| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / អង្គុត្តរនិកាយ • Aṅguttaranikāya |
៦. សិលាយូបសុត្តំ
6. Silāyūpasuttaṃ
២៦. ឯកំ សមយំ អាយស្មា ច សារិបុត្តោ អាយស្មា ច ចន្ទិកាបុត្តោ រាជគហេ វិហរន្តិ វេឡុវនេ កលន្ទកនិវាបេ។ តត្រ ខោ អាយស្មា ចន្ទិកាបុត្តោ ភិក្ខូ អាមន្តេសិ ( ) 1 – ‘‘ទេវទត្តោ, អាវុសោ, ភិក្ខូនំ ឯវំ ធម្មំ ទេសេតិ – ‘យតោ ខោ, អាវុសោ, ភិក្ខុនោ ចេតសា ចិតំ ហោតិ, តស្សេតំ ភិក្ខុនោ កល្លំ វេយ្យាករណាយ – ‘ខីណា ជាតិ, វុសិតំ ព្រហ្មចរិយំ, កតំ ករណីយំ, នាបរំ ឥត្ថត្តាយាតិ បជានាមី’’’តិ។
26. Ekaṃ samayaṃ āyasmā ca sāriputto āyasmā ca candikāputto rājagahe viharanti veḷuvane kalandakanivāpe. Tatra kho āyasmā candikāputto bhikkhū āmantesi ( ) 2 – ‘‘devadatto, āvuso, bhikkhūnaṃ evaṃ dhammaṃ deseti – ‘yato kho, āvuso, bhikkhuno cetasā citaṃ hoti, tassetaṃ bhikkhuno kallaṃ veyyākaraṇāya – ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’’’ti.
ឯវំ វុត្តេ អាយស្មា សារិបុត្តោ អាយស្មន្តំ ចន្ទិកាបុត្តំ ឯតទវោច – ‘‘ន ខោ, អាវុសោ ចន្ទិកាបុត្ត, ទេវទត្តោ ភិក្ខូនំ ឯវំ ធម្មំ ទេសេតិ – ‘យតោ ខោ, អាវុសោ, ភិក្ខុនោ ចេតសា ចិតំ ហោតិ, តស្សេតំ ភិក្ខុនោ កល្លំ វេយ្យាករណាយ – ខីណា ជាតិ, វុសិតំ ព្រហ្មចរិយំ, កតំ ករណីយំ, នាបរំ ឥត្ថត្តាយាតិ បជានាមី’តិ។ ឯវញ្ច ខោ, អាវុសោ, ចន្ទិកាបុត្ត, ទេវទត្តោ ភិក្ខូនំ ធម្មំ ទេសេតិ – ‘យតោ ខោ, អាវុសោ, ភិក្ខុនោ ចេតសា ចិត្តំ សុបរិចិតំ ហោតិ, តស្សេតំ ភិក្ខុនោ កល្លំ វេយ្យាករណាយ – ខីណា ជាតិ, វុសិតំ ព្រហ្មចរិយំ, កតំ ករណីយំ, នាបរំ ឥត្ថត្តាយាតិ បជានាមី’’’តិ។
Evaṃ vutte āyasmā sāriputto āyasmantaṃ candikāputtaṃ etadavoca – ‘‘na kho, āvuso candikāputta, devadatto bhikkhūnaṃ evaṃ dhammaṃ deseti – ‘yato kho, āvuso, bhikkhuno cetasā citaṃ hoti, tassetaṃ bhikkhuno kallaṃ veyyākaraṇāya – khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’ti. Evañca kho, āvuso, candikāputta, devadatto bhikkhūnaṃ dhammaṃ deseti – ‘yato kho, āvuso, bhikkhuno cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti, tassetaṃ bhikkhuno kallaṃ veyyākaraṇāya – khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’’’ti.
ទុតិយម្បិ ខោ អាយស្មា ចន្ទិកាបុត្តោ ភិក្ខូ អាមន្តេសិ – ‘‘ទេវទត្តោ, អាវុសោ, ភិក្ខូនំ ឯវំ ធម្មំ ទេសេតិ – ‘យតោ ខោ, អាវុសោ, ភិក្ខុនោ ចេតសា ចិតំ ហោតិ, តស្សេតំ ភិក្ខុនោ កល្លំ វេយ្យាករណាយ – ខីណា ជាតិ, វុសិតំ ព្រហ្មចរិយំ, កតំ ករណីយំ, នាបរំ ឥត្ថត្តាយាតិ បជានាមី’’’តិ។ ទុតិយម្បិ ខោ អាយស្មា សារិបុត្តោ អាយស្មន្តំ ចន្ទិកាបុត្តំ ឯតទវោច – ‘‘ន ខោ, អាវុសោ ចន្ទិកាបុត្ត, ទេវទត្តោ ភិក្ខូនំ ឯវំ ធម្មំ ទេសេតិ – ‘យតោ ខោ, អាវុសោ, ភិក្ខុនោ ចេតសា ចិតំ ហោតិ, តស្សេតំ ភិក្ខុនោ កល្លំ វេយ្យាករណាយ – ខីណា ជាតិ, វុសិតំ ព្រហ្មចរិយំ, កតំ ករណីយំ, នាបរំ ឥត្ថត្តាយាតិ បជានាមី’តិ។ ឯវញ្ច ខោ, អាវុសោ ចន្ទិកាបុត្ត, ទេវទត្តោ ភិក្ខូនំ ធម្មំ ទេសេតិ – ‘យតោ ខោ, អាវុសោ, ភិក្ខុនោ ចេតសា ចិត្តំ សុបរិចិតំ ហោតិ, តស្សេតំ ភិក្ខុនោ កល្លំ វេយ្យាករណាយ – ខីណា ជាតិ, វុសិតំ ព្រហ្មចរិយំ, កតំ ករណីយំ, នាបរំ ឥត្ថត្តាយាតិ បជានាមី’’’តិ។
Dutiyampi kho āyasmā candikāputto bhikkhū āmantesi – ‘‘devadatto, āvuso, bhikkhūnaṃ evaṃ dhammaṃ deseti – ‘yato kho, āvuso, bhikkhuno cetasā citaṃ hoti, tassetaṃ bhikkhuno kallaṃ veyyākaraṇāya – khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’’’ti. Dutiyampi kho āyasmā sāriputto āyasmantaṃ candikāputtaṃ etadavoca – ‘‘na kho, āvuso candikāputta, devadatto bhikkhūnaṃ evaṃ dhammaṃ deseti – ‘yato kho, āvuso, bhikkhuno cetasā citaṃ hoti, tassetaṃ bhikkhuno kallaṃ veyyākaraṇāya – khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’ti. Evañca kho, āvuso candikāputta, devadatto bhikkhūnaṃ dhammaṃ deseti – ‘yato kho, āvuso, bhikkhuno cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti, tassetaṃ bhikkhuno kallaṃ veyyākaraṇāya – khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’’’ti.
តតិយម្បិ ខោ អាយស្មា ចន្ទិកាបុត្តោ ភិក្ខូ អាមន្តេសិ – ‘‘ទេវទត្តោ, អាវុសោ, ភិក្ខូនំ ឯវំ ធម្មំ ទេសេតិ – ‘យតោ ខោ, អាវុសោ, ភិក្ខុនោ ចេតសា ចិតំ ហោតិ, តស្សេតំ ភិក្ខុនោ កល្លំ វេយ្យាករណាយ – ខីណា ជាតិ, វុសិតំ ព្រហ្មចរិយំ, កតំ ករណីយំ, នាបរំ ឥត្ថត្តាយាតិ បជានាមី’’’តិ។ តតិយម្បិ ខោ អាយស្មា សារិបុត្តោ អាយស្មន្តំ ចន្ទិកាបុត្តំ ឯតទវោច – ‘‘ន ខោ, អាវុសោ ចន្ទិកាបុត្ត, ទេវទត្តោ ភិក្ខូនំ ឯវំ ធម្មំ ទេសេតិ – ‘យតោ ខោ, អាវុសោ, ភិក្ខុនោ ចេតសា ចិតំ ហោតិ, តស្សេតំ ភិក្ខុនោ កល្លំ វេយ្យាករណាយ – ខីណា ជាតិ, វុសិតំ ព្រហ្មចរិយំ, កតំ ករណីយំ, នាបរំ ឥត្ថត្តាយាតិ បជានាមី’តិ។ ឯវញ្ច ខោ, អាវុសោ ចន្ទិកាបុត្ត, ទេវទត្តោ ភិក្ខូនំ ធម្មំ ទេសេតិ – ‘យតោ ខោ, អាវុសោ, ភិក្ខុនោ ចេតសា ចិត្តំ សុបរិចិតំ ហោតិ, តស្សេតំ ភិក្ខុនោ កល្លំ វេយ្យាករណាយ – ខីណា ជាតិ, វុសិតំ ព្រហ្មចរិយំ, កតំ ករណីយំ, នាបរំ ឥត្ថត្តាយាតិ បជានាមី’’’តិ។
Tatiyampi kho āyasmā candikāputto bhikkhū āmantesi – ‘‘devadatto, āvuso, bhikkhūnaṃ evaṃ dhammaṃ deseti – ‘yato kho, āvuso, bhikkhuno cetasā citaṃ hoti, tassetaṃ bhikkhuno kallaṃ veyyākaraṇāya – khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’’’ti. Tatiyampi kho āyasmā sāriputto āyasmantaṃ candikāputtaṃ etadavoca – ‘‘na kho, āvuso candikāputta, devadatto bhikkhūnaṃ evaṃ dhammaṃ deseti – ‘yato kho, āvuso, bhikkhuno cetasā citaṃ hoti, tassetaṃ bhikkhuno kallaṃ veyyākaraṇāya – khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’ti. Evañca kho, āvuso candikāputta, devadatto bhikkhūnaṃ dhammaṃ deseti – ‘yato kho, āvuso, bhikkhuno cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti, tassetaṃ bhikkhuno kallaṃ veyyākaraṇāya – khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’’’ti.
‘‘កថញ្ច, អាវុសោ, ភិក្ខុនោ ចេតសា ចិត្តំ សុបរិចិតំ ហោតិ? ‘វីតរាគំ មេ ចិត្ត’ន្តិ ចេតសា ចិត្តំ សុបរិចិតំ ហោតិ; ‘វីតទោសំ មេ ចិត្ត’ន្តិ ចេតសា ចិត្តំ សុបរិចិតំ ហោតិ; ‘វីតមោហំ មេ ចិត្ត’ន្តិ ចេតសា ចិត្តំ សុបរិចិតំ ហោតិ; ‘អសរាគធម្មំ មេ ចិត្ត’ន្តិ ចេតសា ចិត្តំ សុបរិចិតំ ហោតិ; ‘អសទោសធម្មំ មេ ចិត្ត’ន្តិ ចេតសា ចិត្តំ សុបរិចិតំ ហោតិ; ‘អសមោហធម្មំ មេ ចិត្ត’ន្តិ ចេតសា ចិត្តំ សុបរិចិតំ ហោតិ; ‘អនាវត្តិធម្មំ មេ ចិត្តំ កាមភវាយា’តិ ចេតសា ចិត្តំ សុបរិចិតំ ហោតិ; ‘អនាវត្តិធម្មំ មេ ចិត្តំ រូបភវាយា’តិ ចេតសា ចិត្តំ សុបរិចិតំ ហោតិ; ‘អនាវត្តិធម្មំ មេ ចិត្តំ អរូបភវាយា’តិ ចេតសា ចិត្តំ សុបរិចិតំ ហោតិ។ ឯវំ សម្មា វិមុត្តចិត្តស្ស ខោ, អាវុសោ, ភិក្ខុនោ ភុសា ចេបិ ចក្ខុវិញ្ញេយ្យា រូបា ចក្ខុស្ស អាបាថំ អាគច្ឆន្តិ, នេវស្ស ចិត្តំ បរិយាទិយន្តិ; អមិស្សីកតមេវស្ស ចិត្តំ ហោតិ ឋិតំ អានេញ្ជប្បត្តំ, វយំ ចស្សានុបស្សតិ។
‘‘Kathañca, āvuso, bhikkhuno cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti? ‘Vītarāgaṃ me citta’nti cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti; ‘vītadosaṃ me citta’nti cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti; ‘vītamohaṃ me citta’nti cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti; ‘asarāgadhammaṃ me citta’nti cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti; ‘asadosadhammaṃ me citta’nti cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti; ‘asamohadhammaṃ me citta’nti cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti; ‘anāvattidhammaṃ me cittaṃ kāmabhavāyā’ti cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti; ‘anāvattidhammaṃ me cittaṃ rūpabhavāyā’ti cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti; ‘anāvattidhammaṃ me cittaṃ arūpabhavāyā’ti cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti. Evaṃ sammā vimuttacittassa kho, āvuso, bhikkhuno bhusā cepi cakkhuviññeyyā rūpā cakkhussa āpāthaṃ āgacchanti, nevassa cittaṃ pariyādiyanti; amissīkatamevassa cittaṃ hoti ṭhitaṃ āneñjappattaṃ, vayaṃ cassānupassati.
‘‘សេយ្យថាបិ, អាវុសោ, សិលាយូបោ សោឡសកុក្កុកោ។ តស្សស្សុ អដ្ឋ កុក្កូ ហេដ្ឋា នេមង្គមា, អដ្ឋ កុក្កូ ឧបរិ នេមស្ស។ អថ បុរត្ថិមាយ ចេបិ ទិសាយ អាគច្ឆេយ្យ ភុសា វាតវុដ្ឋិ, នេវ នំ សង្កម្បេយ្យ ន សម្បវេធេយ្យ; អថ បច្ឆិមាយ… អថ ឧត្តរាយ… អថ ទក្ខិណាយ ចេបិ ទិសាយ អាគច្ឆេយ្យ ភុសា វាតវុដ្ឋិ, នេវ នំ សង្កម្បេយ្យ ន សម្បវេធេយ្យ។ តំ កិស្ស ហេតុ? គម្ភីរត្តា, អាវុសោ, នេមស្ស, សុនិខាតត្តា សិលាយូបស្ស។ ឯវមេវំ ខោ, អាវុសោ, សម្មា វិមុត្តចិត្តស្ស ភិក្ខុនោ ភុសា ចេបិ ចក្ខុវិញ្ញេយ្យា រូបា ចក្ខុស្ស អាបាថំ អាគច្ឆន្តិ, នេវស្ស ចិត្តំ បរិយាទិយន្តិ; អមិស្សីកតមេវស្ស ចិត្តំ ហោតិ ឋិតំ អានេញ្ជប្បត្តំ, វយំ ចស្សានុបស្សតិ។
‘‘Seyyathāpi, āvuso, silāyūpo soḷasakukkuko. Tassassu aṭṭha kukkū heṭṭhā nemaṅgamā, aṭṭha kukkū upari nemassa. Atha puratthimāya cepi disāya āgaccheyya bhusā vātavuṭṭhi, neva naṃ saṅkampeyya na sampavedheyya; atha pacchimāya… atha uttarāya… atha dakkhiṇāya cepi disāya āgaccheyya bhusā vātavuṭṭhi, neva naṃ saṅkampeyya na sampavedheyya. Taṃ kissa hetu? Gambhīrattā, āvuso, nemassa, sunikhātattā silāyūpassa. Evamevaṃ kho, āvuso, sammā vimuttacittassa bhikkhuno bhusā cepi cakkhuviññeyyā rūpā cakkhussa āpāthaṃ āgacchanti, nevassa cittaṃ pariyādiyanti; amissīkatamevassa cittaṃ hoti ṭhitaṃ āneñjappattaṃ, vayaṃ cassānupassati.
‘‘ភុសា ចេបិ សោតវិញ្ញេយ្យា សទ្ទា… ឃានវិញ្ញេយ្យា គន្ធា… ជិវ្ហាវិញ្ញេយ្យា រសា… កាយវិញ្ញេយ្យា ផោដ្ឋព្ពា… មនោវិញ្ញេយ្យា ធម្មា មនស្ស អាបាថំ អាគច្ឆន្តិ, នេវស្ស ចិត្តំ បរិយាទិយន្តិ; អមិស្សីកតមេវស្ស ចិត្តំ ហោតិ ឋិតំ អានេញ្ជប្បត្តំ, វយំ ចស្សានុបស្សតី’’តិ។ ឆដ្ឋំ។
‘‘Bhusā cepi sotaviññeyyā saddā… ghānaviññeyyā gandhā… jivhāviññeyyā rasā… kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā… manoviññeyyā dhammā manassa āpāthaṃ āgacchanti, nevassa cittaṃ pariyādiyanti; amissīkatamevassa cittaṃ hoti ṭhitaṃ āneñjappattaṃ, vayaṃ cassānupassatī’’ti. Chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / អង្គុត្តរនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ៦. សិលាយូបសុត្តវណ្ណនា • 6. Silāyūpasuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / អង្គុត្តរនិកាយ (ដីកា) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ៦. សិលាយូបសុត្តវណ្ណនា • 6. Silāyūpasuttavaṇṇanā
