| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
៣. សីលសុត្តវណ្ណនា
3. Sīlasuttavaṇṇanā
១៨៤. តតិយេ សីលសម្បន្នាតិ ឯត្ថ ខីណាសវស្ស លោកិយលោកុត្តរសីលំ កថិតំ, តេន សម្បន្នាតិ អត្ថោ។ សមាធិបញ្ញាសុបិ ឯសេវ នយោ។ វិមុត្តិ បន ផលវិមុត្តិយេវ។ វិមុត្តិញាណទស្សនំ បច្ចវេក្ខណញាណំ។ ឯវមេត្ថ សីលាទយោ តយោ លោកិយលោកុត្តរា, វិមុត្តិ លោកុត្តរាវ, វិមុត្តិញាណទស្សនំ លោកិយមេវ។
184. Tatiye sīlasampannāti ettha khīṇāsavassa lokiyalokuttarasīlaṃ kathitaṃ, tena sampannāti attho. Samādhipaññāsupi eseva nayo. Vimutti pana phalavimuttiyeva. Vimuttiñāṇadassanaṃ paccavekkhaṇañāṇaṃ. Evamettha sīlādayo tayo lokiyalokuttarā, vimutti lokuttarāva, vimuttiñāṇadassanaṃ lokiyameva.
ទស្សនម្បាហន្តិ ទស្សនម្បិ អហំ។ តំ បនេតំ ទស្សនំ – ចក្ខុទស្សនំ, ញាណទស្សនន្តិ ទុវិធំ។ តត្ថ បសន្នេហិ ចក្ខូហិ អរិយានំ ទស្សនំ ឱលោកនំ ចក្ខុទស្សនំ នាម។ អរិយេហិ បន ទិដ្ឋស្ស លក្ខណស្ស ទស្សនំ, បដិវិទ្ធស្ស ច បដិវិជ្ឈនំ ឈានេន វា វិបស្សនាយ វា មគ្គផលេហិ វា ញាណទស្សនំ នាម។ ឥមស្មិំ បនេត្ថ ចក្ខុទស្សនំ អធិប្បេតំ។ អរិយានញ្ហិ បសន្នេហិ ចក្ខូហិ ឱលោកនម្បិ ពហុការមេវ។ សវនន្តិ ‘‘អសុកោ នាម ខីណាសវោ អសុកស្មិំ នាម រដ្ឋេ វា ជនបទេ វា គាមេ វា និគមេ វា វិហារេ វា លេណេ វា វសតី’’តិ កថេន្តានំ សោតេន សវនំ, ឯតម្បិ ពហុការមេវ។ ឧបសង្កមនន្តិ ‘‘ទានំ វា ទស្សាមិ, បញ្ហំ វា បុច្ឆិស្សាមិ, ធម្មំ វា សោស្សាមិ, សក្ការំ វា ករិស្សាមី’’តិ ឯវរូបេន ចិត្តេន អរិយានំ ឧបសង្កមនំ។ បយិរុបាសនន្តិ បញ្ហាបយិរុបាសនំ។ អរិយានំ គុណេ សុត្វា តេ ឧបសង្កមិត្វា និមន្តេត្វា ទានំ ទត្វា ‘‘កិំ, ភន្តេ, កុសល’’ន្តិអាទិនា នយេន បញ្ហបុច្ឆនន្តិ អត្ថោ។
Dassanampāhanti dassanampi ahaṃ. Taṃ panetaṃ dassanaṃ – cakkhudassanaṃ, ñāṇadassananti duvidhaṃ. Tattha pasannehi cakkhūhi ariyānaṃ dassanaṃ olokanaṃ cakkhudassanaṃ nāma. Ariyehi pana diṭṭhassa lakkhaṇassa dassanaṃ, paṭividdhassa ca paṭivijjhanaṃ jhānena vā vipassanāya vā maggaphalehi vā ñāṇadassanaṃ nāma. Imasmiṃ panettha cakkhudassanaṃ adhippetaṃ. Ariyānañhi pasannehi cakkhūhi olokanampi bahukārameva. Savananti ‘‘asuko nāma khīṇāsavo asukasmiṃ nāma raṭṭhe vā janapade vā gāme vā nigame vā vihāre vā leṇe vā vasatī’’ti kathentānaṃ sotena savanaṃ, etampi bahukārameva. Upasaṅkamananti ‘‘dānaṃ vā dassāmi, pañhaṃ vā pucchissāmi, dhammaṃ vā sossāmi, sakkāraṃ vā karissāmī’’ti evarūpena cittena ariyānaṃ upasaṅkamanaṃ. Payirupāsananti pañhāpayirupāsanaṃ. Ariyānaṃ guṇe sutvā te upasaṅkamitvā nimantetvā dānaṃ datvā ‘‘kiṃ, bhante, kusala’’ntiādinā nayena pañhapucchananti attho.
អនុស្សតិន្តិ រត្តិដ្ឋានទិវាដ្ឋានេសុ និសិន្នស្ស ‘‘ឥទានិ អរិយា លេណគុហមណ្ឌបាទីសុ ឈានវិបស្សនាមគ្គផលសុខេហិ វីតិនាមេន្តី’’តិ អនុស្សរណំ។ យោ វា តេសំ សន្តិកេ ឱវាទោ លទ្ធោ ហោតិ, តំ អាវជ្ជិត្វា ‘‘ឥមស្មិំ ឋានេ សីលំ កថិតំ, ឥមស្មិំ សមាធិ, ឥមស្មិំ វិបស្សនា, ឥមស្មិំ មគ្គោ, ឥមស្មិំ ផល’’ន្តិ ឯវំ អនុស្សរណំ។ អនុបព្ពជ្ជន្តិ អរិយេសុ ចិត្តំ បសាទេត្វា ឃរា និក្ខម្ម តេសំ សន្តិកេ បព្ពជ្ជំ។ អរិយានញ្ហិ សន្តិកេ ចិត្តំ បសាទេត្វា តេសំយេវ សន្តិកេ បព្ពជិត្វា តេសំយេវ ឱវាទានុសាសនិំ បច្ចាសីសមានស្ស ចរតោបិ បព្ពជ្ជា អនុបព្ពជ្ជា នាម។ អរិយេសុ បសាទេន អញ្ញត្ថ បព្ពជិត្វា អរិយានំ សន្តិកេ ឱវាទានុសាសនិំ បច្ចាសីសមានស្ស ចរតោ បព្ពជ្ជាបិ អនុបព្ពជ្ជា នាម។ អញ្ញេសុ បន បសាទេន អញ្ញេសំយេវ សន្តិកេ បព្ពជិត្វា អញ្ញេសំយេវ ឱវាទានុសាសនិំ បច្ចាសីសមានស្ស ចរតោ បព្ពជ្ជា អនុបព្ពជ្ជា នាម ន ហោតិ។
Anussatinti rattiṭṭhānadivāṭṭhānesu nisinnassa ‘‘idāni ariyā leṇaguhamaṇḍapādīsu jhānavipassanāmaggaphalasukhehi vītināmentī’’ti anussaraṇaṃ. Yo vā tesaṃ santike ovādo laddho hoti, taṃ āvajjitvā ‘‘imasmiṃ ṭhāne sīlaṃ kathitaṃ, imasmiṃ samādhi, imasmiṃ vipassanā, imasmiṃ maggo, imasmiṃ phala’’nti evaṃ anussaraṇaṃ. Anupabbajjanti ariyesu cittaṃ pasādetvā gharā nikkhamma tesaṃ santike pabbajjaṃ. Ariyānañhi santike cittaṃ pasādetvā tesaṃyeva santike pabbajitvā tesaṃyeva ovādānusāsaniṃ paccāsīsamānassa caratopi pabbajjā anupabbajjā nāma. Ariyesu pasādena aññattha pabbajitvā ariyānaṃ santike ovādānusāsaniṃ paccāsīsamānassa carato pabbajjāpi anupabbajjā nāma. Aññesu pana pasādena aññesaṃyeva santike pabbajitvā aññesaṃyeva ovādānusāsaniṃ paccāsīsamānassa carato pabbajjā anupabbajjā nāma na hoti.
ឯវំ បព្ពជិតេសុ បន មហាកស្សបត្ថេរស្ស តាវ អនុបព្ពជ្ជំ បព្ពជិតា សតសហស្សមត្តា អហេសុំ, តថា ថេរស្សេវ សទ្ធិវិហារិកស្ស ច ចន្ទគុត្តត្ថេរស្ស, តស្សាបិ សទ្ធិវិហារិកស្ស សូរិយគុត្តត្ថេរស្ស, តស្សាបិ សទ្ធិវិហារិកស្ស អស្សគុត្តត្ថេរស្ស, តស្សាបិ សទ្ធិវិហារិកស្ស យោនកធម្មរក្ខិតត្ថេរស្ស , តស្ស បន សទ្ធិវិហារិកោ អសោករញ្ញោ កនិដ្ឋភាតា តិស្សត្ថេរោ នាម អហោសិ, តស្ស អនុបព្ពជ្ជំ បព្ពជិតា អឌ្ឍតេយ្យកោដិសង្ខា អហេសុំ។ មហិន្ទត្ថេរស្ស អនុបព្ពជិតានំ គណនបរិច្ឆេទោ នត្ថិ។ យាវជ្ជទិវសា លង្កាទីបេ សត្ថរិ បសាទេន បព្ពជន្តា មហិន្ទត្ថេរស្សេវ បព្ពជ្ជំ អនុបព្ពជន្តិ នាម។
Evaṃ pabbajitesu pana mahākassapattherassa tāva anupabbajjaṃ pabbajitā satasahassamattā ahesuṃ, tathā therasseva saddhivihārikassa ca candaguttattherassa, tassāpi saddhivihārikassa sūriyaguttattherassa, tassāpi saddhivihārikassa assaguttattherassa, tassāpi saddhivihārikassa yonakadhammarakkhitattherassa , tassa pana saddhivihāriko asokarañño kaniṭṭhabhātā tissatthero nāma ahosi, tassa anupabbajjaṃ pabbajitā aḍḍhateyyakoṭisaṅkhā ahesuṃ. Mahindattherassa anupabbajitānaṃ gaṇanaparicchedo natthi. Yāvajjadivasā laṅkādīpe satthari pasādena pabbajantā mahindattherasseva pabbajjaṃ anupabbajanti nāma.
តំ ធម្មន្តិ តំ តេសំ ឱវាទានុសាសនីធម្មំ។ អនុស្សរតីតិ សរតិ។ អនុវិតក្កេតីតិ វិតក្កាហតំ ករោតិ។ អារទ្ធោ ហោតីតិ បរិបុណ្ណោ ហោតិ។ បវិចិនតីតិអាទិ សព្ពំ តត្ថ ញាណចារវសេនេវ វុត្តំ។ អថ វា បវិចិនតីតិ តេសំ តេសំ ធម្មានំ លក្ខណំ វិចិនតិ។ បវិចរតីតិ តត្ថ ញាណំ ចរាបេតិ។ បរិវីមំសមាបជ្ជតីតិ វីមំសនំ ឱលោកនំ គវេសនំ អាបជ្ជតិ។
Taṃdhammanti taṃ tesaṃ ovādānusāsanīdhammaṃ. Anussaratīti sarati. Anuvitakketīti vitakkāhataṃ karoti. Āraddho hotīti paripuṇṇo hoti. Pavicinatītiādi sabbaṃ tattha ñāṇacāravaseneva vuttaṃ. Atha vā pavicinatīti tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ lakkhaṇaṃ vicinati. Pavicaratīti tattha ñāṇaṃ carāpeti. Parivīmaṃsamāpajjatīti vīmaṃsanaṃ olokanaṃ gavesanaṃ āpajjati.
សត្ត ផលា សត្តានិសំសាតិ ឧភយម្បេតំ អត្ថតោ ឯកំ។ ទិដ្ឋេវ ធម្មេ បដិកច្ច អញ្ញំ អារាធេតីតិ អរហត្តំ អារាធេន្តោ ឥមស្មិំយេវ អត្តភាវេ អារាធេតិ, តញ្ច ខោ បដិកច្ច, អសម្បត្តេយេវ មរណកាលេតិ អត្ថោ។ អថ មរណកាលេតិ អថ មរណស្ស អាសន្នកាលេ។
Satta phalā sattānisaṃsāti ubhayampetaṃ atthato ekaṃ. Diṭṭheva dhamme paṭikacca aññaṃ ārādhetīti arahattaṃ ārādhento imasmiṃyeva attabhāve ārādheti, tañca kho paṭikacca, asampatteyeva maraṇakāleti attho. Atha maraṇakāleti atha maraṇassa āsannakāle.
អន្តរាបរិនិព្ពាយីតិ យោ អាយុវេមជ្ឈំ អនតិក្កមិត្វា បរិនិព្ពាយតិ, សោ តិវិធោ ហោតិ។ កប្បសហស្សាយុកេសុ តាវ អវិហេសុ និព្ពត្តិត្វា ឯកោ និព្ពត្តទិវសេយេវ អរហត្តំ បាបុណាតិ។ នោ ចេ និព្ពត្តទិវសេ បាបុណាតិ, បឋមស្ស បន កប្បសតស្ស មត្ថកេ បាបុណាតិ។ អយមេកោ អន្តរាបរិនិព្ពាយី។ អបរោ ឯវំ អសក្កោន្តោ ទ្វិន្នំ កប្បសតានំ មត្ថកេ បាបុណាតិ, អយំ ទុតិយោ។ អបរោ ឯវម្បិ អសក្កោន្តោ ចតុន្នំ កប្បសតានំ មត្ថកេ បាបុណាតិ, អយំ តតិយោ អន្តរាបរិនិព្ពាយី។
Antarāparinibbāyīti yo āyuvemajjhaṃ anatikkamitvā parinibbāyati, so tividho hoti. Kappasahassāyukesu tāva avihesu nibbattitvā eko nibbattadivaseyeva arahattaṃ pāpuṇāti. No ce nibbattadivase pāpuṇāti, paṭhamassa pana kappasatassa matthake pāpuṇāti. Ayameko antarāparinibbāyī. Aparo evaṃ asakkonto dvinnaṃ kappasatānaṃ matthake pāpuṇāti, ayaṃ dutiyo. Aparo evampi asakkonto catunnaṃ kappasatānaṃ matthake pāpuṇāti, ayaṃ tatiyo antarāparinibbāyī.
បញ្ចមំ បន កប្បសតំ អតិក្កមិត្វា អរហត្តំ បត្តោ ឧបហច្ចបរិនិព្ពាយី នាម ហោតិ។ អតប្បាទីសុបិ ឯសេវ នយោ។ យត្ថ កត្ថចិ ឧប្បន្នោ បន សសង្ខារេន សប្បយោគេន អរហត្តំ បត្តោ សសង្ខារបរិនិព្ពាយី នាម, អសង្ខារេន អប្បយោគេន បត្តោ អសង្ខារបរិនិព្ពាយី នាម។ អវិហាទីសុបិ និព្ពត្តោ តត្ថ យាវតាយុកំ ឋត្វា ឧបរូបរិ និព្ពត្តិត្វា អកនិដ្ឋំ បត្តោ ឧទ្ធំសោតោ អកនិដ្ឋគាមី នាម។
Pañcamaṃ pana kappasataṃ atikkamitvā arahattaṃ patto upahaccaparinibbāyī nāma hoti. Atappādīsupi eseva nayo. Yattha katthaci uppanno pana sasaṅkhārena sappayogena arahattaṃ patto sasaṅkhāraparinibbāyī nāma, asaṅkhārena appayogena patto asaṅkhāraparinibbāyī nāma. Avihādīsupi nibbatto tattha yāvatāyukaṃ ṭhatvā uparūpari nibbattitvā akaniṭṭhaṃ patto uddhaṃsoto akaniṭṭhagāmī nāma.
ឥមស្មិំ បន ឋានេ អដ្ឋចត្តារីស អនាគាមិនោ កថេតព្ពា។ អវិហេសុ ហិ តយោ អន្តរាបរិនិព្ពាយី, ឯកោ ឧបហច្ចបរិនិព្ពាយី, ឯកោ ឧទ្ធំសោតោ អកនិដ្ឋគាមីតិ បញ្ច ហោន្តិ។ តេ អសង្ខារបរិនិព្ពាយិនោ បញ្ច, សសង្ខារបរិនិព្ពាយិនោ បញ្ចាតិ ទស ហោន្តិ, តថា អតប្បាទីសុ។ អកនិដ្ឋេសុ បន ឧទ្ធំសោតោ នត្ថិ, តស្មា តត្ថ ចត្តារោ សសង្ខារបរិនិព្ពាយី, ចត្តារោ អសង្ខារបរិនិព្ពាយីតិ អដ្ឋាតិ ឯវំ អដ្ឋចត្តាលីស ហោន្តិ។ តេសំ ឧទ្ធំសោតោ អកនិដ្ឋគាមី សព្ពជេដ្ឋោ ចេវ ហោតិ សព្ពកនិដ្ឋោ ច។ កថំ? សោ ហិ សោឡសកប្បសហស្សាយុកត្តា អាយុនា សព្ពេសំ ជេដ្ឋោ, សព្ពបច្ឆា អរហត្តំ បាបុណីតិ សព្ពេសំ កនិដ្ឋោ។ ឥមស្មិំ សុត្តេ អបុព្ពំ អចរិមំ ឯកចិត្តក្ខណិកា នានាលក្ខណា អរហត្តមគ្គស្ស បុព្ពភាគវិបស្សនា ពោជ្ឈង្គា កថិតា។
Imasmiṃ pana ṭhāne aṭṭhacattārīsa anāgāmino kathetabbā. Avihesu hi tayo antarāparinibbāyī, eko upahaccaparinibbāyī, eko uddhaṃsoto akaniṭṭhagāmīti pañca honti. Te asaṅkhāraparinibbāyino pañca, sasaṅkhāraparinibbāyino pañcāti dasa honti, tathā atappādīsu. Akaniṭṭhesu pana uddhaṃsoto natthi, tasmā tattha cattāro sasaṅkhāraparinibbāyī, cattāro asaṅkhāraparinibbāyīti aṭṭhāti evaṃ aṭṭhacattālīsa honti. Tesaṃ uddhaṃsoto akaniṭṭhagāmī sabbajeṭṭho ceva hoti sabbakaniṭṭho ca. Kathaṃ? So hi soḷasakappasahassāyukattā āyunā sabbesaṃ jeṭṭho, sabbapacchā arahattaṃ pāpuṇīti sabbesaṃ kaniṭṭho. Imasmiṃ sutte apubbaṃ acarimaṃ ekacittakkhaṇikā nānālakkhaṇā arahattamaggassa pubbabhāgavipassanā bojjhaṅgā kathitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៣. សីលសុត្តំ • 3. Sīlasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៣. សីលសុត្តវណ្ណនា • 3. Sīlasuttavaṇṇanā
