Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
೨. ಸೀಲಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
2. Sīlasuttavaṇṇanā
೧೨. ದುತಿಯೇ ಸಮ್ಪನ್ನಸೀಲಾತಿ ಏತ್ಥ ತಿವಿಧಂ ಸಮ್ಪನ್ನಂ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಮಙ್ಗಿಮಧುರವಸೇನ। ತತ್ಥ –
12. Dutiye sampannasīlāti ettha tividhaṃ sampannaṃ paripuṇṇasamaṅgimadhuravasena. Tattha –
‘‘ಸಮ್ಪನ್ನಂ ಸಾಲಿಕೇದಾರಂ, ಸುವಾ ಭುಞ್ಜನ್ತಿ ಕೋಸಿಯ।
‘‘Sampannaṃ sālikedāraṃ, suvā bhuñjanti kosiya;
ಪಟಿವೇದೇಮಿ ತೇ ಬ್ರಹ್ಮೇ, ನ ನೇ ವಾರೇತುಮುಸ್ಸಹೇ’’ತಿ॥ (ಜಾ॰ ೧.೧೪.೧) –
Paṭivedemi te brahme, na ne vāretumussahe’’ti. (jā. 1.14.1) –
ಇದಂ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಮ್ಪನ್ನಂ ನಾಮ। ‘‘ಇಮಿನಾ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಸಂವರೇನ ಉಪೇತೋ ಹೋತಿ ಸಮುಪೇತೋ ಉಪಾಗತೋ ಸಮುಪಾಗತೋ ಉಪಪನ್ನೋ ಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸಮನ್ನಾಗತೋ’’ತಿ (ವಿಭ॰ ೫೧೧) ಇದಂ ಸಮಙ್ಗಿಸಮ್ಪನ್ನಂ ನಾಮ। ‘‘ಇಮಿಸ್ಸಾ, ಭನ್ತೇ, ಮಹಾಪಥವಿಯಾ ಹೇಟ್ಠಿಮತಲಂ ಸಮ್ಪನ್ನಂ, ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಖುದ್ದಮಧುಂ ಅನೀಲಕಂ, ಏವಮಸ್ಸಾದ’’ನ್ತಿ (ಪಾರಾ॰ ೧೭) ಇದಂ ಮಧುರಸಮ್ಪನ್ನಂ ನಾಮ। ಇಧ ಪರಿಪುಣ್ಣಸಮ್ಪನ್ನವಸೇನ ಅತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಸಮ್ಪನ್ನಸೀಲಾತಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಸೀಲಾ’’ತಿ ಆಹ। ಸಮಙ್ಗಿಸಮ್ಪನ್ನವಸೇನಪಿ ಅತ್ಥೋ ಯುಜ್ಜತಿಯೇವ, ತಸ್ಮಾ ಸಮ್ಪನ್ನಸೀಲಾತಿ ಪರಿಪುಣ್ಣಸೀಲಾ ಹುತ್ವಾತಿಪಿ ಸೀಲಸಮಙ್ಗಿನೋ ಹುತ್ವಾತಿಪಿ ಏವಮೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ತತ್ಥ ಸೀಲಸ್ಸ ಅನವಸೇಸಸಮಾದಾನೇನ ಅಖಣ್ಡಾದಿಭಾವಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಪರಿಪುಣ್ಣಸೀಲಾ, ಸಮಾದಾನತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಅವಿಚ್ಛಿನ್ದನತೋ ಸೀಲಸಮಙ್ಗಿನೋ। ಸಮಾದಾನವತೋ ಹಿ ಅಚ್ಚನ್ತವಿರೋಧಿಧಮ್ಮಾನುಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಸೀಲಸಮಙ್ಗಿತಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ, ಚೇತನಾದೀನಂ ಪನ ಸೀಲನಲಕ್ಖಣಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಪವತ್ತಿಲಕ್ಖಣೇನ ವತ್ತಬ್ಬಮೇವ ನತ್ಥಿ।
Idaṃ paripuṇṇasampannaṃ nāma. ‘‘Iminā pātimokkhasaṃvarena upeto hoti samupeto upāgato samupāgato upapanno sampanno samannāgato’’ti (vibha. 511) idaṃ samaṅgisampannaṃ nāma. ‘‘Imissā, bhante, mahāpathaviyā heṭṭhimatalaṃ sampannaṃ, seyyathāpi khuddamadhuṃ anīlakaṃ, evamassāda’’nti (pārā. 17) idaṃ madhurasampannaṃ nāma. Idha paripuṇṇasampannavasena atthaṃ dassento ‘‘sampannasīlāti paripuṇṇasīlā’’ti āha. Samaṅgisampannavasenapi attho yujjatiyeva, tasmā sampannasīlāti paripuṇṇasīlā hutvātipi sīlasamaṅgino hutvātipi evamettha attho daṭṭhabbo. Tattha sīlassa anavasesasamādānena akhaṇḍādibhāvappattiyā paripuṇṇasīlā, samādānato paṭṭhāya avicchindanato sīlasamaṅgino. Samādānavato hi accantavirodhidhammānuppattiyā sīlasamaṅgitā veditabbā, cetanādīnaṃ pana sīlanalakkhaṇānaṃ dhammānaṃ pavattilakkhaṇena vattabbameva natthi.
ತತ್ಥ ‘‘ಪರಿಪುಣ್ಣಸೀಲಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಅತ್ಥೇನ ಖೇತ್ತದೋಸವಿಗಮೇನ ಖೇತ್ತಪಾರಿಪೂರೀ ವಿಯ ಸೀಲದೋಸವಿಗಮೇನ ಸೀಲಪಾರಿಪೂರೀ ವುತ್ತಾ ಹೋತಿ। ಯಥಾ ಹಿ ಖೇತ್ತಂ ಬೀಜಖಣ್ಡಂ, ವಪ್ಪಖಣ್ಡಂ, ಉದಕಖಣ್ಡಂ, ಊಸಖಣ್ಡನ್ತಿ ಚತುದೋಸಸಮನ್ನಾಗತಂ ಅಪರಿಪೂರಂ ಹೋತಿ। ತತ್ಥ ಬೀಜಖಣ್ಡಂ ನಾಮ ಯತ್ಥ ಅನ್ತರನ್ತರಾ ಬೀಜಾನಿ ಖಣ್ಡಾನಿ ವಾ ಪೂತೀನಿ ವಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಾನಿ ಯತ್ಥ ಪತನ್ತಿ, ತತ್ಥ ಸಸ್ಸಂ ನ ಉಟ್ಠೇತಿ, ಖೇತ್ತಂ ಖಣ್ಡಂ ಹೋತಿ, ಅಪರಿಪೂರಂ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ವಪ್ಪಖಣ್ಡಂ ನಾಮ ಯತ್ಥ ಅಕುಸಲೋ ಬೀಜಾನಿ ವಪನ್ತೋ ಅನ್ತರನ್ತರಾ ನಿಪಾತೇತಿ। ಏವಞ್ಹಿ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಸಸ್ಸಂ ನ ಉಟ್ಠೇತಿ, ಖೇತ್ತಂ ಖಣ್ಡಂ ಹೋತಿ। ಉದಕಖಣ್ಡಂ ನಾಮ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಉದಕಂ ಅತಿಬಹುಂ ವಾ ಹೋತಿ, ನ ವಾ ಹೋತಿ। ತತ್ರಾಪಿ ಹಿ ಸಸ್ಸಾನಿ ನ ಉಟ್ಠೇನ್ತಿ, ಖೇತ್ತಂ ಖಣ್ಡಂ ಹೋತಿ। ಊಸಖಣ್ಡಂ ನಾಮ ಯತ್ಥ ಕಸ್ಸಕೋ ಕಿಸ್ಮಿಞ್ಚಿ ಪದೇಸೇ ನಙ್ಗಲೇನ ಭೂಮಿಂ ಚತ್ತಾರೋ ಪಞ್ಚ ವಾರೇ ಕಸನ್ತೋ ಅತಿಗಮ್ಭೀರಂ ಕರೋತಿ, ತತೋ ಊಸಂ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ। ತತ್ರಾಪಿ ಹಿ ಸಸ್ಸಂ ನ ಉಟ್ಠೇತಿ, ಖೇತ್ತಂ ಖಣ್ಡಂ ಹೋತಿ, ತಾದಿಸಞ್ಚ ಖೇತ್ತಂ ನ ಮಹಪ್ಫಲಂ ಹೋತಿ ನ ಮಹಾನಿಸಂಸಂ। ತತ್ರಾಪಿ ಬಹುಮ್ಪಿ ವಪಿತ್ವಾ ಅಪ್ಪಂ ಲಭತಿ। ಇಮೇಸಂ ಪನ ಚತುನ್ನಂ ದೋಸಾನಂ ವಿಗಮಾ ಖೇತ್ತಂ ಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಹೋತಿ, ತಾದಿಸಞ್ಚ ಖೇತ್ತಂ ಮಹಪ್ಫಲಂ ಹೋತಿ ಮಹಾನಿಸಂಸಂ। ಏವಮೇವ ಖಣ್ಡಂ, ಛಿದ್ದಂ, ಸಬಲಂ, ಕಮ್ಮಾಸನ್ತಿ ಚತುದೋಸಸಮನ್ನಾಗತಂ ಸೀಲಂ ಅಪರಿಪೂರಂ ಹೋತಿ, ತಾದಿಸಞ್ಚ ಸೀಲಂ ನ ಮಹಪ್ಫಲಂ ಹೋತಿ ನ ಮಹಾನಿಸಂಸಂ। ಇಮೇಸಂ ಪನ ಚತುನ್ನಂ ದೋಸಾನಂ ವಿಗಮಾ ಸೀಲಂ ಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಹೋತಿ, ತಾದಿಸಞ್ಚ ಸೀಲಂ ಮಹಪ್ಫಲಂ ಹೋತಿ ಮಹಾನಿಸಂಸಂ।
Tattha ‘‘paripuṇṇasīlā’’ti iminā atthena khettadosavigamena khettapāripūrī viya sīladosavigamena sīlapāripūrī vuttā hoti. Yathā hi khettaṃ bījakhaṇḍaṃ, vappakhaṇḍaṃ, udakakhaṇḍaṃ, ūsakhaṇḍanti catudosasamannāgataṃ aparipūraṃ hoti. Tattha bījakhaṇḍaṃ nāma yattha antarantarā bījāni khaṇḍāni vā pūtīni vā honti, tāni yattha patanti, tattha sassaṃ na uṭṭheti, khettaṃ khaṇḍaṃ hoti, aparipūraṃ hotīti attho. Vappakhaṇḍaṃ nāma yattha akusalo bījāni vapanto antarantarā nipāteti. Evañhi sabbattha sassaṃ na uṭṭheti, khettaṃ khaṇḍaṃ hoti. Udakakhaṇḍaṃ nāma yattha katthaci udakaṃ atibahuṃ vā hoti, na vā hoti. Tatrāpi hi sassāni na uṭṭhenti, khettaṃ khaṇḍaṃ hoti. Ūsakhaṇḍaṃ nāma yattha kassako kismiñci padese naṅgalena bhūmiṃ cattāro pañca vāre kasanto atigambhīraṃ karoti, tato ūsaṃ uppajjati. Tatrāpi hi sassaṃ na uṭṭheti, khettaṃ khaṇḍaṃ hoti, tādisañca khettaṃ na mahapphalaṃ hoti na mahānisaṃsaṃ. Tatrāpi bahumpi vapitvā appaṃ labhati. Imesaṃ pana catunnaṃ dosānaṃ vigamā khettaṃ paripuṇṇaṃ hoti, tādisañca khettaṃ mahapphalaṃ hoti mahānisaṃsaṃ. Evameva khaṇḍaṃ, chiddaṃ, sabalaṃ, kammāsanti catudosasamannāgataṃ sīlaṃ aparipūraṃ hoti, tādisañca sīlaṃ na mahapphalaṃ hoti na mahānisaṃsaṃ. Imesaṃ pana catunnaṃ dosānaṃ vigamā sīlaṃ paripuṇṇaṃ hoti, tādisañca sīlaṃ mahapphalaṃ hoti mahānisaṃsaṃ.
‘‘ಸೀಲಸಮಙ್ಗಿನೋ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಪನತ್ಥೇನ ಸೀಲೇನ ಸಮಙ್ಗಿಭೂತಾ ಸಮೋಧಾನಗತಾ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಹುತ್ವಾ ವಿಹರಥಾತಿ ಇದಮೇವ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ತತ್ಥ ದ್ವೀಹಿ ಕಾರಣೇಹಿ ಸಮ್ಪನ್ನಸೀಲತಾ ಹೋತಿ ಸೀಲವಿಪತ್ತಿಯಾ ಆದೀನವದಸ್ಸನೇನ, ಸೀಲಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಚ ಆನಿಸಂಸದಸ್ಸನೇನ। ತದುಭಯಮ್ಪಿ ವಿಸುದ್ಧಿಮಗ್ಗೇ (ವಿಸುದ್ಧಿ॰ ೧.೧೪) ವಿತ್ಥಾರಿತಂ । ತತ್ಥ ‘‘ಸಮ್ಪನ್ನಸೀಲಾತಿ ಏತ್ತಾವತಾ ಚ ಕಿರ ಭಗವಾ ಚತುಪಾರಿಸುದ್ಧಿಸೀಲಂ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ‘ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಸಂವರಸಂವುತಾ’ತಿ ಇಮಿನಾ ತತ್ಥ ಜೇಟ್ಠಕಸೀಲಂ ವಿತ್ಥಾರೇತ್ವಾ ದಸ್ಸೇತೀ’’ತಿ ದಿವಾವಿಹಾರವಾಸೀ ಸುಮತ್ಥೇರೋ ಆಹ। ಅನ್ತೇವಾಸಿಕೋ ಪನಸ್ಸ ತೇಪಿಟಕಚೂಳನಾಗತ್ಥೇರೋ ಆಹ – ‘‘ಉಭಯತ್ಥಾಪಿ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಸಂವರೋ ಭಗವತಾ ವುತ್ತೋ, ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಸಂವರೋಯೇವ ಹಿ ಸೀಲಂ, ಇತರಾನಿ ಪನ ತೀಣಿ ಸೀಲನ್ತಿ ವುತ್ತಟ್ಠಾನಂ ನಾಮ ಅತ್ಥೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತಂ ಅನನುಜಾನನ್ತೋ ಆಹ – ‘‘ಇನ್ದ್ರಿಯಸಂವರೋ ನಾಮ ಛದ್ವಾರರಕ್ಖಾಮತ್ತಕಮೇವ, ಆಜೀವಪಾರಿಸುದ್ಧಿ ಧಮ್ಮೇನ ಸಮೇನ ಪಚ್ಚಯುಪ್ಪತ್ತಿಮತ್ತಕಂ, ಪಚ್ಚಯನಿಸ್ಸಿತಂ ಪಟಿಲದ್ಧಪಚ್ಚಯೇ ಇದಮತ್ಥನ್ತಿ ಪಚ್ಚವೇಕ್ಖಿತ್ವಾ ಪರಿಭುಞ್ಜನಮತ್ತಕಂ। ನಿಪ್ಪರಿಯಾಯೇನ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಸಂವರೋವ ಸೀಲಂ। ಯಸ್ಸ ಸೋ ಭಿನ್ನೋ, ಅಯಂ ಛಿನ್ನಸೀಸೋ ವಿಯ ಪುರಿಸೋ ಹತ್ಥಪಾದೇ, ಸೇಸಾನಿ ರಕ್ಖಿಸ್ಸತೀತಿ ನ ವತ್ತಬ್ಬೋ। ಯಸ್ಸ ಪನ ಸೋ ಅರೋಗೋ, ಅಯಂ ಅಚ್ಛಿನ್ನಸೀಸೋ ವಿಯ ಪುರಿಸೋ ಜೀವಿತಂ, ಸೇಸಾನಿ ಪುನ ಪಾಕತಿಕಾನಿ ಕತ್ವಾ ರಕ್ಖಿತುಂ ಸಕ್ಕೋತಿ। ತಸ್ಮಾ ‘ಸಮ್ಪನ್ನಸೀಲಾ’ತಿ ಇಮಿನಾ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಸಂವರಂ ಉದ್ದಿಸಿತ್ವಾ ‘ಸಮ್ಪನ್ನಪಾತಿಮೋಕ್ಖಾ’ತಿ ತಸ್ಸೇವ ವೇವಚನಂ ವತ್ವಾ ತಂ ವಿತ್ಥಾರೇತ್ವಾ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಸಂವರಸಂವುತಾ’ತಿಆದಿಮಾಹಾ’’ತಿ।
‘‘Sīlasamaṅgino’’ti iminā panatthena sīlena samaṅgibhūtā samodhānagatā samannāgatā hutvā viharathāti idameva vuttaṃ hoti. Tattha dvīhi kāraṇehi sampannasīlatā hoti sīlavipattiyā ādīnavadassanena, sīlasampattiyā ca ānisaṃsadassanena. Tadubhayampi visuddhimagge (visuddhi. 1.14) vitthāritaṃ . Tattha ‘‘sampannasīlāti ettāvatā ca kira bhagavā catupārisuddhisīlaṃ uddisitvā ‘pātimokkhasaṃvarasaṃvutā’ti iminā tattha jeṭṭhakasīlaṃ vitthāretvā dassetī’’ti divāvihāravāsī sumatthero āha. Antevāsiko panassa tepiṭakacūḷanāgatthero āha – ‘‘ubhayatthāpi pātimokkhasaṃvaro bhagavatā vutto, pātimokkhasaṃvaroyeva hi sīlaṃ, itarāni pana tīṇi sīlanti vuttaṭṭhānaṃ nāma atthī’’ti vatvā taṃ ananujānanto āha – ‘‘indriyasaṃvaro nāma chadvārarakkhāmattakameva, ājīvapārisuddhi dhammena samena paccayuppattimattakaṃ, paccayanissitaṃ paṭiladdhapaccaye idamatthanti paccavekkhitvā paribhuñjanamattakaṃ. Nippariyāyena pātimokkhasaṃvarova sīlaṃ. Yassa so bhinno, ayaṃ chinnasīso viya puriso hatthapāde, sesāni rakkhissatīti na vattabbo. Yassa pana so arogo, ayaṃ acchinnasīso viya puriso jīvitaṃ, sesāni puna pākatikāni katvā rakkhituṃ sakkoti. Tasmā ‘sampannasīlā’ti iminā pātimokkhasaṃvaraṃ uddisitvā ‘sampannapātimokkhā’ti tasseva vevacanaṃ vatvā taṃ vitthāretvā dassento ‘pātimokkhasaṃvarasaṃvutā’tiādimāhā’’ti.
ಪಾತಿಮೋಕ್ಖಸಂವರಸೀಲೇನ ಸಂವುತಾತಿ ಯೋ ನಂ ಪಾತಿ ರಕ್ಖತಿ, ತಂ ಮೋಕ್ಖೇತಿ ಮೋಚೇತಿ ಆಪಾಯಿಕಾದೀಹಿ ದುಕ್ಖೇಹೀತಿ ಪಾತಿಮೋಕ್ಖನ್ತಿ ಲದ್ಧನಾಮೇನ ಸಿಕ್ಖಾಪದಸೀಲೇನ ಪಿಹಿತಕಾಯವಚೀದ್ವಾರಾ। ಏವಂಭೂತಾ ಚ ತೇನ ಉಪೇತಾ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ನಾಮ ಹೋನ್ತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಉಪೇತಾ ಹುತ್ವಾ’’ತಿ। ಆಚಾರೇನ ಚ ಗೋಚರೇನ ಚ ಸಮ್ಪನ್ನಾತಿ ಕಾಯಿಕವಾಚಸಿಕಅವೀತಿಕ್ಕಮಸಙ್ಖಾತೇನ ಆಚಾರೇನ, ನ-ವೇಸಿಯಗೋಚರತಾದಿಸಙ್ಖಾತೇನ ಗೋಚರೇನ ಚ ಸಮ್ಪನ್ನಾ, ಸಮ್ಪನ್ನಆಚಾರಗೋಚರಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಣುಪ್ಪಮಾಣೇಸೂತಿ ಅತಿಪರಿತ್ತಕೇಸು ಅನಾಪತ್ತಿಗಮನೀಯೇಸು। ದುಕ್ಕಟದುಬ್ಭಾಸಿತಮತ್ತೇಸೂತಿ ಅಪರೇ। ದೋಸೇಸೂತಿ ಗಾರಯ್ಹೇಸು ಅಕುಸಲಧಮ್ಮೇಸು। ಭಯತೋ ದಸ್ಸನಸೀಲಾತಿ ಪರಮಾಣುಮತ್ತಮ್ಪಿ ವಜ್ಜಂ ಸಿನೇರುಪ್ಪಮಾಣಂ ವಿಯ ಕತ್ವಾ ಭಾಯನಸೀಲಾ। ಸಬ್ಬಸಿಕ್ಖಾಕೋಟ್ಠಾಸೇಸೂತಿ ಮೂಲಪಞ್ಞತ್ತಿಅನುಪಞ್ಞತ್ತಿಸಬ್ಬತ್ಥಪಞ್ಞತ್ತಿಪದೇಸಪಞ್ಞತ್ತಿಆದಿಭೇದೇಸು। ತಂ ತಂ ಸಮಾದಾತಬ್ಬಂ ಸಮಾದಾಯಾತಿ ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಿಕ್ಖಾಕೋಟ್ಠಾಸೇಸು ಮೂಲಪಞ್ಞತ್ತಿಆದಿಭೇದೇಸು ಸಿಕ್ಖಿತಬ್ಬಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿತಬ್ಬಂ ಪೂರಿತಬ್ಬಂ ಕಾಯಿಕಂ ವಾಚಸಿಕಂ ವಾ ಸೀಲಂ, ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಸಮ್ಮಾ ಆದಾಯ, ಸಮ್ಮದೇವ ಸಕ್ಕಚ್ಚಂ ಸಬ್ಬಸೋ ಚ ಆದಿಯಿತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
Pātimokkhasaṃvarasīlena saṃvutāti yo naṃ pāti rakkhati, taṃ mokkheti moceti āpāyikādīhi dukkhehīti pātimokkhanti laddhanāmena sikkhāpadasīlena pihitakāyavacīdvārā. Evaṃbhūtā ca tena upetā samannāgatā nāma hontīti āha ‘‘upetā hutvā’’ti. Ācārena ca gocarena ca sampannāti kāyikavācasikaavītikkamasaṅkhātena ācārena, na-vesiyagocaratādisaṅkhātena gocarena ca sampannā, sampannaācāragocarāti attho. Aṇuppamāṇesūti atiparittakesu anāpattigamanīyesu. Dukkaṭadubbhāsitamattesūti apare. Dosesūti gārayhesu akusaladhammesu. Bhayato dassanasīlāti paramāṇumattampi vajjaṃ sineruppamāṇaṃ viya katvā bhāyanasīlā. Sabbasikkhākoṭṭhāsesūti mūlapaññattianupaññattisabbatthapaññattipadesapaññattiādibhedesu. Taṃ taṃ samādātabbaṃ samādāyāti yaṃ kiñci sikkhākoṭṭhāsesu mūlapaññattiādibhedesu sikkhitabbaṃ paṭipajjitabbaṃ pūritabbaṃ kāyikaṃ vācasikaṃ vā sīlaṃ, taṃ sabbaṃ sammā ādāya, sammadeva sakkaccaṃ sabbaso ca ādiyitvāti attho.
ಉದಯಂ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ಪಞ್ಚವೀಸತಿ ಲಕ್ಖಣಾನಿ ಪಸ್ಸತೀತಿ ‘‘ಅವಿಜ್ಜಾಸಮುದಯಾ ರೂಪಸಮುದಯೋತಿ ಪಚ್ಚಯಸಮುದಯಟ್ಠೇನ ರೂಪಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಉದಯಂ ಪಸ್ಸತಿ। ತಣ್ಹಾಸಮುದಯಾ…ಪೇ॰… ಕಮ್ಮಸಮುದಯಾ…ಪೇ॰… ಆಹಾರಸಮುದಯಾ ರೂಪಸಮುದಯೋತಿ ಪಚ್ಚಯಸಮುದಯಟ್ಠೇನ ರೂಪಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಉದಯಂ ಪಸ್ಸತಿ। ನಿಬ್ಬತ್ತಿಲಕ್ಖಣಂ ಪಸ್ಸನ್ತೋಪಿ ರೂಪಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಉದಯಂ ಪಸ್ಸತಿ। ರೂಪಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಉದಯಂ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ಇಮಾನಿ ಪಞ್ಚ ಲಕ್ಖಣಾನಿ ಪಸ್ಸತಿ। ತಥಾ ಅವಿಜ್ಜಾಸಮುದಯಾ ವೇದನಾಸಮುದಯೋತಿ ಪಚ್ಚಯಸಮುದಯಟ್ಠೇನ ವೇದನಾಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಉದಯಂ ಪಸ್ಸತಿ। ತಣ್ಹಾಸಮುದಯಾ…ಪೇ॰… ಕಮ್ಮಸಮುದಯಾ…ಪೇ॰… ಫಸ್ಸಸಮುದಯಾ ವೇದನಾಸಮುದಯೋತಿ ಪಚ್ಚಯಸಮುದಯಟ್ಠೇನ ವೇದನಾಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಉದಯಂ ಪಸ್ಸತಿ। ನಿಬ್ಬತ್ತಿಲಕ್ಖಣಂ ಪಸ್ಸನ್ತೋಪಿ ವೇದನಾಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಉದಯಂ ಪಸ್ಸತಿ। ವೇದನಾಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ಉದಯಂ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ಇಮಾನಿ ಪಞ್ಚ ಲಕ್ಖಣಾನಿ ಪಸ್ಸತೀ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಏಕೇಕಸ್ಮಿಂ ಖನ್ಧೇ ಪಞ್ಚ ಪಞ್ಚ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಾನಿ ಪಞ್ಚವೀಸತಿ ಉದಯಲಕ್ಖಣಾನಿ ಪಸ್ಸತಿ।
Udayaṃ passanto pañcavīsati lakkhaṇāni passatīti ‘‘avijjāsamudayā rūpasamudayoti paccayasamudayaṭṭhena rūpakkhandhassa udayaṃ passati. Taṇhāsamudayā…pe… kammasamudayā…pe… āhārasamudayā rūpasamudayoti paccayasamudayaṭṭhena rūpakkhandhassa udayaṃ passati. Nibbattilakkhaṇaṃ passantopi rūpakkhandhassa udayaṃ passati. Rūpakkhandhassa udayaṃ passanto imāni pañca lakkhaṇāni passati. Tathā avijjāsamudayā vedanāsamudayoti paccayasamudayaṭṭhena vedanākkhandhassa udayaṃ passati. Taṇhāsamudayā…pe… kammasamudayā…pe… phassasamudayā vedanāsamudayoti paccayasamudayaṭṭhena vedanākkhandhassa udayaṃ passati. Nibbattilakkhaṇaṃ passantopi vedanākkhandhassa udayaṃ passati. Vedanākkhandhassa udayaṃ passanto imāni pañca lakkhaṇāni passatī’’tiādinā nayena ekekasmiṃ khandhe pañca pañca katvā vuttāni pañcavīsati udayalakkhaṇāni passati.
ವಯಂ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ಪಞ್ಚವೀಸತಿ ಲಕ್ಖಣಾನಿ ಪಸ್ಸತೀತಿ ‘‘ಅವಿಜ್ಜಾನಿರೋಧಾ ರೂಪನಿರೋಧೋತಿ ಪಚ್ಚಯನಿರೋಧಟ್ಠೇನ ರೂಪಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ವಯಂ ಪಸ್ಸತಿ। ತಣ್ಹಾನಿರೋಧಾ…ಪೇ॰… ಕಮ್ಮನಿರೋಧಾ…ಪೇ॰… ಆಹಾರನಿರೋಧಾ ರೂಪನಿರೋಧೋತಿ ಪಚ್ಚಯನಿರೋಧಟ್ಠೇನ ರೂಪಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ವಯಂ ಪಸ್ಸತಿ। ವಿಪರಿಣಾಮಲಕ್ಖಣಂ ಪಸ್ಸನ್ತೋಪಿ ರೂಪಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ವಯಂ ಪಸ್ಸತಿ। ರೂಪಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ವಯಂ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ಇಮಾನಿ ಪಞ್ಚ ಲಕ್ಖಣಾನಿ ಪಸ್ಸತಿ। ಅವಿಜ್ಜಾನಿರೋಧಾ…ಪೇ॰… ತಣ್ಹಾನಿರೋಧಾ…ಪೇ॰… ಫಸ್ಸನಿರೋಧಾ ವೇದನಾನಿರೋಧೋತಿ ಪಚ್ಚಯನಿರೋಧಟ್ಠೇನ ವೇದನಾಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ವಯಂ ಪಸ್ಸತಿ। ವಿಪರಿಣಾಮಲಕ್ಖಣಂ ಪಸ್ಸನ್ತೋಪಿ ವೇದನಾಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ವಯಂ ಪಸ್ಸತೀ। ವೇದನಾಕ್ಖನ್ಧಸ್ಸ ವಯಂ ಪಸ್ಸನ್ತೋ ಇಮಾನಿ ಪಞ್ಚ ಲಕ್ಖಣಾನಿ ಪಸ್ಸತಿ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಏಕೇಕಸ್ಮಿಂ ಖನ್ಧೇ ಪಞ್ಚ ಪಞ್ಚ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಾನಿ ಪಞ್ಚವೀಸತಿ ವಯಲಕ್ಖಣಾನಿ ಪಸ್ಸತಿ। ಪೇಸಿತತ್ತೋತಿ ನಿಬ್ಬಾನಂ ಪತಿ ಪೇಸಿತಚಿತ್ತೋ। ಕಥಯನ್ತೀತಿ ತಥಾವಿಧಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಬುದ್ಧಾದಯೋ ಅರಿಯಾ ಆಚಿಕ್ಖನ್ತಿ।
Vayaṃ passanto pañcavīsati lakkhaṇāni passatīti ‘‘avijjānirodhā rūpanirodhoti paccayanirodhaṭṭhena rūpakkhandhassa vayaṃ passati. Taṇhānirodhā…pe… kammanirodhā…pe… āhāranirodhā rūpanirodhoti paccayanirodhaṭṭhena rūpakkhandhassa vayaṃ passati. Vipariṇāmalakkhaṇaṃ passantopi rūpakkhandhassa vayaṃ passati. Rūpakkhandhassa vayaṃ passanto imāni pañca lakkhaṇāni passati. Avijjānirodhā…pe… taṇhānirodhā…pe… phassanirodhā vedanānirodhoti paccayanirodhaṭṭhena vedanākkhandhassa vayaṃ passati. Vipariṇāmalakkhaṇaṃ passantopi vedanākkhandhassa vayaṃ passatī. Vedanākkhandhassa vayaṃ passanto imāni pañca lakkhaṇāni passati’’tiādinā nayena ekekasmiṃ khandhe pañca pañca katvā vuttāni pañcavīsati vayalakkhaṇāni passati. Pesitattoti nibbānaṃ pati pesitacitto. Kathayantīti tathāvidhaṃ bhikkhuṃ buddhādayo ariyā ācikkhanti.
ಯತಂ ಚರೇತಿ ವಾಯಮಮಾನೋ ಚರೇಯ್ಯ, ಚಙ್ಕಮನಾದಿವಸೇನ ಗಮನಂ ಕಪ್ಪೇನ್ತೋಪಿ ‘‘ಅನುಪ್ಪನ್ನಾನಂ ಪಾಪಕಾನಂ ಅಕುಸಲಾನಂ ಧಮ್ಮಾನಂ ಅನುಪ್ಪಾದಾಯ ಛನ್ದಂ ಜನೇತಿ ವಾಯಮತೀ’’ತಿಆದಿನಾ (ವಿಭ॰ ೪೩೨) ನಯೇನ ವುತ್ತಪ್ಪಧಾನವೀರಿಯಂ ಕರೋನ್ತೋ ಘಟೇನ್ತೋ ವಾಯಮನ್ತೋ ಯಥಾ ಅಕುಸಲಧಮ್ಮಾ ಪಹೀಯನ್ತಿ, ಕುಸಲಧಮ್ಮಾ ಭಾವನಾಪಾರಿಪೂರಿಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಏವಂ ಗಮನಂ ಕಪ್ಪೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏಸ ನಯೋ ಸೇಸೇಸುಪಿ। ಯತಮೇನಂ ಪಸಾರಯೇತಿ ಏತಂ ಪಸಾರೇತಬ್ಬಂ ಹತ್ಥಪಾದಾದಿಂ ಯತಂ ಯತಮಾನೋ ಯಥಾವುತ್ತವೀರಿಯಸಮಙ್ಗೀ ಹುತ್ವಾ ಪಸಾರೇಯ್ಯ, ಸಬ್ಬತ್ಥ ಪಧಾನಂ ನ ಜಹೇಯ್ಯಾತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
Yataṃcareti vāyamamāno careyya, caṅkamanādivasena gamanaṃ kappentopi ‘‘anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamatī’’tiādinā (vibha. 432) nayena vuttappadhānavīriyaṃ karonto ghaṭento vāyamanto yathā akusaladhammā pahīyanti, kusaladhammā bhāvanāpāripūriṃ gacchanti, evaṃ gamanaṃ kappeyyāti attho. Esa nayo sesesupi. Yatamenaṃ pasārayeti etaṃ pasāretabbaṃ hatthapādādiṃ yataṃ yatamāno yathāvuttavīriyasamaṅgī hutvā pasāreyya, sabbattha padhānaṃ na jaheyyāti adhippāyo.
ಇದಾನಿ ಯಥಾ ಪಟಿಪಜ್ಜನ್ತೋ ಯತಂ ಯತನ್ತೋ ನಾಮ ಹೋತಿ, ತಂ ಪಟಿಪದಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಉದ್ಧ’’ನ್ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಉದ್ಧನ್ತಿ ಉಪರಿ। ತಿರಿಯನ್ತಿ ಪರಿತೋ, ಪುರತ್ಥಿಮದಿಸಾದಿವಸೇನ ಸಮನ್ತತೋ ದಿಸಾಭಾಗೇಸೂತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಪಾಚೀನನ್ತಿ ಹೇಟ್ಠಾ। ಯಾವತಾ ಜಗತೋ ಗತೀತಿ ಯತ್ತಕಾ ಸತ್ತಸಙ್ಖಾರಭೇದಸ್ಸ ಲೋಕಸ್ಸ ಪವತ್ತಿ, ತತ್ಥ ಸಬ್ಬತ್ಥಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏತ್ತಾವತಾ ಅನವಸೇಸತಾ ಸಮ್ಮಸನಞಾಣಸ್ಸ ವಿಸಯಂ ಸಙ್ಗಹೇತ್ವಾ ದಸ್ಸೇತಿ। ಸಮವೇಕ್ಖಿತಾತಿ ಸಮಾ ಹೇತುನಾ ಞಾಯೇನ ಅವೇಕ್ಖಿತಾ, ಅನಿಚ್ಚಾದಿವಸೇನ ವಿಪಸ್ಸಿತಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಧಮ್ಮಾನನ್ತಿ ಸತ್ತಸುಞ್ಞಾನಂ। ಖನ್ಧಾನನ್ತಿ ರೂಪಾದೀನಂ ಪಞ್ಚನ್ನಂ ಖನ್ಧಾನಂ। ಉದಯಬ್ಬಯನ್ತಿ ಉದಯಞ್ಚ ವಯಞ್ಚ। ಇದಂ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ – ಉಪರಿ ತಿರಿಯಂ ಅಧೋತಿ ತಿಧಾ ಸಙ್ಗಹಿತೇ ಸಬ್ಬಸ್ಮಿಂ ಲೋಕೇ ಅತೀತಾದಿಭೇದಭಿನ್ನಾನಂ ಪಞ್ಚುಪಾದಾನಕ್ಖನ್ಧಸಙ್ಖಾತಾನಂ ಸಬ್ಬೇಸಂ ರೂಪಾರೂಪಧಮ್ಮಾನಂ ಅನಿಚ್ಚಾದಿಸಮ್ಮಸನಾಧಿಗತೇನ ಉದಯಬ್ಬಯಞಾಣೇನ ಪಞ್ಚವೀಸತಿಯಾ ಆಕಾರೇಹಿ ಉದಯಂ, ಪಞ್ಚವೀಸತಿಯಾ ಆಕಾರೇಹಿ ವಯಂ ಸಮವೇಕ್ಖಿತಾ ಸಮನುಪಸ್ಸಿತಾ ಭವೇಯ್ಯಾತಿ।
Idāni yathā paṭipajjanto yataṃ yatanto nāma hoti, taṃ paṭipadaṃ dassetuṃ ‘‘uddha’’ntiādi vuttaṃ. Tattha uddhanti upari. Tiriyanti parito, puratthimadisādivasena samantato disābhāgesūti attho. Apācīnanti heṭṭhā. Yāvatā jagato gatīti yattakā sattasaṅkhārabhedassa lokassa pavatti, tattha sabbatthāti attho. Ettāvatā anavasesatā sammasanañāṇassa visayaṃ saṅgahetvā dasseti. Samavekkhitāti samā hetunā ñāyena avekkhitā, aniccādivasena vipassitāti vuttaṃ hoti. Dhammānanti sattasuññānaṃ. Khandhānanti rūpādīnaṃ pañcannaṃ khandhānaṃ. Udayabbayanti udayañca vayañca. Idaṃ vuttaṃ hoti – upari tiriyaṃ adhoti tidhā saṅgahite sabbasmiṃ loke atītādibhedabhinnānaṃ pañcupādānakkhandhasaṅkhātānaṃ sabbesaṃ rūpārūpadhammānaṃ aniccādisammasanādhigatena udayabbayañāṇena pañcavīsatiyā ākārehi udayaṃ, pañcavīsatiyā ākārehi vayaṃ samavekkhitā samanupassitā bhaveyyāti.
ಚೇತೋಸಮಥಸಾಮೀಚಿನ್ತಿ ಚಿತ್ತಸಂಕಿಲೇಸಾನಂ ಅಚ್ಚನ್ತವೂಪಸಮನತೋ ಚೇತೋಸಮಥಸಙ್ಖಾತಸ್ಸ ಅರಿಯಮಗ್ಗಸ್ಸ ಅನುಚ್ಛವಿಕಂ ಪಟಿಪದಾಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸುದ್ಧಿಂ। ಸಿಕ್ಖಮಾನನ್ತಿ ಪಟಿಪಜ್ಜಮಾನಂ ಭಾವೇನ್ತಂ ಞಾಣಪರಮ್ಪರಾ ನಿಬ್ಬತ್ತೇನ್ತಂ। ಸದಾತಿ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ರತ್ತಿಞ್ಚೇವ ದಿವಾ ಚ। ಸತನ್ತಿ ಚತುಸಮ್ಪಜಞ್ಞಸಮನ್ನಾಗತಾಯ ಸತಿಯಾ ಸತೋಕಾರೀ। ಏವಮ್ಪೇತ್ಥ ಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ। ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಸುವಿಞ್ಞೇಯ್ಯಮೇವ।
Cetosamathasāmīcinti cittasaṃkilesānaṃ accantavūpasamanato cetosamathasaṅkhātassa ariyamaggassa anucchavikaṃ paṭipadāñāṇadassanavisuddhiṃ. Sikkhamānanti paṭipajjamānaṃ bhāventaṃ ñāṇaparamparā nibbattentaṃ. Sadāti sabbakālaṃ rattiñceva divā ca. Satanti catusampajaññasamannāgatāya satiyā satokārī. Evampettha gāthāvaṇṇanā daṭṭhabbā. Sesamettha suviññeyyameva.
ಸೀಲಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Sīlasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya / ೨. ಸೀಲಸುತ್ತಂ • 2. Sīlasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೨. ಸೀಲಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 2. Sīlasuttavaṇṇanā