| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
៣. សីលសុត្តវណ្ណនា
3. Sīlasuttavaṇṇanā
១៨៤. ខីណាសវស្ស លោកុត្តរំ សីលំ នាម មគ្គផលបរិយាបន្នា សម្មាវាចាកម្មន្តាជីវា សីលលក្ខណប្បត្តា តទញ្ញេ ចេតនាទយោ។ លោកិយំ បន កិរិយាព្យាកតចិត្តបរិយាបន្នំ ចារិត្តសីលំ, វារិត្តសីលស្ស បន សម្ភវោ ឯវ នត្ថិ វិរមណវសេន បវត្តិយា អភាវតោ។ ‘‘បុព្ពភាគសីលំ លោកិយសីល’’ន្តិ កេចិ។
184.Khīṇāsavassa lokuttaraṃ sīlaṃ nāma maggaphalapariyāpannā sammāvācākammantājīvā sīlalakkhaṇappattā tadaññe cetanādayo. Lokiyaṃ pana kiriyābyākatacittapariyāpannaṃ cārittasīlaṃ, vārittasīlassa pana sambhavo eva natthi viramaṇavasena pavattiyā abhāvato. ‘‘Pubbabhāgasīlaṃ lokiyasīla’’nti keci.
ចក្ខុទស្សនន្តិ ចក្ខូហិ ទស្សនំ។ លក្ខណស្ស ទស្សនន្តិ សភាវធម្មានំ សង្ខតានំ បច្ចត្តលក្ខណស្ស ញាតបរិញ្ញាយ, អនិច្ចាទិសាមញ្ញលក្ខណស្ស តីរណបរិញ្ញាយ ទស្សនំ។ បជហន្តោបិ ហិ តេ បហាតព្ពាការតោ បស្សតិ នាម។ និព្ពានស្ស តថលក្ខណំ មគ្គផលេហិ ទស្សនំ, តំ បន បដិវិជ្ឈនំ។ ឈានេន បថវីកសិណាទីនំ, អភិញ្ញាហិ រូបានំ ទស្សនម្បិ ញាណទស្សនមេវ។ ចក្ខុទស្សនំ អធិប្បេតំ សវនបយិរុបាសនានំ បរតោ គហិតត្តា។ បញ្ហបយិរុបាសនន្តិ បញ្ហបុច្ឆនវសេន បយិរុបាសនំ អញ្ញកម្មត្ថាយ ឧបសង្កមនស្ស កេវលំ ឧបសង្កមនេនេវ ជោតិតត្តា។
Cakkhudassananti cakkhūhi dassanaṃ. Lakkhaṇassa dassananti sabhāvadhammānaṃ saṅkhatānaṃ paccattalakkhaṇassa ñātapariññāya, aniccādisāmaññalakkhaṇassa tīraṇapariññāya dassanaṃ. Pajahantopi hi te pahātabbākārato passati nāma. Nibbānassa tathalakkhaṇaṃ maggaphalehi dassanaṃ, taṃ pana paṭivijjhanaṃ. Jhānena pathavīkasiṇādīnaṃ, abhiññāhi rūpānaṃ dassanampi ñāṇadassanameva. Cakkhudassanaṃ adhippetaṃ savanapayirupāsanānaṃ parato gahitattā. Pañhapayirupāsananti pañhapucchanavasena payirupāsanaṃ aññakammatthāya upasaṅkamanassa kevalaṃ upasaṅkamaneneva jotitattā.
អរិយានំ អនុស្សតិ នាម គុណវសេន, តត្ថាបិ លទ្ធឱវាទាវជ្ជនមុខេន យថាភូតសីលាទិគុណានុស្សរណន្តិ ទស្សេតុំ ‘‘ឈានវិបស្សនា’’តិអាទិ វុត្តំ។ អញ្ញេសំយេវ សន្តិកេតិ អរិយេហិ អញ្ញេសំ សាសនិកានំយេវ សន្តិកេ។ តេនាហ – ‘‘អនុបព្ពជ្ជា នាមា’’តិ។ អញ្ញេសូតិ សាសនិកេហិ អញ្ញេសុ តាបសបរិព្ពាជកាទីសុ។ តត្ថ ហិ បព្ពជ្ជា អរិយានំ អនុបព្ពជ្ជា នាម ន ហោតីតិ វុត្តំ។
Ariyānaṃ anussati nāma guṇavasena, tatthāpi laddhaovādāvajjanamukhena yathābhūtasīlādiguṇānussaraṇanti dassetuṃ ‘‘jhānavipassanā’’tiādi vuttaṃ. Aññesaṃyeva santiketi ariyehi aññesaṃ sāsanikānaṃyeva santike. Tenāha – ‘‘anupabbajjā nāmā’’ti. Aññesūti sāsanikehi aññesu tāpasaparibbājakādīsu. Tattha hi pabbajjā ariyānaṃ anupabbajjā nāma na hotīti vuttaṃ.
សតសហស្សមត្តា អហេសុំ សមន្តបាសាទិកត្តា មហាថេរស្ស។ លង្កាទីបេតិ និស្សយសីសេន និស្សិតសល្លក្ខណំ។ ន ហិ បព្ពជ្ជា ទីបបដិលទ្ធា, អថ ខោ ទីបនិវាសិអាចរិយបដិលទ្ធា។ មហិន្ទ…បេ.… បព្ពជន្តិ នាម តស្ស បរិវារតាយ បព្ពជ្ជាយាតិ។
Satasahassamattāahesuṃ samantapāsādikattā mahātherassa. Laṅkādīpeti nissayasīsena nissitasallakkhaṇaṃ. Na hi pabbajjā dīpapaṭiladdhā, atha kho dīpanivāsiācariyapaṭiladdhā. Mahinda…pe… pabbajanti nāma tassa parivāratāya pabbajjāyāti.
សរតីតិ តំ ឱវាទានុសាសនិធម្មំ ចិន្តេតិ ចិត្តេ ករោតិ។ វិតក្កាហតំ ករោតីតិ បុនប្បុនំ បរិវិតក្កនេន តទត្ថំ វិតក្កនិប្ផាទិតំ ករោតិ។ អារទ្ធោ ហោតីតិ សម្បាទិតោ ហោតិ។ តំ បន សម្បាទនំ បារិបូរិ ឯវាតិ អាហ ‘‘បរិបុណ្ណោ ហោតី’’តិ។ តត្ថាតិ យថាវុត្តេ ធម្មេ។ ញាណចារវសេនាតិ ញាណស្ស បវត្តនវសេន។ តេសំ តេសំ ធម្មានន្តិ តស្មិំ តស្មិំ ឱវាទធម្មេ អាគតានំ រូបារូបធម្មានំ។ លក្ខណន្តិ វិសេសលក្ខណំ សាមញ្ញលក្ខណញ្ច។ បវិចិនតីតិ ‘‘ឥទំ រូបំ ឯត្តកំ រូប’’ន្តិអាទិនា វិចយំ អាបជ្ជតិ។ ញាណញ្ច រោបេតីតិ ‘‘អនិច្ចំ ចលំ បលោកំ បភង្គូ’’តិអាទិនា ញាណំ បវត្តេតិ។ វីមំសនំ…បេ.… អាបជ្ជតីតិ រូបសត្តការូបសត្តកក្កមេន វិបស្សនំ បច្ចក្ខតោ វិយ អនិច្ចតាទីនំ ទស្សនំ សម្មសនំ អាបជ្ជតិ។
Saratīti taṃ ovādānusāsanidhammaṃ cinteti citte karoti. Vitakkāhataṃ karotīti punappunaṃ parivitakkanena tadatthaṃ vitakkanipphāditaṃ karoti. Āraddho hotīti sampādito hoti. Taṃ pana sampādanaṃ pāripūri evāti āha ‘‘paripuṇṇo hotī’’ti. Tatthāti yathāvutte dhamme. Ñāṇacāravasenāti ñāṇassa pavattanavasena. Tesaṃ tesaṃ dhammānanti tasmiṃ tasmiṃ ovādadhamme āgatānaṃ rūpārūpadhammānaṃ. Lakkhaṇanti visesalakkhaṇaṃ sāmaññalakkhaṇañca. Pavicinatīti ‘‘idaṃ rūpaṃ ettakaṃ rūpa’’ntiādinā vicayaṃ āpajjati. Ñāṇañca ropetīti ‘‘aniccaṃ calaṃ palokaṃ pabhaṅgū’’tiādinā ñāṇaṃ pavatteti. Vīmaṃsanaṃ…pe… āpajjatīti rūpasattakārūpasattakakkamena vipassanaṃ paccakkhato viya aniccatādīnaṃ dassanaṃ sammasanaṃ āpajjati.
ឧភយម្បេតន្តិ ផលានិសំសាតិ វុត្តទ្វយំ។ អត្ថតោ ឯកំ បរិយាយសទ្ទត្តា។ បដិកច្ចាតិ បគេវ។ មរណកាលេតិ មរណកាលសមីបេ។ សមីបត្ថេ ហិ ឥទំ ភុម្មន្តិ អាហ ‘‘មរណស្ស អាសន្នកាលេ’’តិ។
Ubhayampetanti phalānisaṃsāti vuttadvayaṃ. Atthato ekaṃ pariyāyasaddattā. Paṭikaccāti pageva. Maraṇakāleti maraṇakālasamīpe. Samīpatthe hi idaṃ bhummanti āha ‘‘maraṇassa āsannakāle’’ti.
សោ តិវិធោ ហោតិ ញាណស្ស តិក្ខមជ្ឈមុទុភាវេន។ តេនាហ ‘‘កប្បសហស្សាយុកេសូ’’តិអាទិ។ ឧបហច្ចបរិនិព្ពាយី នាម អាយុវេមជ្ឈំ អតិក្កមិត្វា បរិនិព្ពាយនតោ។ យត្ថ កត្ថចីតិ អវិហាទីសុ យត្ថ កត្ថចិ។ សប្បយោគេនាតិ វិបស្សនាញាណសង្ខារសង្ខាតេន បយោគេន, សហ វិបស្សនាបយោគេនាតិ អត្ថោ។ សុទ្ធាវាសភូមិយំ ឧទ្ធំយេវ មគ្គសោតោ ឯតស្សាតិ ឧទ្ធំសោតោ។ បដិសន្ធិវសេន អកនិដ្ឋភវំ គច្ឆតីតិ អកនិដ្ឋគាមី។
So tividho hoti ñāṇassa tikkhamajjhamudubhāvena. Tenāha ‘‘kappasahassāyukesū’’tiādi. Upahaccaparinibbāyī nāma āyuvemajjhaṃ atikkamitvā parinibbāyanato. Yattha katthacīti avihādīsu yattha katthaci. Sappayogenāti vipassanāñāṇasaṅkhārasaṅkhātena payogena, saha vipassanāpayogenāti attho. Suddhāvāsabhūmiyaṃ uddhaṃyeva maggasoto etassāti uddhaṃsoto. Paṭisandhivasena akaniṭṭhabhavaṃ gacchatīti akaniṭṭhagāmī.
អវិហាទីសុ វត្តមានោបិ ឯកំសតោ ឧទ្ធំគមនារហោ បុគ្គលោ អកនិដ្ឋគាមី ឯវ នាមាតិ វុត្តំ ‘‘ឯកោ ឧទ្ធំសោតោ អកនិដ្ឋគាមីតិ បញ្ច ហោន្តី’’តិ។ តេសន្តិ និទ្ធារណេ សាមិវចនំ។ ឧទ្ធំសោតភាវតោ យទិបិ ហេដ្ឋិមាទីសុបិ អរិយភូមិ និព្ពត្តតេវ, តថាបិ តត្ថ ភូមីសុ អាយុំ អគ្គហេត្វា អកនិដ្ឋភវេ អាយុវសេនេវ សោឡសកប្បសហស្សាយុកតា ទដ្ឋព្ពា។ ‘‘សត្ត ផលា សត្តានិសំសា បាដិកង្ខា’’តិ វុត្តត្តា ‘‘អរហត្តមគ្គស្ស បុព្ពភាគវិបស្សនា ពោជ្ឈង្គា កថិតា’’តិ វុត្តំ។ សត្តន្នម្បិ សហភាវោ លព្ភតីតិ ‘‘អបុព្ពំ អចរិមំ ឯកចិត្តក្ខណិកា’’តិ វុត្តំ។ តយិទំ បាឡិយំ តត្ថ តត្ថ ‘‘តស្មិំ សមយេ’’តិ អាគតវចនេន វិញ្ញាយតិ, ពោជ្ឈង្គានំ បន នានាសភាវត្តា ‘‘នានាលក្ខណា’’តិ វុត្តំ។
Avihādīsu vattamānopi ekaṃsato uddhaṃgamanāraho puggalo akaniṭṭhagāmī eva nāmāti vuttaṃ ‘‘eko uddhaṃsoto akaniṭṭhagāmīti pañca hontī’’ti. Tesanti niddhāraṇe sāmivacanaṃ. Uddhaṃsotabhāvato yadipi heṭṭhimādīsupi ariyabhūmi nibbattateva, tathāpi tattha bhūmīsu āyuṃ aggahetvā akaniṭṭhabhave āyuvaseneva soḷasakappasahassāyukatā daṭṭhabbā. ‘‘Satta phalā sattānisaṃsā pāṭikaṅkhā’’ti vuttattā ‘‘arahattamaggassa pubbabhāgavipassanā bojjhaṅgā kathitā’’ti vuttaṃ. Sattannampi sahabhāvo labbhatīti ‘‘apubbaṃ acarimaṃ ekacittakkhaṇikā’’ti vuttaṃ. Tayidaṃ pāḷiyaṃ tattha tattha ‘‘tasmiṃ samaye’’ti āgatavacanena viññāyati, bojjhaṅgānaṃ pana nānāsabhāvattā ‘‘nānālakkhaṇā’’ti vuttaṃ.
សីលសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Sīlasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៣. សីលសុត្តំ • 3. Sīlasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៣. សីលសុត្តវណ្ណនា • 3. Sīlasuttavaṇṇanā
