Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ထေရဂာထာ-အဋ္ဌကထာ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ၁၂. ဒ္ဝာဒသကနိပာတော

    12. Dvādasakanipāto

    ၁. သီလဝတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ

    1. Sīlavattheragāthāvaṇṇanā

    ဒ္ဝာဒသကနိပာတေ သီလမေဝာတိအာဒိကာ အာယသ္မတော သီလဝတ္ထေရသ္သ ဂာထာ။ ကာ ဥပ္ပတ္တိ? အယမ္ပိ ပုရိမဗုဒ္ဓေသု ကတာဓိကာရော တတ္ထ တတ္ထ ဘဝေ ဝိဝဋ္ဋူပနိသ္သယံ ကုသလံ ဥပစိနိတ္ဝာ ဣမသ္မိံ ဗုဒ္ဓုပ္ပာဒေ ရာဇဂဟေ ဗိမ္ဗိသာရရညော ပုတ္တော ဟုတ္ဝာ နိဗ္ဗတ္တိ, သီလဝာတိသ္သ နာမံ အဟောသိ။ တံ ဝယပ္ပတ္တံ ရာဇာ အဇာတသတ္တု မာရေတုကာမော စဏ္ဍံ မတ္တဟတ္ထိံ အာရောပေတ္ဝာ နာနာဝိဓေဟိ ဥပာယေဟိ ဥပက္ကမန္တောပိ မာရေတုံ နာသက္ခိ ပစ္ဆိမဘဝိကသ္သ အရဟတ္တံ အပ္ပတ္ဝာ အန္တရာ ဇီဝိတန္တရာယာဘာဝတော။ တသ္သ ပဝတ္တိံ ဒိသ္ဝာ ဘဂဝာ မဟာမောဂ္ဂလ္လာနတ္ထေရံ အာဏာပေသိ – ‘‘သီလဝကုမာရံ အာနေဟီ’’တိ။ ထေရော ဣဒ္ဓိဗလေန သဒ္ဓိံ ဟတ္ထိနာ တံ အာနေသိ။ ကုမာရော ဟတ္ထိတော ဩရုယ္ဟ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဘဂဝာ တသ္သ အဇ္ဈာသယာနုရူပံ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။ သော ဓမ္မံ သုတ္ဝာ ပဋိလဒ္ဓသဒ္ဓော ပဗ္ဗဇိတ္ဝာ ဝိပသ္သနာယ ကမ္မံ ကရောန္တော နစိရသ္သေဝ အရဟတ္တံ ပတ္ဝာ ကောသလရဋ္ဌေ ဝသတိ။ အထ နံ အဇာတသတ္တု ‘‘မာရေထာ’’တိ ပုရိသေ အာဏာပေသိ။ တေ ထေရသ္သ သန္တိကံ ဂန္တ္ဝာ ဌိတာ ထေရေန ကထိတံ ဓမ္မကထံ သုတ္ဝာ သဉ္ဇာတသံဝေဂာ ပသန္နစိတ္တာ ဟုတ္ဝာ ပဗ္ဗဇိံသု။ ထေရော တေသံ –

    Dvādasakanipāte sīlamevātiādikā āyasmato sīlavattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ upacinitvā imasmiṃ buddhuppāde rājagahe bimbisārarañño putto hutvā nibbatti, sīlavātissa nāmaṃ ahosi. Taṃ vayappattaṃ rājā ajātasattu māretukāmo caṇḍaṃ mattahatthiṃ āropetvā nānāvidhehi upāyehi upakkamantopi māretuṃ nāsakkhi pacchimabhavikassa arahattaṃ appatvā antarā jīvitantarāyābhāvato. Tassa pavattiṃ disvā bhagavā mahāmoggallānattheraṃ āṇāpesi – ‘‘sīlavakumāraṃ ānehī’’ti. Thero iddhibalena saddhiṃ hatthinā taṃ ānesi. Kumāro hatthito oruyha bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Bhagavā tassa ajjhāsayānurūpaṃ dhammaṃ desesi. So dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā vipassanāya kammaṃ karonto nacirasseva arahattaṃ patvā kosalaraṭṭhe vasati. Atha naṃ ajātasattu ‘‘mārethā’’ti purise āṇāpesi. Te therassa santikaṃ gantvā ṭhitā therena kathitaṃ dhammakathaṃ sutvā sañjātasaṃvegā pasannacittā hutvā pabbajiṃsu. Thero tesaṃ –

    ၆၀၈.

    608.

    ‘‘သီလမေဝိဓ သိက္ခေထ၊ အသ္မိံ လောကေ သုသိက္ခိတံ။

    ‘‘Sīlamevidha sikkhetha, asmiṃ loke susikkhitaṃ.

    သီလဉ္ဟိ သဗ္ဗသမ္ပတ္တိံ၊ ဥပနာမေတိ သေဝိတံ။

    Sīlañhi sabbasampattiṃ, upanāmeti sevitaṃ.

    ၆၀၉.

    609.

    ‘‘သီလံ ရက္ခေယ္ယ မေဓာဝီ၊ ပတ္ထယာနော တယော သုခေ။

    ‘‘Sīlaṃ rakkheyya medhāvī, patthayāno tayo sukhe;

    ပသံသံ ဝိတ္တိလာဘဉ္စ၊ ပေစ္စ သဂ္ဂေ ပမောဒနံ။

    Pasaṃsaṃ vittilābhañca, pecca sagge pamodanaṃ.

    ၆၁၀.

    610.

    ‘‘သီလဝာ ဟိ ဗဟူ မိတ္တေ၊ သညမေနာဓိဂစ္ဆတိ။

    ‘‘Sīlavā hi bahū mitte, saññamenādhigacchati;

    ဒုသ္သီလော ပန မိတ္တေဟိ၊ ဓံသတေ ပာပမာစရံ။

    Dussīlo pana mittehi, dhaṃsate pāpamācaraṃ.

    ၆၁၁.

    611.

    ‘‘အဝဏ္ဏဉ္စ အကိတ္တိဉ္စ၊ ဒုသ္သီလော လဘတေ နရော။

    ‘‘Avaṇṇañca akittiñca, dussīlo labhate naro;

    ဝဏ္ဏံ ကိတ္တိံ ပသံသဉ္စ၊ သဒာ လဘတိ သီလဝာ။

    Vaṇṇaṃ kittiṃ pasaṃsañca, sadā labhati sīlavā.

    ၆၁၂.

    612.

    ‘‘အာဒိ သီလံ ပတိဋ္ဌာ စ၊ ကလ္ယာဏာနဉ္စ မာတုကံ။

    ‘‘Ādi sīlaṃ patiṭṭhā ca, kalyāṇānañca mātukaṃ;

    ပမုခံ သဗ္ဗဓမ္မာနံ၊ တသ္မာ သီလံ ဝိသောဓယေ။

    Pamukhaṃ sabbadhammānaṃ, tasmā sīlaṃ visodhaye.

    ၆၁၃.

    613.

    ‘‘ဝေလာ စ သံဝရံ သီလံ၊ စိတ္တသ္သ အဘိဟာသနံ။

    ‘‘Velā ca saṃvaraṃ sīlaṃ, cittassa abhihāsanaṃ;

    တိတ္ထဉ္စ သဗ္ဗဗုဒ္ဓာနံ၊ တသ္မာ သီလံ ဝိသောဓယေ။

    Titthañca sabbabuddhānaṃ, tasmā sīlaṃ visodhaye.

    ၆၁၄.

    614.

    ‘‘သီလံ ဗလံ အပ္ပဋိမံ၊ သီလံ အာဝုဓမုတ္တမံ။

    ‘‘Sīlaṃ balaṃ appaṭimaṃ, sīlaṃ āvudhamuttamaṃ;

    သီလမာဘရဏံ သေဋ္ဌံ၊ သီလံ ကဝစမဗ္ဘုတံ။

    Sīlamābharaṇaṃ seṭṭhaṃ, sīlaṃ kavacamabbhutaṃ.

    ၆၁၅.

    615.

    ‘‘သီလံ သေတု မဟေသက္ခော၊ သီလံ ဂန္ဓော အနုတ္တရော။

    ‘‘Sīlaṃ setu mahesakkho, sīlaṃ gandho anuttaro;

    သီလံ ဝိလေပနံ သေဋ္ဌံ၊ ယေန ဝာတိ ဒိသောဒိသံ။

    Sīlaṃ vilepanaṃ seṭṭhaṃ, yena vāti disodisaṃ.

    ၆၁၆.

    616.

    ‘‘သီလံ သမ္ဗလမေဝဂ္ဂံ၊ သီလံ ပာထေယ္ယမုတ္တမံ။

    ‘‘Sīlaṃ sambalamevaggaṃ, sīlaṃ pātheyyamuttamaṃ;

    သီလံ သေဋ္ဌော အတိဝာဟော၊ ယေန ယာတိ ဒိသောဒိသံ။

    Sīlaṃ seṭṭho ativāho, yena yāti disodisaṃ.

    ၆၁၇.

    617.

    ‘‘ဣဓေဝ နိန္ဒံ လဘတိ၊ ပေစ္စာပာယေ စ ဒုမ္မနော။

    ‘‘Idheva nindaṃ labhati, peccāpāye ca dummano;

    သဗ္ဗတ္ထ ဒုမ္မနော ဗာလော၊ သီလေသု အသမာဟိတော။

    Sabbattha dummano bālo, sīlesu asamāhito.

    ၆၁၈.

    618.

    ‘‘ဣဓေဝ ကိတ္တိံ လဘတိ၊ ပေစ္စ သဂ္ဂေ စ သုမ္မနော။

    ‘‘Idheva kittiṃ labhati, pecca sagge ca summano;

    သဗ္ဗတ္ထ သုမနော ဓီရော၊ သီလေသု သုသမာဟိတော။

    Sabbattha sumano dhīro, sīlesu susamāhito.

    ၆၁၉.

    619.

    ‘‘သီလမေဝ ဣဓ အဂ္ဂံ၊ ပညဝာ ပန ဥတ္တမော။

    ‘‘Sīlameva idha aggaṃ, paññavā pana uttamo;

    မနုသ္သေသု စ ဒေဝေသု၊ သီလပညာဏတော ဇယ’’န္တိ။ –

    Manussesu ca devesu, sīlapaññāṇato jaya’’nti. –

    ဣမာဟိ ဂာထာဟိ ဓမ္မံ ဒေသေသိ။

    Imāhi gāthāhi dhammaṃ desesi.

    တတ္ထ သီလမေဝိဓ သိက္ခေထ, အသ္မိံ လောကေတိ ဣဓာတိ, နိပာတမတ္တံ, ဣမသ္မိံ သတ္တလောကေ အတ္ထကာမော ကုလပုတ္တော စာရိတ္တဝာရိတ္တာဒိဘေဒံ အာဒိတော သီလမေဝ သိက္ခေယ္ယ, သိက္ခန္တော စ နံ သုသိက္ခိတံ အခဏ္ဍာဒိဘာဝာပာဒနေန သုဋ္ဌု သိက္ခိတံ သုပရိသုဒ္ဓံ ပရိပုဏ္ဏဉ္စ ကတ္ဝာ သိက္ခေယ္ယ။ အသ္မိံ လောကေတိ ဝာ ဣမသ္မိံ သင္ခာရလောကေ သိက္ခိတဗ္ဗဓမ္မေသု သီလံ အာဒိတော သိက္ခေယ္ယ။ ဒိဋ္ဌိသမ္ပတ္တိယာပိ သီလသ္သ ပတိဋ္ဌာဘာဝတော အာဟ ‘‘သီလံ ဟီ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ဟီတိ ကာရဏဝစနံ။ ယသ္မာ သီလံ သေဝိတံ ပရိစိတံ ရက္ခိတံ မနုသ္သသမ္ပတ္တိ, ဒိဗ္ဗသမ္ပတ္တိ, နိဗ္ဗာနသမ္ပတ္တီတိ ဧတံ သဗ္ဗသမ္ပတ္တိံ တံသမင္ဂိနော သတ္တသ္သ ဥပနာမေတိ အာဝဟတိ။

    Tattha sīlamevidha sikkhetha, asmiṃ loketi idhāti, nipātamattaṃ, imasmiṃ sattaloke atthakāmo kulaputto cārittavārittādibhedaṃ ādito sīlameva sikkheyya, sikkhanto ca naṃ susikkhitaṃ akhaṇḍādibhāvāpādanena suṭṭhu sikkhitaṃ suparisuddhaṃ paripuṇṇañca katvā sikkheyya. Asmiṃloketi vā imasmiṃ saṅkhāraloke sikkhitabbadhammesu sīlaṃ ādito sikkheyya. Diṭṭhisampattiyāpi sīlassa patiṭṭhābhāvato āha ‘‘sīlaṃ hī’’tiādi. Tattha ti kāraṇavacanaṃ. Yasmā sīlaṃ sevitaṃ paricitaṃ rakkhitaṃ manussasampatti, dibbasampatti, nibbānasampattīti etaṃ sabbasampattiṃ taṃsamaṅgino sattassa upanāmeti āvahati.

    သီလံ သဗ္ဗသမ္ပတ္တိံ ဥပနာမေတီတိ သင္ခေပတော ဝုတ္တမတ္ထံ ဝိတ္ထာရတော ဒသ္သေန္တော ‘‘သီလံ ရက္ခေယ္ယာ’’တိအာဒိမာဟ။ တတ္ထ ရက္ခေယ္ယာတိ ဂောပေယ္ယ။ ပာဏာတိပာတာဒိတော ဟိ ဝိရမန္တော ဝတ္တပဋိဝတ္တဉ္စ ပူရေန္တော ပဋိပက္ခာဘိဘဝနတော တံ ရက္ခတိ နာမ။ မေဓာဝီတိ ပညဝာ, ဣဒံ တသ္သ ရက္ခနုပာယဒသ္သနံ ဉာဏဗလေန ဟိသ္သ သမာဒာနံ အဝိကောပနဉ္စ ဟောတိ။ ပတ္ထယာနောတိ ဣစ္ဆန္တော။ တယော သုခေတိ တီဏိ သုခာနိ။ သုခနိမိတ္တံ ဝာ ‘‘သုခ’’န္တိ အဓိပ္ပေတံ။ ပသံသန္တိ ကိတ္တိံ, ဝိညူဟိ ဝာ ပသံသနံ။ ဝိတ္တိလာဘန္တိ တုဋ္ဌိလာဘံ။ ‘‘ဝိတ္တလာဘ’’န္တိ စ ပဌန္တိ, ဓနလာဘန္တိ အတ္ထော။ သီလဝာ ဟိ အပ္ပမတ္တတာယ မဟန္တံ ဘောဂက္ခန္ဓံ အဓိဂစ္ဆတိ။ ပေစ္စာတိ ကာလင္ကတ္ဝာ။ သဂ္ဂေ ပမောဒနန္တိ ဒေဝလောကေ ဣဋ္ဌေဟိ ကာမဂုဏေဟိ, မောဒနဉ္စ ပတ္ထယမာနောတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဣဓလောကေ ပသံသံ ဝိတ္တိလာဘံ ပရလောကေ ဒိဗ္ဗသမ္ပတ္တိယာ မောဒနဉ္စ ဣစ္ဆန္တော သီလံ ရက္ခေယ္ယာတိ ယောဇနာ။

    Sīlaṃ sabbasampattiṃ upanāmetīti saṅkhepato vuttamatthaṃ vitthārato dassento ‘‘sīlaṃ rakkheyyā’’tiādimāha. Tattha rakkheyyāti gopeyya. Pāṇātipātādito hi viramanto vattapaṭivattañca pūrento paṭipakkhābhibhavanato taṃ rakkhati nāma. Medhāvīti paññavā, idaṃ tassa rakkhanupāyadassanaṃ ñāṇabalena hissa samādānaṃ avikopanañca hoti. Patthayānoti icchanto. Tayo sukheti tīṇi sukhāni. Sukhanimittaṃ vā ‘‘sukha’’nti adhippetaṃ. Pasaṃsanti kittiṃ, viññūhi vā pasaṃsanaṃ. Vittilābhanti tuṭṭhilābhaṃ. ‘‘Vittalābha’’nti ca paṭhanti, dhanalābhanti attho. Sīlavā hi appamattatāya mahantaṃ bhogakkhandhaṃ adhigacchati. Peccāti kālaṅkatvā. Sagge pamodananti devaloke iṭṭhehi kāmaguṇehi, modanañca patthayamānoti sambandho. Idhaloke pasaṃsaṃ vittilābhaṃ paraloke dibbasampattiyā modanañca icchanto sīlaṃ rakkheyyāti yojanā.

    သညမေနာတိ ကာယာဒီနံ သံယမေန။ သံယတော ဟိ ကာယဒုစ္စရိတာဒီဟိ ကဉ္စိ အဝိဟေဌေန္တော အဘယဒာနံ ဒဒန္တော ပိယမနာပတာယ မိတ္တာနိ ဂန္ထတိ။ ဓံသတေတိ အပေတိ။ ပာပမာစရန္တိ ပာဏာတိပာတာဒိပာပကမ္မံ ကရောန္တော။ ဒုသ္သီလဉ္ဟိ ပုဂ္ဂလံ အတ္ထကာမာ သတ္တာ န ဘဇန္တိ, အညဒတ္ထု ပရိဝဇ္ဇေန္တိ။

    Saññamenāti kāyādīnaṃ saṃyamena. Saṃyato hi kāyaduccaritādīhi kañci aviheṭhento abhayadānaṃ dadanto piyamanāpatāya mittāni ganthati. Dhaṃsateti apeti. Pāpamācaranti pāṇātipātādipāpakammaṃ karonto. Dussīlañhi puggalaṃ atthakāmā sattā na bhajanti, aññadatthu parivajjenti.

    အဝဏ္ဏန္တိ အဂုဏံ, သမ္မုခာ ဂရဟံ ဝာ။ အကိတ္တိန္တိ, အယသံ အသိလောကံ။ ဝဏ္ဏန္တိ ဂုဏံ။ ကိတ္တိန္တိ သိလောကံ ပတ္ထဋယသတံ။ ပသံသန္တိ သမ္မုခာ ထောမနံ။

    Avaṇṇanti aguṇaṃ, sammukhā garahaṃ vā. Akittinti, ayasaṃ asilokaṃ. Vaṇṇanti guṇaṃ. Kittinti silokaṃ patthaṭayasataṃ. Pasaṃsanti sammukhā thomanaṃ.

    အာဒီတိ မူလံ။ သီလဉ္ဟိ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ အာဒိ။ ယထာဟ – ‘‘တသ္မာတိဟ တ္ဝံ, ဘိက္ခု, အာဒိမေဝ ဝိသောဓေဟိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။ ကော စာဒိ ကုသလာနံ ဓမ္မာနံ? သီလဉ္စ သုဝိသုဒ္ဓ’’န္တိ (သံ. နိ. ၅.၃၆၉)။ ပတိဋ္ဌာတိ အဓိဋ္ဌာနံ။ သီလဉ္ဟိ သဗ္ဗေသံ ဥတ္တရိမနုသ္သဓမ္မာနံ ပတိဋ္ဌာ။ တေနာဟ – ‘‘သီလေ ပတိဋ္ဌာယာ’’တိအာဒိ (သံ. နိ. ၁.၂၃; ၁၉၂; ပေဋကော. ၂၂; မိ. ပ. ၂.၁.၉)။ ကလ္ယာဏာနဉ္စ မာတုကန္တိ သမထဝိပသ္သနာဒီနံ ကလ္ယာဏဓမ္မာနံ မာတုဘူတံ , ဇနကန္တိ, အတ္ထော။ ပမုခံ သဗ္ဗဓမ္မာနန္တိ, သဗ္ဗေသံ ပာမောဇ္ဇာဒီနံ အနဝဇ္ဇဓမ္မာနံ ပမုခံ မုခဘူတံ, ပဝတ္တိဒ္ဝာရန္တိ အတ္ထော။ တသ္မာတိ အာဒိဘာဝာဒိတော။ ဝိသောဓယေတိ အက္ခဏ္ဍာဒိဘာဝေန သမ္ပာဒေယ္ယ။

    Ādīti mūlaṃ. Sīlañhi kusalānaṃ dhammānaṃ ādi. Yathāha – ‘‘tasmātiha tvaṃ, bhikkhu, ādimeva visodhehi kusalesu dhammesu. Ko cādi kusalānaṃ dhammānaṃ? Sīlañca suvisuddha’’nti (saṃ. ni. 5.369). Patiṭṭhāti adhiṭṭhānaṃ. Sīlañhi sabbesaṃ uttarimanussadhammānaṃ patiṭṭhā. Tenāha – ‘‘sīle patiṭṭhāyā’’tiādi (saṃ. ni. 1.23; 192; peṭako. 22; mi. pa. 2.1.9). Kalyāṇānañca mātukanti samathavipassanādīnaṃ kalyāṇadhammānaṃ mātubhūtaṃ , janakanti, attho. Pamukhaṃ sabbadhammānanti, sabbesaṃ pāmojjādīnaṃ anavajjadhammānaṃ pamukhaṃ mukhabhūtaṃ, pavattidvāranti attho. Tasmāti ādibhāvādito. Visodhayeti akkhaṇḍādibhāvena sampādeyya.

    ဝေလာတိ ဒုစ္စရိတေဟိ အနတိက္ကမနီယဋ္ဌေန ဝေလာ, သီမာတိ အတ္ထော ။ ဝေလာယတိ ဝာ ဒုသ္သိလ္ယံ စလယတိ ဝိဒ္ဓံသေတီတိ ဝေလာ။ သံဝရံ သီလံ ကာယဒုစ္စရိတာဒီနံ ဥပ္ပတ္တိဒ္ဝာရသ္သ ပိဒဟနတော။ အဘိဟာသနန္တိ တောသနံ အဝိပ္ပဋိသာရဟေတုတာယ စိတ္တသ္သာဘိပ္ပမောဒနတော။ တိတ္ထဉ္စ သဗ္ဗဗုဒ္ဓာနန္တိ သာဝကဗုဒ္ဓာ, ပစ္စေကဗုဒ္ဓာ, သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓာတိ သဗ္ဗေသံ ဗုဒ္ဓာနံ ကိလေသမလပ္ပဝာဟနေ နိဗ္ဗာနမဟာသမုဒ္ဒာဝဂာဟဏေ စ တိတ္ထဘူတဉ္စ။

    Velāti duccaritehi anatikkamanīyaṭṭhena velā, sīmāti attho . Velāyati vā dussilyaṃ calayati viddhaṃsetīti velā. Saṃvaraṃ sīlaṃ kāyaduccaritādīnaṃ uppattidvārassa pidahanato. Abhihāsananti tosanaṃ avippaṭisārahetutāya cittassābhippamodanato. Titthañca sabbabuddhānanti sāvakabuddhā, paccekabuddhā, sammāsambuddhāti sabbesaṃ buddhānaṃ kilesamalappavāhane nibbānamahāsamuddāvagāhaṇe ca titthabhūtañca.

    သီလံ ဗလံ အပ္ပဋိမန္တိ မာရသေနပ္ပမဒ္ဒနေ အသဒိသံ ဗလံ သေနာထာမော စ။ အာဝုဓမုတ္တမန္တိ သံကိလေသဓမ္မာနံ ဆေဒနေ ဥတ္တမံ ပဟရဏံ။ ဂုဏသရီရောပသောဘနဋ္ဌေန အာဘရဏံ။ သေဋ္ဌန္တိ သဗ္ဗကာလံ ဥတ္တမံ ဒဗ္ဗဉ္စ။ သပာဏပရိတ္တာနတော ကဝစမဗ္ဘုတံ။ ‘‘အဗ္ဘိဒ’’န္တိ စ ပဌန္တိ, အဘေဇ္ဇန္တိ အတ္ထော။

    Sīlaṃ balaṃ appaṭimanti mārasenappamaddane asadisaṃ balaṃ senāthāmo ca. Āvudhamuttamanti saṃkilesadhammānaṃ chedane uttamaṃ paharaṇaṃ. Guṇasarīropasobhanaṭṭhena ābharaṇaṃ. Seṭṭhanti sabbakālaṃ uttamaṃ dabbañca. Sapāṇaparittānato kavacamabbhutaṃ. ‘‘Abbhida’’nti ca paṭhanti, abhejjanti attho.

    အပာယမဟောဃာတိက္ကမနေ သံသာရမဟောဃာတိက္ကမနေ စ ကိလေသေဟိ အသံသီဒနဋ္ဌေန သေတု။ မဟေသက္ခောတိ မဟဗ္ဗလော။ ဂန္ဓော အနုတ္တရောတိ ပဋိဝာတံ သဗ္ဗဒိသာသု ဝာယနတော အနုတ္တရော ဂန္ဓော သဗ္ဗဇနမနောဟရတ္တာ။ တေနာဟ ‘‘ယေန ဝာတိ ဒိသောဒိသ’’န္တိ ယေန သီလဂန္ဓေန တံသမင္ဂီ ဒိသောဒိသံ သဗ္ဗာ ဒိသာ ဝာယတိ။ ‘‘ဒိသောဒိသာ’’တိပိ ပာဠိ, ဒသ ဒိသာတိ အတ္ထော။

    Apāyamahoghātikkamane saṃsāramahoghātikkamane ca kilesehi asaṃsīdanaṭṭhena setu. Mahesakkhoti mahabbalo. Gandho anuttaroti paṭivātaṃ sabbadisāsu vāyanato anuttaro gandho sabbajanamanoharattā. Tenāha ‘‘yena vāti disodisa’’nti yena sīlagandhena taṃsamaṅgī disodisaṃ sabbā disā vāyati. ‘‘Disodisā’’tipi pāḷi, dasa disāti attho.

    သမ္ဗလမေဝဂ္ဂန္တိ သမ္ဗလံ နာမ ပုဋဘတ္တံ။ ယထာ ပုဋဘတ္တံ ဂဟေတ္ဝာ မဂ္ဂံ ဂစ္ဆန္တော ပုရိသော အန္တရာမဂ္ဂေ ဇိဃစ္ဆာဒုက္ခေန န ကိလမတိ, ဧဝံ သီလသမ္ပန္နောပိ သုဒ္ဓံ သီလသမ္ဗလံ ဂဟေတ္ဝာ သံသာရကန္တာရံ ပဋိပန္နော ဂတဂတဋ္ဌာနေ န ကိလမတီတိ သီလံ အဂ္ဂံ သမ္ဗလံ နာမ။ တထာ သီလံ ပာထေယ္ယမုတ္တမံ စောရာဒီဟိ အသာဓာရဏတ္တာ တတ္ထ တတ္ထ ဣစ္ဆိတဗ္ဗသမ္ပတ္တိနိပ္ဖာဒနတော စ။ အတိက္ကာမေန္တော တံ တံ ဌာနံ ယထိစ္ဆိတဋ္ဌာနံ ဝာ ဝာဟေတိ သမ္ပာပေတီတိ အတိဝာဟော, ယာနံ။ ကေနစိ အနုပဒ္ဒုတံ ဟုတ္ဝာ ဣစ္ဆိတဋ္ဌာနပ္ပတ္တိဟေတုတာယ သီလံ သေဋ္ဌံ အတိဝာဟော။ ယေနာတိ ယေန အတိဝာဟေန ယာတိ ဒိသောဒိသန္တိ အဂတိံ ဂတိဉ္စာပိ တံ တံ ဒိသံ သုခေနေဝ ဂစ္ဆတိ။

    Sambalamevagganti sambalaṃ nāma puṭabhattaṃ. Yathā puṭabhattaṃ gahetvā maggaṃ gacchanto puriso antarāmagge jighacchādukkhena na kilamati, evaṃ sīlasampannopi suddhaṃ sīlasambalaṃ gahetvā saṃsārakantāraṃ paṭipanno gatagataṭṭhāne na kilamatīti sīlaṃ aggaṃ sambalaṃ nāma. Tathā sīlaṃ pātheyyamuttamaṃ corādīhi asādhāraṇattā tattha tattha icchitabbasampattinipphādanato ca. Atikkāmento taṃ taṃ ṭhānaṃ yathicchitaṭṭhānaṃ vā vāheti sampāpetīti ativāho, yānaṃ. Kenaci anupaddutaṃ hutvā icchitaṭṭhānappattihetutāya sīlaṃ seṭṭhaṃ ativāho. Yenāti yena ativāhena yāti disodisanti agatiṃ gatiñcāpi taṃ taṃ disaṃ sukheneva gacchati.

    ဣဓေဝ နိန္ဒံ လဘတီတိ ဣဓလောကေပိ ဒုမ္မနော ရာဂာဒီဟိ ဒူသိတစိတ္တော ‘‘ဒုသ္သီလော ပာပဓမ္မော’’တိ နိန္ဒံ ဂရဟံ လဘတိ။ ပေစ္စ ပရလောကေပိ အပာယေ ‘‘ပုရိသတ္တကလိ အဝဇာတာ’’တိအာဒိနာ ယမပုရိသာဒီဟိ စ နိန္ဒံ လဘတိ။ န ကေဝလံ နိန္ဒမေဝ လဘတိ, အထ ခော သဗ္ဗတ္ထ ဒုမ္မနော ဗာလော ဣဓလောကေ ဒုစ္စရိတစရဏေန ဒူသိတစိတ္တော ပရလောကေ ကမ္မကာရဏာဒိဝသေန ဒုက္ခုပ္ပတ္တိယာတိ သဗ္ဗတ္ထ ဗာလော ဒုမ္မနော ဟောတိ။ ကထံ? သီလေသု အသမာဟိတော သမ္မာ သီလေသု န ဌပိတစိတ္တော အပ္ပတိဋ္ဌိတစိတ္တော။

    Idheva nindaṃ labhatīti idhalokepi dummano rāgādīhi dūsitacitto ‘‘dussīlo pāpadhammo’’ti nindaṃ garahaṃ labhati. Pecca paralokepi apāye ‘‘purisattakali avajātā’’tiādinā yamapurisādīhi ca nindaṃ labhati. Na kevalaṃ nindameva labhati, atha kho sabbattha dummano bālo idhaloke duccaritacaraṇena dūsitacitto paraloke kammakāraṇādivasena dukkhuppattiyāti sabbattha bālo dummano hoti. Kathaṃ? Sīlesu asamāhito sammā sīlesu na ṭhapitacitto appatiṭṭhitacitto.

    ဣဓေဝ ကိတ္တိံ လဘတီတိ ဣဓလောကေပိ သုမနော ‘‘သပ္ပုရိသော သီလဝာ ကလ္ယာဏဓမ္မော’’တိ ကိတ္တိံ လဘတိ။ ပေစ္စ ပရလောကေပိ သဂ္ဂေ ‘‘အယံ သပ္ပုရိသော သီလဝာ ကလ္ယာဏဓမ္မော။ တထာ ဟိ ဒေဝာနံ သဟဗ္ယတံ ဥပပန္နော’’တိအာဒိနာ ကိတ္တိံ လဘတိ။ န ကေဝလံ ကိတ္တိမေဝ လဘတိ, အထ ခော ဓီရော ဓိတိသမ္ပန္နော သီလေသု သုဋ္ဌု သမာဟိတော အပ္ပိတစိတ္တော သုပတိဋ္ဌိတစိတ္တော သဗ္ဗတ္ထ ဣဓလောကေ သုစရိတစရဏေန, ပရလောကေ သမ္ပတ္တိပဋိလာဘေန သုမနော သောမနသ္သပ္ပတ္တော ဟောတိ။ သီလမေဝ ဣဓ အဂ္ဂန္တိ ဒုဝိဓံ သီလံ လောကိယံ လောကုတ္တရန္တိ။ တတ္ထ လောကိယံ တာဝ ကာမလောကေ ခတ္တိယမဟာသာလာဒီသု, ဒေဝလောကေ ဗ္ရဟ္မလောကေ စ ဥပပတ္တိဝိသေသံ အာဝဟတိ, လာဘီဘာဝာဒိကသ္သ စ ကာရဏံ ဟောတိ။ လောကုတ္တရံ ပန သကလမ္ပိ ဝဋ္ဋဒုက္ခံ အတိက္ကာမေတီတိ သီလံ အဂ္ဂမေဝ။ တထာ ဟိ ဝုတ္တံ –

    Idheva kittiṃ labhatīti idhalokepi sumano ‘‘sappuriso sīlavā kalyāṇadhammo’’ti kittiṃ labhati. Pecca paralokepi sagge ‘‘ayaṃ sappuriso sīlavā kalyāṇadhammo. Tathā hi devānaṃ sahabyataṃ upapanno’’tiādinā kittiṃ labhati. Na kevalaṃ kittimeva labhati, atha kho dhīro dhitisampanno sīlesu suṭṭhu samāhito appitacitto supatiṭṭhitacitto sabbattha idhaloke sucaritacaraṇena, paraloke sampattipaṭilābhena sumano somanassappatto hoti. Sīlameva idha agganti duvidhaṃ sīlaṃ lokiyaṃ lokuttaranti. Tattha lokiyaṃ tāva kāmaloke khattiyamahāsālādīsu, devaloke brahmaloke ca upapattivisesaṃ āvahati, lābhībhāvādikassa ca kāraṇaṃ hoti. Lokuttaraṃ pana sakalampi vaṭṭadukkhaṃ atikkāmetīti sīlaṃ aggameva. Tathā hi vuttaṃ –

    ‘‘ဟီနေန ဗ္ရဟ္မစရိယေန၊ ခတ္တိယေ ဥပပဇ္ဇတိ။

    ‘‘Hīnena brahmacariyena, khattiye upapajjati;

    မဇ္ဈိမေန စ ဒေဝတ္တံ၊ ဥတ္တမေန ဝိသုဇ္ဈတီ’’တိ။ (ဇာ. ၁.၈.၇၅)။

    Majjhimena ca devattaṃ, uttamena visujjhatī’’ti. (jā. 1.8.75);

    အာကင္ခေယ္ယ စေ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခု – ‘‘လာဘီ အသ္သံ စီဝရပိဏ္ဍပာတသေနာသနဂိလာနပစ္စယဘေသဇ္ဇပရိက္ခာရာန’’န္တိ (မ. နိ. ၁.၆၅), ‘‘သီလေသ္ဝေဝသ္သ ပရိပူရကာရီ’’တိ (မ. နိ. ၁.၆၅), ‘‘ဣဇ္ဈတိ, ဘိက္ခဝေ, သီလဝတော စေတောပဏိဓိ ဝိသုဒ္ဓတ္တာ’’တိ (အ. နိ. ၈.၃၅; ဒီ. နိ. ၃.၃၃၇) စ။

    Ākaṅkheyya ce, bhikkhave, bhikkhu – ‘‘lābhī assaṃ cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārāna’’nti (ma. ni. 1.65), ‘‘sīlesvevassa paripūrakārī’’ti (ma. ni. 1.65), ‘‘ijjhati, bhikkhave, sīlavato cetopaṇidhi visuddhattā’’ti (a. ni. 8.35; dī. ni. 3.337) ca.

    လောကုတ္တရသီလသ္သ ပန သဗ္ဗသော ပဟီနပဋိပက္ခသ္သ သတ္တမဘဝတော ပဋ္ဌာယ သံသာရဒုက္ခံ ဝိနိဝတ္တေန္တသ္သ အဂ္ဂဘာဝေ ဝတ္တဗ္ဗမေဝ နတ္ထိ။ ပညဝာ ပန ဥတ္တမောတိ ‘‘ပညဝာ ပန ပုဂ္ဂလော ဥတ္တမော ပရမော သေဋ္ဌောယေဝာ’’တိ ပုဂ္ဂလာဓိဋ္ဌာနေန ပညာယ ဧဝ သေဋ္ဌဘာဝံ ဝဒတိ။ ဣဒာနိ သီလပညာနံ သေဋ္ဌဘာဝံ ကိစ္စတော ဒသ္သေန္တော ‘‘သီလပညာဏတော ဇယ’’န္တိ အာဟ။ ဇယန္တိ စ လိင္ဂဝိပလ္လာသော ဒဋ္ဌဗ္ဗော, အဟူတိ ဝာ ဝစနသေသော။ တတ္ထ ပဇာနနဋ္ဌေန ပညာဏံ, သီလတော ပညာဏတော စ ပဋိပက္ခဇယော။ န ဟိ သီလေန ဝိနာ ပညာ သမ္ဘဝတိ, ပညာယ စ ဝိနာ သီလံ ကိစ္စကရံ, အညမညောပကာရကဉ္စေတံ။ ဝုတ္တဉ္ဟိ ‘‘သီလပရိဓောတာ ပညာ, ပညာပရိဓောတံ သီလ’’န္တိ (ဒီ. နိ. ၁.၃၁၇) မနုသ္သေသု စ ဒေဝေသူတိ ဣဒံ နေသံ ဌာနဝိသေသဒသ္သနံ။ တတ္ထ ဟိ တာနိ သဝိသေသာနိ ဝတ္တန္တိ, သမာဓိ ပနေတ္ထ သီလပက္ခိကော ပညာယ အဓိဋ္ဌာနဘာဝတော, ပညာပက္ခိကော ဝာ ဘာဝေတဗ္ဗတော သီလာဓိဋ္ဌာနတော စ။

    Lokuttarasīlassa pana sabbaso pahīnapaṭipakkhassa sattamabhavato paṭṭhāya saṃsāradukkhaṃ vinivattentassa aggabhāve vattabbameva natthi. Paññavā pana uttamoti ‘‘paññavā pana puggalo uttamo paramo seṭṭhoyevā’’ti puggalādhiṭṭhānena paññāya eva seṭṭhabhāvaṃ vadati. Idāni sīlapaññānaṃ seṭṭhabhāvaṃ kiccato dassento ‘‘sīlapaññāṇato jaya’’nti āha. Jayanti ca liṅgavipallāso daṭṭhabbo, ahūti vā vacanaseso. Tattha pajānanaṭṭhena paññāṇaṃ, sīlato paññāṇato ca paṭipakkhajayo. Na hi sīlena vinā paññā sambhavati, paññāya ca vinā sīlaṃ kiccakaraṃ, aññamaññopakārakañcetaṃ. Vuttañhi ‘‘sīlaparidhotā paññā, paññāparidhotaṃ sīla’’nti (dī. ni. 1.317) manussesu ca devesūti idaṃ nesaṃ ṭhānavisesadassanaṃ. Tattha hi tāni savisesāni vattanti, samādhi panettha sīlapakkhiko paññāya adhiṭṭhānabhāvato, paññāpakkhiko vā bhāvetabbato sīlādhiṭṭhānato ca.

    ဧဝံ ထေရော တေသံ ဘိက္ခူနံ သီလမုခေန ဓမ္မံ ဒေသေန္တော အတ္တနော သုဝိသုဒ္ဓသီလာဒိဂုဏတာဒီပနေန အညံ ဗ္ယာကာသိ။

    Evaṃ thero tesaṃ bhikkhūnaṃ sīlamukhena dhammaṃ desento attano suvisuddhasīlādiguṇatādīpanena aññaṃ byākāsi.

    သီလဝတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။

    Sīlavattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ထေရဂာထာပာဠိ • Theragāthāpāḷi / ၁. သီလဝတ္ထေရဂာထာ • 1. Sīlavattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact