Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / මිලින්‌දපඤ්‌හපාළි • Milindapañhapāḷi

    9. සීලලක්‌ඛණපඤ්‌හො

    9. Sīlalakkhaṇapañho

    9. රාජා ආහ ‘‘භන්‌තෙ නාගසෙන, යං පනෙතං බ්‍රූසි ‘අඤ්‌ඤෙහි ච කුසලෙහි ධම්‌මෙහී’ති, කතමෙ තෙ කුසලා ධම්‌මා’’ති? ‘‘සීලං, මහාරාජ, සද්‌ධා වීරියං සති සමාධි, ඉමෙ තෙ කුසලා ධම්‌මා’’ති. ‘‘කිංලක්‌ඛණං, භන්‌තෙ, සීල’’න්‌ති? ‘‘පතිට්‌ඨානලක්‌ඛණං, මහාරාජ, සීලං සබ්‌බෙසං කුසලානං ධම්‌මානං, ඉන්‌ද්‍රියබලබොජ්‌ඣඞ්‌ගමග්‌ගඞ්‌ගසතිපට්‌ඨානසම්‌මප්‌පධානඉද්‌ධිපාදඣානවිමොක්‌ඛස- මාධිසමාපත්‌තීනං සීලං පතිට්‌ඨං, සීලෙ පතිට්‌ඨිතො ඛො, මහාරාජ, යොගාවචරො සීලං නිස්‌සාය සීලෙ පතිට්‌ඨාය පඤ්‌චින්‌ද්‍රියානි භාවෙති සද්‌ධින්‌ද්‍රියං වීරියින්‌ද්‍රියං සතින්‌ද්‍රියං සමාධින්‌ද්‍රියං පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියන්‌ති, සබ්‌බෙ කුසලා ධම්‌මා න පරිහායන්‌තී’’ති. ‘‘ඔපම්‌මං කරොහී’’ති. ‘‘යථා, මහාරාජ , යෙ කෙචි බීජගාමභූතගාමා වුඩ්‌ඪිං විරූළ්‌හිං වෙපුල්‌ලං ආපජ්‌ජන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ පථවිං නිස්‌සාය පථවියං පතිට්‌ඨාය වුඩ්‌ඪිං විරූළ්‌හිං වෙපුල්‌ලං ආපජ්‌ජන්‌ති. එවමෙව ඛො, මහාරාජ, යොගාවචරො සීලං නිස්‌සාය සීලෙ පතිට්‌ඨාය පඤ්‌චින්‌ද්‍රියානි භාවෙති සද්‌ධින්‌ද්‍රියං වීරියින්‌ද්‍රියං සතින්‌ද්‍රියං සමාධින්‌ද්‍රියං පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රිය’’න්‌ති.

    9. Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, yaṃ panetaṃ brūsi ‘aññehi ca kusalehi dhammehī’ti, katame te kusalā dhammā’’ti? ‘‘Sīlaṃ, mahārāja, saddhā vīriyaṃ sati samādhi, ime te kusalā dhammā’’ti. ‘‘Kiṃlakkhaṇaṃ, bhante, sīla’’nti? ‘‘Patiṭṭhānalakkhaṇaṃ, mahārāja, sīlaṃ sabbesaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ, indriyabalabojjhaṅgamaggaṅgasatipaṭṭhānasammappadhānaiddhipādajhānavimokkhasa- mādhisamāpattīnaṃ sīlaṃ patiṭṭhaṃ, sīle patiṭṭhito kho, mahārāja, yogāvacaro sīlaṃ nissāya sīle patiṭṭhāya pañcindriyāni bhāveti saddhindriyaṃ vīriyindriyaṃ satindriyaṃ samādhindriyaṃ paññindriyanti, sabbe kusalā dhammā na parihāyantī’’ti. ‘‘Opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja , ye keci bījagāmabhūtagāmā vuḍḍhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjanti, sabbe te pathaviṃ nissāya pathaviyaṃ patiṭṭhāya vuḍḍhiṃ virūḷhiṃ vepullaṃ āpajjanti. Evameva kho, mahārāja, yogāvacaro sīlaṃ nissāya sīle patiṭṭhāya pañcindriyāni bhāveti saddhindriyaṃ vīriyindriyaṃ satindriyaṃ samādhindriyaṃ paññindriya’’nti.

    ‘‘භිය්‍යො ඔපම්‌මං කරොහී’’ති. ‘‘යථා, මහාරාජ, යෙ කෙචි බලකරණීයා කම්‌මන්‌තා කයිරන්‌ති, සබ්‌බෙ තෙ පථවිං නිස්‌සාය පථවියං පතිට්‌ඨාය කයිරන්‌ති. එවමෙව ඛො, මහාරාජ, යොගාවචරො සීලං නිස්‌සාය සීලෙ පතිට්‌ඨාය පඤ්‌චින්‌ද්‍රියානි භාවෙති සද්‌ධින්‌ද්‍රියං වීරියින්‌ද්‍රියං සතින්‌ද්‍රියං සමාධින්‌ද්‍රියං පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රිය’’න්‌ති .

    ‘‘Bhiyyo opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, ye keci balakaraṇīyā kammantā kayiranti, sabbe te pathaviṃ nissāya pathaviyaṃ patiṭṭhāya kayiranti. Evameva kho, mahārāja, yogāvacaro sīlaṃ nissāya sīle patiṭṭhāya pañcindriyāni bhāveti saddhindriyaṃ vīriyindriyaṃ satindriyaṃ samādhindriyaṃ paññindriya’’nti .

    ‘‘භිය්‍යො ඔපම්‌මං කරොහී’’ති. ‘‘යථා, මහාරාජ, නගරවඩ්‌ඪකී නගරං මාපෙතුකාමො පඨමං නගරට්‌ඨානං සොධාපෙත්‌වා ඛාණුකණ්‌ටකං අපකඩ්‌ඪාපෙත්‌වා භූමිං සමං කාරාපෙත්‌වා තතො අපරභාගෙ වීථිචතුක්‌කසිඞ්‌ඝාටකාදිපරිච්‌ඡෙදෙන විභජිත්‌වා නගරං මාපෙති. එවමෙව ඛො, මහාරාජ, යොගාවචරො සීලං නිස්‌සාය සීලෙ පතිට්‌ඨාය පඤ්‌චින්‌ද්‍රියානි භාවෙති සද්‌ධින්‌ද්‍රියං වීරියින්‌ද්‍රියං සතින්‌ද්‍රියං සමාධින්‌ද්‍රියං පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රිය’’න්‌ති.

    ‘‘Bhiyyo opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, nagaravaḍḍhakī nagaraṃ māpetukāmo paṭhamaṃ nagaraṭṭhānaṃ sodhāpetvā khāṇukaṇṭakaṃ apakaḍḍhāpetvā bhūmiṃ samaṃ kārāpetvā tato aparabhāge vīthicatukkasiṅghāṭakādiparicchedena vibhajitvā nagaraṃ māpeti. Evameva kho, mahārāja, yogāvacaro sīlaṃ nissāya sīle patiṭṭhāya pañcindriyāni bhāveti saddhindriyaṃ vīriyindriyaṃ satindriyaṃ samādhindriyaṃ paññindriya’’nti.

    ‘‘භිය්‍යො ඔපම්‌මං කරොහී’’ති. ‘‘යථා, මහාරාජ, ලඞ්‌ඝකො සිප්‌පං දස්‌සෙතුකාමො පථවිං ඛණාපෙත්‌වා සක්‌ඛරකථලං අපකඩ්‌ඪාපෙත්‌වා භූමිං සමං කාරාපෙත්‌වා මුදුකාය භූමියා සිප්‌පං දස්‌සෙති. එවමෙව ඛො, මහාරාජ, යොගාවචරො සීලං නිස්‌සාය සීලෙ පතිට්‌ඨාය පඤ්‌චින්‌ද්‍රියානි භාවෙති සද්‌ධින්‌ද්‍රියං වීරියින්‌ද්‍රියං සතින්‌ද්‍රියං සමාධින්‌ද්‍රියං පඤ්‌ඤින්‌ද්‍රියන්‌ති. භාසිතම්‌පෙතං, මහාරාජ, භගවතා –

    ‘‘Bhiyyo opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, laṅghako sippaṃ dassetukāmo pathaviṃ khaṇāpetvā sakkharakathalaṃ apakaḍḍhāpetvā bhūmiṃ samaṃ kārāpetvā mudukāya bhūmiyā sippaṃ dasseti. Evameva kho, mahārāja, yogāvacaro sīlaṃ nissāya sīle patiṭṭhāya pañcindriyāni bhāveti saddhindriyaṃ vīriyindriyaṃ satindriyaṃ samādhindriyaṃ paññindriyanti. Bhāsitampetaṃ, mahārāja, bhagavatā –

    ‘‘‘සීලෙ පතිට්‌ඨාය නරො සපඤ්‌ඤො, චිත්‌තං පඤ්‌ඤඤ්‌ච භාවයං;

    ‘‘‘Sīle patiṭṭhāya naro sapañño, cittaṃ paññañca bhāvayaṃ;

    ආතාපී නිපකො භික්‌ඛු, සො ඉමං විජටයෙ ජට’න්‌ති 1.

    Ātāpī nipako bhikkhu, so imaṃ vijaṭaye jaṭa’nti 2.

    ‘‘‘අයං පතිට්‌ඨා ධරණීව පාණිනං, ඉදඤ්‌ච මූලං කුසලාභිවුඩ්‌ඪියා;

    ‘‘‘Ayaṃ patiṭṭhā dharaṇīva pāṇinaṃ, idañca mūlaṃ kusalābhivuḍḍhiyā;

    මුඛඤ්‌චිදං සබ්‌බජිනානුසාසනෙ, යො සීලක්‌ඛන්‌ධො වරපාතිමොක්‌ඛියො’’’ති.

    Mukhañcidaṃ sabbajinānusāsane, yo sīlakkhandho varapātimokkhiyo’’’ti.

    ‘‘කල්‌ලොසි, භන්‌තෙ නාගසෙනා’’ති.

    ‘‘Kallosi, bhante nāgasenā’’ti.

    සීලලක්‌ඛණපඤ්‌හො නවමො.

    Sīlalakkhaṇapañho navamo.







    Footnotes:
    1. පස්‌ස සං. නි. 1.23
    2. passa saṃ. ni. 1.23

    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact