Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഥേരഗാഥാ-അട്ഠകഥാ • Theragāthā-aṭṭhakathā |
൧൨. ദ്വാദസകനിപാതോ
12. Dvādasakanipāto
൧. സീലവത്ഥേരഗാഥാവണ്ണനാ
1. Sīlavattheragāthāvaṇṇanā
ദ്വാദസകനിപാതേ സീലമേവാതിആദികാ ആയസ്മതോ സീലവത്ഥേരസ്സ ഗാഥാ. കാ ഉപ്പത്തി? അയമ്പി പുരിമബുദ്ധേസു കതാധികാരോ തത്ഥ തത്ഥ ഭവേ വിവട്ടൂപനിസ്സയം കുസലം ഉപചിനിത്വാ ഇമസ്മിം ബുദ്ധുപ്പാദേ രാജഗഹേ ബിമ്ബിസാരരഞ്ഞോ പുത്തോ ഹുത്വാ നിബ്ബത്തി, സീലവാതിസ്സ നാമം അഹോസി. തം വയപ്പത്തം രാജാ അജാതസത്തു മാരേതുകാമോ ചണ്ഡം മത്തഹത്ഥിം ആരോപേത്വാ നാനാവിധേഹി ഉപായേഹി ഉപക്കമന്തോപി മാരേതും നാസക്ഖി പച്ഛിമഭവികസ്സ അരഹത്തം അപ്പത്വാ അന്തരാ ജീവിതന്തരായാഭാവതോ. തസ്സ പവത്തിം ദിസ്വാ ഭഗവാ മഹാമോഗ്ഗല്ലാനത്ഥേരം ആണാപേസി – ‘‘സീലവകുമാരം ആനേഹീ’’തി. ഥേരോ ഇദ്ധിബലേന സദ്ധിം ഹത്ഥിനാ തം ആനേസി. കുമാരോ ഹത്ഥിതോ ഓരുയ്ഹ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഭഗവാ തസ്സ അജ്ഝാസയാനുരൂപം ധമ്മം ദേസേസി. സോ ധമ്മം സുത്വാ പടിലദ്ധസദ്ധോ പബ്ബജിത്വാ വിപസ്സനായ കമ്മം കരോന്തോ നചിരസ്സേവ അരഹത്തം പത്വാ കോസലരട്ഠേ വസതി. അഥ നം അജാതസത്തു ‘‘മാരേഥാ’’തി പുരിസേ ആണാപേസി. തേ ഥേരസ്സ സന്തികം ഗന്ത്വാ ഠിതാ ഥേരേന കഥിതം ധമ്മകഥം സുത്വാ സഞ്ജാതസംവേഗാ പസന്നചിത്താ ഹുത്വാ പബ്ബജിംസു. ഥേരോ തേസം –
Dvādasakanipāte sīlamevātiādikā āyasmato sīlavattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayaṃ kusalaṃ upacinitvā imasmiṃ buddhuppāde rājagahe bimbisārarañño putto hutvā nibbatti, sīlavātissa nāmaṃ ahosi. Taṃ vayappattaṃ rājā ajātasattu māretukāmo caṇḍaṃ mattahatthiṃ āropetvā nānāvidhehi upāyehi upakkamantopi māretuṃ nāsakkhi pacchimabhavikassa arahattaṃ appatvā antarā jīvitantarāyābhāvato. Tassa pavattiṃ disvā bhagavā mahāmoggallānattheraṃ āṇāpesi – ‘‘sīlavakumāraṃ ānehī’’ti. Thero iddhibalena saddhiṃ hatthinā taṃ ānesi. Kumāro hatthito oruyha bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Bhagavā tassa ajjhāsayānurūpaṃ dhammaṃ desesi. So dhammaṃ sutvā paṭiladdhasaddho pabbajitvā vipassanāya kammaṃ karonto nacirasseva arahattaṃ patvā kosalaraṭṭhe vasati. Atha naṃ ajātasattu ‘‘mārethā’’ti purise āṇāpesi. Te therassa santikaṃ gantvā ṭhitā therena kathitaṃ dhammakathaṃ sutvā sañjātasaṃvegā pasannacittā hutvā pabbajiṃsu. Thero tesaṃ –
൬൦൮.
608.
‘‘സീലമേവിധ സിക്ഖേഥ, അസ്മിം ലോകേ സുസിക്ഖിതം.
‘‘Sīlamevidha sikkhetha, asmiṃ loke susikkhitaṃ.
സീലഞ്ഹി സബ്ബസമ്പത്തിം, ഉപനാമേതി സേവിതം.
Sīlañhi sabbasampattiṃ, upanāmeti sevitaṃ.
൬൦൯.
609.
‘‘സീലം രക്ഖേയ്യ മേധാവീ, പത്ഥയാനോ തയോ സുഖേ;
‘‘Sīlaṃ rakkheyya medhāvī, patthayāno tayo sukhe;
പസംസം വിത്തിലാഭഞ്ച, പേച്ച സഗ്ഗേ പമോദനം.
Pasaṃsaṃ vittilābhañca, pecca sagge pamodanaṃ.
൬൧൦.
610.
‘‘സീലവാ ഹി ബഹൂ മിത്തേ, സഞ്ഞമേനാധിഗച്ഛതി;
‘‘Sīlavā hi bahū mitte, saññamenādhigacchati;
ദുസ്സീലോ പന മിത്തേഹി, ധംസതേ പാപമാചരം.
Dussīlo pana mittehi, dhaṃsate pāpamācaraṃ.
൬൧൧.
611.
‘‘അവണ്ണഞ്ച അകിത്തിഞ്ച, ദുസ്സീലോ ലഭതേ നരോ;
‘‘Avaṇṇañca akittiñca, dussīlo labhate naro;
വണ്ണം കിത്തിം പസംസഞ്ച, സദാ ലഭതി സീലവാ.
Vaṇṇaṃ kittiṃ pasaṃsañca, sadā labhati sīlavā.
൬൧൨.
612.
‘‘ആദി സീലം പതിട്ഠാ ച, കല്യാണാനഞ്ച മാതുകം;
‘‘Ādi sīlaṃ patiṭṭhā ca, kalyāṇānañca mātukaṃ;
പമുഖം സബ്ബധമ്മാനം, തസ്മാ സീലം വിസോധയേ.
Pamukhaṃ sabbadhammānaṃ, tasmā sīlaṃ visodhaye.
൬൧൩.
613.
‘‘വേലാ ച സംവരം സീലം, ചിത്തസ്സ അഭിഹാസനം;
‘‘Velā ca saṃvaraṃ sīlaṃ, cittassa abhihāsanaṃ;
തിത്ഥഞ്ച സബ്ബബുദ്ധാനം, തസ്മാ സീലം വിസോധയേ.
Titthañca sabbabuddhānaṃ, tasmā sīlaṃ visodhaye.
൬൧൪.
614.
‘‘സീലം ബലം അപ്പടിമം, സീലം ആവുധമുത്തമം;
‘‘Sīlaṃ balaṃ appaṭimaṃ, sīlaṃ āvudhamuttamaṃ;
സീലമാഭരണം സേട്ഠം, സീലം കവചമബ്ഭുതം.
Sīlamābharaṇaṃ seṭṭhaṃ, sīlaṃ kavacamabbhutaṃ.
൬൧൫.
615.
‘‘സീലം സേതു മഹേസക്ഖോ, സീലം ഗന്ധോ അനുത്തരോ;
‘‘Sīlaṃ setu mahesakkho, sīlaṃ gandho anuttaro;
സീലം വിലേപനം സേട്ഠം, യേന വാതി ദിസോദിസം.
Sīlaṃ vilepanaṃ seṭṭhaṃ, yena vāti disodisaṃ.
൬൧൬.
616.
‘‘സീലം സമ്ബലമേവഗ്ഗം, സീലം പാഥേയ്യമുത്തമം;
‘‘Sīlaṃ sambalamevaggaṃ, sīlaṃ pātheyyamuttamaṃ;
സീലം സേട്ഠോ അതിവാഹോ, യേന യാതി ദിസോദിസം.
Sīlaṃ seṭṭho ativāho, yena yāti disodisaṃ.
൬൧൭.
617.
‘‘ഇധേവ നിന്ദം ലഭതി, പേച്ചാപായേ ച ദുമ്മനോ;
‘‘Idheva nindaṃ labhati, peccāpāye ca dummano;
സബ്ബത്ഥ ദുമ്മനോ ബാലോ, സീലേസു അസമാഹിതോ.
Sabbattha dummano bālo, sīlesu asamāhito.
൬൧൮.
618.
‘‘ഇധേവ കിത്തിം ലഭതി, പേച്ച സഗ്ഗേ ച സുമ്മനോ;
‘‘Idheva kittiṃ labhati, pecca sagge ca summano;
സബ്ബത്ഥ സുമനോ ധീരോ, സീലേസു സുസമാഹിതോ.
Sabbattha sumano dhīro, sīlesu susamāhito.
൬൧൯.
619.
‘‘സീലമേവ ഇധ അഗ്ഗം, പഞ്ഞവാ പന ഉത്തമോ;
‘‘Sīlameva idha aggaṃ, paññavā pana uttamo;
മനുസ്സേസു ച ദേവേസു, സീലപഞ്ഞാണതോ ജയ’’ന്തി. –
Manussesu ca devesu, sīlapaññāṇato jaya’’nti. –
ഇമാഹി ഗാഥാഹി ധമ്മം ദേസേസി.
Imāhi gāthāhi dhammaṃ desesi.
തത്ഥ സീലമേവിധ സിക്ഖേഥ, അസ്മിം ലോകേതി ഇധാതി, നിപാതമത്തം, ഇമസ്മിം സത്തലോകേ അത്ഥകാമോ കുലപുത്തോ ചാരിത്തവാരിത്താദിഭേദം ആദിതോ സീലമേവ സിക്ഖേയ്യ, സിക്ഖന്തോ ച നം സുസിക്ഖിതം അഖണ്ഡാദിഭാവാപാദനേന സുട്ഠു സിക്ഖിതം സുപരിസുദ്ധം പരിപുണ്ണഞ്ച കത്വാ സിക്ഖേയ്യ. അസ്മിം ലോകേതി വാ ഇമസ്മിം സങ്ഖാരലോകേ സിക്ഖിതബ്ബധമ്മേസു സീലം ആദിതോ സിക്ഖേയ്യ. ദിട്ഠിസമ്പത്തിയാപി സീലസ്സ പതിട്ഠാഭാവതോ ആഹ ‘‘സീലം ഹീ’’തിആദി. തത്ഥ ഹീതി കാരണവചനം. യസ്മാ സീലം സേവിതം പരിചിതം രക്ഖിതം മനുസ്സസമ്പത്തി, ദിബ്ബസമ്പത്തി, നിബ്ബാനസമ്പത്തീതി ഏതം സബ്ബസമ്പത്തിം തംസമങ്ഗിനോ സത്തസ്സ ഉപനാമേതി ആവഹതി.
Tattha sīlamevidha sikkhetha, asmiṃ loketi idhāti, nipātamattaṃ, imasmiṃ sattaloke atthakāmo kulaputto cārittavārittādibhedaṃ ādito sīlameva sikkheyya, sikkhanto ca naṃ susikkhitaṃ akhaṇḍādibhāvāpādanena suṭṭhu sikkhitaṃ suparisuddhaṃ paripuṇṇañca katvā sikkheyya. Asmiṃloketi vā imasmiṃ saṅkhāraloke sikkhitabbadhammesu sīlaṃ ādito sikkheyya. Diṭṭhisampattiyāpi sīlassa patiṭṭhābhāvato āha ‘‘sīlaṃ hī’’tiādi. Tattha hīti kāraṇavacanaṃ. Yasmā sīlaṃ sevitaṃ paricitaṃ rakkhitaṃ manussasampatti, dibbasampatti, nibbānasampattīti etaṃ sabbasampattiṃ taṃsamaṅgino sattassa upanāmeti āvahati.
സീലം സബ്ബസമ്പത്തിം ഉപനാമേതീതി സങ്ഖേപതോ വുത്തമത്ഥം വിത്ഥാരതോ ദസ്സേന്തോ ‘‘സീലം രക്ഖേയ്യാ’’തിആദിമാഹ. തത്ഥ രക്ഖേയ്യാതി ഗോപേയ്യ. പാണാതിപാതാദിതോ ഹി വിരമന്തോ വത്തപടിവത്തഞ്ച പൂരേന്തോ പടിപക്ഖാഭിഭവനതോ തം രക്ഖതി നാമ. മേധാവീതി പഞ്ഞവാ, ഇദം തസ്സ രക്ഖനുപായദസ്സനം ഞാണബലേന ഹിസ്സ സമാദാനം അവികോപനഞ്ച ഹോതി. പത്ഥയാനോതി ഇച്ഛന്തോ. തയോ സുഖേതി തീണി സുഖാനി. സുഖനിമിത്തം വാ ‘‘സുഖ’’ന്തി അധിപ്പേതം. പസംസന്തി കിത്തിം, വിഞ്ഞൂഹി വാ പസംസനം. വിത്തിലാഭന്തി തുട്ഠിലാഭം. ‘‘വിത്തലാഭ’’ന്തി ച പഠന്തി, ധനലാഭന്തി അത്ഥോ. സീലവാ ഹി അപ്പമത്തതായ മഹന്തം ഭോഗക്ഖന്ധം അധിഗച്ഛതി. പേച്ചാതി കാലങ്കത്വാ. സഗ്ഗേ പമോദനന്തി ദേവലോകേ ഇട്ഠേഹി കാമഗുണേഹി, മോദനഞ്ച പത്ഥയമാനോതി സമ്ബന്ധോ. ഇധലോകേ പസംസം വിത്തിലാഭം പരലോകേ ദിബ്ബസമ്പത്തിയാ മോദനഞ്ച ഇച്ഛന്തോ സീലം രക്ഖേയ്യാതി യോജനാ.
Sīlaṃ sabbasampattiṃ upanāmetīti saṅkhepato vuttamatthaṃ vitthārato dassento ‘‘sīlaṃ rakkheyyā’’tiādimāha. Tattha rakkheyyāti gopeyya. Pāṇātipātādito hi viramanto vattapaṭivattañca pūrento paṭipakkhābhibhavanato taṃ rakkhati nāma. Medhāvīti paññavā, idaṃ tassa rakkhanupāyadassanaṃ ñāṇabalena hissa samādānaṃ avikopanañca hoti. Patthayānoti icchanto. Tayo sukheti tīṇi sukhāni. Sukhanimittaṃ vā ‘‘sukha’’nti adhippetaṃ. Pasaṃsanti kittiṃ, viññūhi vā pasaṃsanaṃ. Vittilābhanti tuṭṭhilābhaṃ. ‘‘Vittalābha’’nti ca paṭhanti, dhanalābhanti attho. Sīlavā hi appamattatāya mahantaṃ bhogakkhandhaṃ adhigacchati. Peccāti kālaṅkatvā. Sagge pamodananti devaloke iṭṭhehi kāmaguṇehi, modanañca patthayamānoti sambandho. Idhaloke pasaṃsaṃ vittilābhaṃ paraloke dibbasampattiyā modanañca icchanto sīlaṃ rakkheyyāti yojanā.
സഞ്ഞമേനാതി കായാദീനം സംയമേന. സംയതോ ഹി കായദുച്ചരിതാദീഹി കഞ്ചി അവിഹേഠേന്തോ അഭയദാനം ദദന്തോ പിയമനാപതായ മിത്താനി ഗന്ഥതി. ധംസതേതി അപേതി. പാപമാചരന്തി പാണാതിപാതാദിപാപകമ്മം കരോന്തോ. ദുസ്സീലഞ്ഹി പുഗ്ഗലം അത്ഥകാമാ സത്താ ന ഭജന്തി, അഞ്ഞദത്ഥു പരിവജ്ജേന്തി.
Saññamenāti kāyādīnaṃ saṃyamena. Saṃyato hi kāyaduccaritādīhi kañci aviheṭhento abhayadānaṃ dadanto piyamanāpatāya mittāni ganthati. Dhaṃsateti apeti. Pāpamācaranti pāṇātipātādipāpakammaṃ karonto. Dussīlañhi puggalaṃ atthakāmā sattā na bhajanti, aññadatthu parivajjenti.
അവണ്ണന്തി അഗുണം, സമ്മുഖാ ഗരഹം വാ. അകിത്തിന്തി, അയസം അസിലോകം. വണ്ണന്തി ഗുണം. കിത്തിന്തി സിലോകം പത്ഥടയസതം. പസംസന്തി സമ്മുഖാ ഥോമനം.
Avaṇṇanti aguṇaṃ, sammukhā garahaṃ vā. Akittinti, ayasaṃ asilokaṃ. Vaṇṇanti guṇaṃ. Kittinti silokaṃ patthaṭayasataṃ. Pasaṃsanti sammukhā thomanaṃ.
ആദീതി മൂലം. സീലഞ്ഹി കുസലാനം ധമ്മാനം ആദി. യഥാഹ – ‘‘തസ്മാതിഹ ത്വം, ഭിക്ഖു, ആദിമേവ വിസോധേഹി കുസലേസു ധമ്മേസു. കോ ചാദി കുസലാനം ധമ്മാനം? സീലഞ്ച സുവിസുദ്ധ’’ന്തി (സം॰ നി॰ ൫.൩൬൯). പതിട്ഠാതി അധിട്ഠാനം. സീലഞ്ഹി സബ്ബേസം ഉത്തരിമനുസ്സധമ്മാനം പതിട്ഠാ. തേനാഹ – ‘‘സീലേ പതിട്ഠായാ’’തിആദി (സം॰ നി॰ ൧.൨൩; ൧൯൨; പേടകോ॰ ൨൨; മി॰ പ॰ ൨.൧.൯). കല്യാണാനഞ്ച മാതുകന്തി സമഥവിപസ്സനാദീനം കല്യാണധമ്മാനം മാതുഭൂതം , ജനകന്തി, അത്ഥോ. പമുഖം സബ്ബധമ്മാനന്തി, സബ്ബേസം പാമോജ്ജാദീനം അനവജ്ജധമ്മാനം പമുഖം മുഖഭൂതം, പവത്തിദ്വാരന്തി അത്ഥോ. തസ്മാതി ആദിഭാവാദിതോ. വിസോധയേതി അക്ഖണ്ഡാദിഭാവേന സമ്പാദേയ്യ.
Ādīti mūlaṃ. Sīlañhi kusalānaṃ dhammānaṃ ādi. Yathāha – ‘‘tasmātiha tvaṃ, bhikkhu, ādimeva visodhehi kusalesu dhammesu. Ko cādi kusalānaṃ dhammānaṃ? Sīlañca suvisuddha’’nti (saṃ. ni. 5.369). Patiṭṭhāti adhiṭṭhānaṃ. Sīlañhi sabbesaṃ uttarimanussadhammānaṃ patiṭṭhā. Tenāha – ‘‘sīle patiṭṭhāyā’’tiādi (saṃ. ni. 1.23; 192; peṭako. 22; mi. pa. 2.1.9). Kalyāṇānañca mātukanti samathavipassanādīnaṃ kalyāṇadhammānaṃ mātubhūtaṃ , janakanti, attho. Pamukhaṃ sabbadhammānanti, sabbesaṃ pāmojjādīnaṃ anavajjadhammānaṃ pamukhaṃ mukhabhūtaṃ, pavattidvāranti attho. Tasmāti ādibhāvādito. Visodhayeti akkhaṇḍādibhāvena sampādeyya.
വേലാതി ദുച്ചരിതേഹി അനതിക്കമനീയട്ഠേന വേലാ, സീമാതി അത്ഥോ . വേലായതി വാ ദുസ്സില്യം ചലയതി വിദ്ധംസേതീതി വേലാ. സംവരം സീലം കായദുച്ചരിതാദീനം ഉപ്പത്തിദ്വാരസ്സ പിദഹനതോ. അഭിഹാസനന്തി തോസനം അവിപ്പടിസാരഹേതുതായ ചിത്തസ്സാഭിപ്പമോദനതോ. തിത്ഥഞ്ച സബ്ബബുദ്ധാനന്തി സാവകബുദ്ധാ, പച്ചേകബുദ്ധാ, സമ്മാസമ്ബുദ്ധാതി സബ്ബേസം ബുദ്ധാനം കിലേസമലപ്പവാഹനേ നിബ്ബാനമഹാസമുദ്ദാവഗാഹണേ ച തിത്ഥഭൂതഞ്ച.
Velāti duccaritehi anatikkamanīyaṭṭhena velā, sīmāti attho . Velāyati vā dussilyaṃ calayati viddhaṃsetīti velā. Saṃvaraṃ sīlaṃ kāyaduccaritādīnaṃ uppattidvārassa pidahanato. Abhihāsananti tosanaṃ avippaṭisārahetutāya cittassābhippamodanato. Titthañca sabbabuddhānanti sāvakabuddhā, paccekabuddhā, sammāsambuddhāti sabbesaṃ buddhānaṃ kilesamalappavāhane nibbānamahāsamuddāvagāhaṇe ca titthabhūtañca.
സീലം ബലം അപ്പടിമന്തി മാരസേനപ്പമദ്ദനേ അസദിസം ബലം സേനാഥാമോ ച. ആവുധമുത്തമന്തി സംകിലേസധമ്മാനം ഛേദനേ ഉത്തമം പഹരണം. ഗുണസരീരോപസോഭനട്ഠേന ആഭരണം. സേട്ഠന്തി സബ്ബകാലം ഉത്തമം ദബ്ബഞ്ച. സപാണപരിത്താനതോ കവചമബ്ഭുതം. ‘‘അബ്ഭിദ’’ന്തി ച പഠന്തി, അഭേജ്ജന്തി അത്ഥോ.
Sīlaṃ balaṃ appaṭimanti mārasenappamaddane asadisaṃ balaṃ senāthāmo ca. Āvudhamuttamanti saṃkilesadhammānaṃ chedane uttamaṃ paharaṇaṃ. Guṇasarīropasobhanaṭṭhena ābharaṇaṃ. Seṭṭhanti sabbakālaṃ uttamaṃ dabbañca. Sapāṇaparittānato kavacamabbhutaṃ. ‘‘Abbhida’’nti ca paṭhanti, abhejjanti attho.
അപായമഹോഘാതിക്കമനേ സംസാരമഹോഘാതിക്കമനേ ച കിലേസേഹി അസംസീദനട്ഠേന സേതു. മഹേസക്ഖോതി മഹബ്ബലോ. ഗന്ധോ അനുത്തരോതി പടിവാതം സബ്ബദിസാസു വായനതോ അനുത്തരോ ഗന്ധോ സബ്ബജനമനോഹരത്താ. തേനാഹ ‘‘യേന വാതി ദിസോദിസ’’ന്തി യേന സീലഗന്ധേന തംസമങ്ഗീ ദിസോദിസം സബ്ബാ ദിസാ വായതി. ‘‘ദിസോദിസാ’’തിപി പാളി, ദസ ദിസാതി അത്ഥോ.
Apāyamahoghātikkamane saṃsāramahoghātikkamane ca kilesehi asaṃsīdanaṭṭhena setu. Mahesakkhoti mahabbalo. Gandho anuttaroti paṭivātaṃ sabbadisāsu vāyanato anuttaro gandho sabbajanamanoharattā. Tenāha ‘‘yena vāti disodisa’’nti yena sīlagandhena taṃsamaṅgī disodisaṃ sabbā disā vāyati. ‘‘Disodisā’’tipi pāḷi, dasa disāti attho.
സമ്ബലമേവഗ്ഗന്തി സമ്ബലം നാമ പുടഭത്തം. യഥാ പുടഭത്തം ഗഹേത്വാ മഗ്ഗം ഗച്ഛന്തോ പുരിസോ അന്തരാമഗ്ഗേ ജിഘച്ഛാദുക്ഖേന ന കിലമതി, ഏവം സീലസമ്പന്നോപി സുദ്ധം സീലസമ്ബലം ഗഹേത്വാ സംസാരകന്താരം പടിപന്നോ ഗതഗതട്ഠാനേ ന കിലമതീതി സീലം അഗ്ഗം സമ്ബലം നാമ. തഥാ സീലം പാഥേയ്യമുത്തമം ചോരാദീഹി അസാധാരണത്താ തത്ഥ തത്ഥ ഇച്ഛിതബ്ബസമ്പത്തിനിപ്ഫാദനതോ ച. അതിക്കാമേന്തോ തം തം ഠാനം യഥിച്ഛിതട്ഠാനം വാ വാഹേതി സമ്പാപേതീതി അതിവാഹോ, യാനം. കേനചി അനുപദ്ദുതം ഹുത്വാ ഇച്ഛിതട്ഠാനപ്പത്തിഹേതുതായ സീലം സേട്ഠം അതിവാഹോ. യേനാതി യേന അതിവാഹേന യാതി ദിസോദിസന്തി അഗതിം ഗതിഞ്ചാപി തം തം ദിസം സുഖേനേവ ഗച്ഛതി.
Sambalamevagganti sambalaṃ nāma puṭabhattaṃ. Yathā puṭabhattaṃ gahetvā maggaṃ gacchanto puriso antarāmagge jighacchādukkhena na kilamati, evaṃ sīlasampannopi suddhaṃ sīlasambalaṃ gahetvā saṃsārakantāraṃ paṭipanno gatagataṭṭhāne na kilamatīti sīlaṃ aggaṃ sambalaṃ nāma. Tathā sīlaṃ pātheyyamuttamaṃ corādīhi asādhāraṇattā tattha tattha icchitabbasampattinipphādanato ca. Atikkāmento taṃ taṃ ṭhānaṃ yathicchitaṭṭhānaṃ vā vāheti sampāpetīti ativāho, yānaṃ. Kenaci anupaddutaṃ hutvā icchitaṭṭhānappattihetutāya sīlaṃ seṭṭhaṃ ativāho. Yenāti yena ativāhena yāti disodisanti agatiṃ gatiñcāpi taṃ taṃ disaṃ sukheneva gacchati.
ഇധേവ നിന്ദം ലഭതീതി ഇധലോകേപി ദുമ്മനോ രാഗാദീഹി ദൂസിതചിത്തോ ‘‘ദുസ്സീലോ പാപധമ്മോ’’തി നിന്ദം ഗരഹം ലഭതി. പേച്ച പരലോകേപി അപായേ ‘‘പുരിസത്തകലി അവജാതാ’’തിആദിനാ യമപുരിസാദീഹി ച നിന്ദം ലഭതി. ന കേവലം നിന്ദമേവ ലഭതി, അഥ ഖോ സബ്ബത്ഥ ദുമ്മനോ ബാലോ ഇധലോകേ ദുച്ചരിതചരണേന ദൂസിതചിത്തോ പരലോകേ കമ്മകാരണാദിവസേന ദുക്ഖുപ്പത്തിയാതി സബ്ബത്ഥ ബാലോ ദുമ്മനോ ഹോതി. കഥം? സീലേസു അസമാഹിതോ സമ്മാ സീലേസു ന ഠപിതചിത്തോ അപ്പതിട്ഠിതചിത്തോ.
Idheva nindaṃ labhatīti idhalokepi dummano rāgādīhi dūsitacitto ‘‘dussīlo pāpadhammo’’ti nindaṃ garahaṃ labhati. Pecca paralokepi apāye ‘‘purisattakali avajātā’’tiādinā yamapurisādīhi ca nindaṃ labhati. Na kevalaṃ nindameva labhati, atha kho sabbattha dummano bālo idhaloke duccaritacaraṇena dūsitacitto paraloke kammakāraṇādivasena dukkhuppattiyāti sabbattha bālo dummano hoti. Kathaṃ? Sīlesu asamāhito sammā sīlesu na ṭhapitacitto appatiṭṭhitacitto.
ഇധേവ കിത്തിം ലഭതീതി ഇധലോകേപി സുമനോ ‘‘സപ്പുരിസോ സീലവാ കല്യാണധമ്മോ’’തി കിത്തിം ലഭതി. പേച്ച പരലോകേപി സഗ്ഗേ ‘‘അയം സപ്പുരിസോ സീലവാ കല്യാണധമ്മോ. തഥാ ഹി ദേവാനം സഹബ്യതം ഉപപന്നോ’’തിആദിനാ കിത്തിം ലഭതി. ന കേവലം കിത്തിമേവ ലഭതി, അഥ ഖോ ധീരോ ധിതിസമ്പന്നോ സീലേസു സുട്ഠു സമാഹിതോ അപ്പിതചിത്തോ സുപതിട്ഠിതചിത്തോ സബ്ബത്ഥ ഇധലോകേ സുചരിതചരണേന, പരലോകേ സമ്പത്തിപടിലാഭേന സുമനോ സോമനസ്സപ്പത്തോ ഹോതി. സീലമേവ ഇധ അഗ്ഗന്തി ദുവിധം സീലം ലോകിയം ലോകുത്തരന്തി. തത്ഥ ലോകിയം താവ കാമലോകേ ഖത്തിയമഹാസാലാദീസു, ദേവലോകേ ബ്രഹ്മലോകേ ച ഉപപത്തിവിസേസം ആവഹതി, ലാഭീഭാവാദികസ്സ ച കാരണം ഹോതി. ലോകുത്തരം പന സകലമ്പി വട്ടദുക്ഖം അതിക്കാമേതീതി സീലം അഗ്ഗമേവ. തഥാ ഹി വുത്തം –
Idheva kittiṃ labhatīti idhalokepi sumano ‘‘sappuriso sīlavā kalyāṇadhammo’’ti kittiṃ labhati. Pecca paralokepi sagge ‘‘ayaṃ sappuriso sīlavā kalyāṇadhammo. Tathā hi devānaṃ sahabyataṃ upapanno’’tiādinā kittiṃ labhati. Na kevalaṃ kittimeva labhati, atha kho dhīro dhitisampanno sīlesu suṭṭhu samāhito appitacitto supatiṭṭhitacitto sabbattha idhaloke sucaritacaraṇena, paraloke sampattipaṭilābhena sumano somanassappatto hoti. Sīlameva idha agganti duvidhaṃ sīlaṃ lokiyaṃ lokuttaranti. Tattha lokiyaṃ tāva kāmaloke khattiyamahāsālādīsu, devaloke brahmaloke ca upapattivisesaṃ āvahati, lābhībhāvādikassa ca kāraṇaṃ hoti. Lokuttaraṃ pana sakalampi vaṭṭadukkhaṃ atikkāmetīti sīlaṃ aggameva. Tathā hi vuttaṃ –
‘‘ഹീനേന ബ്രഹ്മചരിയേന, ഖത്തിയേ ഉപപജ്ജതി;
‘‘Hīnena brahmacariyena, khattiye upapajjati;
മജ്ഝിമേന ച ദേവത്തം, ഉത്തമേന വിസുജ്ഝതീ’’തി. (ജാ॰ ൧.൮.൭൫);
Majjhimena ca devattaṃ, uttamena visujjhatī’’ti. (jā. 1.8.75);
ആകങ്ഖേയ്യ ചേ, ഭിക്ഖവേ, ഭിക്ഖു – ‘‘ലാഭീ അസ്സം ചീവരപിണ്ഡപാതസേനാസനഗിലാനപച്ചയഭേസജ്ജപരിക്ഖാരാന’’ന്തി (മ॰ നി॰ ൧.൬൫), ‘‘സീലേസ്വേവസ്സ പരിപൂരകാരീ’’തി (മ॰ നി॰ ൧.൬൫), ‘‘ഇജ്ഝതി, ഭിക്ഖവേ, സീലവതോ ചേതോപണിധി വിസുദ്ധത്താ’’തി (അ॰ നി॰ ൮.൩൫; ദീ॰ നി॰ ൩.൩൩൭) ച.
Ākaṅkheyya ce, bhikkhave, bhikkhu – ‘‘lābhī assaṃ cīvarapiṇḍapātasenāsanagilānapaccayabhesajjaparikkhārāna’’nti (ma. ni. 1.65), ‘‘sīlesvevassa paripūrakārī’’ti (ma. ni. 1.65), ‘‘ijjhati, bhikkhave, sīlavato cetopaṇidhi visuddhattā’’ti (a. ni. 8.35; dī. ni. 3.337) ca.
ലോകുത്തരസീലസ്സ പന സബ്ബസോ പഹീനപടിപക്ഖസ്സ സത്തമഭവതോ പട്ഠായ സംസാരദുക്ഖം വിനിവത്തേന്തസ്സ അഗ്ഗഭാവേ വത്തബ്ബമേവ നത്ഥി. പഞ്ഞവാ പന ഉത്തമോതി ‘‘പഞ്ഞവാ പന പുഗ്ഗലോ ഉത്തമോ പരമോ സേട്ഠോയേവാ’’തി പുഗ്ഗലാധിട്ഠാനേന പഞ്ഞായ ഏവ സേട്ഠഭാവം വദതി. ഇദാനി സീലപഞ്ഞാനം സേട്ഠഭാവം കിച്ചതോ ദസ്സേന്തോ ‘‘സീലപഞ്ഞാണതോ ജയ’’ന്തി ആഹ. ജയന്തി ച ലിങ്ഗവിപല്ലാസോ ദട്ഠബ്ബോ, അഹൂതി വാ വചനസേസോ. തത്ഥ പജാനനട്ഠേന പഞ്ഞാണം, സീലതോ പഞ്ഞാണതോ ച പടിപക്ഖജയോ. ന ഹി സീലേന വിനാ പഞ്ഞാ സമ്ഭവതി, പഞ്ഞായ ച വിനാ സീലം കിച്ചകരം, അഞ്ഞമഞ്ഞോപകാരകഞ്ചേതം. വുത്തഞ്ഹി ‘‘സീലപരിധോതാ പഞ്ഞാ, പഞ്ഞാപരിധോതം സീല’’ന്തി (ദീ॰ നി॰ ൧.൩൧൭) മനുസ്സേസു ച ദേവേസൂതി ഇദം നേസം ഠാനവിസേസദസ്സനം. തത്ഥ ഹി താനി സവിസേസാനി വത്തന്തി, സമാധി പനേത്ഥ സീലപക്ഖികോ പഞ്ഞായ അധിട്ഠാനഭാവതോ, പഞ്ഞാപക്ഖികോ വാ ഭാവേതബ്ബതോ സീലാധിട്ഠാനതോ ച.
Lokuttarasīlassa pana sabbaso pahīnapaṭipakkhassa sattamabhavato paṭṭhāya saṃsāradukkhaṃ vinivattentassa aggabhāve vattabbameva natthi. Paññavā pana uttamoti ‘‘paññavā pana puggalo uttamo paramo seṭṭhoyevā’’ti puggalādhiṭṭhānena paññāya eva seṭṭhabhāvaṃ vadati. Idāni sīlapaññānaṃ seṭṭhabhāvaṃ kiccato dassento ‘‘sīlapaññāṇato jaya’’nti āha. Jayanti ca liṅgavipallāso daṭṭhabbo, ahūti vā vacanaseso. Tattha pajānanaṭṭhena paññāṇaṃ, sīlato paññāṇato ca paṭipakkhajayo. Na hi sīlena vinā paññā sambhavati, paññāya ca vinā sīlaṃ kiccakaraṃ, aññamaññopakārakañcetaṃ. Vuttañhi ‘‘sīlaparidhotā paññā, paññāparidhotaṃ sīla’’nti (dī. ni. 1.317) manussesu ca devesūti idaṃ nesaṃ ṭhānavisesadassanaṃ. Tattha hi tāni savisesāni vattanti, samādhi panettha sīlapakkhiko paññāya adhiṭṭhānabhāvato, paññāpakkhiko vā bhāvetabbato sīlādhiṭṭhānato ca.
ഏവം ഥേരോ തേസം ഭിക്ഖൂനം സീലമുഖേന ധമ്മം ദേസേന്തോ അത്തനോ സുവിസുദ്ധസീലാദിഗുണതാദീപനേന അഞ്ഞം ബ്യാകാസി.
Evaṃ thero tesaṃ bhikkhūnaṃ sīlamukhena dhammaṃ desento attano suvisuddhasīlādiguṇatādīpanena aññaṃ byākāsi.
സീലവത്ഥേരഗാഥാവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Sīlavattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ഥേരഗാഥാപാളി • Theragāthāpāḷi / ൧. സീലവത്ഥേരഗാഥാ • 1. Sīlavattheragāthā