| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
២. សីលសុត្តវណ្ណនា
2. Sīlasuttavaṇṇanā
១២. ទុតិយេ សម្បន្នសីលាតិ ឯត្ថ តិវិធំ សម្បន្នំ បរិបុណ្ណសមង្គិមធុរវសេន។ តត្ថ –
12. Dutiye sampannasīlāti ettha tividhaṃ sampannaṃ paripuṇṇasamaṅgimadhuravasena. Tattha –
‘‘សម្បន្នំ សាលិកេទារំ, សុវា ភុញ្ជន្តិ កោសិយ;
‘‘Sampannaṃ sālikedāraṃ, suvā bhuñjanti kosiya;
បដិវេទេមិ តេ ព្រហ្មេ, ន នេ វារេតុមុស្សហេ’’តិ។ (ជា. ១.១៤.១) –
Paṭivedemi te brahme, na ne vāretumussahe’’ti. (jā. 1.14.1) –
ឥទំ បរិបុណ្ណសម្បន្នំ នាម។ ‘‘ឥមិនា បាតិមោក្ខសំវរេន ឧបេតោ ហោតិ សមុបេតោ ឧបាគតោ សមុបាគតោ ឧបបន្នោ សម្បន្នោ សមន្នាគតោ’’តិ (វិភ. ៥១១) ឥទំ សមង្គិសម្បន្នំ នាម។ ‘‘ឥមិស្សា, ភន្តេ, មហាបថវិយា ហេដ្ឋិមតលំ សម្បន្នំ, សេយ្យថាបិ ខុទ្ទមធុំ អនីលកំ, ឯវមស្សាទ’’ន្តិ (បារា. ១៧) ឥទំ មធុរសម្បន្នំ នាម។ ឥធ បរិបុណ្ណសម្បន្នវសេន អត្ថំ ទស្សេន្តោ ‘‘សម្បន្នសីលាតិ បរិបុណ្ណសីលា’’តិ អាហ។ សមង្គិសម្បន្នវសេនបិ អត្ថោ យុជ្ជតិយេវ, តស្មា សម្បន្នសីលាតិ បរិបុណ្ណសីលា ហុត្វាតិបិ សីលសមង្គិនោ ហុត្វាតិបិ ឯវមេត្ថ អត្ថោ ទដ្ឋព្ពោ។ តត្ថ សីលស្ស អនវសេសសមាទានេន អខណ្ឌាទិភាវប្បត្តិយា បរិបុណ្ណសីលា, សមាទានតោ បដ្ឋាយ អវិច្ឆិន្ទនតោ សីលសមង្គិនោ។ សមាទានវតោ ហិ អច្ចន្តវិរោធិធម្មានុប្បត្តិយា សីលសមង្គិតា វេទិតព្ពា, ចេតនាទីនំ បន សីលនលក្ខណានំ ធម្មានំ បវត្តិលក្ខណេន វត្តព្ពមេវ នត្ថិ។
Idaṃ paripuṇṇasampannaṃ nāma. ‘‘Iminā pātimokkhasaṃvarena upeto hoti samupeto upāgato samupāgato upapanno sampanno samannāgato’’ti (vibha. 511) idaṃ samaṅgisampannaṃ nāma. ‘‘Imissā, bhante, mahāpathaviyā heṭṭhimatalaṃ sampannaṃ, seyyathāpi khuddamadhuṃ anīlakaṃ, evamassāda’’nti (pārā. 17) idaṃ madhurasampannaṃ nāma. Idha paripuṇṇasampannavasena atthaṃ dassento ‘‘sampannasīlāti paripuṇṇasīlā’’ti āha. Samaṅgisampannavasenapi attho yujjatiyeva, tasmā sampannasīlāti paripuṇṇasīlā hutvātipi sīlasamaṅgino hutvātipi evamettha attho daṭṭhabbo. Tattha sīlassa anavasesasamādānena akhaṇḍādibhāvappattiyā paripuṇṇasīlā, samādānato paṭṭhāya avicchindanato sīlasamaṅgino. Samādānavato hi accantavirodhidhammānuppattiyā sīlasamaṅgitā veditabbā, cetanādīnaṃ pana sīlanalakkhaṇānaṃ dhammānaṃ pavattilakkhaṇena vattabbameva natthi.
តត្ថ ‘‘បរិបុណ្ណសីលា’’តិ ឥមិនា អត្ថេន ខេត្តទោសវិគមេន ខេត្តបារិបូរី វិយ សីលទោសវិគមេន សីលបារិបូរី វុត្តា ហោតិ។ យថា ហិ ខេត្តំ ពីជខណ្ឌំ, វប្បខណ្ឌំ, ឧទកខណ្ឌំ, ឩសខណ្ឌន្តិ ចតុទោសសមន្នាគតំ អបរិបូរំ ហោតិ។ តត្ថ ពីជខណ្ឌំ នាម យត្ថ អន្តរន្តរា ពីជានិ ខណ្ឌានិ វា បូតីនិ វា ហោន្តិ, តានិ យត្ថ បតន្តិ, តត្ថ សស្សំ ន ឧដ្ឋេតិ, ខេត្តំ ខណ្ឌំ ហោតិ, អបរិបូរំ ហោតីតិ អត្ថោ។ វប្បខណ្ឌំ នាម យត្ថ អកុសលោ ពីជានិ វបន្តោ អន្តរន្តរា និបាតេតិ។ ឯវញ្ហិ សព្ពត្ថ សស្សំ ន ឧដ្ឋេតិ, ខេត្តំ ខណ្ឌំ ហោតិ។ ឧទកខណ្ឌំ នាម យត្ថ កត្ថចិ ឧទកំ អតិពហុំ វា ហោតិ, ន វា ហោតិ។ តត្រាបិ ហិ សស្សានិ ន ឧដ្ឋេន្តិ, ខេត្តំ ខណ្ឌំ ហោតិ។ ឩសខណ្ឌំ នាម យត្ថ កស្សកោ កិស្មិញ្ចិ បទេសេ នង្គលេន ភូមិំ ចត្តារោ បញ្ច វារេ កសន្តោ អតិគម្ភីរំ ករោតិ, តតោ ឩសំ ឧប្បជ្ជតិ។ តត្រាបិ ហិ សស្សំ ន ឧដ្ឋេតិ, ខេត្តំ ខណ្ឌំ ហោតិ, តាទិសញ្ច ខេត្តំ ន មហប្ផលំ ហោតិ ន មហានិសំសំ។ តត្រាបិ ពហុម្បិ វបិត្វា អប្បំ លភតិ។ ឥមេសំ បន ចតុន្នំ ទោសានំ វិគមា ខេត្តំ បរិបុណ្ណំ ហោតិ, តាទិសញ្ច ខេត្តំ មហប្ផលំ ហោតិ មហានិសំសំ។ ឯវមេវ ខណ្ឌំ, ឆិទ្ទំ, សពលំ, កម្មាសន្តិ ចតុទោសសមន្នាគតំ សីលំ អបរិបូរំ ហោតិ, តាទិសញ្ច សីលំ ន មហប្ផលំ ហោតិ ន មហានិសំសំ។ ឥមេសំ បន ចតុន្នំ ទោសានំ វិគមា សីលំ បរិបុណ្ណំ ហោតិ, តាទិសញ្ច សីលំ មហប្ផលំ ហោតិ មហានិសំសំ។
Tattha ‘‘paripuṇṇasīlā’’ti iminā atthena khettadosavigamena khettapāripūrī viya sīladosavigamena sīlapāripūrī vuttā hoti. Yathā hi khettaṃ bījakhaṇḍaṃ, vappakhaṇḍaṃ, udakakhaṇḍaṃ, ūsakhaṇḍanti catudosasamannāgataṃ aparipūraṃ hoti. Tattha bījakhaṇḍaṃ nāma yattha antarantarā bījāni khaṇḍāni vā pūtīni vā honti, tāni yattha patanti, tattha sassaṃ na uṭṭheti, khettaṃ khaṇḍaṃ hoti, aparipūraṃ hotīti attho. Vappakhaṇḍaṃ nāma yattha akusalo bījāni vapanto antarantarā nipāteti. Evañhi sabbattha sassaṃ na uṭṭheti, khettaṃ khaṇḍaṃ hoti. Udakakhaṇḍaṃ nāma yattha katthaci udakaṃ atibahuṃ vā hoti, na vā hoti. Tatrāpi hi sassāni na uṭṭhenti, khettaṃ khaṇḍaṃ hoti. Ūsakhaṇḍaṃ nāma yattha kassako kismiñci padese naṅgalena bhūmiṃ cattāro pañca vāre kasanto atigambhīraṃ karoti, tato ūsaṃ uppajjati. Tatrāpi hi sassaṃ na uṭṭheti, khettaṃ khaṇḍaṃ hoti, tādisañca khettaṃ na mahapphalaṃ hoti na mahānisaṃsaṃ. Tatrāpi bahumpi vapitvā appaṃ labhati. Imesaṃ pana catunnaṃ dosānaṃ vigamā khettaṃ paripuṇṇaṃ hoti, tādisañca khettaṃ mahapphalaṃ hoti mahānisaṃsaṃ. Evameva khaṇḍaṃ, chiddaṃ, sabalaṃ, kammāsanti catudosasamannāgataṃ sīlaṃ aparipūraṃ hoti, tādisañca sīlaṃ na mahapphalaṃ hoti na mahānisaṃsaṃ. Imesaṃ pana catunnaṃ dosānaṃ vigamā sīlaṃ paripuṇṇaṃ hoti, tādisañca sīlaṃ mahapphalaṃ hoti mahānisaṃsaṃ.
‘‘សីលសមង្គិនោ’’តិ ឥមិនា បនត្ថេន សីលេន សមង្គិភូតា សមោធានគតា សមន្នាគតា ហុត្វា វិហរថាតិ ឥទមេវ វុត្តំ ហោតិ។ តត្ថ ទ្វីហិ ការណេហិ សម្បន្នសីលតា ហោតិ សីលវិបត្តិយា អាទីនវទស្សនេន, សីលសម្បត្តិយា ច អានិសំសទស្សនេន។ តទុភយម្បិ វិសុទ្ធិមគ្គេ (វិសុទ្ធិ. ១.១៤) វិត្ថារិតំ ។ តត្ថ ‘‘សម្បន្នសីលាតិ ឯត្តាវតា ច កិរ ភគវា ចតុបារិសុទ្ធិសីលំ ឧទ្ទិសិត្វា ‘បាតិមោក្ខសំវរសំវុតា’តិ ឥមិនា តត្ថ ជេដ្ឋកសីលំ វិត្ថារេត្វា ទស្សេតី’’តិ ទិវាវិហារវាសី សុមត្ថេរោ អាហ។ អន្តេវាសិកោ បនស្ស តេបិដកចូឡនាគត្ថេរោ អាហ – ‘‘ឧភយត្ថាបិ បាតិមោក្ខសំវរោ ភគវតា វុត្តោ, បាតិមោក្ខសំវរោយេវ ហិ សីលំ, ឥតរានិ បន តីណិ សីលន្តិ វុត្តដ្ឋានំ នាម អត្ថី’’តិ វត្វា តំ អននុជានន្តោ អាហ – ‘‘ឥន្ទ្រិយសំវរោ នាម ឆទ្វាររក្ខាមត្តកមេវ, អាជីវបារិសុទ្ធិ ធម្មេន សមេន បច្ចយុប្បត្តិមត្តកំ, បច្ចយនិស្សិតំ បដិលទ្ធបច្ចយេ ឥទមត្ថន្តិ បច្ចវេក្ខិត្វា បរិភុញ្ជនមត្តកំ។ និប្បរិយាយេន បាតិមោក្ខសំវរោវ សីលំ។ យស្ស សោ ភិន្នោ, អយំ ឆិន្នសីសោ វិយ បុរិសោ ហត្ថបាទេ, សេសានិ រក្ខិស្សតីតិ ន វត្តព្ពោ។ យស្ស បន សោ អរោគោ, អយំ អច្ឆិន្នសីសោ វិយ បុរិសោ ជីវិតំ, សេសានិ បុន បាកតិកានិ កត្វា រក្ខិតុំ សក្កោតិ។ តស្មា ‘សម្បន្នសីលា’តិ ឥមិនា បាតិមោក្ខសំវរំ ឧទ្ទិសិត្វា ‘សម្បន្នបាតិមោក្ខា’តិ តស្សេវ វេវចនំ វត្វា តំ វិត្ថារេត្វា ទស្សេន្តោ ‘បាតិមោក្ខសំវរសំវុតា’តិអាទិមាហា’’តិ។
‘‘Sīlasamaṅgino’’ti iminā panatthena sīlena samaṅgibhūtā samodhānagatā samannāgatā hutvā viharathāti idameva vuttaṃ hoti. Tattha dvīhi kāraṇehi sampannasīlatā hoti sīlavipattiyā ādīnavadassanena, sīlasampattiyā ca ānisaṃsadassanena. Tadubhayampi visuddhimagge (visuddhi. 1.14) vitthāritaṃ . Tattha ‘‘sampannasīlāti ettāvatā ca kira bhagavā catupārisuddhisīlaṃ uddisitvā ‘pātimokkhasaṃvarasaṃvutā’ti iminā tattha jeṭṭhakasīlaṃ vitthāretvā dassetī’’ti divāvihāravāsī sumatthero āha. Antevāsiko panassa tepiṭakacūḷanāgatthero āha – ‘‘ubhayatthāpi pātimokkhasaṃvaro bhagavatā vutto, pātimokkhasaṃvaroyeva hi sīlaṃ, itarāni pana tīṇi sīlanti vuttaṭṭhānaṃ nāma atthī’’ti vatvā taṃ ananujānanto āha – ‘‘indriyasaṃvaro nāma chadvārarakkhāmattakameva, ājīvapārisuddhi dhammena samena paccayuppattimattakaṃ, paccayanissitaṃ paṭiladdhapaccaye idamatthanti paccavekkhitvā paribhuñjanamattakaṃ. Nippariyāyena pātimokkhasaṃvarova sīlaṃ. Yassa so bhinno, ayaṃ chinnasīso viya puriso hatthapāde, sesāni rakkhissatīti na vattabbo. Yassa pana so arogo, ayaṃ acchinnasīso viya puriso jīvitaṃ, sesāni puna pākatikāni katvā rakkhituṃ sakkoti. Tasmā ‘sampannasīlā’ti iminā pātimokkhasaṃvaraṃ uddisitvā ‘sampannapātimokkhā’ti tasseva vevacanaṃ vatvā taṃ vitthāretvā dassento ‘pātimokkhasaṃvarasaṃvutā’tiādimāhā’’ti.
បាតិមោក្ខសំវរសីលេន សំវុតាតិ យោ នំ បាតិ រក្ខតិ, តំ មោក្ខេតិ មោចេតិ អាបាយិកាទីហិ ទុក្ខេហីតិ បាតិមោក្ខន្តិ លទ្ធនាមេន សិក្ខាបទសីលេន បិហិតកាយវចីទ្វារា។ ឯវំភូតា ច តេន ឧបេតា សមន្នាគតា នាម ហោន្តីតិ អាហ ‘‘ឧបេតា ហុត្វា’’តិ។ អាចារេន ច គោចរេន ច សម្បន្នាតិ កាយិកវាចសិកអវីតិក្កមសង្ខាតេន អាចារេន, ន-វេសិយគោចរតាទិសង្ខាតេន គោចរេន ច សម្បន្នា, សម្បន្នអាចារគោចរាតិ អត្ថោ។ អណុប្បមាណេសូតិ អតិបរិត្តកេសុ អនាបត្តិគមនីយេសុ។ ទុក្កដទុព្ភាសិតមត្តេសូតិ អបរេ។ ទោសេសូតិ គារយ្ហេសុ អកុសលធម្មេសុ។ ភយតោ ទស្សនសីលាតិ បរមាណុមត្តម្បិ វជ្ជំ សិនេរុប្បមាណំ វិយ កត្វា ភាយនសីលា។ សព្ពសិក្ខាកោដ្ឋាសេសូតិ មូលបញ្ញត្តិអនុបញ្ញត្តិសព្ពត្ថបញ្ញត្តិបទេសបញ្ញត្តិអាទិភេទេសុ។ តំ តំ សមាទាតព្ពំ សមាទាយាតិ យំ កិញ្ចិ សិក្ខាកោដ្ឋាសេសុ មូលបញ្ញត្តិអាទិភេទេសុ សិក្ខិតព្ពំ បដិបជ្ជិតព្ពំ បូរិតព្ពំ កាយិកំ វាចសិកំ វា សីលំ, តំ សព្ពំ សម្មា អាទាយ, សម្មទេវ សក្កច្ចំ សព្ពសោ ច អាទិយិត្វាតិ អត្ថោ។
Pātimokkhasaṃvarasīlena saṃvutāti yo naṃ pāti rakkhati, taṃ mokkheti moceti āpāyikādīhi dukkhehīti pātimokkhanti laddhanāmena sikkhāpadasīlena pihitakāyavacīdvārā. Evaṃbhūtā ca tena upetā samannāgatā nāma hontīti āha ‘‘upetā hutvā’’ti. Ācārena ca gocarena ca sampannāti kāyikavācasikaavītikkamasaṅkhātena ācārena, na-vesiyagocaratādisaṅkhātena gocarena ca sampannā, sampannaācāragocarāti attho. Aṇuppamāṇesūti atiparittakesu anāpattigamanīyesu. Dukkaṭadubbhāsitamattesūti apare. Dosesūti gārayhesu akusaladhammesu. Bhayato dassanasīlāti paramāṇumattampi vajjaṃ sineruppamāṇaṃ viya katvā bhāyanasīlā. Sabbasikkhākoṭṭhāsesūti mūlapaññattianupaññattisabbatthapaññattipadesapaññattiādibhedesu. Taṃ taṃ samādātabbaṃ samādāyāti yaṃ kiñci sikkhākoṭṭhāsesu mūlapaññattiādibhedesu sikkhitabbaṃ paṭipajjitabbaṃ pūritabbaṃ kāyikaṃ vācasikaṃ vā sīlaṃ, taṃ sabbaṃ sammā ādāya, sammadeva sakkaccaṃ sabbaso ca ādiyitvāti attho.
ឧទយំ បស្សន្តោ បញ្ចវីសតិ លក្ខណានិ បស្សតីតិ ‘‘អវិជ្ជាសមុទយា រូបសមុទយោតិ បច្ចយសមុទយដ្ឋេន រូបក្ខន្ធស្ស ឧទយំ បស្សតិ។ តណ្ហាសមុទយា…បេ.… កម្មសមុទយា…បេ.… អាហារសមុទយា រូបសមុទយោតិ បច្ចយសមុទយដ្ឋេន រូបក្ខន្ធស្ស ឧទយំ បស្សតិ។ និព្ពត្តិលក្ខណំ បស្សន្តោបិ រូបក្ខន្ធស្ស ឧទយំ បស្សតិ។ រូបក្ខន្ធស្ស ឧទយំ បស្សន្តោ ឥមានិ បញ្ច លក្ខណានិ បស្សតិ។ តថា អវិជ្ជាសមុទយា វេទនាសមុទយោតិ បច្ចយសមុទយដ្ឋេន វេទនាក្ខន្ធស្ស ឧទយំ បស្សតិ។ តណ្ហាសមុទយា…បេ.… កម្មសមុទយា…បេ.… ផស្សសមុទយា វេទនាសមុទយោតិ បច្ចយសមុទយដ្ឋេន វេទនាក្ខន្ធស្ស ឧទយំ បស្សតិ។ និព្ពត្តិលក្ខណំ បស្សន្តោបិ វេទនាក្ខន្ធស្ស ឧទយំ បស្សតិ។ វេទនាក្ខន្ធស្ស ឧទយំ បស្សន្តោ ឥមានិ បញ្ច លក្ខណានិ បស្សតី’’តិអាទិនា នយេន ឯកេកស្មិំ ខន្ធេ បញ្ច បញ្ច កត្វា វុត្តានិ បញ្ចវីសតិ ឧទយលក្ខណានិ បស្សតិ។
Udayaṃ passanto pañcavīsati lakkhaṇāni passatīti ‘‘avijjāsamudayā rūpasamudayoti paccayasamudayaṭṭhena rūpakkhandhassa udayaṃ passati. Taṇhāsamudayā…pe… kammasamudayā…pe… āhārasamudayā rūpasamudayoti paccayasamudayaṭṭhena rūpakkhandhassa udayaṃ passati. Nibbattilakkhaṇaṃ passantopi rūpakkhandhassa udayaṃ passati. Rūpakkhandhassa udayaṃ passanto imāni pañca lakkhaṇāni passati. Tathā avijjāsamudayā vedanāsamudayoti paccayasamudayaṭṭhena vedanākkhandhassa udayaṃ passati. Taṇhāsamudayā…pe… kammasamudayā…pe… phassasamudayā vedanāsamudayoti paccayasamudayaṭṭhena vedanākkhandhassa udayaṃ passati. Nibbattilakkhaṇaṃ passantopi vedanākkhandhassa udayaṃ passati. Vedanākkhandhassa udayaṃ passanto imāni pañca lakkhaṇāni passatī’’tiādinā nayena ekekasmiṃ khandhe pañca pañca katvā vuttāni pañcavīsati udayalakkhaṇāni passati.
វយំ បស្សន្តោ បញ្ចវីសតិ លក្ខណានិ បស្សតីតិ ‘‘អវិជ្ជានិរោធា រូបនិរោធោតិ បច្ចយនិរោធដ្ឋេន រូបក្ខន្ធស្ស វយំ បស្សតិ។ តណ្ហានិរោធា…បេ.… កម្មនិរោធា…បេ.… អាហារនិរោធា រូបនិរោធោតិ បច្ចយនិរោធដ្ឋេន រូបក្ខន្ធស្ស វយំ បស្សតិ។ វិបរិណាមលក្ខណំ បស្សន្តោបិ រូបក្ខន្ធស្ស វយំ បស្សតិ។ រូបក្ខន្ធស្ស វយំ បស្សន្តោ ឥមានិ បញ្ច លក្ខណានិ បស្សតិ។ អវិជ្ជានិរោធា…បេ.… តណ្ហានិរោធា…បេ.… ផស្សនិរោធា វេទនានិរោធោតិ បច្ចយនិរោធដ្ឋេន វេទនាក្ខន្ធស្ស វយំ បស្សតិ។ វិបរិណាមលក្ខណំ បស្សន្តោបិ វេទនាក្ខន្ធស្ស វយំ បស្សតី។ វេទនាក្ខន្ធស្ស វយំ បស្សន្តោ ឥមានិ បញ្ច លក្ខណានិ បស្សតិ’’តិអាទិនា នយេន ឯកេកស្មិំ ខន្ធេ បញ្ច បញ្ច កត្វា វុត្តានិ បញ្ចវីសតិ វយលក្ខណានិ បស្សតិ។ បេសិតត្តោតិ និព្ពានំ បតិ បេសិតចិត្តោ។ កថយន្តីតិ តថាវិធំ ភិក្ខុំ ពុទ្ធាទយោ អរិយា អាចិក្ខន្តិ។
Vayaṃ passanto pañcavīsati lakkhaṇāni passatīti ‘‘avijjānirodhā rūpanirodhoti paccayanirodhaṭṭhena rūpakkhandhassa vayaṃ passati. Taṇhānirodhā…pe… kammanirodhā…pe… āhāranirodhā rūpanirodhoti paccayanirodhaṭṭhena rūpakkhandhassa vayaṃ passati. Vipariṇāmalakkhaṇaṃ passantopi rūpakkhandhassa vayaṃ passati. Rūpakkhandhassa vayaṃ passanto imāni pañca lakkhaṇāni passati. Avijjānirodhā…pe… taṇhānirodhā…pe… phassanirodhā vedanānirodhoti paccayanirodhaṭṭhena vedanākkhandhassa vayaṃ passati. Vipariṇāmalakkhaṇaṃ passantopi vedanākkhandhassa vayaṃ passatī. Vedanākkhandhassa vayaṃ passanto imāni pañca lakkhaṇāni passati’’tiādinā nayena ekekasmiṃ khandhe pañca pañca katvā vuttāni pañcavīsati vayalakkhaṇāni passati. Pesitattoti nibbānaṃ pati pesitacitto. Kathayantīti tathāvidhaṃ bhikkhuṃ buddhādayo ariyā ācikkhanti.
យតំ ចរេតិ វាយមមានោ ចរេយ្យ, ចង្កមនាទិវសេន គមនំ កប្បេន្តោបិ ‘‘អនុប្បន្នានំ បាបកានំ អកុសលានំ ធម្មានំ អនុប្បាទាយ ឆន្ទំ ជនេតិ វាយមតី’’តិអាទិនា (វិភ. ៤៣២) នយេន វុត្តប្បធានវីរិយំ ករោន្តោ ឃដេន្តោ វាយមន្តោ យថា អកុសលធម្មា បហីយន្តិ, កុសលធម្មា ភាវនាបារិបូរិំ គច្ឆន្តិ, ឯវំ គមនំ កប្បេយ្យាតិ អត្ថោ។ ឯស នយោ សេសេសុបិ។ យតមេនំ បសារយេតិ ឯតំ បសារេតព្ពំ ហត្ថបាទាទិំ យតំ យតមានោ យថាវុត្តវីរិយសមង្គី ហុត្វា បសារេយ្យ, សព្ពត្ថ បធានំ ន ជហេយ្យាតិ អធិប្បាយោ។
Yataṃcareti vāyamamāno careyya, caṅkamanādivasena gamanaṃ kappentopi ‘‘anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamatī’’tiādinā (vibha. 432) nayena vuttappadhānavīriyaṃ karonto ghaṭento vāyamanto yathā akusaladhammā pahīyanti, kusaladhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti, evaṃ gamanaṃ kappeyyāti attho. Esa nayo sesesupi. Yatamenaṃ pasārayeti etaṃ pasāretabbaṃ hatthapādādiṃ yataṃ yatamāno yathāvuttavīriyasamaṅgī hutvā pasāreyya, sabbattha padhānaṃ na jaheyyāti adhippāyo.
ឥទានិ យថា បដិបជ្ជន្តោ យតំ យតន្តោ នាម ហោតិ, តំ បដិបទំ ទស្សេតុំ ‘‘ឧទ្ធ’’ន្តិអាទិ វុត្តំ។ តត្ថ ឧទ្ធន្តិ ឧបរិ។ តិរិយន្តិ បរិតោ, បុរត្ថិមទិសាទិវសេន សមន្តតោ ទិសាភាគេសូតិ អត្ថោ។ អបាចីនន្តិ ហេដ្ឋា។ យាវតា ជគតោ គតីតិ យត្តកា សត្តសង្ខារភេទស្ស លោកស្ស បវត្តិ, តត្ថ សព្ពត្ថាតិ អត្ថោ។ ឯត្តាវតា អនវសេសតា សម្មសនញាណស្ស វិសយំ សង្គហេត្វា ទស្សេតិ។ សមវេក្ខិតាតិ សមា ហេតុនា ញាយេន អវេក្ខិតា, អនិច្ចាទិវសេន វិបស្សិតាតិ វុត្តំ ហោតិ។ ធម្មានន្តិ សត្តសុញ្ញានំ។ ខន្ធានន្តិ រូបាទីនំ បញ្ចន្នំ ខន្ធានំ។ ឧទយព្ពយន្តិ ឧទយញ្ច វយញ្ច។ ឥទំ វុត្តំ ហោតិ – ឧបរិ តិរិយំ អធោតិ តិធា សង្គហិតេ សព្ពស្មិំ លោកេ អតីតាទិភេទភិន្នានំ បញ្ចុបាទានក្ខន្ធសង្ខាតានំ សព្ពេសំ រូបារូបធម្មានំ អនិច្ចាទិសម្មសនាធិគតេន ឧទយព្ពយញាណេន បញ្ចវីសតិយា អាការេហិ ឧទយំ, បញ្ចវីសតិយា អាការេហិ វយំ សមវេក្ខិតា សមនុបស្សិតា ភវេយ្យាតិ។
Idāni yathā paṭipajjanto yataṃ yatanto nāma hoti, taṃ paṭipadaṃ dassetuṃ ‘‘uddha’’ntiādi vuttaṃ. Tattha uddhanti upari. Tiriyanti parito, puratthimadisādivasena samantato disābhāgesūti attho. Apācīnanti heṭṭhā. Yāvatā jagato gatīti yattakā sattasaṅkhārabhedassa lokassa pavatti, tattha sabbatthāti attho. Ettāvatā anavasesatā sammasanañāṇassa visayaṃ saṅgahetvā dasseti. Samavekkhitāti samā hetunā ñāyena avekkhitā, aniccādivasena vipassitāti vuttaṃ hoti. Dhammānanti sattasuññānaṃ. Khandhānanti rūpādīnaṃ pañcannaṃ khandhānaṃ. Udayabbayanti udayañca vayañca. Idaṃ vuttaṃ hoti – upari tiriyaṃ adhoti tidhā saṅgahite sabbasmiṃ loke atītādibhedabhinnānaṃ pañcupādānakkhandhasaṅkhātānaṃ sabbesaṃ rūpārūpadhammānaṃ aniccādisammasanādhigatena udayabbayañāṇena pañcavīsatiyā ākārehi udayaṃ, pañcavīsatiyā ākārehi vayaṃ samavekkhitā samanupassitā bhaveyyāti.
ចេតោសមថសាមីចិន្តិ ចិត្តសំកិលេសានំ អច្ចន្តវូបសមនតោ ចេតោសមថសង្ខាតស្ស អរិយមគ្គស្ស អនុច្ឆវិកំ បដិបទាញាណទស្សនវិសុទ្ធិំ។ សិក្ខមានន្តិ បដិបជ្ជមានំ ភាវេន្តំ ញាណបរម្បរា និព្ពត្តេន្តំ។ សទាតិ សព្ពកាលំ រត្តិញ្ចេវ ទិវា ច។ សតន្តិ ចតុសម្បជញ្ញសមន្នាគតាយ សតិយា សតោការី។ ឯវម្បេត្ថ គាថាវណ្ណនា ទដ្ឋព្ពា។ សេសមេត្ថ សុវិញ្ញេយ្យមេវ។
Cetosamathasāmīcinti cittasaṃkilesānaṃ accantavūpasamanato cetosamathasaṅkhātassa ariyamaggassa anucchavikaṃ paṭipadāñāṇadassanavisuddhiṃ. Sikkhamānanti paṭipajjamānaṃ bhāventaṃ ñāṇaparamparā nibbattentaṃ. Sadāti sabbakālaṃ rattiñceva divā ca. Satanti catusampajaññasamannāgatāya satiyā satokārī. Evampettha gāthāvaṇṇanā daṭṭhabbā. Sesamettha suviññeyyameva.
សីលសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Sīlasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya / ២. សីលសុត្តំ • 2. Sīlasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ២. សីលសុត្តវណ្ណនា • 2. Sīlasuttavaṇṇanā
