| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပဋိသမ္ဘိဒာမဂ္ဂပာဠိ • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
၂. သီလမယဉာဏနိဒ္ဒေသော
2. Sīlamayañāṇaniddeso
၃၇. ကထံ သုတ္ဝာန သံဝရေ ပညာ သီလမယေ ဉာဏံ? ပဉ္စ သီလာနိ – ပရိယန္တပာရိသုဒ္ဓိသီလံ, အပရိယန္တပာရိသုဒ္ဓိသီလံ, ပရိပုဏ္ဏပာရိသုဒ္ဓိသီလံ, အပရာမဋ္ဌပာရိသုဒ္ဓိသီလံ, ပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓိပာရိသုဒ္ဓိသီလန္တိ။
37. Kathaṃ sutvāna saṃvare paññā sīlamaye ñāṇaṃ? Pañca sīlāni – pariyantapārisuddhisīlaṃ, apariyantapārisuddhisīlaṃ, paripuṇṇapārisuddhisīlaṃ, aparāmaṭṭhapārisuddhisīlaṃ, paṭippassaddhipārisuddhisīlanti.
တတ္ထ ကတမံ ပရိယန္တပာရိသုဒ္ဓိသီလံ? အနုပသမ္ပန္နာနံ ပရိယန္တသိက္ခာပဒာနံ – ဣဒံ ပရိယန္တပာရိသုဒ္ဓိသီလံ။ ကတမံ အပရိယန္တပာရိသုဒ္ဓိသီလံ? ဥပသမ္ပန္နာနံ အပရိယန္တသိက္ခာပဒာနံ – ဣဒံ အပရိယန္တပာရိသုဒ္ဓိသီလံ။ ကတမံ ပရိပုဏ္ဏပာရိသုဒ္ဓိသီလံ? ပုထုဇ္ဇနကလ္ယာဏကာနံ ကုသလဓမ္မေ ယုတ္တာနံ သေက္ခပရိယန္တေ 1 ပရိပူရကာရီနံ ကာယေ စ ဇီဝိတေ စ အနပေက္ခာနံ ပရိစ္စတ္တဇီဝိတာနံ – ဣဒံ ပရိပုဏ္ဏပာရိသုဒ္ဓိသီလံ။ ကတမံ အပရာမဋ္ဌပာရိသုဒ္ဓိသီလံ? သတ္တန္နံ သေက္ခာနံ – ဣဒံ အပရာမဋ္ဌပာရိသုဒ္ဓိသီလံ။ ကတမံ ပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓိပာရိသုဒ္ဓိသီလံ? တထာဂတသာဝကာနံ ခီဏာသဝာနံ ပစ္စေကဗုဒ္ဓာနံ တထာဂတာနံ အရဟန္တာနံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓာနံ – ဣဒံ ပဋိပ္ပသ္သဒ္ဓိပာရိသုဒ္ဓိသီလံ။
Tattha katamaṃ pariyantapārisuddhisīlaṃ? Anupasampannānaṃ pariyantasikkhāpadānaṃ – idaṃ pariyantapārisuddhisīlaṃ. Katamaṃ apariyantapārisuddhisīlaṃ? Upasampannānaṃ apariyantasikkhāpadānaṃ – idaṃ apariyantapārisuddhisīlaṃ. Katamaṃ paripuṇṇapārisuddhisīlaṃ? Puthujjanakalyāṇakānaṃ kusaladhamme yuttānaṃ sekkhapariyante 2 paripūrakārīnaṃ kāye ca jīvite ca anapekkhānaṃ pariccattajīvitānaṃ – idaṃ paripuṇṇapārisuddhisīlaṃ. Katamaṃ aparāmaṭṭhapārisuddhisīlaṃ? Sattannaṃ sekkhānaṃ – idaṃ aparāmaṭṭhapārisuddhisīlaṃ. Katamaṃ paṭippassaddhipārisuddhisīlaṃ? Tathāgatasāvakānaṃ khīṇāsavānaṃ paccekabuddhānaṃ tathāgatānaṃ arahantānaṃ sammāsambuddhānaṃ – idaṃ paṭippassaddhipārisuddhisīlaṃ.
၃၈. အတ္ထိ သီလံ ပရိယန္တံ, အတ္ထိ သီလံ အပရိယန္တံ။ တတ္ထ ကတမံ တံ သီလံ ပရိယန္တံ? အတ္ထိ သီလံ လာဘပရိယန္တံ, အတ္ထိ သီလံ ယသပရိယန္တံ, အတ္ထိ သီလံ ဉာတိပရိယန္တံ, အတ္ထိ သီလံ အင္ဂပရိယန္တံ, အတ္ထိ သီလံ ဇီဝိတပရိယန္တံ။
38. Atthi sīlaṃ pariyantaṃ, atthi sīlaṃ apariyantaṃ. Tattha katamaṃ taṃ sīlaṃ pariyantaṃ? Atthi sīlaṃ lābhapariyantaṃ, atthi sīlaṃ yasapariyantaṃ, atthi sīlaṃ ñātipariyantaṃ, atthi sīlaṃ aṅgapariyantaṃ, atthi sīlaṃ jīvitapariyantaṃ.
ကတမံ တံ သီလံ လာဘပရိယန္တံ? ဣဓေကစ္စော လာဘဟေတု လာဘပစ္စယာ လာဘကာရဏာ ယထာသမာဒိန္နံ 3 သိက္ခာပဒံ ဝီတိက္ကမတိ – ဣဒံ တံ သီလံ လာဘပရိယန္တံ။ ကတမံ တံ သီလံ ယသပရိယန္တံ? ဣဓေကစ္စော ယသဟေတု ယသပစ္စယာ ယသကာရဏာ ယထာသမာဒိန္နံ သိက္ခာပဒံ ဝီတိက္ကမတိ – ဣဒံ တံ သီလံ ယသပရိယန္တံ။ ကတမံ တံ သီလံ ဉာတိပရိယန္တံ? ဣဓေကစ္စော ဉာတိဟေတု ဉာတိပစ္စယာ ဉာတိကာရဏာ ယထာသမာဒိန္နံ သိက္ခာပဒံ ဝီတိက္ကမတိ – ဣဒံ တံ သီလံ ဉာတိပရိယန္တံ။ ကတမံ တံ သီလံ အင္ဂပရိယန္တံ? ဣဓေကစ္စော အင္ဂဟေတု အင္ဂပစ္စယာ အင္ဂကာရဏာ ယထာသမာဒိန္နံ သိက္ခာပဒံ ဝီတိက္ကမတိ – ဣဒံ တံ သီလံ အင္ဂပရိယန္တံ။ ကတမံ တံ သီလံ ဇီဝိတပရိယန္တံ? ဣဓေကစ္စော ဇီဝိတဟေတု ဇီဝိတပစ္စယာ ဇီဝိတကာရဏာ ယထာသမာဒိန္နံ သိက္ခာပဒံ ဝီတိက္ကမတိ – ဣဒံ တံ သီလံ ဇီဝိတပရိယန္တံ။ ဧဝရူပာနိ သီလာနိ ခဏ္ဍာနိ ဆိဒ္ဒာနိ သဗလာနိ ကမ္မာသာနိ န ဘုဇိသ္သာနိ န ဝိညုပ္ပသတ္ထာနိ 4 ပရာမဋ္ဌာနိ အသမာဓိသံဝတ္တနိကာနိ 5 န အဝိပ္ပဋိသာရဝတ္ထုကာနိ န ပာမောဇ္ဇဝတ္ထုကာနိ န ပီတိဝတ္ထုကာနိ န ပသ္သဒ္ဓိဝတ္ထုကာနိ န သုခဝတ္ထုကာနိ န သမာဓိဝတ္ထုကာနိ န ယထာဘူတဉာဏဒသ္သနဝတ္ထုကာနိ န ဧကန္တနိဗ္ဗိဒာယ န ဝိရာဂာယ န နိရောဓာယ န ဥပသမာယ န အဘိညာယ န သမ္ဗောဓာယ န နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တန္တိ – ဣဒံ တံ သီလံ ပရိယန္တံ။
Katamaṃ taṃ sīlaṃ lābhapariyantaṃ? Idhekacco lābhahetu lābhapaccayā lābhakāraṇā yathāsamādinnaṃ 6 sikkhāpadaṃ vītikkamati – idaṃ taṃ sīlaṃ lābhapariyantaṃ. Katamaṃ taṃ sīlaṃ yasapariyantaṃ? Idhekacco yasahetu yasapaccayā yasakāraṇā yathāsamādinnaṃ sikkhāpadaṃ vītikkamati – idaṃ taṃ sīlaṃ yasapariyantaṃ. Katamaṃ taṃ sīlaṃ ñātipariyantaṃ? Idhekacco ñātihetu ñātipaccayā ñātikāraṇā yathāsamādinnaṃ sikkhāpadaṃ vītikkamati – idaṃ taṃ sīlaṃ ñātipariyantaṃ. Katamaṃ taṃ sīlaṃ aṅgapariyantaṃ? Idhekacco aṅgahetu aṅgapaccayā aṅgakāraṇā yathāsamādinnaṃ sikkhāpadaṃ vītikkamati – idaṃ taṃ sīlaṃ aṅgapariyantaṃ. Katamaṃ taṃ sīlaṃ jīvitapariyantaṃ? Idhekacco jīvitahetu jīvitapaccayā jīvitakāraṇā yathāsamādinnaṃ sikkhāpadaṃ vītikkamati – idaṃ taṃ sīlaṃ jīvitapariyantaṃ. Evarūpāni sīlāni khaṇḍāni chiddāni sabalāni kammāsāni na bhujissāni na viññuppasatthāni 7 parāmaṭṭhāni asamādhisaṃvattanikāni 8 na avippaṭisāravatthukāni na pāmojjavatthukāni na pītivatthukāni na passaddhivatthukāni na sukhavatthukāni na samādhivatthukāni na yathābhūtañāṇadassanavatthukāni na ekantanibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattanti – idaṃ taṃ sīlaṃ pariyantaṃ.
ကတမံ တံ သီလံ အပရိယန္တံ? အတ္ထိ သီလံ န လာဘပရိယန္တံ , အတ္ထိ သီလံ န ယသပရိယန္တံ, အတ္ထိ သီလံ န ဉာတိပရိယန္တံ, အတ္ထိ သီလံ န အင္ဂပရိယန္တံ, အတ္ထိ သီလံ န ဇီဝိတပရိယန္တံ။
Katamaṃ taṃ sīlaṃ apariyantaṃ? Atthi sīlaṃ na lābhapariyantaṃ , atthi sīlaṃ na yasapariyantaṃ, atthi sīlaṃ na ñātipariyantaṃ, atthi sīlaṃ na aṅgapariyantaṃ, atthi sīlaṃ na jīvitapariyantaṃ.
ကတမံ တံ သီလံ န လာဘပရိယန္တံ? ဣဓေကစ္စော လာဘဟေတု လာဘပစ္စယာ လာဘကာရဏာ ယထာသမာဒိန္နံ သိက္ခာပဒံ ဝီတိက္ကမာယ စိတ္တမ္ပိ န ဥပ္ပာဒေတိ, ကိံ သော ဝီတိက္ကမိသ္သတိ! ဣဒံ တံ သီလံ န လာဘပရိယန္တံ။ ကတမံ တံ သီလံ န ယသပရိယန္တံ? ဣဓေကစ္စော ယသဟေတု ယသပစ္စယာ ယသကာရဏာ ယထာသမာဒိန္နံ သိက္ခာပဒံ ဝီတိက္ကမာယ စိတ္တမ္ပိ န ဥပ္ပာဒေတိ , ကိံ သော ဝီတိက္ကမိသ္သတိ! ဣဒံ တံ သီလံ န ယသပရိယန္တံ။ ကတမံ တံ သီလံ န ဉာတိပရိယန္တံ? ဣဓေကစ္စော ဉာတိဟေတု ဉာတိပစ္စယာ ဉာတိကာရဏာ ယထာသမာဒိန္နံ သိက္ခာပဒံ ဝီတိက္ကမာယ စိတ္တမ္ပိ န ဥပ္ပာဒေတိ, ကိံ သော ဝီတိက္ကမိသ္သတိ! ဣဒံ တံ သီလံ န ဉာတိပရိယန္တံ။ ကတမံ တံ သီလံ န အင္ဂပရိယန္တံ? ဣဓေကစ္စော အင္ဂဟေတု အင္ဂပစ္စယာ အင္ဂကာရဏာ ယထာသမာဒိန္နံ သိက္ခာပဒံ ဝီတိက္ကမာယ စိတ္တမ္ပိ န ဥပ္ပာဒေတိ, ကိံ သော ဝီတိက္ကမိသ္သတိ! ဣဒံ တံ သီလံ န အင္ဂပရိယန္တံ။ ကတမံ တံ သီလံ န ဇီဝိတပရိယန္တံ? ဣဓေကစ္စော ဇီဝိတဟေတု ဇီဝိတပစ္စယာ ဇီဝိတကာရဏာ ယထာသမာဒိန္နံ သိက္ခာပဒံ ဝီတိက္ကမာယ စိတ္တမ္ပိ န ဥပ္ပာဒေတိ, ကိံ သော ဝီတိက္ကမိသ္သတိ! ဣဒံ တံ သီလံ န ဇီဝိတပရိယန္တံ။ ဧဝရူပာနိ သီလာနိ အခဏ္ဍာနိ အစ္ဆိဒ္ဒာနိ အသဗလာနိ အကမ္မာသာနိ ဘုဇိသ္သာနိ ဝိညုပ္ပသတ္ထာနိ အပရာမဋ္ဌာနိ သမာဓိသံဝတ္တနိကာနိ အဝိပ္ပဋိသာရဝတ္ထုကာနိ ပာမောဇ္ဇဝတ္ထုကာနိ ပီတိဝတ္ထုကာနိ ပသ္သဒ္ဓိဝတ္ထုကာနိ သုခဝတ္ထုကာနိ သမာဓိဝတ္ထုကာနိ ယထာဘူတဉာဏဒသ္သနဝတ္ထုကာနိ ဧကန္တနိဗ္ဗိဒာယ ဝိရာဂာယ နိရောဓာယ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တန္တိ – ဣဒံ တံ သီလံ အပရိယန္တံ။
Katamaṃ taṃ sīlaṃ na lābhapariyantaṃ? Idhekacco lābhahetu lābhapaccayā lābhakāraṇā yathāsamādinnaṃ sikkhāpadaṃ vītikkamāya cittampi na uppādeti, kiṃ so vītikkamissati! Idaṃ taṃ sīlaṃ na lābhapariyantaṃ. Katamaṃ taṃ sīlaṃ na yasapariyantaṃ? Idhekacco yasahetu yasapaccayā yasakāraṇā yathāsamādinnaṃ sikkhāpadaṃ vītikkamāya cittampi na uppādeti , kiṃ so vītikkamissati! Idaṃ taṃ sīlaṃ na yasapariyantaṃ. Katamaṃ taṃ sīlaṃ na ñātipariyantaṃ? Idhekacco ñātihetu ñātipaccayā ñātikāraṇā yathāsamādinnaṃ sikkhāpadaṃ vītikkamāya cittampi na uppādeti, kiṃ so vītikkamissati! Idaṃ taṃ sīlaṃ na ñātipariyantaṃ. Katamaṃ taṃ sīlaṃ na aṅgapariyantaṃ? Idhekacco aṅgahetu aṅgapaccayā aṅgakāraṇā yathāsamādinnaṃ sikkhāpadaṃ vītikkamāya cittampi na uppādeti, kiṃ so vītikkamissati! Idaṃ taṃ sīlaṃ na aṅgapariyantaṃ. Katamaṃ taṃ sīlaṃ na jīvitapariyantaṃ? Idhekacco jīvitahetu jīvitapaccayā jīvitakāraṇā yathāsamādinnaṃ sikkhāpadaṃ vītikkamāya cittampi na uppādeti, kiṃ so vītikkamissati! Idaṃ taṃ sīlaṃ na jīvitapariyantaṃ. Evarūpāni sīlāni akhaṇḍāni acchiddāni asabalāni akammāsāni bhujissāni viññuppasatthāni aparāmaṭṭhāni samādhisaṃvattanikāni avippaṭisāravatthukāni pāmojjavatthukāni pītivatthukāni passaddhivatthukāni sukhavatthukāni samādhivatthukāni yathābhūtañāṇadassanavatthukāni ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattanti – idaṃ taṃ sīlaṃ apariyantaṃ.
၃၉. ကိံ သီလံ? ကတိ သီလာနိ? ကိံ သမုဋ္ဌာနံ သီလံ? ကတိ ဓမ္မသမောဓာနံ သီလံ?
39. Kiṃ sīlaṃ? Kati sīlāni? Kiṃ samuṭṭhānaṃ sīlaṃ? Kati dhammasamodhānaṃ sīlaṃ?
ကိံ သီလန္တိ စေတနာ သီလံ, စေတသိကံ သီလံ, သံဝရော သီလံ, အဝီတိက္ကမော သီလံ။ ကတိ သီလာနီတိ တီဏိ သီလာနိ – ကုသလသီလံ, အကုသလသီလံ, အဗ္ယာကတသီလံ။ကိံ သမုဋ္ဌာနံ သီလန္တိ ကုသလစိတ္တသမုဋ္ဌာနံ ကုသလသီလံ , အကုသလစိတ္တသမုဋ္ဌာနံ အကုသလသီလံ, အဗ္ယာကတစိတ္တသမုဋ္ဌာနံ အဗ္ယာကတသီလံ။ ကတိ ဓမ္မသမောဓာနံ သီလန္တိ သံဝရသမောဓာနံ သီလံ, အဝီတိက္ကမသမောဓာနံ သီလံ, တထာဘာဝေ ဇာတစေတနာသမောဓာနံ သီလံ။
Kiṃ sīlanti cetanā sīlaṃ, cetasikaṃ sīlaṃ, saṃvaro sīlaṃ, avītikkamo sīlaṃ. Kati sīlānīti tīṇi sīlāni – kusalasīlaṃ, akusalasīlaṃ, abyākatasīlaṃ.Kiṃ samuṭṭhānaṃ sīlanti kusalacittasamuṭṭhānaṃ kusalasīlaṃ , akusalacittasamuṭṭhānaṃ akusalasīlaṃ, abyākatacittasamuṭṭhānaṃ abyākatasīlaṃ. Kati dhammasamodhānaṃ sīlanti saṃvarasamodhānaṃ sīlaṃ, avītikkamasamodhānaṃ sīlaṃ, tathābhāve jātacetanāsamodhānaṃ sīlaṃ.
၄၀. ပာဏာတိပာတံ သံဝရဋ္ဌေန သီလံ, အဝီတိက္ကမဋ္ဌေန သီလံ။ အဒိန္နာဒာနံ သံဝရဋ္ဌေန သီလံ, အဝီတိက္ကမဋ္ဌေန သီလံ။ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရံ သံဝရဋ္ဌေန သီလံ, အဝီတိက္ကမဋ္ဌေန သီလံ။ မုသာဝာဒံ သံဝရဋ္ဌေန သီလံ, အဝီတိက္ကမဋ္ဌေန သီလံ။ ပိသုဏံ ဝာစံ 9 သံဝရဋ္ဌေန သီလံ, အဝီတိက္ကမဋ္ဌေန သီလံ။ ဖရုသံ ဝာစံ 10 သံဝရဋ္ဌေန သီလံ, အဝီတိက္ကမဋ္ဌေန သီလံ။ သမ္ဖပ္ပလာပံ သံဝရဋ္ဌေန သီလံ, အဝီတိက္ကမဋ္ဌေန သီလံ ။ အဘိဇ္ဈံ သံဝရဋ္ဌေန သီလံ, အဝီတိက္ကမဋ္ဌေန သီလံ။ ဗ္ယာပာဒံ သံဝရဋ္ဌေန သီလံ, အဝီတိက္ကမဋ္ဌေန သီလံ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိံ သံဝရဋ္ဌေန သီလံ, အဝီတိက္ကမဋ္ဌေန သီလံ။
40. Pāṇātipātaṃ saṃvaraṭṭhena sīlaṃ, avītikkamaṭṭhena sīlaṃ. Adinnādānaṃ saṃvaraṭṭhena sīlaṃ, avītikkamaṭṭhena sīlaṃ. Kāmesumicchācāraṃ saṃvaraṭṭhena sīlaṃ, avītikkamaṭṭhena sīlaṃ. Musāvādaṃ saṃvaraṭṭhena sīlaṃ, avītikkamaṭṭhena sīlaṃ. Pisuṇaṃ vācaṃ 11 saṃvaraṭṭhena sīlaṃ, avītikkamaṭṭhena sīlaṃ. Pharusaṃ vācaṃ 12 saṃvaraṭṭhena sīlaṃ, avītikkamaṭṭhena sīlaṃ. Samphappalāpaṃ saṃvaraṭṭhena sīlaṃ, avītikkamaṭṭhena sīlaṃ . Abhijjhaṃ saṃvaraṭṭhena sīlaṃ, avītikkamaṭṭhena sīlaṃ. Byāpādaṃ saṃvaraṭṭhena sīlaṃ, avītikkamaṭṭhena sīlaṃ. Micchādiṭṭhiṃ saṃvaraṭṭhena sīlaṃ, avītikkamaṭṭhena sīlaṃ.
၄၁. နေက္ခမ္မေန ကာမစ္ဆန္ဒံ သံဝရဋ္ဌေန သီလံ, အဝီတိက္ကမဋ္ဌေန သီလံ။ အဗ္ယာပာဒေန ဗ္ယာပာဒံ သံဝရဋ္ဌေန သီလံ, အဝီတိက္ကမဋ္ဌေန သီလံ။ အာလောကသညာယ ထိနမိဒ္ဓံ။ပေ.။ အဝိက္ခေပဋ္ဌေန ဥဒ္ဓစ္စံ။ ဓမ္မဝဝတ္ထာနေန ဝိစိကိစ္ဆံ။ ဉာဏေန အဝိဇ္ဇံ။ ပာမောဇ္ဇေန အရတိံ။။
41. Nekkhammena kāmacchandaṃ saṃvaraṭṭhena sīlaṃ, avītikkamaṭṭhena sīlaṃ. Abyāpādena byāpādaṃ saṃvaraṭṭhena sīlaṃ, avītikkamaṭṭhena sīlaṃ. Ālokasaññāya thinamiddhaṃ…pe… avikkhepaṭṭhena uddhaccaṃ… dhammavavatthānena vicikicchaṃ… ñāṇena avijjaṃ… pāmojjena aratiṃ….
ပဌမေန ဈာနေန 13 နီဝရဏေ။ပေ.။ ဒုတိယေန ဈာနေန ဝိတက္ကဝိစာရေ။ တတိယေန ဈာနေန ပီတိံ။ စတုတ္ထေန ဈာနေန သုခဒုက္ခံ။ အာကာသာနဉ္စာယတနသမာပတ္တိယာ ရူပသညံ ပဋိဃသညံ နာနတ္တသညံ။ ဝိညာဏဉ္စာယတနသမာပတ္တိယာ အာကာသာနဉ္စာယတနသညံ။ အာကိဉ္စညာယတနသမာပတ္တိယာ ဝိညာဏဉ္စာယတနသညံ။ နေဝသညာနာသညာယတနသမာပတ္တိယာ အာကိဉ္စညာယတနသညံ။
Paṭhamena jhānena 14 nīvaraṇe…pe… dutiyena jhānena vitakkavicāre… tatiyena jhānena pītiṃ… catutthena jhānena sukhadukkhaṃ… ākāsānañcāyatanasamāpattiyā rūpasaññaṃ paṭighasaññaṃ nānattasaññaṃ… viññāṇañcāyatanasamāpattiyā ākāsānañcāyatanasaññaṃ… ākiñcaññāyatanasamāpattiyā viññāṇañcāyatanasaññaṃ… nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā ākiñcaññāyatanasaññaṃ.
အနိစ္စာနုပသ္သနာယ နိစ္စသညံ။ပေ.။ ဒုက္ခာနုပသ္သနာယ သုခသညံ။ အနတ္တာ အနုပသ္သနာယ အတ္တသညံ။ နိဗ္ဗိဒာနုပသ္သနာယ နန္ဒိံ။ ဝိရာဂာနုပသ္သနာယ ရာဂံ။ နိရောဓာ အနုပသ္သနာယ သမုဒယံ။ ပဋိနိသ္သဂ္ဂာနုပသ္သနာယ အာဒာနံ။ ခယာနုပသ္သနာယ ဃနသညံ။ ဝယာနုပသ္သနာယ အာယူဟနံ.. ဝိပရိဏာမာနုပသ္သနာယ ဓုဝသညံ။ အနိမိတ္တာနုပသ္သနာယ နိမိတ္တံ။. အပ္ပဏိဟိတာနုပသ္သနာယ ပဏိဓိံ။ သုညတာနုပသ္သနာယ အဘိနိဝေသံ။ အဓိပညာဓမ္မဝိပသ္သနာယ သာရာဒာနာဘိနိဝေသံ။ ယထာဘူတဉာဏဒသ္သနေန သမ္မောဟာဘိနိဝေသံ။ အာဒီနဝာနုပသ္သနာယ အာလယာဘိနိဝေသံ။ ပဋိသင္ခာနုပသ္သနာယ အပ္ပဋိသင္ခံ။ ဝိဝဋ္ဋနာနုပသ္သနာယ သညောဂာဘိနိဝေသံ။။
Aniccānupassanāya niccasaññaṃ…pe… dukkhānupassanāya sukhasaññaṃ… anattā anupassanāya attasaññaṃ… nibbidānupassanāya nandiṃ… virāgānupassanāya rāgaṃ… nirodhā anupassanāya samudayaṃ… paṭinissaggānupassanāya ādānaṃ… khayānupassanāya ghanasaññaṃ… vayānupassanāya āyūhanaṃ.. vipariṇāmānupassanāya dhuvasaññaṃ… animittānupassanāya nimittaṃ…. appaṇihitānupassanāya paṇidhiṃ… suññatānupassanāya abhinivesaṃ… adhipaññādhammavipassanāya sārādānābhinivesaṃ… yathābhūtañāṇadassanena sammohābhinivesaṃ… ādīnavānupassanāya ālayābhinivesaṃ… paṭisaṅkhānupassanāya appaṭisaṅkhaṃ… vivaṭṭanānupassanāya saññogābhinivesaṃ….
သောတာပတ္တိမဂ္ဂေန ဒိဋ္ဌေကဋ္ဌေ ကိလေသေ။ပေ.။ သကဒာဂာမိမဂ္ဂေန ဩဠာရိကေ ကိလေသေ။ အနာဂာမိမဂ္ဂေန အဏုသဟဂတေ ကိလေသေ။ အရဟတ္တမဂ္ဂေန သဗ္ဗကိလေသေ သံဝရဋ္ဌေန သီလံ, အဝီတိက္ကမဋ္ဌေန သီလံ။
Sotāpattimaggena diṭṭhekaṭṭhe kilese…pe… sakadāgāmimaggena oḷārike kilese… anāgāmimaggena aṇusahagate kilese… arahattamaggena sabbakilese saṃvaraṭṭhena sīlaṃ, avītikkamaṭṭhena sīlaṃ.
ပဉ္စ သီလာနိ – ပာဏာတိပာတသ္သ ပဟာနံ သီလံ, ဝေရမဏီ သီလံ, စေတနာ သီလံ, သံဝရော သီလံ, အဝီတိက္ကမော သီလံ။ ဧဝရူပာနိ သီလာနိ စိတ္တသ္သ အဝိပ္ပဋိသာရာယ သံဝတ္တန္တိ, ပာမောဇ္ဇာယ သံဝတ္တန္တိ, ပီတိယာ သံဝတ္တန္တိ, ပသ္သဒ္ဓိယာ သံဝတ္တန္တိ, သောမနသ္သာယ သံဝတ္တန္တိ, အာသေဝနာယ သံဝတ္တန္တိ, ဘာဝနာယ သံဝတ္တန္တိ, ဗဟုလီကမ္မာယ သံဝတ္တန္တိ, အလင္ကာရာယ သံဝတ္တန္တိ, ပရိက္ခာရာယ သံဝတ္တန္တိ, ပရိဝာရာယ သံဝတ္တန္တိ, ပာရိပူရိယာ သံဝတ္တန္တိ, ဧကန္တနိဗ္ဗိဒာယ ဝိရာဂာယ နိရောဓာယ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တန္တိ။
Pañca sīlāni – pāṇātipātassa pahānaṃ sīlaṃ, veramaṇī sīlaṃ, cetanā sīlaṃ, saṃvaro sīlaṃ, avītikkamo sīlaṃ. Evarūpāni sīlāni cittassa avippaṭisārāya saṃvattanti, pāmojjāya saṃvattanti, pītiyā saṃvattanti, passaddhiyā saṃvattanti, somanassāya saṃvattanti, āsevanāya saṃvattanti, bhāvanāya saṃvattanti, bahulīkammāya saṃvattanti, alaṅkārāya saṃvattanti, parikkhārāya saṃvattanti, parivārāya saṃvattanti, pāripūriyā saṃvattanti, ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattanti.
ဧဝရူပာနံ သီလာနံ သံဝရပာရိသုဒ္ဓိ အဓိသီလံ, သံဝရပာရိသုဒ္ဓိယာ ဌိတံ စိတ္တံ န ဝိက္ခေပံ ဂစ္ဆတိ, အဝိက္ခေပပာရိသုဒ္ဓိ အဓိစိတ္တံ သံဝရပာရိသုဒ္ဓိံ သမ္မာ ပသ္သတိ, အဝိက္ခေပပာရိသုဒ္ဓိံ သမ္မာ ပသ္သတိ။ ဒသ္သနပာရိသုဒ္ဓိ အဓိပညာ။ ယော တတ္ထ သံဝရဋ္ဌော, အယံ အဓိသီလသိက္ခာ ။ ယော တတ္ထ အဝိက္ခေပဋ္ဌော, အယံ အဓိစိတ္တသိက္ခာ။ ယော တတ္ထ ဒသ္သနဋ္ဌော, အယံ အဓိပညာသိက္ခာ။
Evarūpānaṃ sīlānaṃ saṃvarapārisuddhi adhisīlaṃ, saṃvarapārisuddhiyā ṭhitaṃ cittaṃ na vikkhepaṃ gacchati, avikkhepapārisuddhi adhicittaṃ saṃvarapārisuddhiṃ sammā passati, avikkhepapārisuddhiṃ sammā passati. Dassanapārisuddhi adhipaññā. Yo tattha saṃvaraṭṭho, ayaṃ adhisīlasikkhā . Yo tattha avikkhepaṭṭho, ayaṃ adhicittasikkhā. Yo tattha dassanaṭṭho, ayaṃ adhipaññāsikkhā.
ဣမာ တိသ္သော သိက္ခာယော အာဝဇ္ဇန္တော သိက္ခတိ, ဇာနန္တော သိက္ခတိ, ပသ္သန္တော သိက္ခတိ, ပစ္စဝေက္ခန္တော သိက္ခတိ, စိတ္တံ အဓိဋ္ဌဟန္တော သိက္ခတိ, သဒ္ဓာယ အဓိမုစ္စန္တော သိက္ခတိ, ဝီရိယံ ပဂ္ဂဏ္ဟန္တော သိက္ခတိ, သတိံ ဥပဋ္ဌပေန္တော သိက္ခတိ, စိတ္တံ သမာဒဟန္တော သိက္ခတိ, ပညာယ ပဇာနန္တော သိက္ခတိ, အဘိညေယ္ယံ အဘိဇာနန္တော သိက္ခတိ, ပရိညေယ္ယံ ပရိဇာနန္တော သိက္ခတိ, ပဟာတဗ္ဗံ ပဇဟန္တော သိက္ခတိ, သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ သစ္ဆိကရောန္တော သိက္ခတိ, ဘာဝေတဗ္ဗံ ဘာဝေန္တော သိက္ခတိ။
Imā tisso sikkhāyo āvajjanto sikkhati, jānanto sikkhati, passanto sikkhati, paccavekkhanto sikkhati, cittaṃ adhiṭṭhahanto sikkhati, saddhāya adhimuccanto sikkhati, vīriyaṃ paggaṇhanto sikkhati, satiṃ upaṭṭhapento sikkhati, cittaṃ samādahanto sikkhati, paññāya pajānanto sikkhati, abhiññeyyaṃ abhijānanto sikkhati, pariññeyyaṃ parijānanto sikkhati, pahātabbaṃ pajahanto sikkhati, sacchikātabbaṃ sacchikaronto sikkhati, bhāvetabbaṃ bhāvento sikkhati.
ပဉ္စ သီလာနိ – အဒိန္နာဒာနသ္သ။ပေ.။ ကာမေသုမိစ္ဆာစာရသ္သ။ မုသာဝာဒသ္သ။ ပိသုဏာယ ဝာစာယ။ ဖရုသာယ ဝာစာယ။ သမ္ဖပ္ပလာပသ္သ။ အဘိဇ္ဈာယ။ ဗ္ယာပာဒသ္သ။ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ။ ဘာဝေတဗ္ဗံ ဘာဝေန္တော သိက္ခန္တိ။
Pañca sīlāni – adinnādānassa…pe… kāmesumicchācārassa… musāvādassa… pisuṇāya vācāya… pharusāya vācāya… samphappalāpassa… abhijjhāya… byāpādassa… micchādiṭṭhiyā… bhāvetabbaṃ bhāvento sikkhanti.
နေက္ခမ္မေန ကာမစ္ဆန္ဒသ္သ။ပေ.။ အဗ္ယာပာဒေန ဗ္ယာပာဒသ္သ။ အာလောကသညာယ ထိနမိဒ္ဓသ္သ။ အဝိက္ခေပေန ဥဒ္ဓစ္စသ္သ။ ။ ဓမ္မဝဝတ္ထာနေန ဝိစိကိစ္ဆာယ။ ဉာဏေန အဝိဇ္ဇာယ။ ပာမောဇ္ဇေန အရတိယာ။ ဘာဝေတဗ္ဗံ ဘာဝေန္တော သိက္ခတိ။
Nekkhammena kāmacchandassa…pe… abyāpādena byāpādassa… ālokasaññāya thinamiddhassa… avikkhepena uddhaccassa… … dhammavavatthānena vicikicchāya… ñāṇena avijjāya… pāmojjena aratiyā… bhāvetabbaṃ bhāvento sikkhati.
ပဌမေန ဈာနေန နီဝရဏာနံ။ပေ.။ ဒုတိယေန ဈာနေန ဝိတက္ကဝိစာရာနံ။ တတိယေန ဈာနေန ပီတိယာ။ စတုတ္ထေန ဈာနေန သုခဒုက္ခာနံ။ အာကာသာနဉ္စာယတနသမာပတ္တိယာ ရူပသညာယ ပဋိဃသညာယ နာနတ္တသညာယ။ ဝိညာဏဉ္စာယတနသမာပတ္တိယာ အာကာသာနဉ္စာယတနသညာယ။ အာကိဉ္စညာယတနသမာပတ္တိယာ ဝိညာဏဉ္စာယတနသညာယ။ နေဝသညာနာသညာယတနသမာပတ္တိယာ အာကိဉ္စညာယတနသညာယ။ ဘာဝေတဗ္ဗံ ဘာဝေန္တော သိက္ခတိ။
Paṭhamena jhānena nīvaraṇānaṃ…pe… dutiyena jhānena vitakkavicārānaṃ… tatiyena jhānena pītiyā… catutthena jhānena sukhadukkhānaṃ… ākāsānañcāyatanasamāpattiyā rūpasaññāya paṭighasaññāya nānattasaññāya… viññāṇañcāyatanasamāpattiyā ākāsānañcāyatanasaññāya… ākiñcaññāyatanasamāpattiyā viññāṇañcāyatanasaññāya… nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiyā ākiñcaññāyatanasaññāya… bhāvetabbaṃ bhāvento sikkhati.
အနိစ္စာနုပသ္သနာယ နိစ္စသညာယ။ပေ.။ ဒုက္ခာနုပသ္သနာယ သုခသညာယ။ အနတ္တာနုပသ္သနာယ အတ္တသညာယ။ နိဗ္ဗိဒာနုပသ္သနာယ နန္ဒိယာ။ ဝိရာဂာနုပသ္သနာယ ရာဂသ္သ။ နိရောဓာနုပသ္သနာယ သမုဒယသ္သ။ ပဋိနိသ္သဂ္ဂာနုပသ္သနာယ အာဒာနသ္သ။ ခယာနုပသ္သနာယ ဃနသညာယ။ ဝယာနုပသ္သနာယ အာယူဟနသ္သ။ ဝိပရိဏာမာနုပသ္သနာယ ဓုဝသညာယ။ အနိမိတ္တာနုပသ္သနာယ နိမိတ္တသ္သ။ အပ္ပဏိဟိတာနုပသ္သနာယ ပဏိဓိယာ။ သုညတာနုပသ္သနာယ အဘိနိဝေသသ္သ။ အဓိပညာဓမ္မဝိပသ္သနာယ သာရာဂာဘိနိဝေသသ္သ။ ယထာဘူတဉာဏဒသ္သနေန သမ္မောဟာဘိနိဝေသသ္သ။ အာဒီနဝာနုပသ္သနာယ အာလယာဘိနိဝေသသ္သ။ ပဋိသင္ခာနုပသ္သနာယ အပ္ပဋိသင္ခာယ။ ဝိဝဋ္ဋနာနုပသ္သနာယ သညောဂာဘိနိဝေသသ္သ ဘာဝေတဗ္ဗံ ဘာဝေန္တော သိက္ခတိ။
Aniccānupassanāya niccasaññāya…pe… dukkhānupassanāya sukhasaññāya… anattānupassanāya attasaññāya… nibbidānupassanāya nandiyā… virāgānupassanāya rāgassa… nirodhānupassanāya samudayassa… paṭinissaggānupassanāya ādānassa… khayānupassanāya ghanasaññāya… vayānupassanāya āyūhanassa… vipariṇāmānupassanāya dhuvasaññāya… animittānupassanāya nimittassa… appaṇihitānupassanāya paṇidhiyā… suññatānupassanāya abhinivesassa… adhipaññādhammavipassanāya sārāgābhinivesassa… yathābhūtañāṇadassanena sammohābhinivesassa… ādīnavānupassanāya ālayābhinivesassa… paṭisaṅkhānupassanāya appaṭisaṅkhāya… vivaṭṭanānupassanāya saññogābhinivesassa bhāvetabbaṃ bhāvento sikkhati.
သောတာပတ္တိမဂ္ဂေန ဒိဋ္ဌေကဋ္ဌာနံ ကိလေသာနံ။ပေ.။ သကဒာဂာမိမဂ္ဂေန ဩဠာရိကာနံ ကိလေသာနံ။ အနာဂာမိမဂ္ဂေန အနုသဟဂတာနံ ကိလေသာနံ။ အရဟတ္တမဂ္ဂေန သဗ္ဗကိလေသာနံ ပဟာနံ သီလံ, ဝေရမဏီ သီလံ, စေတနာ သီလံ, သံဝရော သီလံ, အဝီတိက္ကမော သီလံ။ ဧဝရူပာနိ သီလာနိ စိတ္တသ္သ အဝိပ္ပဋိသာရာယ သံဝတ္တန္တိ, ပာမောဇ္ဇာယ သံဝတ္တန္တိ, ပီတိယာ သံဝတ္တန္တိ, ပသ္သဒ္ဓိယာ သံဝတ္တန္တိ, သောမနသ္သာယ သံဝတ္တန္တိ, အာသေဝနာယ သံဝတ္တန္တိ, ဘာဝနာယ သံဝတ္တန္တိ, ဗဟုလီကမ္မာယ သံဝတ္တန္တိ, အလင္ကာရာယ သံဝတ္တန္တိ, ပရိက္ခာရာယ သံဝတ္တန္တိ, ပရိဝာရာယ သံဝတ္တန္တိ, ပာရိပူရိယာ သံဝတ္တန္တိ, ဧကန္တနိဗ္ဗိဒာယ ဝိရာဂာယ နိရောဓာယ ဥပသမာယ အဘိညာယ သမ္ဗောဓာယ နိဗ္ဗာနာယ သံဝတ္တန္တိ။
Sotāpattimaggena diṭṭhekaṭṭhānaṃ kilesānaṃ…pe… sakadāgāmimaggena oḷārikānaṃ kilesānaṃ… anāgāmimaggena anusahagatānaṃ kilesānaṃ… arahattamaggena sabbakilesānaṃ pahānaṃ sīlaṃ, veramaṇī sīlaṃ, cetanā sīlaṃ, saṃvaro sīlaṃ, avītikkamo sīlaṃ. Evarūpāni sīlāni cittassa avippaṭisārāya saṃvattanti, pāmojjāya saṃvattanti, pītiyā saṃvattanti, passaddhiyā saṃvattanti, somanassāya saṃvattanti, āsevanāya saṃvattanti, bhāvanāya saṃvattanti, bahulīkammāya saṃvattanti, alaṅkārāya saṃvattanti, parikkhārāya saṃvattanti, parivārāya saṃvattanti, pāripūriyā saṃvattanti, ekantanibbidāya virāgāya nirodhāya upasamāya abhiññāya sambodhāya nibbānāya saṃvattanti.
၄၂. ဧဝရူပာနံ သီလာနံ သံဝရပာရိသုဒ္ဓိ အဓိသီလံ။ သံဝရပာရိသုဒ္ဓိယာ ဌိတံ စိတ္တံ အဝိက္ခေပံ ဂစ္ဆတိ, အဝိက္ခေပပာရိသုဒ္ဓိ အဓိစိတ္တံ။ သံဝရပာရိသုဒ္ဓိံ သမ္မာ ပသ္သတိ, အဝိက္ခေပပာရိသုဒ္ဓိံ သမ္မာ ပသ္သတိ။ ဒသ္သနပာရိသုဒ္ဓိ အဓိပညာ။ ယော တတ္ထ သံဝရဋ္ဌော, အယံ အဓိသီလသိက္ခာ။ ယော တတ္ထ အဝိက္ခေပဋ္ဌော, အယံ အဓိစိတ္တသိက္ခာ။ ယော တတ္ထ ဒသ္သနဋ္ဌော, အယံ အဓိပညာသိက္ခာ။ ဣမာ တိသ္သော သိက္ခာယော အာဝဇ္ဇန္တော သိက္ခတိ, ဇာနန္တော သိက္ခတိ, ပသ္သန္တော သိက္ခတိ, ပစ္စဝေက္ခန္တော သိက္ခတိ, စိတ္တံ အဓိဋ္ဌဟန္တော သိက္ခတိ, သဒ္ဓာယ အဓိမုစ္စန္တော သိက္ခတိ, ဝီရိယံ ပဂ္ဂဏ္ဟန္တော သိက္ခတိ, သတိံ ဥပဋ္ဌပေန္တော သိက္ခတိ, စိတ္တံ သမာဒဟန္တော သိက္ခတိ, ပညာယ ပဇာနန္တော သိက္ခတိ, အဘိညေယ္ယံ အဘိဇာနန္တော သိက္ခတိ, ပရိညေယ္ယံ ပရိဇာနန္တော သိက္ခတိ ပဟာတဗ္ဗံ ပဇဟန္တော သိက္ခတိ, သစ္ဆိကာတဗ္ဗံ သစ္ဆိကရောန္တော သိက္ခတိ, ဘာဝေတဗ္ဗံ ဘာဝေန္တော သိက္ခတိ။ တံ ဉာတဋ္ဌေန ဉာဏံ ပဇာနနဋ္ဌေန ပညာ။ တေန ဝုစ္စတိ – ‘‘သုတ္ဝာန သံဝရေ ပညာ သီလမယေ ဉာဏံ’’။
42. Evarūpānaṃ sīlānaṃ saṃvarapārisuddhi adhisīlaṃ. Saṃvarapārisuddhiyā ṭhitaṃ cittaṃ avikkhepaṃ gacchati, avikkhepapārisuddhi adhicittaṃ. Saṃvarapārisuddhiṃ sammā passati, avikkhepapārisuddhiṃ sammā passati. Dassanapārisuddhi adhipaññā. Yo tattha saṃvaraṭṭho, ayaṃ adhisīlasikkhā. Yo tattha avikkhepaṭṭho, ayaṃ adhicittasikkhā. Yo tattha dassanaṭṭho, ayaṃ adhipaññāsikkhā. Imā tisso sikkhāyo āvajjanto sikkhati, jānanto sikkhati, passanto sikkhati, paccavekkhanto sikkhati, cittaṃ adhiṭṭhahanto sikkhati, saddhāya adhimuccanto sikkhati, vīriyaṃ paggaṇhanto sikkhati, satiṃ upaṭṭhapento sikkhati, cittaṃ samādahanto sikkhati, paññāya pajānanto sikkhati, abhiññeyyaṃ abhijānanto sikkhati, pariññeyyaṃ parijānanto sikkhati pahātabbaṃ pajahanto sikkhati, sacchikātabbaṃ sacchikaronto sikkhati, bhāvetabbaṃ bhāvento sikkhati. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘sutvāna saṃvare paññā sīlamaye ñāṇaṃ’’.
သီလမယဉာဏနိဒ္ဒေသော ဒုတိယော။
Sīlamayañāṇaniddeso dutiyo.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ခုဒ္ဒကနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ပဋိသမ္ဘိဒာမဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā / ၂. သီလမယဉာဏနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ • 2. Sīlamayañāṇaniddesavaṇṇanā
