අකුසලාති වුත්‌තං ‘‘තංසභාගතාය වෙරභූතාන’’න්‌ති. විරතීනං උප්‌පත්‌ති න න භවිස්‌සති සෙක්‌ඛානන්‌ති යොජනා. ‘‘අකුසලසමුට්‌ඨිතානි චා’’තිආදිනාපි සෙක්‌ඛානං උභයෙන විරතිසබ්‌භාවංයෙව විභාවෙති. තස්‌සත්‌ථො – යානි අකුසලසමුට්‌ඨිතානි කායකම්‌මාදීනි, තානි තෙසං සෙක්‌ඛානං කායදුච්‌චරිතාදීනීති වෙරානියෙව , තෙහි වෙරෙහි තෙසං සෙක්‌ඛානං විරතියො සම්‌භවන්‌තියෙව. යතොති යස්‌මා පාණාතිපාතාදිවිරමිතබ්‌බනිප්‌පරියායවෙරාභාවෙපි කායදුච්‌චරිතාදිවෙරමත්‌තතො සෙක්‌ඛානං විරතිසම්‌භවතො. නඵලභූතස්‌සාපීති යථා ඵලස්‌ස මග්‌ගපටිබිම්‌බභූතත්‌තා මග්‌ගසදිසං සත්‌තඅට්‌ඨඞ්‌ගිකතා සියා, එවං අඵලභූතස්‌සාපි සකදාගාමිමග්‌ගාදිකස්‌ස යතො විරතිසම්‌භවතො අට්‌ඨඞ්‌ගිකතා හොති, අඤ්‌ඤථා පඤ්‌චඞ්‌ගිකො එව සියාති අධිප්‌පායො.
712. Abhabbaṭṭhānāti pāṇātipātādayo. Yathā pāṇātipātādayo verahetutāya veraṃ, evaṃ tadaññepi akusalāti vuttaṃ ‘‘taṃsabhāgatāya verabhūtāna’’nti. Viratīnaṃ uppatti na na bhavissati sekkhānanti yojanā. ‘‘Akusalasamuṭṭhitāni cā’’tiādināpi sekkhānaṃ ubhayena viratisabbhāvaṃyeva vibhāveti. Tassattho – yāni akusalasamuṭṭhitāni kāyakammādīni, tāni tesaṃ sekkhānaṃ kāyaduccaritādīnīti verāniyeva , tehi verehi tesaṃ sekkhānaṃ viratiyo sambhavantiyeva. Yatoti yasmā pāṇātipātādiviramitabbanippariyāyaverābhāvepi kāyaduccaritādiveramattato sekkhānaṃ viratisambhavato. Naphalabhūtassāpīti yathā phalassa maggapaṭibimbabhūtattā maggasadisaṃ sattaaṭṭhaṅgikatā siyā, evaṃ aphalabhūtassāpi sakadāgāmimaggādikassa yato viratisambhavato aṭṭhaṅgikatā hoti, aññathā pañcaṅgiko eva siyāti adhippāyo.
අභිධම්‌මභාජනීයවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.
2. පඤ්‌හපුච්‌ඡකවණ්‌ණනා
2. Pañhapucchakavaṇṇanā
714. යථාවිරමිතබ්‌බතොති යො යො පාණාතිපාතාදි විරමිතබ්‌බො, තතො විරතිවසෙන.
714. Yathāviramitabbatoti yo yo pāṇātipātādi viramitabbo, tato virativasena.
පඤ්‌හපුච්‌ඡකවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Pañhapucchakavaṇṇanā niṭṭhitā.
සික්‌ඛාපදවිභඞ්‌ගවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Sikkhāpadavibhaṅgavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / විභඞ්‌ගපාළි • Vibhaṅgapāḷi / 14. සික්‌ඛාපදවිභඞ්‌ගො • 14. Sikkhāpadavibhaṅgo
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / අභිධම්‌මපිටක (අට්‌ඨකථා) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / සම්‌මොහවිනොදනී-අට්‌ඨකථා • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā
1. අභිධම්‌මභාජනීයවණ්‌ණනා • 1. Abhidhammabhājanīyavaṇṇanā
3. පඤ්‌හාපුච්‌ඡකවණ්‌ණනා • 3. Pañhāpucchakavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / අභිධම්‌මපිටක (ටීකා) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / විභඞ්‌ග-මූලටීකා • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / 14. සික්‌ඛාපදවිභඞ්‌ගො • 14. Sikkhāpadavibhaṅgo
