Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / థేరగాథా-అట్ఠకథా • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ౧౨. ద్వాదసకనిపాతో

    12. Dvādasakanipāto

    ౧. సీలవత్థేరగాథావణ్ణనా

    1. Sīlavattheragāthāvaṇṇanā

    ద్వాదసకనిపాతే సీలమేవాతిఆదికా ఆయస్మతో సీలవత్థేరస్స గాథా. కా ఉప్పత్తి? అయమ్పి పురిమబుద్ధేసు కతాధికారో తత్థ తత్థ భవే వివట్టూపనిస్సయం కుసలం ఉపచినిత్వా ఇమస్మిం బుద్ధుప్పాదే రాజగహే బిమ్బిసారరఞ్ఞో పుత్తో హుత్వా నిబ్బత్తి, సీలవాతిస్స నామం అహోసి. తం వయప్పత్తం రాజా అజాతసత్తు మారేతుకామో చణ్డం మత్తహత్థిం ఆరోపేత్వా నానావిధేహి ఉపాయేహి ఉపక్కమన్తోపి మారేతుం నాసక్ఖి పచ్ఛిమభవికస్స అరహత్తం అప్పత్వా అన్తరా జీవితన్తరాయాభావతో. తస్స పవత్తిం దిస్వా భగవా మహామోగ్గల్లానత్థేరం ఆణాపేసి – ‘‘సీలవకుమారం ఆనేహీ’’తి. థేరో ఇద్ధిబలేన సద్ధిం హత్థినా తం ఆనేసి. కుమారో హత్థితో ఓరుయ్హ భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. భగవా తస్స అజ్ఝాసయానురూపం ధమ్మం దేసేసి. సో ధమ్మం సుత్వా పటిలద్ధసద్ధో పబ్బజిత్వా విపస్సనాయ కమ్మం కరోన్తో నచిరస్సేవ అరహత్తం పత్వా కోసలరట్ఠే వసతి. అథ నం అజాతసత్తు ‘‘మారేథా’’తి పురిసే ఆణాపేసి. తే థేరస్స సన్తికం గన్త్వా ఠితా థేరేన కథితం ధమ్మకథం సుత్వా సఞ్జాతసంవేగా పసన్నచిత్తా హుత్వా పబ్బజింసు. థేరో తేసం –

    Dvādasakanipāte sīlamevātiādikā āyasmato sīlavattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ upacinitvā imasmiṃ buddhuppāde rājagahe bimbisārarañño putto hutvā nibbatti, sīlavātissa nāmaṃ ahosi. Taṃ vayappattaṃ rājā ajātasattu māretukāmo caṇḍaṃ mattahatthiṃ āropetvā nānāvidhehi upāyehi upakkamantopi māretuṃ nāsakkhi pacchimabhavikassa arahattaṃ appatvā antarā jīvitantarāyābhāvato. Tassa pavattiṃ disvā bhagavā mahāmoggallānattheraṃ āṇāpesi – ‘‘sīlavakumāraṃ ānehī’’ti. Thero iddhibalena saddhiṃ hatthinā taṃ ānesi. Kumāro hatthito oruyha bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Bhagavā tassa ajjhāsayānurūpaṃ dhammaṃ desesi. So dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā vipassanāya kammaṃ karonto nacirasseva arahattaṃ patvā kosalaraṭṭhe vasati. Atha naṃ ajātasattu ‘‘mārethā’’ti purise āṇāpesi. Te therassa santikaṃ gantvā ṭhitā therena kathitaṃ dhammakathaṃ sutvā sañjātasaṃvegā pasannacittā hutvā pabbajiṃsu. Thero tesaṃ –

    ౬౦౮.

    608.

    ‘‘సీలమేవిధ సిక్ఖేథ, అస్మిం లోకే సుసిక్ఖితం.

    ‘‘Sīlamevidha sikkhetha, asmiṃ loke susikkhitaṃ.

    సీలఞ్హి సబ్బసమ్పత్తిం, ఉపనామేతి సేవితం.

    Sīlañhi sabbasampattiṃ, upanāmeti sevitaṃ.

    ౬౦౯.

    609.

    ‘‘సీలం రక్ఖేయ్య మేధావీ, పత్థయానో తయో సుఖే;

    ‘‘Sīlaṃ rakkheyya medhāvī, patthayāno tayo sukhe;

    పసంసం విత్తిలాభఞ్చ, పేచ్చ సగ్గే పమోదనం.

    Pasaṃsaṃ vittilābhañca, pecca sagge pamodanaṃ.

    ౬౧౦.

    610.

    ‘‘సీలవా హి బహూ మిత్తే, సఞ్ఞమేనాధిగచ్ఛతి;

    ‘‘Sīlavā hi bahū mitte, saññamenādhigacchati;

    దుస్సీలో పన మిత్తేహి, ధంసతే పాపమాచరం.

    Dussīlo pana mittehi, dhaṃsate pāpamācaraṃ.

    ౬౧౧.

    611.

    ‘‘అవణ్ణఞ్చ అకిత్తిఞ్చ, దుస్సీలో లభతే నరో;

    ‘‘Avaṇṇañca akittiñca, dussīlo labhate naro;

    వణ్ణం కిత్తిం పసంసఞ్చ, సదా లభతి సీలవా.

    Vaṇṇaṃ kittiṃ pasaṃsañca, sadā labhati sīlavā.

    ౬౧౨.

    612.

    ‘‘ఆది సీలం పతిట్ఠా చ, కల్యాణానఞ్చ మాతుకం;

    ‘‘Ādi sīlaṃ patiṭṭhā ca, kalyāṇānañca mātukaṃ;

    పముఖం సబ్బధమ్మానం, తస్మా సీలం విసోధయే.

    Pamukhaṃ sabbadhammānaṃ, tasmā sīlaṃ visodhaye.

    ౬౧౩.

    613.

    ‘‘వేలా చ సంవరం సీలం, చిత్తస్స అభిహాసనం;

    ‘‘Velā ca saṃvaraṃ sīlaṃ, cittassa abhihāsanaṃ;

    తిత్థఞ్చ సబ్బబుద్ధానం, తస్మా సీలం విసోధయే.

    Titthañca sabbabuddhānaṃ, tasmā sīlaṃ visodhaye.

    ౬౧౪.

    614.

    ‘‘సీలం బలం అప్పటిమం, సీలం ఆవుధముత్తమం;

    ‘‘Sīlaṃ balaṃ appaṭimaṃ, sīlaṃ āvudhamuttamaṃ;

    సీలమాభరణం సేట్ఠం, సీలం కవచమబ్భుతం.

    Sīlamābharaṇaṃ seṭṭhaṃ, sīlaṃ kavacamabbhutaṃ.

    ౬౧౫.

    615.

    ‘‘సీలం సేతు మహేసక్ఖో, సీలం గన్ధో అనుత్తరో;

    ‘‘Sīlaṃ setu mahesakkho, sīlaṃ gandho anuttaro;

    సీలం విలేపనం సేట్ఠం, యేన వాతి దిసోదిసం.

    Sīlaṃ vilepanaṃ seṭṭhaṃ, yena vāti disodisaṃ.

    ౬౧౬.

    616.

    ‘‘సీలం సమ్బలమేవగ్గం, సీలం పాథేయ్యముత్తమం;

    ‘‘Sīlaṃ sambalamevaggaṃ, sīlaṃ pātheyyamuttamaṃ;

    సీలం సేట్ఠో అతివాహో, యేన యాతి దిసోదిసం.

    Sīlaṃ seṭṭho ativāho, yena yāti disodisaṃ.

    ౬౧౭.

    617.

    ‘‘ఇధేవ నిన్దం లభతి, పేచ్చాపాయే చ దుమ్మనో;

    ‘‘Idheva nindaṃ labhati, peccāpāye ca dummano;

    సబ్బత్థ దుమ్మనో బాలో, సీలేసు అసమాహితో.

    Sabbattha dummano bālo, sīlesu asamāhito.

    ౬౧౮.

    618.

    ‘‘ఇధేవ కిత్తిం లభతి, పేచ్చ సగ్గే చ సుమ్మనో;

    ‘‘Idheva kittiṃ labhati, pecca sagge ca summano;

    సబ్బత్థ సుమనో ధీరో, సీలేసు సుసమాహితో.

    Sabbattha sumano dhīro, sīlesu susamāhito.

    ౬౧౯.

    619.

    ‘‘సీలమేవ ఇధ అగ్గం, పఞ్ఞవా పన ఉత్తమో;

    ‘‘Sīlameva idha aggaṃ, paññavā pana uttamo;

    మనుస్సేసు చ దేవేసు, సీలపఞ్ఞాణతో జయ’’న్తి. –

    Manussesu ca devesu, sīlapaññāṇato jaya’’nti. –

    ఇమాహి గాథాహి ధమ్మం దేసేసి.

    Imāhi gāthāhi dhammaṃ desesi.

    తత్థ సీలమేవిధ సిక్ఖేథ, అస్మిం లోకేతి ఇధాతి, నిపాతమత్తం, ఇమస్మిం సత్తలోకే అత్థకామో కులపుత్తో చారిత్తవారిత్తాదిభేదం ఆదితో సీలమేవ సిక్ఖేయ్య, సిక్ఖన్తో చ నం సుసిక్ఖితం అఖణ్డాదిభావాపాదనేన సుట్ఠు సిక్ఖితం సుపరిసుద్ధం పరిపుణ్ణఞ్చ కత్వా సిక్ఖేయ్య. అస్మిం లోకేతి వా ఇమస్మిం సఙ్ఖారలోకే సిక్ఖితబ్బధమ్మేసు సీలం ఆదితో సిక్ఖేయ్య. దిట్ఠిసమ్పత్తియాపి సీలస్స పతిట్ఠాభావతో ఆహ ‘‘సీలం హీ’’తిఆది. తత్థ హీతి కారణవచనం. యస్మా సీలం సేవితం పరిచితం రక్ఖితం మనుస్ససమ్పత్తి, దిబ్బసమ్పత్తి, నిబ్బానసమ్పత్తీతి ఏతం సబ్బసమ్పత్తిం తంసమఙ్గినో సత్తస్స ఉపనామేతి ఆవహతి.

    Tattha sīlamevidha sikkhetha, asmiṃ loketi idhāti, nipātamattaṃ, imasmiṃ sattaloke atthakāmo kulaputto cārittavārittādibhedaṃ ādito sīlameva sikkheyya, sikkhanto ca naṃ susikkhitaṃ akhaṇḍādibhāvāpādanena suṭṭhu sikkhitaṃ suparisuddhaṃ paripuṇṇañca katvā sikkheyya. Asmiṃloketi vā imasmiṃ saṅkhāraloke sikkhitabbadhammesu sīlaṃ ādito sikkheyya. Diṭṭhisampattiyāpi sīlassa patiṭṭhābhāvato āha ‘‘sīlaṃ hī’’tiādi. Tattha ti kāraṇavacanaṃ. Yasmā sīlaṃ sevitaṃ paricitaṃ rakkhitaṃ manussasampatti, dibbasampatti, nibbānasampattīti etaṃ sabbasampattiṃ taṃsamaṅgino sattassa upanāmeti āvahati.

    సీలం సబ్బసమ్పత్తిం ఉపనామేతీతి సఙ్ఖేపతో వుత్తమత్థం విత్థారతో దస్సేన్తో ‘‘సీలం రక్ఖేయ్యా’’తిఆదిమాహ. తత్థ రక్ఖేయ్యాతి గోపేయ్య. పాణాతిపాతాదితో హి విరమన్తో వత్తపటివత్తఞ్చ పూరేన్తో పటిపక్ఖాభిభవనతో తం రక్ఖతి నామ. మేధావీతి పఞ్ఞవా, ఇదం తస్స రక్ఖనుపాయదస్సనం ఞాణబలేన హిస్స సమాదానం అవికోపనఞ్చ హోతి. పత్థయానోతి ఇచ్ఛన్తో. తయో సుఖేతి తీణి సుఖాని. సుఖనిమిత్తం వా ‘‘సుఖ’’న్తి అధిప్పేతం. పసంసన్తి కిత్తిం, విఞ్ఞూహి వా పసంసనం. విత్తిలాభన్తి తుట్ఠిలాభం. ‘‘విత్తలాభ’’న్తి చ పఠన్తి, ధనలాభన్తి అత్థో. సీలవా హి అప్పమత్తతాయ మహన్తం భోగక్ఖన్ధం అధిగచ్ఛతి. పేచ్చాతి కాలఙ్కత్వా. సగ్గే పమోదనన్తి దేవలోకే ఇట్ఠేహి కామగుణేహి, మోదనఞ్చ పత్థయమానోతి సమ్బన్ధో. ఇధలోకే పసంసం విత్తిలాభం పరలోకే దిబ్బసమ్పత్తియా మోదనఞ్చ ఇచ్ఛన్తో సీలం రక్ఖేయ్యాతి యోజనా.

    Sīlaṃ sabbasampattiṃ upanāmetīti saṅkhepato vuttamatthaṃ vitthārato dassento ‘‘sīlaṃ rakkheyyā’’tiādimāha. Tattha rakkheyyāti gopeyya. Pāṇātipātādito hi viramanto vattapaṭivattañca pūrento paṭipakkhābhibhavanato taṃ rakkhati nāma. Medhāvīti paññavā, idaṃ tassa rakkhanupāyadassanaṃ ñāṇabalena hissa samādānaṃ avikopanañca hoti. Patthayānoti icchanto. Tayo sukheti tīṇi sukhāni. Sukhanimittaṃ vā ‘‘sukha’’nti adhippetaṃ. Pasaṃsanti kittiṃ, viññūhi vā pasaṃsanaṃ. Vittilābhanti tuṭṭhilābhaṃ. ‘‘Vittalābha’’nti ca paṭhanti, dhanalābhanti attho. Sīlavā hi appamattatāya mahantaṃ bhogakkhandhaṃ adhigacchati. Peccāti kālaṅkatvā. Sagge pamodananti devaloke iṭṭhehi kāmaguṇehi, modanañca patthayamānoti sambandho. Idhaloke pasaṃsaṃ vittilābhaṃ paraloke dibbasampattiyā modanañca icchanto sīlaṃ rakkheyyāti yojanā.

    సఞ్ఞమేనాతి కాయాదీనం సంయమేన. సంయతో హి కాయదుచ్చరితాదీహి కఞ్చి అవిహేఠేన్తో అభయదానం దదన్తో పియమనాపతాయ మిత్తాని గన్థతి. ధంసతేతి అపేతి. పాపమాచరన్తి పాణాతిపాతాదిపాపకమ్మం కరోన్తో. దుస్సీలఞ్హి పుగ్గలం అత్థకామా సత్తా న భజన్తి, అఞ్ఞదత్థు పరివజ్జేన్తి.

    Saññamenāti kāyādīnaṃ saṃyamena. Saṃyato hi kāyaduccaritādīhi kañci aviheṭhento abhayadānaṃ dadanto piyamanāpatāya mittāni ganthati. Dhaṃsateti apeti. Pāpamācaranti pāṇātipātādipāpakammaṃ karonto. Dussīlañhi puggalaṃ atthakāmā sattā na bhajanti, aññadatthu parivajjenti.

    అవణ్ణన్తి అగుణం, సమ్ముఖా గరహం వా. అకిత్తిన్తి, అయసం అసిలోకం. వణ్ణన్తి గుణం. కిత్తిన్తి సిలోకం పత్థటయసతం. పసంసన్తి సమ్ముఖా థోమనం.

    Avaṇṇanti aguṇaṃ, sammukhā garahaṃ vā. Akittinti, ayasaṃ asilokaṃ. Vaṇṇanti guṇaṃ. Kittinti silokaṃ patthaṭayasataṃ. Pasaṃsanti sammukhā thomanaṃ.

    ఆదీతి మూలం. సీలఞ్హి కుసలానం ధమ్మానం ఆది. యథాహ – ‘‘తస్మాతిహ త్వం, భిక్ఖు, ఆదిమేవ విసోధేహి కుసలేసు ధమ్మేసు. కో చాది కుసలానం ధమ్మానం? సీలఞ్చ సువిసుద్ధ’’న్తి (సం॰ ని॰ ౫.౩౬౯). పతిట్ఠాతి అధిట్ఠానం. సీలఞ్హి సబ్బేసం ఉత్తరిమనుస్సధమ్మానం పతిట్ఠా. తేనాహ – ‘‘సీలే పతిట్ఠాయా’’తిఆది (సం॰ ని॰ ౧.౨౩; ౧౯౨; పేటకో॰ ౨౨; మి॰ ప॰ ౨.౧.౯). కల్యాణానఞ్చ మాతుకన్తి సమథవిపస్సనాదీనం కల్యాణధమ్మానం మాతుభూతం , జనకన్తి, అత్థో. పముఖం సబ్బధమ్మానన్తి, సబ్బేసం పామోజ్జాదీనం అనవజ్జధమ్మానం పముఖం ముఖభూతం, పవత్తిద్వారన్తి అత్థో. తస్మాతి ఆదిభావాదితో. విసోధయేతి అక్ఖణ్డాదిభావేన సమ్పాదేయ్య.

    Ādīti mūlaṃ. Sīlañhi kusalānaṃ dhammānaṃ ādi. Yathāha – ‘‘tasmātiha tvaṃ, bhikkhu, ādimeva visodhehi kusalesu dhammesu. Ko cādi kusalānaṃ dhammānaṃ? Sīlañca suvisuddha’’nti (saṃ. ni. 5.369). Patiṭṭhāti adhiṭṭhānaṃ. Sīlañhi sabbesaṃ uttarimanussadhammānaṃ patiṭṭhā. Tenāha – ‘‘sīle patiṭṭhāyā’’tiādi (saṃ. ni. 1.23; 192; peṭako. 22; mi. pa. 2.1.9). Kalyāṇānañca mātukanti samathavipassanādīnaṃ kalyāṇadhammānaṃ mātubhūtaṃ , janakanti, attho. Pamukhaṃ sabbadhammānanti, sabbesaṃ pāmojjādīnaṃ anavajjadhammānaṃ pamukhaṃ mukhabhūtaṃ, pavattidvāranti attho. Tasmāti ādibhāvādito. Visodhayeti akkhaṇḍādibhāvena sampādeyya.

    వేలాతి దుచ్చరితేహి అనతిక్కమనీయట్ఠేన వేలా, సీమాతి అత్థో . వేలాయతి వా దుస్సిల్యం చలయతి విద్ధంసేతీతి వేలా. సంవరం సీలం కాయదుచ్చరితాదీనం ఉప్పత్తిద్వారస్స పిదహనతో. అభిహాసనన్తి తోసనం అవిప్పటిసారహేతుతాయ చిత్తస్సాభిప్పమోదనతో. తిత్థఞ్చ సబ్బబుద్ధానన్తి సావకబుద్ధా, పచ్చేకబుద్ధా, సమ్మాసమ్బుద్ధాతి సబ్బేసం బుద్ధానం కిలేసమలప్పవాహనే నిబ్బానమహాసముద్దావగాహణే చ తిత్థభూతఞ్చ.

    Velāti duccaritehi anatikkamanīyaṭṭhena velā, sīmāti attho . Velāyati vā dussilyaṃ calayati viddhaṃsetīti velā. Saṃvaraṃ sīlaṃ kāyaduccaritādīnaṃ uppattidvārassa pidahanato. Abhihāsananti tosanaṃ avippaṭisārahetutāya cittassābhippamodanato. Titthañca sabbabuddhānanti sāvakabuddhā, paccekabuddhā, sammāsambuddhāti sabbesaṃ buddhānaṃ kilesamalappavāhane nibbānamahāsamuddāvagāhaṇe ca titthabhūtañca.

    సీలం బలం అప్పటిమన్తి మారసేనప్పమద్దనే అసదిసం బలం సేనాథామో చ. ఆవుధముత్తమన్తి సంకిలేసధమ్మానం ఛేదనే ఉత్తమం పహరణం. గుణసరీరోపసోభనట్ఠేన ఆభరణం. సేట్ఠన్తి సబ్బకాలం ఉత్తమం దబ్బఞ్చ. సపాణపరిత్తానతో కవచమబ్భుతం. ‘‘అబ్భిద’’న్తి చ పఠన్తి, అభేజ్జన్తి అత్థో.

    Sīlaṃ balaṃ appaṭimanti mārasenappamaddane asadisaṃ balaṃ senāthāmo ca. Āvudhamuttamanti saṃkilesadhammānaṃ chedane uttamaṃ paharaṇaṃ. Guṇasarīropasobhanaṭṭhena ābharaṇaṃ. Seṭṭhanti sabbakālaṃ uttamaṃ dabbañca. Sapāṇaparittānato kavacamabbhutaṃ. ‘‘Abbhida’’nti ca paṭhanti, abhejjanti attho.

    అపాయమహోఘాతిక్కమనే సంసారమహోఘాతిక్కమనే చ కిలేసేహి అసంసీదనట్ఠేన సేతు. మహేసక్ఖోతి మహబ్బలో. గన్ధో అనుత్తరోతి పటివాతం సబ్బదిసాసు వాయనతో అనుత్తరో గన్ధో సబ్బజనమనోహరత్తా. తేనాహ ‘‘యేన వాతి దిసోదిస’’న్తి యేన సీలగన్ధేన తంసమఙ్గీ దిసోదిసం సబ్బా దిసా వాయతి. ‘‘దిసోదిసా’’తిపి పాళి, దస దిసాతి అత్థో.

    Apāyamahoghātikkamane saṃsāramahoghātikkamane ca kilesehi asaṃsīdanaṭṭhena setu. Mahesakkhoti mahabbalo. Gandho anuttaroti paṭivātaṃ sabbadisāsu vāyanato anuttaro gandho sabbajanamanoharattā. Tenāha ‘‘yena vāti disodisa’’nti yena sīlagandhena taṃsamaṅgī disodisaṃ sabbā disā vāyati. ‘‘Disodisā’’tipi pāḷi, dasa disāti attho.

    సమ్బలమేవగ్గన్తి సమ్బలం నామ పుటభత్తం. యథా పుటభత్తం గహేత్వా మగ్గం గచ్ఛన్తో పురిసో అన్తరామగ్గే జిఘచ్ఛాదుక్ఖేన న కిలమతి, ఏవం సీలసమ్పన్నోపి సుద్ధం సీలసమ్బలం గహేత్వా సంసారకన్తారం పటిపన్నో గతగతట్ఠానే న కిలమతీతి సీలం అగ్గం సమ్బలం నామ. తథా సీలం పాథేయ్యముత్తమం చోరాదీహి అసాధారణత్తా తత్థ తత్థ ఇచ్ఛితబ్బసమ్పత్తినిప్ఫాదనతో చ. అతిక్కామేన్తో తం తం ఠానం యథిచ్ఛితట్ఠానం వా వాహేతి సమ్పాపేతీతి అతివాహో, యానం. కేనచి అనుపద్దుతం హుత్వా ఇచ్ఛితట్ఠానప్పత్తిహేతుతాయ సీలం సేట్ఠం అతివాహో. యేనాతి యేన అతివాహేన యాతి దిసోదిసన్తి అగతిం గతిఞ్చాపి తం తం దిసం సుఖేనేవ గచ్ఛతి.

    Sambalamevagganti sambalaṃ nāma puṭabhattaṃ. Yathā puṭabhattaṃ gahetvā maggaṃ gacchanto puriso antarāmagge jighacchādukkhena na kilamati, evaṃ sīlasampannopi suddhaṃ sīlasambalaṃ gahetvā saṃsārakantāraṃ paṭipanno gatagataṭṭhāne na kilamatīti sīlaṃ aggaṃ sambalaṃ nāma. Tathā sīlaṃ pātheyyamuttamaṃ corādīhi asādhāraṇattā tattha tattha icchitabbasampattinipphādanato ca. Atikkāmento taṃ taṃ ṭhānaṃ yathicchitaṭṭhānaṃ vā vāheti sampāpetīti ativāho, yānaṃ. Kenaci anupaddutaṃ hutvā icchitaṭṭhānappattihetutāya sīlaṃ seṭṭhaṃ ativāho. Yenāti yena ativāhena yāti disodisanti agatiṃ gatiñcāpi taṃ taṃ disaṃ sukheneva gacchati.

    ఇధేవ నిన్దం లభతీతి ఇధలోకేపి దుమ్మనో రాగాదీహి దూసితచిత్తో ‘‘దుస్సీలో పాపధమ్మో’’తి నిన్దం గరహం లభతి. పేచ్చ పరలోకేపి అపాయే ‘‘పురిసత్తకలి అవజాతా’’తిఆదినా యమపురిసాదీహి చ నిన్దం లభతి. న కేవలం నిన్దమేవ లభతి, అథ ఖో సబ్బత్థ దుమ్మనో బాలో ఇధలోకే దుచ్చరితచరణేన దూసితచిత్తో పరలోకే కమ్మకారణాదివసేన దుక్ఖుప్పత్తియాతి సబ్బత్థ బాలో దుమ్మనో హోతి. కథం? సీలేసు అసమాహితో సమ్మా సీలేసు న ఠపితచిత్తో అప్పతిట్ఠితచిత్తో.

    Idheva nindaṃ labhatīti idhalokepi dummano rāgādīhi dūsitacitto ‘‘dussīlo pāpadhammo’’ti nindaṃ garahaṃ labhati. Pecca paralokepi apāye ‘‘purisattakali avajātā’’tiādinā yamapurisādīhi ca nindaṃ labhati. Na kevalaṃ nindameva labhati, atha kho sabbattha dummano bālo idhaloke duccaritacaraṇena dūsitacitto paraloke kammakāraṇādivasena dukkhuppattiyāti sabbattha bālo dummano hoti. Kathaṃ? Sīlesu asamāhito sammā sīlesu na ṭhapitacitto appatiṭṭhitacitto.

    ఇధేవ కిత్తిం లభతీతి ఇధలోకేపి సుమనో ‘‘సప్పురిసో సీలవా కల్యాణధమ్మో’’తి కిత్తిం లభతి. పేచ్చ పరలోకేపి సగ్గే ‘‘అయం సప్పురిసో సీలవా కల్యాణధమ్మో. తథా హి దేవానం సహబ్యతం ఉపపన్నో’’తిఆదినా కిత్తిం లభతి. న కేవలం కిత్తిమేవ లభతి, అథ ఖో ధీరో ధితిసమ్పన్నో సీలేసు సుట్ఠు సమాహితో అప్పితచిత్తో సుపతిట్ఠితచిత్తో సబ్బత్థ ఇధలోకే సుచరితచరణేన, పరలోకే సమ్పత్తిపటిలాభేన సుమనో సోమనస్సప్పత్తో హోతి. సీలమేవ ఇధ అగ్గన్తి దువిధం సీలం లోకియం లోకుత్తరన్తి. తత్థ లోకియం తావ కామలోకే ఖత్తియమహాసాలాదీసు, దేవలోకే బ్రహ్మలోకే చ ఉపపత్తివిసేసం ఆవహతి, లాభీభావాదికస్స చ కారణం హోతి. లోకుత్తరం పన సకలమ్పి వట్టదుక్ఖం అతిక్కామేతీతి సీలం అగ్గమేవ. తథా హి వుత్తం –

    Idheva kittiṃ labhatīti idhalokepi sumano ‘‘sappuriso sīlavā kalyāṇadhammo’’ti kittiṃ labhati. Pecca paralokepi sagge ‘‘ayaṃ sappuriso sīlavā kalyāṇadhammo. Tathā hi devānaṃ sahabyataṃ upapanno’’tiādinā kittiṃ labhati. Na kevalaṃ kittimeva labhati, atha kho dhīro dhitisampanno sīlesu suṭṭhu samāhito appitacitto supatiṭṭhitacitto sabbattha idhaloke sucaritacaraṇena, paraloke sampattipaṭilābhena sumano somanassappatto hoti. Sīlameva idha agganti duvidhaṃ sīlaṃ lokiyaṃ lokuttaranti. Tattha lokiyaṃ tāva kāmaloke khattiyamahāsālādīsu, devaloke brahmaloke ca upapattivisesaṃ āvahati, lābhībhāvādikassa ca kāraṇaṃ hoti. Lokuttaraṃ pana sakalampi vaṭṭadukkhaṃ atikkāmetīti sīlaṃ aggameva. Tathā hi vuttaṃ –

    ‘‘హీనేన బ్రహ్మచరియేన, ఖత్తియే ఉపపజ్జతి;

    ‘‘Hīnena brahmacariyena, khattiye upapajjati;

    మజ్ఝిమేన చ దేవత్తం, ఉత్తమేన విసుజ్ఝతీ’’తి. (జా॰ ౧.౮.౭౫);

    Majjhimena ca devattaṃ, uttamena visujjhatī’’ti. (jā. 1.8.75);

    ఆకఙ్ఖేయ్య చే, భిక్ఖవే, భిక్ఖు – ‘‘లాభీ అస్సం చీవరపిణ్డపాతసేనాసనగిలానపచ్చయభేసజ్జపరిక్ఖారాన’’న్తి (మ॰ ని॰ ౧.౬౫), ‘‘సీలేస్వేవస్స పరిపూరకారీ’’తి (మ॰ ని॰ ౧.౬౫), ‘‘ఇజ్ఝతి, భిక్ఖవే, సీలవతో చేతోపణిధి విసుద్ధత్తా’’తి (అ॰ ని॰ ౮.౩౫; దీ॰ ని॰ ౩.౩౩౭) చ.

    Ākaṅkheyya ce, bhikkhave, bhikkhu – ‘‘lābhī assaṃ cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārāna’’nti (ma. ni. 1.65), ‘‘sīlesvevassa paripūrakārī’’ti (ma. ni. 1.65), ‘‘ijjhati, bhikkhave, sīlavato cetopaṇidhi visuddhattā’’ti (a. ni. 8.35; dī. ni. 3.337) ca.

    లోకుత్తరసీలస్స పన సబ్బసో పహీనపటిపక్ఖస్స సత్తమభవతో పట్ఠాయ సంసారదుక్ఖం వినివత్తేన్తస్స అగ్గభావే వత్తబ్బమేవ నత్థి. పఞ్ఞవా పన ఉత్తమోతి ‘‘పఞ్ఞవా పన పుగ్గలో ఉత్తమో పరమో సేట్ఠోయేవా’’తి పుగ్గలాధిట్ఠానేన పఞ్ఞాయ ఏవ సేట్ఠభావం వదతి. ఇదాని సీలపఞ్ఞానం సేట్ఠభావం కిచ్చతో దస్సేన్తో ‘‘సీలపఞ్ఞాణతో జయ’’న్తి ఆహ. జయన్తి చ లిఙ్గవిపల్లాసో దట్ఠబ్బో, అహూతి వా వచనసేసో. తత్థ పజాననట్ఠేన పఞ్ఞాణం, సీలతో పఞ్ఞాణతో చ పటిపక్ఖజయో. న హి సీలేన వినా పఞ్ఞా సమ్భవతి, పఞ్ఞాయ చ వినా సీలం కిచ్చకరం, అఞ్ఞమఞ్ఞోపకారకఞ్చేతం. వుత్తఞ్హి ‘‘సీలపరిధోతా పఞ్ఞా, పఞ్ఞాపరిధోతం సీల’’న్తి (దీ॰ ని॰ ౧.౩౧౭) మనుస్సేసు చ దేవేసూతి ఇదం నేసం ఠానవిసేసదస్సనం. తత్థ హి తాని సవిసేసాని వత్తన్తి, సమాధి పనేత్థ సీలపక్ఖికో పఞ్ఞాయ అధిట్ఠానభావతో, పఞ్ఞాపక్ఖికో వా భావేతబ్బతో సీలాధిట్ఠానతో చ.

    Lokuttarasīlassa pana sabbaso pahīnapaṭipakkhassa sattamabhavato paṭṭhāya saṃsāradukkhaṃ vinivattentassa aggabhāve vattabbameva natthi. Paññavā pana uttamoti ‘‘paññavā pana puggalo uttamo paramo seṭṭhoyevā’’ti puggalādhiṭṭhānena paññāya eva seṭṭhabhāvaṃ vadati. Idāni sīlapaññānaṃ seṭṭhabhāvaṃ kiccato dassento ‘‘sīlapaññāṇato jaya’’nti āha. Jayanti ca liṅgavipallāso daṭṭhabbo, ahūti vā vacanaseso. Tattha pajānanaṭṭhena paññāṇaṃ, sīlato paññāṇato ca paṭipakkhajayo. Na hi sīlena vinā paññā sambhavati, paññāya ca vinā sīlaṃ kiccakaraṃ, aññamaññopakārakañcetaṃ. Vuttañhi ‘‘sīlaparidhotā paññā, paññāparidhotaṃ sīla’’nti (dī. ni. 1.317) manussesu ca devesūti idaṃ nesaṃ ṭhānavisesadassanaṃ. Tattha hi tāni savisesāni vattanti, samādhi panettha sīlapakkhiko paññāya adhiṭṭhānabhāvato, paññāpakkhiko vā bhāvetabbato sīlādhiṭṭhānato ca.

    ఏవం థేరో తేసం భిక్ఖూనం సీలముఖేన ధమ్మం దేసేన్తో అత్తనో సువిసుద్ధసీలాదిగుణతాదీపనేన అఞ్ఞం బ్యాకాసి.

    Evaṃ thero tesaṃ bhikkhūnaṃ sīlamukhena dhammaṃ desento attano suvisuddhasīlādiguṇatādīpanena aññaṃ byākāsi.

    సీలవత్థేరగాథావణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Sīlavattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / సుత్తపిటక • Suttapiṭaka / ఖుద్దకనికాయ • Khuddakanikāya / థేరగాథాపాళి • Theragāthāpāḷi / ౧. సీలవత్థేరగాథా • 1. Sīlavattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact