| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya |
6. සිලායූපසුත්‌තං
6. Silāyūpasuttaṃ
26. එකං සමයං ආයස්‌මා ච සාරිපුත්‌තො ආයස්‌මා ච චන්‌දිකාපුත්‌තො රාජගහෙ විහරන්‌ති වෙළුවනෙ කලන්‌දකනිවාපෙ. තත්‍ර ඛො ආයස්‌මා චන්‌දිකාපුත්‌තො භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි ( ) 1 – ‘‘දෙවදත්‌තො, ආවුසො, භික්‌ඛූනං එවං ධම්‌මං දෙසෙති – ‘යතො ඛො, ආවුසො, භික්‌ඛුනො චෙතසා චිතං හොති, තස්‌සෙතං භික්‌ඛුනො කල්‌ලං වෙය්‍යාකරණාය – ‘ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායාති පජානාමී’’’ති.
26. Ekaṃ samayaṃ āyasmā ca sāriputto āyasmā ca candikāputto rājagahe viharanti veḷuvane kalandakanivāpe. Tatra kho āyasmā candikāputto bhikkhū āmantesi ( ) 2 – ‘‘devadatto, āvuso, bhikkhūnaṃ evaṃ dhammaṃ deseti – ‘yato kho, āvuso, bhikkhuno cetasā citaṃ hoti, tassetaṃ bhikkhuno kallaṃ veyyākaraṇāya – ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’’’ti.
එවං වුත්‌තෙ ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො ආයස්‌මන්‌තං චන්‌දිකාපුත්‌තං එතදවොච – ‘‘න ඛො, ආවුසො චන්‌දිකාපුත්‌ත, දෙවදත්‌තො භික්‌ඛූනං එවං ධම්‌මං දෙසෙති – ‘යතො ඛො, ආවුසො, භික්‌ඛුනො චෙතසා චිතං හොති, තස්‌සෙතං භික්‌ඛුනො කල්‌ලං වෙය්‍යාකරණාය – ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායාති පජානාමී’ති. එවඤ්‌ච ඛො, ආවුසො, චන්‌දිකාපුත්‌ත, දෙවදත්‌තො භික්‌ඛූනං ධම්‌මං දෙසෙති – ‘යතො ඛො, ආවුසො, භික්‌ඛුනො චෙතසා චිත්‌තං සුපරිචිතං හොති, තස්‌සෙතං භික්‌ඛුනො කල්‌ලං වෙය්‍යාකරණාය – ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායාති පජානාමී’’’ති.
Evaṃ vutte āyasmā sāriputto āyasmantaṃ candikāputtaṃ etadavoca – ‘‘na kho, āvuso candikāputta, devadatto bhikkhūnaṃ evaṃ dhammaṃ deseti – ‘yato kho, āvuso, bhikkhuno cetasā citaṃ hoti, tassetaṃ bhikkhuno kallaṃ veyyākaraṇāya – khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’ti. Evañca kho, āvuso, candikāputta, devadatto bhikkhūnaṃ dhammaṃ deseti – ‘yato kho, āvuso, bhikkhuno cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti, tassetaṃ bhikkhuno kallaṃ veyyākaraṇāya – khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’’’ti.
දුතියම්‌පි ඛො ආයස්‌මා චන්‌දිකාපුත්‌තො භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘‘දෙවදත්‌තො, ආවුසො, භික්‌ඛූනං එවං ධම්‌මං දෙසෙති – ‘යතො ඛො, ආවුසො, භික්‌ඛුනො චෙතසා චිතං හොති, තස්‌සෙතං භික්‌ඛුනො කල්‌ලං වෙය්‍යාකරණාය – ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායාති පජානාමී’’’ති. දුතියම්‌පි ඛො ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො ආයස්‌මන්‌තං චන්‌දිකාපුත්‌තං එතදවොච – ‘‘න ඛො, ආවුසො චන්‌දිකාපුත්‌ත, දෙවදත්‌තො භික්‌ඛූනං එවං ධම්‌මං දෙසෙති – ‘යතො ඛො, ආවුසො, භික්‌ඛුනො චෙතසා චිතං හොති, තස්‌සෙතං භික්‌ඛුනො කල්‌ලං වෙය්‍යාකරණාය – ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායාති පජානාමී’ති. එවඤ්‌ච ඛො, ආවුසො චන්‌දිකාපුත්‌ත, දෙවදත්‌තො භික්‌ඛූනං ධම්‌මං දෙසෙති – ‘යතො ඛො, ආවුසො, භික්‌ඛුනො චෙතසා චිත්‌තං සුපරිචිතං හොති, තස්‌සෙතං භික්‌ඛුනො කල්‌ලං වෙය්‍යාකරණාය – ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායාති පජානාමී’’’ති.
Dutiyampi kho āyasmā candikāputto bhikkhū āmantesi – ‘‘devadatto, āvuso, bhikkhūnaṃ evaṃ dhammaṃ deseti – ‘yato kho, āvuso, bhikkhuno cetasā citaṃ hoti, tassetaṃ bhikkhuno kallaṃ veyyākaraṇāya – khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’’’ti. Dutiyampi kho āyasmā sāriputto āyasmantaṃ candikāputtaṃ etadavoca – ‘‘na kho, āvuso candikāputta, devadatto bhikkhūnaṃ evaṃ dhammaṃ deseti – ‘yato kho, āvuso, bhikkhuno cetasā citaṃ hoti, tassetaṃ bhikkhuno kallaṃ veyyākaraṇāya – khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’ti. Evañca kho, āvuso candikāputta, devadatto bhikkhūnaṃ dhammaṃ deseti – ‘yato kho, āvuso, bhikkhuno cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti, tassetaṃ bhikkhuno kallaṃ veyyākaraṇāya – khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’’’ti.
තතියම්‌පි ඛො ආයස්‌මා චන්‌දිකාපුත්‌තො භික්‌ඛූ ආමන්‌තෙසි – ‘‘දෙවදත්‌තො, ආවුසො, භික්‌ඛූනං එවං ධම්‌මං දෙසෙති – ‘යතො ඛො, ආවුසො, භික්‌ඛුනො චෙතසා චිතං හොති, තස්‌සෙතං භික්‌ඛුනො කල්‌ලං වෙය්‍යාකරණාය – ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායාති පජානාමී’’’ති. තතියම්‌පි ඛො ආයස්‌මා සාරිපුත්‌තො ආයස්‌මන්‌තං චන්‌දිකාපුත්‌තං එතදවොච – ‘‘න ඛො, ආවුසො චන්‌දිකාපුත්‌ත, දෙවදත්‌තො භික්‌ඛූනං එවං ධම්‌මං දෙසෙති – ‘යතො ඛො, ආවුසො, භික්‌ඛුනො චෙතසා චිතං හොති, තස්‌සෙතං භික්‌ඛුනො කල්‌ලං වෙය්‍යාකරණාය – ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායාති පජානාමී’ති. එවඤ්‌ච ඛො, ආවුසො චන්‌දිකාපුත්‌ත, දෙවදත්‌තො භික්‌ඛූනං ධම්‌මං දෙසෙති – ‘යතො ඛො, ආවුසො, භික්‌ඛුනො චෙතසා චිත්‌තං සුපරිචිතං හොති, තස්‌සෙතං භික්‌ඛුනො කල්‌ලං වෙය්‍යාකරණාය – ඛීණා ජාති, වුසිතං බ්‍රහ්‌මචරියං, කතං කරණීයං, නාපරං ඉත්‌ථත්‌තායාති පජානාමී’’’ති.
Tatiyampi kho āyasmā candikāputto bhikkhū āmantesi – ‘‘devadatto, āvuso, bhikkhūnaṃ evaṃ dhammaṃ deseti – ‘yato kho, āvuso, bhikkhuno cetasā citaṃ hoti, tassetaṃ bhikkhuno kallaṃ veyyākaraṇāya – khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’’’ti. Tatiyampi kho āyasmā sāriputto āyasmantaṃ candikāputtaṃ etadavoca – ‘‘na kho, āvuso candikāputta, devadatto bhikkhūnaṃ evaṃ dhammaṃ deseti – ‘yato kho, āvuso, bhikkhuno cetasā citaṃ hoti, tassetaṃ bhikkhuno kallaṃ veyyākaraṇāya – khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’ti. Evañca kho, āvuso candikāputta, devadatto bhikkhūnaṃ dhammaṃ deseti – ‘yato kho, āvuso, bhikkhuno cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti, tassetaṃ bhikkhuno kallaṃ veyyākaraṇāya – khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’’’ti.
‘‘කථඤ්‌ච, ආවුසො, භික්‌ඛුනො චෙතසා චිත්‌තං සුපරිචිතං හොති? ‘වීතරාගං මෙ චිත්‌ත’න්‌ති චෙතසා චිත්‌තං සුපරිචිතං හොති; ‘වීතදොසං මෙ චිත්‌ත’න්‌ති චෙතසා චිත්‌තං සුපරිචිතං හොති; ‘වීතමොහං මෙ චිත්‌ත’න්‌ති චෙතසා චිත්‌තං සුපරිචිතං හොති; ‘අසරාගධම්‌මං මෙ චිත්‌ත’න්‌ති චෙතසා චිත්‌තං සුපරිචිතං හොති; ‘අසදොසධම්‌මං මෙ චිත්‌ත’න්‌ති චෙතසා චිත්‌තං සුපරිචිතං හොති; ‘අසමොහධම්‌මං මෙ චිත්‌ත’න්‌ති චෙතසා චිත්‌තං සුපරිචිතං හොති; ‘අනාවත්‌තිධම්‌මං මෙ චිත්‌තං කාමභවායා’ති චෙතසා චිත්‌තං සුපරිචිතං හොති; ‘අනාවත්‌තිධම්‌මං මෙ චිත්‌තං රූපභවායා’ති චෙතසා චිත්‌තං සුපරිචිතං හොති; ‘අනාවත්‌තිධම්‌මං මෙ චිත්‌තං අරූපභවායා’ති චෙතසා චිත්‌තං සුපරිචිතං හොති. එවං සම්‌මා විමුත්‌තචිත්‌තස්‌ස ඛො, ආවුසො, භික්‌ඛුනො භුසා චෙපි චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යා රූපා චක්‌ඛුස්‌ස ආපාථං ආගච්‌ඡන්‌ති, නෙවස්‌ස චිත්‌තං පරියාදියන්‌ති; අමිස්‌සීකතමෙවස්‌ස චිත්‌තං හොති ඨිතං ආනෙඤ්‌ජප්‌පත්‌තං, වයං චස්‌සානුපස්‌සති.
‘‘Kathañca, āvuso, bhikkhuno cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti? ‘Vītarāgaṃ me citta’nti cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti; ‘vītadosaṃ me citta’nti cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti; ‘vītamohaṃ me citta’nti cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti; ‘asarāgadhammaṃ me citta’nti cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti; ‘asadosadhammaṃ me citta’nti cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti; ‘asamohadhammaṃ me citta’nti cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti; ‘anāvattidhammaṃ me cittaṃ kāmabhavāyā’ti cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti; ‘anāvattidhammaṃ me cittaṃ rūpabhavāyā’ti cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti; ‘anāvattidhammaṃ me cittaṃ arūpabhavāyā’ti cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti. Evaṃ sammā vimuttacittassa kho, āvuso, bhikkhuno bhusā cepi cakkhuviññeyyā rūpā cakkhussa āpāthaṃ āgacchanti, nevassa cittaṃ pariyādiyanti; amissīkatamevassa cittaṃ hoti ṭhitaṃ āneñjappattaṃ, vayaṃ cassānupassati.
‘‘සෙය්‍යථාපි, ආවුසො, සිලායූපො සොළසකුක්‌කුකො. තස්‌සස්‌සු අට්‌ඨ කුක්‌කූ හෙට්‌ඨා නෙමඞ්‌ගමා, අට්‌ඨ කුක්‌කූ උපරි නෙමස්‌ස. අථ පුරත්‌ථිමාය චෙපි දිසාය ආගච්‌ඡෙය්‍ය භුසා වාතවුට්‌ඨි, නෙව නං සඞ්‌කම්‌පෙය්‍ය න සම්‌පවෙධෙය්‍ය; අථ පච්‌ඡිමාය… අථ උත්‌තරාය… අථ දක්‌ඛිණාය චෙපි දිසාය ආගච්‌ඡෙය්‍ය භුසා වාතවුට්‌ඨි, නෙව නං සඞ්‌කම්‌පෙය්‍ය න සම්‌පවෙධෙය්‍ය. තං කිස්‌ස හෙතු? ගම්‌භීරත්‌තා, ආවුසො, නෙමස්‌ස, සුනිඛාතත්‌තා සිලායූපස්‌ස. එවමෙවං ඛො, ආවුසො, සම්‌මා විමුත්‌තචිත්‌තස්‌ස භික්‌ඛුනො භුසා චෙපි චක්‌ඛුවිඤ්‌ඤෙය්‍යා රූපා චක්‌ඛුස්‌ස ආපාථං ආගච්‌ඡන්‌ති, නෙවස්‌ස චිත්‌තං පරියාදියන්‌ති; අමිස්‌සීකතමෙවස්‌ස චිත්‌තං හොති ඨිතං ආනෙඤ්‌ජප්‌පත්‌තං, වයං චස්‌සානුපස්‌සති.
‘‘Seyyathāpi, āvuso, silāyūpo soḷasakukkuko. Tassassu aṭṭha kukkū heṭṭhā nemaṅgamā, aṭṭha kukkū upari nemassa. Atha puratthimāya cepi disāya āgaccheyya bhusā vātavuṭṭhi, neva naṃ saṅkampeyya na sampavedheyya; atha pacchimāya… atha uttarāya… atha dakkhiṇāya cepi disāya āgaccheyya bhusā vātavuṭṭhi, neva naṃ saṅkampeyya na sampavedheyya. Taṃ kissa hetu? Gambhīrattā, āvuso, nemassa, sunikhātattā silāyūpassa. Evamevaṃ kho, āvuso, sammā vimuttacittassa bhikkhuno bhusā cepi cakkhuviññeyyā rūpā cakkhussa āpāthaṃ āgacchanti, nevassa cittaṃ pariyādiyanti; amissīkatamevassa cittaṃ hoti ṭhitaṃ āneñjappattaṃ, vayaṃ cassānupassati.
‘‘භුසා චෙපි සොතවිඤ්‌ඤෙය්‍යා සද්‌දා… ඝානවිඤ්‌ඤෙය්‍යා ගන්‌ධා… ජිව්‌හාවිඤ්‌ඤෙය්‍යා රසා… කායවිඤ්‌ඤෙය්‍යා ඵොට්‌ඨබ්‌බා… මනොවිඤ්‌ඤෙය්‍යා ධම්‌මා මනස්‌ස ආපාථං ආගච්‌ඡන්‌ති, නෙවස්‌ස චිත්‌තං පරියාදියන්‌ති; අමිස්‌සීකතමෙවස්‌ස චිත්‌තං හොති ඨිතං ආනෙඤ්‌ජප්‌පත්‌තං, වයං චස්‌සානුපස්‌සතී’’ති. ඡට්‌ඨං.
‘‘Bhusā cepi sotaviññeyyā saddā… ghānaviññeyyā gandhā… jivhāviññeyyā rasā… kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā… manoviññeyyā dhammā manassa āpāthaṃ āgacchanti, nevassa cittaṃ pariyādiyanti; amissīkatamevassa cittaṃ hoti ṭhitaṃ āneñjappattaṃ, vayaṃ cassānupassatī’’ti. Chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 6. සිලායූපසුත්‌තවණ්‌ණනා • 6. Silāyūpasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 6. සිලායූපසුත්‌තවණ්‌ණනා • 6. Silāyūpasuttavaṇṇanā
