Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ജാതക-അട്ഠകഥാ • Jātaka-aṭṭhakathā |
[൧൯൦] ൧൦. സീലാനിസംസജാതകവണ്ണനാ
[190] 10. Sīlānisaṃsajātakavaṇṇanā
പസ്സ സദ്ധായ സീലസ്സാതി ഇദം സത്ഥാ ജേതവനേ വിഹരന്തോ ഏകം സദ്ധം ഉപാസകം ആരബ്ഭ കഥേസി. സോ കിര സദ്ധോ പസന്നോ അരിയസാവകോ ഏകദിവസം ജേതവനം ഗച്ഛന്തോ സായം അചിരവതിനദീതീരം ഗന്ത്വാ നാവികേ നാവം തീരേ ഠപേത്വാ ധമ്മസ്സവനത്ഥായ ഗതേ തിത്ഥേ നാവം അദിസ്വാ ബുദ്ധാരമ്മണം പീതിം ഗഹേത്വാ നദിം ഓതരി, പാദാ ഉദകമ്ഹി ന ഓസീദിംസു. സോ പഥവീതലേ ഗച്ഛന്തോ വിയ വേമജ്ഝം ഗതകാലേ വീചിം പസ്സി. അഥസ്സ ബുദ്ധാരമ്മണാ പീതി മന്ദാ ജാതാ, പാദാ ഓസീദിതും ആരഭിംസു, സോ പുന ബുദ്ധാരമ്മണം പീതിം ദള്ഹം കത്വാ ഉദകപിട്ഠേനേവ ഗന്ത്വാ ജേതവനം പവിസിത്വാ സത്ഥാരം വന്ദിത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. സത്ഥാ തേന സദ്ധിം പടിസന്ഥാരം കത്വാ ‘‘ഉപാസക, കച്ചി മഗ്ഗം ആഗച്ഛന്തോ അപ്പകിലമഥേന ആഗതോസീ’’തി പുച്ഛിത്വാ ‘‘ഭന്തേ, ബുദ്ധാരമ്മണം പീതിം ഗഹേത്വാ ഉദകപിട്ഠേ പതിട്ഠം ലഭിത്വാ പഥവിം മദ്ദന്തോ വിയ ആഗതോമ്ഹീ’’തി വുത്തേ ‘‘ന ഖോ പന, ഉപാസക, ത്വഞ്ഞേവ ബുദ്ധഗുണേ അനുസ്സരിത്വാ പതിട്ഠം ലദ്ധോ, പുബ്ബേപി ഉപാസകാ സമുദ്ദമജ്ഝേ നാവായ ഭിന്നായ ബുദ്ധഗുണേ അനുസ്സരന്താ പതിട്ഠം ലഭിംസൂ’’തി വത്വാ തേന യാചിതോ അതീതം ആഹരി.
Passasaddhāya sīlassāti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ saddhaṃ upāsakaṃ ārabbha kathesi. So kira saddho pasanno ariyasāvako ekadivasaṃ jetavanaṃ gacchanto sāyaṃ aciravatinadītīraṃ gantvā nāvike nāvaṃ tīre ṭhapetvā dhammassavanatthāya gate titthe nāvaṃ adisvā buddhārammaṇaṃ pītiṃ gahetvā nadiṃ otari, pādā udakamhi na osīdiṃsu. So pathavītale gacchanto viya vemajjhaṃ gatakāle vīciṃ passi. Athassa buddhārammaṇā pīti mandā jātā, pādā osīdituṃ ārabhiṃsu, so puna buddhārammaṇaṃ pītiṃ daḷhaṃ katvā udakapiṭṭheneva gantvā jetavanaṃ pavisitvā satthāraṃ vanditvā ekamantaṃ nisīdi. Satthā tena saddhiṃ paṭisanthāraṃ katvā ‘‘upāsaka, kacci maggaṃ āgacchanto appakilamathena āgatosī’’ti pucchitvā ‘‘bhante, buddhārammaṇaṃ pītiṃ gahetvā udakapiṭṭhe patiṭṭhaṃ labhitvā pathaviṃ maddanto viya āgatomhī’’ti vutte ‘‘na kho pana, upāsaka, tvaññeva buddhaguṇe anussaritvā patiṭṭhaṃ laddho, pubbepi upāsakā samuddamajjhe nāvāya bhinnāya buddhaguṇe anussarantā patiṭṭhaṃ labhiṃsū’’ti vatvā tena yācito atītaṃ āhari.
അതീതേ കസ്സപസമ്മാസമ്ബുദ്ധകാലേ സോതാപന്നോ അരിയസാവകോ ഏകേന ന്ഹാപിതകുടുമ്ബികേന സദ്ധിം നാവം അഭിരുഹി, തസ്സ ന്ഹാപിതസ്സ ഭരിയാ ‘‘അയ്യ, ഇമസ്സ സുഖദുക്ഖം തവ ഭാരോ’’തി ന്ഹാപിതം തസ്സ ഉപാസകസ്സ ഹത്ഥേ നിക്ഖിപി. അഥ സാ നാവാ സത്തമേ ദിവസേ സമുദ്ദമജ്ഝേ ഭിന്നാ, തേപി ദ്വേ ജനാ ഏകസ്മിം ഫലകേ നിപന്നാ ഏകം ദീപകം പാപുണിംസു. തത്ഥ സോ ന്ഹാപിതോ സകുണേ മാരേത്വാ പചിത്വാ ഖാദന്തോ ഉപാസകസ്സപി ദേതി. ഉപാസകോ ‘‘അലം മയ്ഹ’’ന്തി ന ഖാദതി. സോ ചിന്തേസി – ‘‘ഇമസ്മിം ഠാനേ അമ്ഹാകം ഠപേത്വാ തീണി സരണാനി അഞ്ഞാ പതിട്ഠാ നത്ഥീ’’തി. സോ തിണ്ണം രതനാനം ഗുണേ അനുസ്സരി. അഥസ്സാനുസരന്തസ്സ തസ്മിം ദീപകേ നിബ്ബത്തോ നാഗരാജാ അത്തനോ സരീരം മഹാനാവം കത്വാ മാപേസി, സമുദ്ദദേവതാ നിയാമകോ അഹോസി, നാവാ സത്തഹി രതനേഹി പൂരയിത്ഥ, തയോ കൂപകാ ഇന്ദനീലമണിമയാ അഹേസും, സുവണ്ണമയോ ലങ്കാരോ, രജതമയാനി യോത്താനി, സുവണ്ണമയാനി യട്ഠിഫിയാനി.
Atīte kassapasammāsambuddhakāle sotāpanno ariyasāvako ekena nhāpitakuṭumbikena saddhiṃ nāvaṃ abhiruhi, tassa nhāpitassa bhariyā ‘‘ayya, imassa sukhadukkhaṃ tava bhāro’’ti nhāpitaṃ tassa upāsakassa hatthe nikkhipi. Atha sā nāvā sattame divase samuddamajjhe bhinnā, tepi dve janā ekasmiṃ phalake nipannā ekaṃ dīpakaṃ pāpuṇiṃsu. Tattha so nhāpito sakuṇe māretvā pacitvā khādanto upāsakassapi deti. Upāsako ‘‘alaṃ mayha’’nti na khādati. So cintesi – ‘‘imasmiṃ ṭhāne amhākaṃ ṭhapetvā tīṇi saraṇāni aññā patiṭṭhā natthī’’ti. So tiṇṇaṃ ratanānaṃ guṇe anussari. Athassānusarantassa tasmiṃ dīpake nibbatto nāgarājā attano sarīraṃ mahānāvaṃ katvā māpesi, samuddadevatā niyāmako ahosi, nāvā sattahi ratanehi pūrayittha, tayo kūpakā indanīlamaṇimayā ahesuṃ, suvaṇṇamayo laṅkāro, rajatamayāni yottāni, suvaṇṇamayāni yaṭṭhiphiyāni.
സമുദ്ദദേവതാ നാവായ ഠത്വാ ‘‘അത്ഥി ജമ്ബുദീപഗമികാ’’തി ഘോസേസി. ഉപാസകോ ‘‘മയം ഗമിസ്സാമാ’’തി ആഹ. തേന ഹി ഏഹി, നാവം അഭിരുഹാതി. സോ നാവം അഭിരുഹിത്വാ ന്ഹാപിതം പക്കോസി, സമുദ്ദദേവതാ – ‘‘തുയ്ഹഞ്ഞേവ ലബ്ഭതി, ന ഏതസ്സാ’’തി ആഹ. ‘‘കിംകാരണാ’’തി? ‘‘ഏതസ്സ സീലഗുണാചാരോ നത്ഥി, തം കാരണം. അഹഞ്ഹി തുയ്ഹം നാവം ആഹരിം, ന ഏതസ്സാ’’തി. ‘‘ഹോതു, അഹം അത്തനാ ദിന്നദാനേന രക്ഖിതസീലേന ഭാവിതഭാവനായ ഏതസ്സ പത്തിം ദമ്മീ’’തി. ന്ഹാപിതോ ‘‘അനുമോദാമി, സാമീ’’തി ആഹ. ദേവതാ ‘‘ഇദാനി ഗണ്ഹിസ്സാമീ’’തി തമ്പി ആരോപേത്വാ ഉഭോപി ജനേ സമുദ്ദാ നിക്ഖാമേത്വാ നദിയാ ബാരാണസിം ഗന്ത്വാ അത്തനോ ആനുഭാവേന ദ്വിന്നമ്പി തേസം ഗേഹേ ധനം പതിട്ഠപേത്വാ ‘‘പണ്ഡിതേഹേവ സദ്ധിം സംസഗ്ഗോ നാമ കാതബ്ബോ. സചേ ഹി ഇമസ്സ ന്ഹാപിതസ്സ ഇമിനാ ഉപാസകേന സദ്ധിം സംസഗ്ഗോ നാഭവിസ്സ, സമുദ്ദമജ്ഝേയേവ നസ്സിസ്സാ’’തി പണ്ഡിതസംസഗ്ഗഗുണം കഥയമാനാ ഇമാ ഗാഥാ അവോച –
Samuddadevatā nāvāya ṭhatvā ‘‘atthi jambudīpagamikā’’ti ghosesi. Upāsako ‘‘mayaṃ gamissāmā’’ti āha. Tena hi ehi, nāvaṃ abhiruhāti. So nāvaṃ abhiruhitvā nhāpitaṃ pakkosi, samuddadevatā – ‘‘tuyhaññeva labbhati, na etassā’’ti āha. ‘‘Kiṃkāraṇā’’ti? ‘‘Etassa sīlaguṇācāro natthi, taṃ kāraṇaṃ. Ahañhi tuyhaṃ nāvaṃ āhariṃ, na etassā’’ti. ‘‘Hotu, ahaṃ attanā dinnadānena rakkhitasīlena bhāvitabhāvanāya etassa pattiṃ dammī’’ti. Nhāpito ‘‘anumodāmi, sāmī’’ti āha. Devatā ‘‘idāni gaṇhissāmī’’ti tampi āropetvā ubhopi jane samuddā nikkhāmetvā nadiyā bārāṇasiṃ gantvā attano ānubhāvena dvinnampi tesaṃ gehe dhanaṃ patiṭṭhapetvā ‘‘paṇḍiteheva saddhiṃ saṃsaggo nāma kātabbo. Sace hi imassa nhāpitassa iminā upāsakena saddhiṃ saṃsaggo nābhavissa, samuddamajjheyeva nassissā’’ti paṇḍitasaṃsaggaguṇaṃ kathayamānā imā gāthā avoca –
൭൯.
79.
‘‘പസ്സ സദ്ധായ സീലസ്സ, ചാഗസ്സ ച അയം ഫലം;
‘‘Passa saddhāya sīlassa, cāgassa ca ayaṃ phalaṃ;
നാഗോ നാവായ വണ്ണേന, സദ്ധം വഹതുപാസകം.
Nāgo nāvāya vaṇṇena, saddhaṃ vahatupāsakaṃ.
൮൦.
80.
‘‘സബ്ഭിരേവ സമാസേഥ, സബ്ഭി കുബ്ബേഥ സന്ഥവം;
‘‘Sabbhireva samāsetha, sabbhi kubbetha santhavaṃ;
സതഞ്ഹി സന്നിവാസേന, സോത്ഥിം ഗച്ഛതി ന്ഹാപിതോ’’തി.
Satañhi sannivāsena, sotthiṃ gacchati nhāpito’’ti.
തത്ഥ പസ്സാതി കഞ്ചി അനിയമേത്വാ പസ്സഥാതി ആലപതി. സദ്ധായാതി ലോകിയലോകുത്തരായ സദ്ധായ. സീലേപി ഏസേവ നയോ. ചാഗസ്സാതി ദേയ്യധമ്മപരിച്ചാഗസ്സ ചേവ കിലേസപരിച്ചാഗസ്സ ച. അയം ഫലന്തി ഇദം ഫലം, ഗുണം ആനിസംസന്തി അത്ഥോ. അഥ വാ ചാഗസ്സ ച ഫലം പസ്സ, അയം നാഗോ നാവായ വണ്ണേനാതി ഏവമ്പേത്ഥ അത്ഥോ ദട്ഠബ്ബോ. നാവായ വണ്ണേനാതി നാവായ സണ്ഠാനേന. സദ്ധന്തി തീസു രതനേസു പതിട്ഠിതസദ്ധം. സബ്ഭിരേവാതി പണ്ഡിതേഹിയേവ . സമാസേഥാതി ഏകതോ ആവസേയ്യ, ഉപവസേയ്യാതി അത്ഥോ. കുബ്ബേഥാതി കരേയ്യ. സന്ഥവന്തി മിത്തസന്ഥവം. തണ്ഹാസന്ഥവോ പന കേനചിപി സദ്ധിം ന കാതബ്ബോ. ന്ഹാപിതോതി ന്ഹാപിതകുടുമ്ബികോ. ‘‘നഹാപിതോ’’തിപി പാഠോ.
Tattha passāti kañci aniyametvā passathāti ālapati. Saddhāyāti lokiyalokuttarāya saddhāya. Sīlepi eseva nayo. Cāgassāti deyyadhammapariccāgassa ceva kilesapariccāgassa ca. Ayaṃ phalanti idaṃ phalaṃ, guṇaṃ ānisaṃsanti attho. Atha vā cāgassa ca phalaṃ passa, ayaṃ nāgo nāvāya vaṇṇenāti evampettha attho daṭṭhabbo. Nāvāya vaṇṇenāti nāvāya saṇṭhānena. Saddhanti tīsu ratanesu patiṭṭhitasaddhaṃ. Sabbhirevāti paṇḍitehiyeva . Samāsethāti ekato āvaseyya, upavaseyyāti attho. Kubbethāti kareyya. Santhavanti mittasanthavaṃ. Taṇhāsanthavo pana kenacipi saddhiṃ na kātabbo. Nhāpitoti nhāpitakuṭumbiko. ‘‘Nahāpito’’tipi pāṭho.
ഏവം സമുദ്ദദേവതാ ആകാസേ ഠത്വാ ധമ്മം ദേസേത്വാ ഓവദിത്വാ നാഗരാജാനം ഗണ്ഹിത്വാ അത്തനോ വിമാനമേവ അഗമാസി.
Evaṃ samuddadevatā ākāse ṭhatvā dhammaṃ desetvā ovaditvā nāgarājānaṃ gaṇhitvā attano vimānameva agamāsi.
സത്ഥാ ഇമം ധമ്മദേസനം ആഹരിത്വാ സച്ചാനി പകാസേത്വാ ജാതകം സമോധാനേസി – സച്ചപരിയോസാനേ ഉപാസകോ സകദാഗാമിഫലേ പതിട്ഠഹി. ‘‘തദാ സോതാപന്നഉപാസകോ പരിനിബ്ബായി, നാഗരാജാ സാരിപുത്തോ അഹോസി, സമുദ്ദദേവതാ പന അഹമേവ അഹോസി’’ന്തി.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi – saccapariyosāne upāsako sakadāgāmiphale patiṭṭhahi. ‘‘Tadā sotāpannaupāsako parinibbāyi, nāgarājā sāriputto ahosi, samuddadevatā pana ahameva ahosi’’nti.
സീലാനിസംസജാതകവണ്ണനാ ദസമാ.
Sīlānisaṃsajātakavaṇṇanā dasamā.
അസദിസവഗ്ഗോ ചതുത്ഥോ.
Asadisavaggo catuttho.
തസ്സുദ്ദാനം –
Tassuddānaṃ –
അസദിസഞ്ച സങ്ഗാമം, വാലോദകം ഗിരിദത്തം;
Asadisañca saṅgāmaṃ, vālodakaṃ giridattaṃ;
നഭിരതി ദധിവാഹം, ചതുമട്ഠം സീഹകോട്ഠം;
Nabhirati dadhivāhaṃ, catumaṭṭhaṃ sīhakoṭṭhaṃ;
സീഹചമ്മം സീലാനിസംസം.
Sīhacammaṃ sīlānisaṃsaṃ.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ജാതകപാളി • Jātakapāḷi / ൧൯൦. സീലാനിസംസജാതകം • 190. Sīlānisaṃsajātakaṃ