Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మహావగ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvagga-aṭṭhakathā |
సీమానుజాననకథా
Sīmānujānanakathā
౧౩౮. పఠమం నిమిత్తా కిత్తేతబ్బాతి వినయధరేన పుచ్ఛితబ్బం ‘‘పురత్థిమాయ దిసాయ కిం నిమిత్త’’న్తి? పబ్బతో భన్తేతి. పున వినయధరేన ‘‘ఏసో పబ్బతో నిమిత్త’’న్తి ఏవం నిమిత్తం కిత్తేతబ్బం. ‘‘ఏతం పబ్బతం నిమిత్తం కరోమ, కరిస్సామ, నిమిత్తం కతో, నిమిత్తం హోతు, హోతి భవిస్సతీ’’తి ఏవం పన కిత్తేతుం న వట్టతి. పాసాణాదీసుపి ఏసేవ నయో. పురత్థిమాయ అనుదిసాయ, దక్ఖిణాయ దిసాయ, దక్ఖిణాయ అనుదిసాయ, పచ్ఛిమాయ దిసాయ, పచ్ఛిమాయ అనుదిసాయ, ఉత్తరాయ దిసాయ, ఉత్తరాయ అనుదిసాయ, కిం నిమిత్తం? ఉదకం భన్తే. ఏతం ఉదకం నిమిత్తన్తి ఏత్థ పన అట్ఠత్వా పున పురత్థిమాయ దిసాయ కిం నిమిత్తం. పబ్బతో భన్తే. ఏసో పబ్బతో నిమిత్తన్తి ఏవం పఠమం కిత్తితనిమిత్తం కిత్తేత్వావ ఠపేతబ్బం. ఏవఞ్హి నిమిత్తేన నిమిత్తం ఘటితం హోతి. ఏవం నిమిత్తాని కిత్తేత్వా అథానన్తరం వుత్తాయ కమ్మవాచాయ సీమా సమ్మన్నితబ్బా. కమ్మవాచాపరియోసానే నిమిత్తానం అన్తో సీమా హోతి, నిమిత్తాని సీమతో బహి హోన్తి. తత్థ నిమిత్తాని సకిం కిత్తితానిపి కిత్తితానేవ హోన్తి. అన్ధకట్ఠకథాయం పన తిక్ఖత్తుం సీమమణ్డలం సమ్బన్ధన్తేన నిమిత్తం కిత్తేతబ్బన్తి వుత్తం. ‘‘పబ్బతో భన్తేతి…పే॰… ఉదకం భన్తే’’తి ఏవం పన ఉపసమ్పన్నో వా ఆచిక్ఖతు అనుపసమ్పన్నో వా వట్టతియేవ.
138.Paṭhamaṃ nimittā kittetabbāti vinayadharena pucchitabbaṃ ‘‘puratthimāya disāya kiṃ nimitta’’nti? Pabbato bhanteti. Puna vinayadharena ‘‘eso pabbato nimitta’’nti evaṃ nimittaṃ kittetabbaṃ. ‘‘Etaṃ pabbataṃ nimittaṃ karoma, karissāma, nimittaṃ kato, nimittaṃ hotu, hoti bhavissatī’’ti evaṃ pana kittetuṃ na vaṭṭati. Pāsāṇādīsupi eseva nayo. Puratthimāya anudisāya, dakkhiṇāya disāya, dakkhiṇāya anudisāya, pacchimāya disāya, pacchimāya anudisāya, uttarāya disāya, uttarāya anudisāya, kiṃ nimittaṃ? Udakaṃ bhante. Etaṃ udakaṃ nimittanti ettha pana aṭṭhatvā puna puratthimāya disāya kiṃ nimittaṃ. Pabbato bhante. Eso pabbato nimittanti evaṃ paṭhamaṃ kittitanimittaṃ kittetvāva ṭhapetabbaṃ. Evañhi nimittena nimittaṃ ghaṭitaṃ hoti. Evaṃ nimittāni kittetvā athānantaraṃ vuttāya kammavācāya sīmā sammannitabbā. Kammavācāpariyosāne nimittānaṃ anto sīmā hoti, nimittāni sīmato bahi honti. Tattha nimittāni sakiṃ kittitānipi kittitāneva honti. Andhakaṭṭhakathāyaṃ pana tikkhattuṃ sīmamaṇḍalaṃ sambandhantena nimittaṃ kittetabbanti vuttaṃ. ‘‘Pabbato bhanteti…pe… udakaṃ bhante’’ti evaṃ pana upasampanno vā ācikkhatu anupasampanno vā vaṭṭatiyeva.
ఇదాని పబ్బతనిమిత్తాదీసు ఏవం వినిచ్ఛయో వేదితబ్బో – తివిధో పబ్బతో, సుద్ధపంసుపబ్బతో, సుద్ధపాసాణపబ్బతో, ఉభయమిస్సకోతి. సో తివిధోపి వట్టతి. వాలికరాసి పన న వట్టతి. ఇతరోపి హత్థిప్పమాణతో ఓమకతరో న వట్టతి. హత్థిప్పమాణతో పన పట్ఠాయ సినేరుప్పమాణోపి వట్టతి. సచే చతూసు దిసాసు చత్తారో తీసు వా తయో పబ్బతా హోన్తి, చతూహి వా తీహి వా పబ్బతనిమిత్తేహి ఏవ సమ్మన్నితుం వట్టతి. ద్వీహి పన నిమిత్తేహి ఏకేన వా సమ్మన్నితుం న వట్టతి. ఇతో పరేసు పాసాణనిమిత్తాదీసుపి ఏసేవ నయో. తస్మా పబ్బతనిమిత్తం కరోన్తేన పుచ్ఛితబ్బం ‘‘ఏకాబద్ధో న ఏకాబద్ధో’’తి. సచే ఏకాబద్ధో హోతి, న కాతబ్బో. తఞ్హి చతూసు వా అట్ఠసు వా దిసాసు కిత్తేన్తేనాపి ఏకమేవ నిమిత్తం కిత్తితం హోతి, తస్మా యో ఏవం చక్కసణ్ఠానేన విహారం పరిక్ఖిపిత్వా ఠితో పబ్బతో, తం ఏకదిసాయ కిత్తేత్వా అఞ్ఞాసు దిసాసు తం బహిద్ధా కత్వా అన్తో అఞ్ఞాని నిమిత్తాని కిత్తేతబ్బాని.
Idāni pabbatanimittādīsu evaṃ vinicchayo veditabbo – tividho pabbato, suddhapaṃsupabbato, suddhapāsāṇapabbato, ubhayamissakoti. So tividhopi vaṭṭati. Vālikarāsi pana na vaṭṭati. Itaropi hatthippamāṇato omakataro na vaṭṭati. Hatthippamāṇato pana paṭṭhāya sineruppamāṇopi vaṭṭati. Sace catūsu disāsu cattāro tīsu vā tayo pabbatā honti, catūhi vā tīhi vā pabbatanimittehi eva sammannituṃ vaṭṭati. Dvīhi pana nimittehi ekena vā sammannituṃ na vaṭṭati. Ito paresu pāsāṇanimittādīsupi eseva nayo. Tasmā pabbatanimittaṃ karontena pucchitabbaṃ ‘‘ekābaddho na ekābaddho’’ti. Sace ekābaddho hoti, na kātabbo. Tañhi catūsu vā aṭṭhasu vā disāsu kittentenāpi ekameva nimittaṃ kittitaṃ hoti, tasmā yo evaṃ cakkasaṇṭhānena vihāraṃ parikkhipitvā ṭhito pabbato, taṃ ekadisāya kittetvā aññāsu disāsu taṃ bahiddhā katvā anto aññāni nimittāni kittetabbāni.
సచే పబ్బతస్స తతియభాగం వా ఉపడ్ఢం వా అన్తోసీమాయ కత్తుకామా హోన్తి, పబ్బతం అకిత్తేత్వా యత్తకం పదేసం అన్తో కత్తుకామా, తస్స పరతో తస్మింయేవ పబ్బతే జాతరుక్ఖవమ్మికాదీసు అఞ్ఞతరం నిమిత్తం కిత్తేతబ్బం. సచే ఏకయోజనద్వియోజనప్పమాణం సబ్బం పబ్బతం అన్తో కత్తుకామా హోన్తి, పబ్బతస్స పరతో భూమియం జాతరుక్ఖవమ్మికాదీని నిమిత్తాని కిత్తేతబ్బాని.
Sace pabbatassa tatiyabhāgaṃ vā upaḍḍhaṃ vā antosīmāya kattukāmā honti, pabbataṃ akittetvā yattakaṃ padesaṃ anto kattukāmā, tassa parato tasmiṃyeva pabbate jātarukkhavammikādīsu aññataraṃ nimittaṃ kittetabbaṃ. Sace ekayojanadviyojanappamāṇaṃ sabbaṃ pabbataṃ anto kattukāmā honti, pabbatassa parato bhūmiyaṃ jātarukkhavammikādīni nimittāni kittetabbāni.
పాసాణనిమిత్తే – అయగుళోపి పాసాణసఙ్ఖ్యమేవ గచ్ఛతి, తస్మా యో కోచి పాసాణో వట్టతి. పమాణతో పన హత్థిప్పమాణో పబ్బతసఙ్ఖ్యం గతో, తస్మా సో న వట్టతి. మహాగోణమహామహింసప్పమాణో పన వట్టతి. హేట్ఠిమపరిచ్ఛేదేన ద్వత్తింసపలగుళపిణ్డపరిమాణో వట్టతి. తతో ఖుద్దకతరో ఇట్ఠకా వా మహన్తీపి న వట్టతి. అనిమిత్తుపగపాసాణరాసిపి న వట్టతి, పగేవ పంసువాలికరాసి. భూమిసమో ఖలమణ్డలసదిసో పిట్ఠిపాసాణో వా భూమితో ఖాణుకో వియ ఉట్ఠితపాసాణో వా హోతి, సోపి పమాణుపగో చే వట్టతి. పిట్ఠిపాసాణో అతిమహన్తోపి పాసాణసఙ్ఖ్యమేవ గచ్ఛతి, తస్మా సచే మహతో పిట్ఠిపాసాణస్స ఏకప్పదేసం అన్తోసీమాయ కత్తుకామా హోన్తి, తం అకిత్తేత్వా తస్సుపరి అఞ్ఞో పాసాణో కిత్తేతబ్బో. సచే పిట్ఠిపాసాణుపరి విహారం కరోన్తి, విహారమజ్ఝేన వా పిట్ఠిపాసాణో వినివిజ్ఝిత్వా గచ్ఛతి, ఏవరూపో పిట్ఠిపాసాణో న వట్టతి. సచే హి తం కిత్తేన్తి, నిమిత్తస్స ఉపరి విహారో హోతి, నిమిత్తఞ్చ నామ బహిసీమాయ హోతి, విహారోపి బహిసీమాయం ఆపజ్జతి. విహారం పరిక్ఖిపిత్వా ఠితపిట్ఠిపాసాణో ఏకత్థ కిత్తేత్వా అఞ్ఞత్థ న కిత్తేతబ్బో.
Pāsāṇanimitte – ayaguḷopi pāsāṇasaṅkhyameva gacchati, tasmā yo koci pāsāṇo vaṭṭati. Pamāṇato pana hatthippamāṇo pabbatasaṅkhyaṃ gato, tasmā so na vaṭṭati. Mahāgoṇamahāmahiṃsappamāṇo pana vaṭṭati. Heṭṭhimaparicchedena dvattiṃsapalaguḷapiṇḍaparimāṇo vaṭṭati. Tato khuddakataro iṭṭhakā vā mahantīpi na vaṭṭati. Animittupagapāsāṇarāsipi na vaṭṭati, pageva paṃsuvālikarāsi. Bhūmisamo khalamaṇḍalasadiso piṭṭhipāsāṇo vā bhūmito khāṇuko viya uṭṭhitapāsāṇo vā hoti, sopi pamāṇupago ce vaṭṭati. Piṭṭhipāsāṇo atimahantopi pāsāṇasaṅkhyameva gacchati, tasmā sace mahato piṭṭhipāsāṇassa ekappadesaṃ antosīmāya kattukāmā honti, taṃ akittetvā tassupari añño pāsāṇo kittetabbo. Sace piṭṭhipāsāṇupari vihāraṃ karonti, vihāramajjhena vā piṭṭhipāsāṇo vinivijjhitvā gacchati, evarūpo piṭṭhipāsāṇo na vaṭṭati. Sace hi taṃ kittenti, nimittassa upari vihāro hoti, nimittañca nāma bahisīmāya hoti, vihāropi bahisīmāyaṃ āpajjati. Vihāraṃ parikkhipitvā ṭhitapiṭṭhipāsāṇo ekattha kittetvā aññattha na kittetabbo.
వననిమిత్తే – తిణవనం వా తచసారతాలనాళికేరాదిరుక్ఖవనం వా న వట్టతి. అన్తోసారానం పన సాకసాలాదీనం అన్తోసారమిస్సకానం వా రుక్ఖానం వనం వట్టతి, తఞ్చ ఖో హేట్ఠిమపరిచ్ఛేదేన చతుపఞ్చరుక్ఖమత్తమ్పి తతో ఓరం న వట్టతి, పరం యోజనసతికమ్పి వట్టతి. సచే పన వనమజ్ఝే విహారం కరోన్తి, వనం న కిత్తేతబ్బం. ఏకదేసం అన్తోసీమాయ కత్తుకామేహిపి వనం అకిత్తేత్వా తత్థ రుక్ఖపాసాణాదయో కిత్తేతబ్బా. విహారం పరిక్ఖిపిత్వా ఠితవనం ఏకత్థ కిత్తేత్వా అఞ్ఞత్థ న కిత్తేతబ్బం.
Vananimitte – tiṇavanaṃ vā tacasāratālanāḷikerādirukkhavanaṃ vā na vaṭṭati. Antosārānaṃ pana sākasālādīnaṃ antosāramissakānaṃ vā rukkhānaṃ vanaṃ vaṭṭati, tañca kho heṭṭhimaparicchedena catupañcarukkhamattampi tato oraṃ na vaṭṭati, paraṃ yojanasatikampi vaṭṭati. Sace pana vanamajjhe vihāraṃ karonti, vanaṃ na kittetabbaṃ. Ekadesaṃ antosīmāya kattukāmehipi vanaṃ akittetvā tattha rukkhapāsāṇādayo kittetabbā. Vihāraṃ parikkhipitvā ṭhitavanaṃ ekattha kittetvā aññattha na kittetabbaṃ.
రుక్ఖనిమిత్తే – తచసారో తాలనాళికేరాదిరుక్ఖో న వట్టతి, అన్తోసారో జీవమానకో అన్తమసో ఉబ్బేధతో అట్ఠఙ్గులో పరిణాహతో సూచిదణ్డకప్పమాణోపి వట్టతి, తతో ఓరం న వట్టతి, పరం ద్వాదసయోజనో సుప్పతిట్ఠితనిగ్రోధోపి వట్టతి. వంసనళకసరావాదీసు బీజం రోపేత్వా వడ్ఢాపితో పమాణుపగోపి న వట్టతి. తతో అపనేత్వా పన తఙ్ఖణమ్పి భూమియం రోపేత్వా కోట్ఠకం కత్వా ఉదకం ఆసిఞ్చిత్వా కిత్తేతుం వట్టతి. నవమూలసాఖానిగ్గమనం అకారణం. ఖన్ధం ఛిన్దిత్వా రోపితే పన ఏతం యుజ్జతి. కిత్తేన్తేన చ ‘‘రుక్ఖో’’తిపి వత్తుం వట్టతి, ‘‘సాకరుక్ఖోతిపి సాలరుక్ఖో’’తిపి. ఏకాబద్ధం పన సుప్పతిట్ఠితనిగ్రోధసదిసం ఏకత్థ కిత్తేత్వా అఞ్ఞత్థ కిత్తేతుం న వట్టతి.
Rukkhanimitte – tacasāro tālanāḷikerādirukkho na vaṭṭati, antosāro jīvamānako antamaso ubbedhato aṭṭhaṅgulo pariṇāhato sūcidaṇḍakappamāṇopi vaṭṭati, tato oraṃ na vaṭṭati, paraṃ dvādasayojano suppatiṭṭhitanigrodhopi vaṭṭati. Vaṃsanaḷakasarāvādīsu bījaṃ ropetvā vaḍḍhāpito pamāṇupagopi na vaṭṭati. Tato apanetvā pana taṅkhaṇampi bhūmiyaṃ ropetvā koṭṭhakaṃ katvā udakaṃ āsiñcitvā kittetuṃ vaṭṭati. Navamūlasākhāniggamanaṃ akāraṇaṃ. Khandhaṃ chinditvā ropite pana etaṃ yujjati. Kittentena ca ‘‘rukkho’’tipi vattuṃ vaṭṭati, ‘‘sākarukkhotipi sālarukkho’’tipi. Ekābaddhaṃ pana suppatiṭṭhitanigrodhasadisaṃ ekattha kittetvā aññattha kittetuṃ na vaṭṭati.
మగ్గనిమిత్తే – అరఞ్ఞఖేత్తనదీతళాకమగ్గాదయో న వట్టన్తి, జఙ్ఘమగ్గో వా సకటమగ్గో వా వట్టతి, యో నిబ్బిజ్ఝిత్వా ద్వే తీణి గామన్తరాని గచ్ఛతి. యో పన జఙ్ఘమగ్గో సకటమగ్గతో ఓక్కమిత్వా పున సకటమగ్గమేవ ఓతరతి, యే వా జఙ్ఘమగ్గసకటమగ్గా అవళఞ్జా, తే న వట్టన్తి. జఙ్ఘసత్థసకటసత్థేహి వళఞ్జియమానాయేవ వట్టన్తి. సచే ద్వే మగ్గా నిక్ఖమిత్వా పచ్ఛా సకటధురమివ ఏకీభవన్తి, ద్విధా భిన్నట్ఠానే వా సమ్బన్ధట్ఠానే వా సకిం కిత్తేత్వా పున న కిత్తేతబ్బా, ఏకాబద్ధనిమిత్తఞ్హేతం హోతి.
Magganimitte – araññakhettanadītaḷākamaggādayo na vaṭṭanti, jaṅghamaggo vā sakaṭamaggo vā vaṭṭati, yo nibbijjhitvā dve tīṇi gāmantarāni gacchati. Yo pana jaṅghamaggo sakaṭamaggato okkamitvā puna sakaṭamaggameva otarati, ye vā jaṅghamaggasakaṭamaggā avaḷañjā, te na vaṭṭanti. Jaṅghasatthasakaṭasatthehi vaḷañjiyamānāyeva vaṭṭanti. Sace dve maggā nikkhamitvā pacchā sakaṭadhuramiva ekībhavanti, dvidhā bhinnaṭṭhāne vā sambandhaṭṭhāne vā sakiṃ kittetvā puna na kittetabbā, ekābaddhanimittañhetaṃ hoti.
సచే విహారం పరిక్ఖిపిత్వా చత్తారో మగ్గా చతూసు దిసాసు గచ్ఛన్తి, మజ్ఝే ఏకం కిత్తేత్వా అపరం కిత్తేతుం న వట్టతి. ఏకాబద్ధనిమిత్తఞ్హేతం హోతి. కోణం నిబ్బిజ్ఝిత్వా గతమగ్గం పన పరభాగే కిత్తేతుం వట్టతి. విహారమజ్ఝేన నిబ్బిజ్ఝిత్వా గతమగ్గో పన న కిత్తేతబ్బో. కిత్తితే నిమిత్తస్స ఉపరి విహారో హోతి. సచే సకటమగ్గస్స అన్తిమచక్కమగ్గం నిమిత్తం కరోన్తి, మగ్గో బహిసీమాయ హోతి. సచే బాహిరచక్కమగ్గం నిమిత్తం కరోన్తి, బాహిరచక్కమగ్గోవ బహిసీమాయ హోతి, సేసం అన్తోసీమం భజతి. మగ్గం కిత్తేన్తేన ‘‘మగ్గో పన్థో పథో పజ్జో’’తి దససు యేన కేనచి నామేన కిత్తేతుం వట్టతి. పరిఖాసణ్ఠానేన విహారం పరిక్ఖిపిత్వా గతమగ్గో ఏకత్థ కిత్తేత్వా అఞ్ఞత్థ కిత్తేతుం న వట్టతి.
Sace vihāraṃ parikkhipitvā cattāro maggā catūsu disāsu gacchanti, majjhe ekaṃ kittetvā aparaṃ kittetuṃ na vaṭṭati. Ekābaddhanimittañhetaṃ hoti. Koṇaṃ nibbijjhitvā gatamaggaṃ pana parabhāge kittetuṃ vaṭṭati. Vihāramajjhena nibbijjhitvā gatamaggo pana na kittetabbo. Kittite nimittassa upari vihāro hoti. Sace sakaṭamaggassa antimacakkamaggaṃ nimittaṃ karonti, maggo bahisīmāya hoti. Sace bāhiracakkamaggaṃ nimittaṃ karonti, bāhiracakkamaggova bahisīmāya hoti, sesaṃ antosīmaṃ bhajati. Maggaṃ kittentena ‘‘maggo pantho patho pajjo’’ti dasasu yena kenaci nāmena kittetuṃ vaṭṭati. Parikhāsaṇṭhānena vihāraṃ parikkhipitvā gatamaggo ekattha kittetvā aññattha kittetuṃ na vaṭṭati.
వమ్మికనిమిత్తే – హేట్ఠిమపరిచ్ఛేదేన తం దివసం జాతో అట్ఠఙ్గులుబ్బేధో గోవిసాణప్పమాణోపి వమ్మికో వట్టతి, తతో ఓరం న వట్టతి, పరం హిమవన్తపబ్బతసదిసోపి వట్టతి. విహారం పరిక్ఖిపిత్వా ఠితం పన ఏకాబద్ధం ఏకత్థ కిత్తేత్వా అఞ్ఞత్థ కిత్తేతుం న వట్టతి.
Vammikanimitte – heṭṭhimaparicchedena taṃ divasaṃ jāto aṭṭhaṅgulubbedho govisāṇappamāṇopi vammiko vaṭṭati, tato oraṃ na vaṭṭati, paraṃ himavantapabbatasadisopi vaṭṭati. Vihāraṃ parikkhipitvā ṭhitaṃ pana ekābaddhaṃ ekattha kittetvā aññattha kittetuṃ na vaṭṭati.
నదీనిమిత్తే – యస్సా ధమ్మికానం రాజూనం కాలే అన్వద్ధమాసం అనుదసాహం అనుపఞ్చాహన్తి ఏవం అనతిక్కమిత్వా దేవే వస్సన్తే వలాహకేసు విగతమత్తేసు సోతం పచ్ఛిజ్జతి, అయం నదీసఙ్ఖ్యం న గచ్ఛతి. యస్సా పన ఈదిసే సువుట్ఠికాలే వస్సానస్స చాతుమాసే సోతం న పచ్ఛిజ్జతి, తిమణ్డలం పటిచ్ఛాదేత్వా యత్థ కత్థచి ఉత్తరన్తియా భిక్ఖునియా అన్తరవాసకో తేమియతి, అయం నదీసఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి, సీమం బన్ధన్తానం నిమిత్తం హోతి. భిక్ఖునియా నదీపారగమనేపి ఉపోసథాదిసఙ్ఘకమ్మకరణేపి నదీపారసీమసమ్మన్ననేపి అయమేవ నదీ.
Nadīnimitte – yassā dhammikānaṃ rājūnaṃ kāle anvaddhamāsaṃ anudasāhaṃ anupañcāhanti evaṃ anatikkamitvā deve vassante valāhakesu vigatamattesu sotaṃ pacchijjati, ayaṃ nadīsaṅkhyaṃ na gacchati. Yassā pana īdise suvuṭṭhikāle vassānassa cātumāse sotaṃ na pacchijjati, timaṇḍalaṃ paṭicchādetvā yattha katthaci uttarantiyā bhikkhuniyā antaravāsako temiyati, ayaṃ nadīsaṅkhyaṃ gacchati, sīmaṃ bandhantānaṃ nimittaṃ hoti. Bhikkhuniyā nadīpāragamanepi uposathādisaṅghakammakaraṇepi nadīpārasīmasammannanepi ayameva nadī.
యా పన మగ్గో వియ సకటధురసణ్ఠానేన వా పరిఖాసణ్ఠానేన వా విహారం పరిక్ఖిపిత్వా గతా, తం ఏకత్థ కిత్తేత్వా అఞ్ఞత్థ కిత్తేతుం న వట్టతి. విహారస్స చతూసు దిసాసు అఞ్ఞమఞ్ఞం వినిబ్బిజ్ఝిత్వా గతే నదిచతుక్కేపి ఏసేవ నయో. అసమ్మిస్సనదియో పన చతస్సోపి కిత్తేతుం వట్టతి. సచే వతిం కరోన్తో వియ రుక్ఖపాదే నిఖణిత్వా వల్లిపలాలాదీహి నదిసోతం రుమ్భన్తి, ఉదకఞ్చ అజ్ఝోత్థరిత్వా ఆవరణం పవత్తతియేవ, నిమిత్తం కాతుం వట్టతి. యథా పన ఉదకం నప్పవత్తతి, ఏవం సేతుమ్హి కతే అప్పవత్తమానా నదీ నిమిత్తం కాతుం న వట్టతి. పవత్తనట్ఠానే నదినిమిత్తం, అప్పవత్తనట్ఠానే ఉదకనిమిత్తం కాతుం వట్టతి.
Yā pana maggo viya sakaṭadhurasaṇṭhānena vā parikhāsaṇṭhānena vā vihāraṃ parikkhipitvā gatā, taṃ ekattha kittetvā aññattha kittetuṃ na vaṭṭati. Vihārassa catūsu disāsu aññamaññaṃ vinibbijjhitvā gate nadicatukkepi eseva nayo. Asammissanadiyo pana catassopi kittetuṃ vaṭṭati. Sace vatiṃ karonto viya rukkhapāde nikhaṇitvā vallipalālādīhi nadisotaṃ rumbhanti, udakañca ajjhottharitvā āvaraṇaṃ pavattatiyeva, nimittaṃ kātuṃ vaṭṭati. Yathā pana udakaṃ nappavattati, evaṃ setumhi kate appavattamānā nadī nimittaṃ kātuṃ na vaṭṭati. Pavattanaṭṭhāne nadinimittaṃ, appavattanaṭṭhāne udakanimittaṃ kātuṃ vaṭṭati.
యా పన దుబ్బుట్ఠికాలే వా గిమ్హే వా నిరుదకభావేన నప్పవత్తతి, సా వట్టతి. మహానదితో ఉదకమాతికం నీహరన్తి, సా కున్నదిసదిసా హుత్వా తీణి సస్సాని సమ్పాదేన్తీ నిచ్చం పవత్తతి, కిఞ్చాపి పవత్తతి, నిమిత్తం కాతుం న వట్టతి. యా పన మూలే మహానదితో నిగ్గతాపి కాలన్తరేన తేనేవ నిగ్గతమగ్గేన నదిం భిన్దిత్వా సయఞ్చ గచ్ఛతి, గచ్ఛన్తీ పరతో సుసుమారాదిసమాకిణ్ణా నావాదీహి సఞ్చరితబ్బా నదీ హోతి, తం నిమిత్తం కాతుం వట్టతి.
Yā pana dubbuṭṭhikāle vā gimhe vā nirudakabhāvena nappavattati, sā vaṭṭati. Mahānadito udakamātikaṃ nīharanti, sā kunnadisadisā hutvā tīṇi sassāni sampādentī niccaṃ pavattati, kiñcāpi pavattati, nimittaṃ kātuṃ na vaṭṭati. Yā pana mūle mahānadito niggatāpi kālantarena teneva niggatamaggena nadiṃ bhinditvā sayañca gacchati, gacchantī parato susumārādisamākiṇṇā nāvādīhi sañcaritabbā nadī hoti, taṃ nimittaṃ kātuṃ vaṭṭati.
ఉదకనిమిత్తే – నిరుదకే ఠానే నావాయ వా చాటిఆదీసు వా ఉదకం పూరేత్వా ఉదకనిమిత్తం కిత్తేతుం న వట్టతి, భూమిగతమేవ వట్టతి . తఞ్చ ఖో అప్పవత్తనఉదకం ఆవాటపోక్ఖరణితళాకజాతస్సరలోణిసముద్దాదీసు ఠితం, అట్ఠితం పన ఓఘనదిఉదకవాహకమాతికాదీసు ఉదకం న వట్టతి. అన్ధకట్ఠకథాయం పన ‘‘గమ్భీరేసు ఆవాటాదీసు ఉక్ఖేపిమం ఉదకం నిమిత్తం న కాతబ్బ’’న్తి వుత్తం, తం దువుత్తం అత్తనోమతిమత్తమేవ. ఠితం పన అన్తమసో సూకరఖతాయపి గామదారకానం కీళనవాపియమ్పి తఙ్ఖణఞ్ఞేవ పథవియం ఆవాటకం కత్వా కుటేహి ఆహరిత్వా పూరితఉదకమ్పి సచే యావ కమ్మవాచాపరియోసానా తిట్ఠతి, అప్పం వా హోతు బహు వా, వట్టతి. తస్మిం పన ఠానే నిమిత్తసఞ్ఞాకరణత్థం పాసాణవాలికాపంసుఆదిరాసి వా పాసాణత్థమ్భో వా దారుత్థమ్భో వా కాతబ్బో. తం కాతుఞ్చ కారేతుఞ్చ భిక్ఖుస్స వట్టతి. లాభసీమాయం పన న వట్టతి . సమానసంవాసకసీమా కస్సచి పీళనం న కరోతి, కేవలం భిక్ఖూనం వినయకమ్మమేవ సాధేతి, తస్మా ఏత్థ వట్టతి.
Udakanimitte – nirudake ṭhāne nāvāya vā cāṭiādīsu vā udakaṃ pūretvā udakanimittaṃ kittetuṃ na vaṭṭati, bhūmigatameva vaṭṭati . Tañca kho appavattanaudakaṃ āvāṭapokkharaṇitaḷākajātassaraloṇisamuddādīsu ṭhitaṃ, aṭṭhitaṃ pana oghanadiudakavāhakamātikādīsu udakaṃ na vaṭṭati. Andhakaṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘gambhīresu āvāṭādīsu ukkhepimaṃ udakaṃ nimittaṃ na kātabba’’nti vuttaṃ, taṃ duvuttaṃ attanomatimattameva. Ṭhitaṃ pana antamaso sūkarakhatāyapi gāmadārakānaṃ kīḷanavāpiyampi taṅkhaṇaññeva pathaviyaṃ āvāṭakaṃ katvā kuṭehi āharitvā pūritaudakampi sace yāva kammavācāpariyosānā tiṭṭhati, appaṃ vā hotu bahu vā, vaṭṭati. Tasmiṃ pana ṭhāne nimittasaññākaraṇatthaṃ pāsāṇavālikāpaṃsuādirāsi vā pāsāṇatthambho vā dārutthambho vā kātabbo. Taṃ kātuñca kāretuñca bhikkhussa vaṭṭati. Lābhasīmāyaṃ pana na vaṭṭati . Samānasaṃvāsakasīmā kassaci pīḷanaṃ na karoti, kevalaṃ bhikkhūnaṃ vinayakammameva sādheti, tasmā ettha vaṭṭati.
ఇమేహి చ అట్ఠహి నిమిత్తేహి అసమ్మిస్సేహిపి అఞ్ఞమఞ్ఞం సమ్మిస్సేహిపి సీమం సమ్మన్నితుం వట్టతియేవ. సా ఏవం సమ్మన్నిత్వా బజ్ఝమానా ఏకేన ద్వీహి వా నిమిత్తేహి అబద్ధా హోతి, తీణి పన ఆదిం కత్వా వుత్తప్పకారానం నిమిత్తానం సతేనాపి బద్ధా హోతి. సా తీహి సిఙ్ఘాటకసణ్ఠానా హోతి, చతూహి చతురస్సా వా సిఙ్ఘాటకఅడ్ఢచన్దముదిఙ్గాదిసణ్ఠానా వా, తతో అధికేహి నానాసణ్ఠానా. తం బన్ధితుకామేహి సామన్తవిహారేసు భిక్ఖూ తస్స తస్స విహారస్స సీమాపరిచ్ఛేదం పుచ్ఛిత్వా, బద్ధసీమవిహారానం సీమాయ సీమన్తరికం, అబద్ధసీమవిహారానం సీమాయ ఉపచారం ఠపేత్వా దిసాచారికభిక్ఖూనం నిస్సఞ్చారసమయే సచే ఏకస్మిం గామఖేత్తే సీమం బన్ధితుకామా, యే తత్థ బద్ధసీమవిహారా, తేసు భిక్ఖూనం ‘‘మయం అజ్జ సీమం బన్ధిస్సామ, తుమ్హే సకసీమాపరిచ్ఛేదతో మా నిక్ఖమిత్థా’’తి పేసేతబ్బం. యే అబద్ధసీమవిహారా, తేసు భిక్ఖూ ఏకజ్ఝం సన్నిపాతేతబ్బా, ఛన్దారహానం ఛన్దో ఆహరాపేతబ్బో . సచే అఞ్ఞానిపి గామక్ఖేత్తాని అన్తోకాతుకామా , తేసు గామేసు యే భిక్ఖూ వసన్తి, తేహిపి ఆగన్తబ్బం. అనాగచ్ఛన్తానం ఛన్దో ఆహరితబ్బోతి మహాసుమత్థేరో ఆహ. మహాపదుమత్థేరో పన ‘‘నానాగామఖేత్తాని నామ పాటేక్కం బద్ధసీమాసదిసాని, న తతో ఛన్దపారిసుద్ధి ఆగచ్ఛతి. అన్తోనిమిత్తగతేహి పన భిక్ఖూహి ఆగన్తబ్బ’’న్తి వత్వా పున ఆహ – ‘‘సమానసంవాసకసీమాసమ్మన్ననకాలే ఆగమనమ్పి అనాగమనమ్పి వట్టతి. అవిప్పవాససీమాసమ్మన్ననకాలే పన అన్తోనిమిత్తగతేహి ఆగన్తబ్బం, అనాగచ్ఛన్తానం ఛన్దో ఆహరితబ్బో’’తి.
Imehi ca aṭṭhahi nimittehi asammissehipi aññamaññaṃ sammissehipi sīmaṃ sammannituṃ vaṭṭatiyeva. Sā evaṃ sammannitvā bajjhamānā ekena dvīhi vā nimittehi abaddhā hoti, tīṇi pana ādiṃ katvā vuttappakārānaṃ nimittānaṃ satenāpi baddhā hoti. Sā tīhi siṅghāṭakasaṇṭhānā hoti, catūhi caturassā vā siṅghāṭakaaḍḍhacandamudiṅgādisaṇṭhānā vā, tato adhikehi nānāsaṇṭhānā. Taṃ bandhitukāmehi sāmantavihāresu bhikkhū tassa tassa vihārassa sīmāparicchedaṃ pucchitvā, baddhasīmavihārānaṃ sīmāya sīmantarikaṃ, abaddhasīmavihārānaṃ sīmāya upacāraṃ ṭhapetvā disācārikabhikkhūnaṃ nissañcārasamaye sace ekasmiṃ gāmakhette sīmaṃ bandhitukāmā, ye tattha baddhasīmavihārā, tesu bhikkhūnaṃ ‘‘mayaṃ ajja sīmaṃ bandhissāma, tumhe sakasīmāparicchedato mā nikkhamitthā’’ti pesetabbaṃ. Ye abaddhasīmavihārā, tesu bhikkhū ekajjhaṃ sannipātetabbā, chandārahānaṃ chando āharāpetabbo . Sace aññānipi gāmakkhettāni antokātukāmā , tesu gāmesu ye bhikkhū vasanti, tehipi āgantabbaṃ. Anāgacchantānaṃ chando āharitabboti mahāsumatthero āha. Mahāpadumatthero pana ‘‘nānāgāmakhettāni nāma pāṭekkaṃ baddhasīmāsadisāni, na tato chandapārisuddhi āgacchati. Antonimittagatehi pana bhikkhūhi āgantabba’’nti vatvā puna āha – ‘‘samānasaṃvāsakasīmāsammannanakāle āgamanampi anāgamanampi vaṭṭati. Avippavāsasīmāsammannanakāle pana antonimittagatehi āgantabbaṃ, anāgacchantānaṃ chando āharitabbo’’ti.
ఏవం సన్నిపతితేసు పన భిక్ఖూసు ఛన్దారహానం ఛన్దే ఆహటే తేసు తేసు మగ్గేసు నదీతిత్థగామద్వారాదీసు చ ఆగన్తుకభిక్ఖూనం సీఘం సీఘం హత్థపాసానయనత్థఞ్చ బహిసీమాకరణత్థఞ్చ ఆరామికే చేవ సమణుద్దేసే చ ఠపేత్వా భేరిసఞ్ఞం వా సఙ్ఖసఞ్ఞం వా కత్వా నిమిత్తకిత్తనానన్తరం వుత్తాయ ‘‘సుణాతు మే భన్తే సఙ్ఘో’’తిఆదికాయ కమ్మవాచాయ సీమా బన్ధితబ్బా. కమ్మవాచాపరియోసానేయేవ నిమిత్తాని బహి కత్వా హేట్ఠా పథవిసన్ధారకం ఉదకం పరియన్తం కత్వా సీమా గతా హోతి.
Evaṃ sannipatitesu pana bhikkhūsu chandārahānaṃ chande āhaṭe tesu tesu maggesu nadītitthagāmadvārādīsu ca āgantukabhikkhūnaṃ sīghaṃ sīghaṃ hatthapāsānayanatthañca bahisīmākaraṇatthañca ārāmike ceva samaṇuddese ca ṭhapetvā bherisaññaṃ vā saṅkhasaññaṃ vā katvā nimittakittanānantaraṃ vuttāya ‘‘suṇātu me bhante saṅgho’’tiādikāya kammavācāya sīmā bandhitabbā. Kammavācāpariyosāneyeva nimittāni bahi katvā heṭṭhā pathavisandhārakaṃ udakaṃ pariyantaṃ katvā sīmā gatā hoti.
ఇమం పన సమానసంవాసకసీమం సమ్మన్నన్తేహి పబ్బజ్జుపసమ్పదాదీనం సఙ్ఘకమ్మానం సుఖకరణత్థం పఠమం ఖణ్డసీమా బన్ధితబ్బా. తం పన బన్ధన్తేహి వత్తం జానితబ్బం. సచే హి బోధిచేతియభత్తసాలాదీని సబ్బవత్థూని పతిట్ఠాపేత్వా కతవిహారే బన్ధన్తి, విహారమజ్ఝే బహూనం సమోసరణట్ఠానే అబన్ధిత్వా విహారపచ్చన్తే వివిత్తోకాసే బన్ధితబ్బా. అకతవిహారే బన్ధన్తేహి బోధిచేతియాదీనం సబ్బవత్థూనం ఠానం సల్లక్ఖేత్వా యథా పతిట్ఠితేసు వత్థూసు విహారపచ్చన్తే వివిత్తోకాసే హోతి, ఏవం బన్ధితబ్బా. సా హేట్ఠిమపరిచ్ఛేదేన సచే ఏకవీసతి భిక్ఖూ గణ్హాతి, వట్టతి. తతో ఓరం న వట్టతి, పరం భిక్ఖుసహస్సం గణ్హన్తీపి వట్టతి. తం బన్ధన్తేహి సీమామాళకస్స సమన్తా నిమిత్తుపగా పాసాణా ఠపేతబ్బా, న ఖణ్డసీమాయ ఠితేహి మహాసీమా బన్ధితబ్బా, న మహాసీమాయ ఠితేహి ఖణ్డసీమా, ఖణ్డసీమాయమేవ పన ఠత్వా ఖణ్డసీమా బన్ధితబ్బా, మహాసీమాయమేవ ఠత్వా మహాసీమా.
Imaṃ pana samānasaṃvāsakasīmaṃ sammannantehi pabbajjupasampadādīnaṃ saṅghakammānaṃ sukhakaraṇatthaṃ paṭhamaṃ khaṇḍasīmā bandhitabbā. Taṃ pana bandhantehi vattaṃ jānitabbaṃ. Sace hi bodhicetiyabhattasālādīni sabbavatthūni patiṭṭhāpetvā katavihāre bandhanti, vihāramajjhe bahūnaṃ samosaraṇaṭṭhāne abandhitvā vihārapaccante vivittokāse bandhitabbā. Akatavihāre bandhantehi bodhicetiyādīnaṃ sabbavatthūnaṃ ṭhānaṃ sallakkhetvā yathā patiṭṭhitesu vatthūsu vihārapaccante vivittokāse hoti, evaṃ bandhitabbā. Sā heṭṭhimaparicchedena sace ekavīsati bhikkhū gaṇhāti, vaṭṭati. Tato oraṃ na vaṭṭati, paraṃ bhikkhusahassaṃ gaṇhantīpi vaṭṭati. Taṃ bandhantehi sīmāmāḷakassa samantā nimittupagā pāsāṇā ṭhapetabbā, na khaṇḍasīmāya ṭhitehi mahāsīmā bandhitabbā, na mahāsīmāya ṭhitehi khaṇḍasīmā, khaṇḍasīmāyameva pana ṭhatvā khaṇḍasīmā bandhitabbā, mahāsīmāyameva ṭhatvā mahāsīmā.
తత్రాయం బన్ధనవిధి – సమన్తా ‘‘ఏసో పాసాణో నిమిత్త’’న్తి ఏవం నిమిత్తాని కిత్తేత్వా కమ్మవాచాయ సీమా సమ్మన్నితబ్బా. అథ తస్సా ఏవ దళ్హీకమ్మత్థం అవిప్పవాసకమ్మవాచా కాతబ్బా. ఏవఞ్హి సీమం సమూహనిస్సామాతి ఆగతా సమూహనితుం న సక్ఖిస్సన్తి. సీమం సమ్మన్నిత్వా బహిసీమన్తరికపాసాణా ఠపేతబ్బా. సీమన్తరికా పచ్ఛిమకోటియా ఏకరతనప్పమాణా వట్టతి. విదత్థిప్పమాణాపి వట్టతీతి కురున్దియం, చతురఙ్గులప్పమాణాపి వట్టతీతి మహాపచ్చరియం వుత్తం. సచే పన విహారో మహా హోతి, ద్వేపి తిస్సోపి తతుత్తరిపి ఖణ్డసీమాయో బన్ధితబ్బా.
Tatrāyaṃ bandhanavidhi – samantā ‘‘eso pāsāṇo nimitta’’nti evaṃ nimittāni kittetvā kammavācāya sīmā sammannitabbā. Atha tassā eva daḷhīkammatthaṃ avippavāsakammavācā kātabbā. Evañhi sīmaṃ samūhanissāmāti āgatā samūhanituṃ na sakkhissanti. Sīmaṃ sammannitvā bahisīmantarikapāsāṇā ṭhapetabbā. Sīmantarikā pacchimakoṭiyā ekaratanappamāṇā vaṭṭati. Vidatthippamāṇāpi vaṭṭatīti kurundiyaṃ, caturaṅgulappamāṇāpi vaṭṭatīti mahāpaccariyaṃ vuttaṃ. Sace pana vihāro mahā hoti, dvepi tissopi tatuttaripi khaṇḍasīmāyo bandhitabbā.
ఏవం ఖణ్డసీమం సమ్మన్నిత్వా మహాసీమాసమ్ముతికాలే ఖణ్డసీమతో నిక్ఖమిత్వా మహాసీమాయ ఠత్వా సమన్తా అనుపరియాయన్తేహి సీమన్తరికపాసాణా కిత్తేతబ్బా. తతో అవసేసనిమిత్తాని కిత్తేత్వా హత్థపాసం అవిజహన్తేహి కమ్మవాచాయ సమానసంవాసకసీమం సమ్మన్నిత్వా తస్సా దళ్హీకమ్మత్థం అవిప్పవాసకమ్మవాచాపి కాతబ్బా. ఏవఞ్హి ‘‘సీమం సమూహనిస్సామా’’తి ఆగతా సమూహనితుం న సక్ఖిస్సన్తి. సచే పన ఖణ్డసీమాయ నిమిత్తాని కిత్తేత్వా తతో సీమన్తరికాయ నిమిత్తాని కిత్తేత్వా మహాసీమాయ నిమిత్తాని కిత్తేన్తి, ఏవం తీసు ఠానేసు నిమిత్తాని కిత్తేత్వా యం సీమం ఇచ్ఛన్తి, తం పఠమం బన్ధితుం వట్టతి. ఏవం సన్తేపి యథావుత్తేనయేన ఖణ్డసీమతోవ పట్ఠాయ బన్ధితబ్బా. ఏవం బద్ధాసు పన సీమాసు ఖణ్డసీమాయ ఠితా భిక్ఖూ మహాసీమాయ కమ్మం కరోన్తానం న కోపేన్తి, మహాసీమాయ వా ఠితా ఖణ్డసీమాయ కమ్మం కరోన్తానం సీమన్తరికాయ పన ఠితా ఉభిన్నమ్పి న కోపేన్తి. గామఖేత్తే ఠత్వా కమ్మం కరోన్తానం పన సీమన్తరికాయ ఠితా కోపేన్తి. సీమన్తరికా హి గామఖేత్తం భజతి.
Evaṃ khaṇḍasīmaṃ sammannitvā mahāsīmāsammutikāle khaṇḍasīmato nikkhamitvā mahāsīmāya ṭhatvā samantā anupariyāyantehi sīmantarikapāsāṇā kittetabbā. Tato avasesanimittāni kittetvā hatthapāsaṃ avijahantehi kammavācāya samānasaṃvāsakasīmaṃ sammannitvā tassā daḷhīkammatthaṃ avippavāsakammavācāpi kātabbā. Evañhi ‘‘sīmaṃ samūhanissāmā’’ti āgatā samūhanituṃ na sakkhissanti. Sace pana khaṇḍasīmāya nimittāni kittetvā tato sīmantarikāya nimittāni kittetvā mahāsīmāya nimittāni kittenti, evaṃ tīsu ṭhānesu nimittāni kittetvā yaṃ sīmaṃ icchanti, taṃ paṭhamaṃ bandhituṃ vaṭṭati. Evaṃ santepi yathāvuttenayena khaṇḍasīmatova paṭṭhāya bandhitabbā. Evaṃ baddhāsu pana sīmāsu khaṇḍasīmāya ṭhitā bhikkhū mahāsīmāya kammaṃ karontānaṃ na kopenti, mahāsīmāya vā ṭhitā khaṇḍasīmāya kammaṃ karontānaṃ sīmantarikāya pana ṭhitā ubhinnampi na kopenti. Gāmakhette ṭhatvā kammaṃ karontānaṃ pana sīmantarikāya ṭhitā kopenti. Sīmantarikā hi gāmakhettaṃ bhajati.
సీమా చ నామేసా న కేవలం పథవితలేయేవ బద్ధా బద్ధా నామ హోతి. అథ ఖో పిట్ఠిపాసాణేపి కుటిగేహేపి లేణేపి పాసాదేపి పబ్బతమత్థకేపి బద్ధా బద్ధాయేవ హోతి. తత్థ పిట్ఠిపాసాణే బన్ధన్తేహి పాసాణపిట్ఠియం రాజిం వా కోట్టేత్వా ఉదుక్ఖలం వా ఖణిత్వా నిమిత్తం న కాతబ్బం , నిమిత్తుపగపాసాణే ఠపేత్వా నిమిత్తాని కిత్తేతబ్బాని. కమ్మవాచాపరియోసానే సీమా పథవిసన్ధారకం ఉదకం పరియన్తం కత్వా ఓతరతి. నిమిత్తపాసాణా యథాఠానే న తిట్ఠన్తి, తస్మా సమన్తతో రాజి వా ఉట్ఠాపేతబ్బా, చతూసు వా కోణేసు పాసాణా విజ్ఝితబ్బా, ‘‘అయం సీమాపరిచ్ఛేదో’’తి వత్వా అక్ఖరాని వా ఛిన్దితబ్బాని. కేచి ఉసూయకా సీమం ఝాపేస్సామాతి అగ్గిం దేన్తి, పాసాణావ ఝాయన్తి, న సీమా.
Sīmā ca nāmesā na kevalaṃ pathavitaleyeva baddhā baddhā nāma hoti. Atha kho piṭṭhipāsāṇepi kuṭigehepi leṇepi pāsādepi pabbatamatthakepi baddhā baddhāyeva hoti. Tattha piṭṭhipāsāṇe bandhantehi pāsāṇapiṭṭhiyaṃ rājiṃ vā koṭṭetvā udukkhalaṃ vā khaṇitvā nimittaṃ na kātabbaṃ , nimittupagapāsāṇe ṭhapetvā nimittāni kittetabbāni. Kammavācāpariyosāne sīmā pathavisandhārakaṃ udakaṃ pariyantaṃ katvā otarati. Nimittapāsāṇā yathāṭhāne na tiṭṭhanti, tasmā samantato rāji vā uṭṭhāpetabbā, catūsu vā koṇesu pāsāṇā vijjhitabbā, ‘‘ayaṃ sīmāparicchedo’’ti vatvā akkharāni vā chinditabbāni. Keci usūyakā sīmaṃ jhāpessāmāti aggiṃ denti, pāsāṇāva jhāyanti, na sīmā.
కుటిగేహేపి బన్ధన్తేహి భిత్తిం అకిత్తేత్వా ఏకవీసతియా భిక్ఖూనం ఓకాసట్ఠానం అన్తో కరిత్వా పాసాణనిమిత్తాని ఠపేత్వా సీమా సమ్మన్నితబ్బా, అన్తోకుట్టమేవ సీమా హోతి. సచే అన్తోకుట్టే ఏకవీసతియా భిక్ఖూనం ఓకాసో నత్థి, పముఖే నిమిత్తపాసాణే ఠపేత్వా సమ్మన్నితబ్బా. సచే ఏవమ్పి నప్పహోతి, బహినిబ్బోదకపతనట్ఠానేపి నిమిత్తాని ఠపేత్వా సమ్మన్నితబ్బా. ఏవం సమ్మతాయ పన సబ్బం కుటిగేహం సీమట్ఠమేవ హోతి.
Kuṭigehepi bandhantehi bhittiṃ akittetvā ekavīsatiyā bhikkhūnaṃ okāsaṭṭhānaṃ anto karitvā pāsāṇanimittāni ṭhapetvā sīmā sammannitabbā, antokuṭṭameva sīmā hoti. Sace antokuṭṭe ekavīsatiyā bhikkhūnaṃ okāso natthi, pamukhe nimittapāsāṇe ṭhapetvā sammannitabbā. Sace evampi nappahoti, bahinibbodakapatanaṭṭhānepi nimittāni ṭhapetvā sammannitabbā. Evaṃ sammatāya pana sabbaṃ kuṭigehaṃ sīmaṭṭhameva hoti.
చతుభిత్తియలేణేపి బన్ధన్తేహి కుట్టం అకిత్తేత్వా పాసాణావ కిత్తేతబ్బా. సచే అన్తో ఓకాసో నత్థి, పముఖేపి నిమిత్తాని ఠపేతబ్బాని. సచే నప్పహోతి, బహి నిబ్బోదకపతనట్ఠానేపి నిమిత్తపాసాణే ఠపేత్వా నిమిత్తాని కిత్తేత్వా సీమా సమ్మన్నితబ్బా. ఏవం లేణస్స అన్తో చ బహి చ సీమా హోతి.
Catubhittiyaleṇepi bandhantehi kuṭṭaṃ akittetvā pāsāṇāva kittetabbā. Sace anto okāso natthi, pamukhepi nimittāni ṭhapetabbāni. Sace nappahoti, bahi nibbodakapatanaṭṭhānepi nimittapāsāṇe ṭhapetvā nimittāni kittetvā sīmā sammannitabbā. Evaṃ leṇassa anto ca bahi ca sīmā hoti.
ఉపరిపాసాదేపి భిత్తిం అకిత్తేత్వా అన్తో పాసాణే ఠపేత్వా సీమా సమ్మన్నితబ్బా. సచే నప్పహోతి, పముఖేపి పాసాణే ఠపేత్వా సమ్మన్నితబ్బా. ఏవం సమ్మతా ఉపరిపాసాదేయేవ హోతి, హేట్ఠా న ఓతరతి. సచే పన బహూసు థమ్భేసు తులానం ఉపరి కతపాసాదస్స హేట్ఠిమతలే కుట్టో యథా నిమిత్తానం అన్తో హోతి, ఏవం ఉట్ఠహిత్వా తులారుక్ఖేహి ఏకసమ్బద్ధో ఠితో, హేట్ఠాపి ఓతరతి. ఏకథమ్భపాసాదస్స పన ఉపరిమతలే బద్ధా సీమా సచే థమ్భమత్థకే ఏకవీసతియా భిక్ఖూనం ఓకాసో హోతి, హేట్ఠా ఓతరతి. సచే పాసాదభిత్తితో నిగ్గతేసు నియ్యూహకాదీసు పాసాణే ఠపేత్వా సీమం బన్ధన్తి, పాసాదభిత్తి అన్తోసీమాయం హోతి. హేట్ఠా పనస్సా ఓతరణానోతరణం వుత్తనయేనేవ వేదితబ్బం. హేట్ఠాపాసాదే కిత్తేన్తేహిపి భిత్తి చ రుక్ఖత్థమ్భా చ న కిత్తేతబ్బా. భిత్తిలగ్గే పన పాసాణత్థమ్భే కిత్తేతుం వట్టతి. ఏవం కిత్తితా సీమా హేట్ఠా పాసాదస్స పరియన్తథమ్భానం అన్తోయేవ హోతి. సచే పన హేట్ఠాపాసాదస్స కుడ్డో ఉపరిమతలేన సమ్బద్ధో హోతి, ఉపరిపాసాదమ్పి అభిరుహతి. సచే పాసాదస్స బహి నిబ్బోదకపతనట్ఠానే నిమిత్తాని కరోన్తి, సబ్బో పాసాదో సీమట్ఠో హోతి.
Uparipāsādepi bhittiṃ akittetvā anto pāsāṇe ṭhapetvā sīmā sammannitabbā. Sace nappahoti, pamukhepi pāsāṇe ṭhapetvā sammannitabbā. Evaṃ sammatā uparipāsādeyeva hoti, heṭṭhā na otarati. Sace pana bahūsu thambhesu tulānaṃ upari katapāsādassa heṭṭhimatale kuṭṭo yathā nimittānaṃ anto hoti, evaṃ uṭṭhahitvā tulārukkhehi ekasambaddho ṭhito, heṭṭhāpi otarati. Ekathambhapāsādassa pana uparimatale baddhā sīmā sace thambhamatthake ekavīsatiyā bhikkhūnaṃ okāso hoti, heṭṭhā otarati. Sace pāsādabhittito niggatesu niyyūhakādīsu pāsāṇe ṭhapetvā sīmaṃ bandhanti, pāsādabhitti antosīmāyaṃ hoti. Heṭṭhā panassā otaraṇānotaraṇaṃ vuttanayeneva veditabbaṃ. Heṭṭhāpāsāde kittentehipi bhitti ca rukkhatthambhā ca na kittetabbā. Bhittilagge pana pāsāṇatthambhe kittetuṃ vaṭṭati. Evaṃ kittitā sīmā heṭṭhā pāsādassa pariyantathambhānaṃ antoyeva hoti. Sace pana heṭṭhāpāsādassa kuḍḍo uparimatalena sambaddho hoti, uparipāsādampi abhiruhati. Sace pāsādassa bahi nibbodakapatanaṭṭhāne nimittāni karonti, sabbo pāsādo sīmaṭṭho hoti.
పబ్బతమత్థకే తలం హోతి ఏకవీసతియా భిక్ఖూనం ఓకాసారహం, తత్థ పిట్ఠిపాసాణే వియ సీమం బన్ధన్తి. హేట్ఠాపబ్బతేపి తేనేవ పరిచ్ఛేదేన సీమా ఓతరతి. తాలమూలకపబ్బతేపి ఉపరి సీమా బద్ధా హేట్ఠా ఓతరతేవ. యో పన వితానసణ్ఠానో హోతి, ఉపరి ఏకవీసతియా భిక్ఖూనం ఓకాసో అత్థి, హేట్ఠా నత్థి, తస్స ఉపరి బద్ధా సీమా హేట్ఠా న ఓతరతి. ఏవం ముదిఙ్గసణ్ఠానో వా హోతు పణవసణ్ఠానో వా, యస్స హేట్ఠా వా మజ్ఝే వా సీమప్పమాణం నత్థి, తస్సుపరి బద్ధా సీమా హేట్ఠా నేవ ఓతరతి. యస్స పన ద్వే కూటాని ఆసన్నే ఠితాని, ఏకస్సపి ఉపరి సీమప్పమాణం నప్పహోతి, తస్స కూటన్తరం చినిత్వా వా పూరేత్వా వా ఏకాబద్ధం కత్వా ఉపరి సీమా సమ్మన్నితబ్బా.
Pabbatamatthake talaṃ hoti ekavīsatiyā bhikkhūnaṃ okāsārahaṃ, tattha piṭṭhipāsāṇe viya sīmaṃ bandhanti. Heṭṭhāpabbatepi teneva paricchedena sīmā otarati. Tālamūlakapabbatepi upari sīmā baddhā heṭṭhā otarateva. Yo pana vitānasaṇṭhāno hoti, upari ekavīsatiyā bhikkhūnaṃ okāso atthi, heṭṭhā natthi, tassa upari baddhā sīmā heṭṭhā na otarati. Evaṃ mudiṅgasaṇṭhāno vā hotu paṇavasaṇṭhāno vā, yassa heṭṭhā vā majjhe vā sīmappamāṇaṃ natthi, tassupari baddhā sīmā heṭṭhā neva otarati. Yassa pana dve kūṭāni āsanne ṭhitāni, ekassapi upari sīmappamāṇaṃ nappahoti, tassa kūṭantaraṃ cinitvā vā pūretvā vā ekābaddhaṃ katvā upari sīmā sammannitabbā.
ఏకో సప్పఫణసదిసో పబ్బతో, తస్సుపరి సీమప్పమాణస్స అత్థితాయ సీమం బన్ధన్తి, తస్స చే హేట్ఠా ఆకాసపబ్భారం హోతి, సీమా న ఓతరతి. సచే పనస్స వేమజ్ఝే సీమప్పమాణో సుసిరపాసాణో హోతి, ఓతరతి. సో చ పాసాణో సీమట్ఠోయేవ హోతి. అథాపిస్స హేట్ఠా లేణస్స కుట్టో అగ్గకోటిం ఆహచ్చ తిట్ఠతి , ఓతరతి, హేట్ఠా చ ఉపరి చ సీమాయేవ హోతి. సచే పన హేట్ఠా ఉపరిమస్స సీమాపరిచ్ఛేదస్స పారతో అన్తో-లేణం హోతి, బహి సీమా న ఓతరతి. అథాపి ఉపరిమస్స సీమాపరిచ్ఛేదస్స ఓరతో బహిలేణం హోతి, అన్తో సీమా న ఓతరతి. అథాపి ఉపరి సీమాయ పరిచ్ఛేదో ఖుద్దకో, హేట్ఠా లేణం మహన్తం సీమాపరిచ్ఛేదమతిక్కమిత్వా ఠితం, సీమా ఉపరియేవ హోతి, హేట్ఠా న ఓతరతి. యది పన లేణం ఖుద్దకం సబ్బపచ్ఛిమసీమాపరిమాణం, ఉపరి సీమా మహతీ తం అజ్ఝోత్థరిత్వా ఠితా, సీమా ఓతరతి. అథ లేణం అతిఖుద్దకం సీమప్పమాణం న హోతి, సీమా ఉపరియేవ హోతి, హేట్ఠా న ఓతరతి. సచే తతో ఉపడ్ఢం భిజ్జిత్వా పతతి, సీమప్పమాణం చేపి హోతి, బహి పతితం అసీమా. అపతితం పన యది సీమప్పమాణం, సీమా హోతియేవ.
Eko sappaphaṇasadiso pabbato, tassupari sīmappamāṇassa atthitāya sīmaṃ bandhanti, tassa ce heṭṭhā ākāsapabbhāraṃ hoti, sīmā na otarati. Sace panassa vemajjhe sīmappamāṇo susirapāsāṇo hoti, otarati. So ca pāsāṇo sīmaṭṭhoyeva hoti. Athāpissa heṭṭhā leṇassa kuṭṭo aggakoṭiṃ āhacca tiṭṭhati , otarati, heṭṭhā ca upari ca sīmāyeva hoti. Sace pana heṭṭhā uparimassa sīmāparicchedassa pārato anto-leṇaṃ hoti, bahi sīmā na otarati. Athāpi uparimassa sīmāparicchedassa orato bahileṇaṃ hoti, anto sīmā na otarati. Athāpi upari sīmāya paricchedo khuddako, heṭṭhā leṇaṃ mahantaṃ sīmāparicchedamatikkamitvā ṭhitaṃ, sīmā upariyeva hoti, heṭṭhā na otarati. Yadi pana leṇaṃ khuddakaṃ sabbapacchimasīmāparimāṇaṃ, upari sīmā mahatī taṃ ajjhottharitvā ṭhitā, sīmā otarati. Atha leṇaṃ atikhuddakaṃ sīmappamāṇaṃ na hoti, sīmā upariyeva hoti, heṭṭhā na otarati. Sace tato upaḍḍhaṃ bhijjitvā patati, sīmappamāṇaṃ cepi hoti, bahi patitaṃ asīmā. Apatitaṃ pana yadi sīmappamāṇaṃ, sīmā hotiyeva.
ఖణ్డసీమా నీచవత్థుకా హోతి, తం పూరేత్వా ఉచ్చవత్థుకం కరోన్తి, సీమాయేవ. సీమాయ గేహం కరోన్తి, సీమట్ఠకమేవ హోతి. సీమాయ పోక్ఖరణిం ఖణన్తి, సీమాయేవ. ఓఘో సీమామణ్డలం ఓత్థరిత్వా గచ్ఛతి, సీమామాళకే అట్టం బన్ధిత్వా కమ్మం కాతుం వట్టతి. సీమాయ హేట్ఠా ఉమఙ్గనదీ హోతి, ఇద్ధిమా భిక్ఖు తత్థ నిసీదతి, సచే సా నదీ పఠమం గతా, సీమా పచ్ఛా బద్ధా , కమ్మం న కోపేతి. అథ పఠమం సీమా బద్ధా, పచ్ఛా నదీ గతా, కమ్మం కోపేతి. హేట్ఠాపథవితలే ఠితో పన కోపేతియేవ.
Khaṇḍasīmā nīcavatthukā hoti, taṃ pūretvā uccavatthukaṃ karonti, sīmāyeva. Sīmāya gehaṃ karonti, sīmaṭṭhakameva hoti. Sīmāya pokkharaṇiṃ khaṇanti, sīmāyeva. Ogho sīmāmaṇḍalaṃ ottharitvā gacchati, sīmāmāḷake aṭṭaṃ bandhitvā kammaṃ kātuṃ vaṭṭati. Sīmāya heṭṭhā umaṅganadī hoti, iddhimā bhikkhu tattha nisīdati, sace sā nadī paṭhamaṃ gatā, sīmā pacchā baddhā , kammaṃ na kopeti. Atha paṭhamaṃ sīmā baddhā, pacchā nadī gatā, kammaṃ kopeti. Heṭṭhāpathavitale ṭhito pana kopetiyeva.
సీమామాళకే వటరుక్ఖో హోతి, తస్స సాఖా వా తతో నిగ్గతపారోహో వా మహాసీమాయ పథవితలం వా తత్థజాతరుక్ఖాదీని వా ఆహచ్చ తిట్ఠతి, మహాసీమం సోధేత్వా వా కమ్మం కాతబ్బం, తే వా సాఖాపారోహా ఛిన్దిత్వా బహిట్ఠకా కాతబ్బా. అనాహచ్చ ఠితసాఖాదీసు ఆరుళ్హభిక్ఖు హత్థపాసం ఆనేతబ్బో. ఏవం మహాసీమాయ జాతరుక్ఖస్స సాఖా వా పారోహో వా వుత్తనయేనేవ సీమామాళకే పతిట్ఠాతి, వుత్తనయేనేవ సీమం సోధేత్వా వా కమ్మం కాతబ్బం, తే వా సాఖాపారోహా ఛిన్దిత్వా బహిట్ఠకా కాతబ్బా.
Sīmāmāḷake vaṭarukkho hoti, tassa sākhā vā tato niggatapāroho vā mahāsīmāya pathavitalaṃ vā tatthajātarukkhādīni vā āhacca tiṭṭhati, mahāsīmaṃ sodhetvā vā kammaṃ kātabbaṃ, te vā sākhāpārohā chinditvā bahiṭṭhakā kātabbā. Anāhacca ṭhitasākhādīsu āruḷhabhikkhu hatthapāsaṃ ānetabbo. Evaṃ mahāsīmāya jātarukkhassa sākhā vā pāroho vā vuttanayeneva sīmāmāḷake patiṭṭhāti, vuttanayeneva sīmaṃ sodhetvā vā kammaṃ kātabbaṃ, te vā sākhāpārohā chinditvā bahiṭṭhakā kātabbā.
సచే సీమామాళకే కమ్మే కరియమానే కోచి భిక్ఖు సీమామాళకస్స అన్తో పవిసిత్వా వేహాసట్ఠితసాఖాయ నిసీదతి , పాదా వాస్స భూమిగతా హోన్తి, నివాసనపారుపనం వా భూమిం ఫుసతి, కమ్మం కాతుం న వట్టతి. పాదే పన నివాసనపారుపనఞ్చ ఉక్ఖిపాపేత్వా కాతుం వట్టతి. ఇదఞ్చ లక్ఖణం పురిమనయేపి వేదితబ్బం. అయం పన విసేసో – తత్ర ఉక్ఖిపాపేత్వా కాతుం న వట్టతి, హత్థపాసమేవ ఆనేతబ్బో. సచే అన్తోసీమతో పబ్బతో అబ్భుగచ్ఛతి, తత్రట్ఠో భిక్ఖు హత్థపాసం ఆనేతబ్బో. ఇద్ధియా అన్తోపబ్బతం పవిట్ఠేపి ఏసేవ నయో. బజ్ఝమానా ఏవ హి సీమా పమాణరహితం పదేసం న ఓతరతి. బద్ధసీమాయ జాతం యంకిఞ్చి యత్థ కత్థచి ఏకసమ్బద్ధేన గతం సీమాసఙ్ఖ్యమేవ గచ్ఛతీతి.
Sace sīmāmāḷake kamme kariyamāne koci bhikkhu sīmāmāḷakassa anto pavisitvā vehāsaṭṭhitasākhāya nisīdati , pādā vāssa bhūmigatā honti, nivāsanapārupanaṃ vā bhūmiṃ phusati, kammaṃ kātuṃ na vaṭṭati. Pāde pana nivāsanapārupanañca ukkhipāpetvā kātuṃ vaṭṭati. Idañca lakkhaṇaṃ purimanayepi veditabbaṃ. Ayaṃ pana viseso – tatra ukkhipāpetvā kātuṃ na vaṭṭati, hatthapāsameva ānetabbo. Sace antosīmato pabbato abbhugacchati, tatraṭṭho bhikkhu hatthapāsaṃ ānetabbo. Iddhiyā antopabbataṃ paviṭṭhepi eseva nayo. Bajjhamānā eva hi sīmā pamāṇarahitaṃ padesaṃ na otarati. Baddhasīmāya jātaṃ yaṃkiñci yattha katthaci ekasambaddhena gataṃ sīmāsaṅkhyameva gacchatīti.
౧౪౦. తియోజనపరమన్తి ఏత్థ తియోజనం పరమం పమాణమేతిస్సాతి తియోజనపరమా; తం తియోజనపరమం. సమ్మన్నన్తేన పన మజ్ఝే ఠత్వా యథా చతూసుపి దిసాసు దియడ్ఢదియడ్ఢయోజనం హోతి, ఏవం సమ్మన్నితబ్బా. సచే పన మజ్ఝే ఠత్వా ఏకేకదిసతో తియోజనం కరోన్తి, ఛయోజనం హోతీతి న వట్టతి. చతురస్సం వా తికోణం వా సమ్మన్నన్తేన యథా కోణతో కోణం తియోజనం హోతి, ఏవం సమ్మన్నితబ్బా. సచే హి యేన కేనచి పరియన్తేన కేసగ్గమత్తమ్పి తియోజనం అతిక్కామేతి, ఆపత్తిఞ్చ ఆపజ్జతి సీమా చ అసీమా హోతి.
140.Tiyojanaparamanti ettha tiyojanaṃ paramaṃ pamāṇametissāti tiyojanaparamā; taṃ tiyojanaparamaṃ. Sammannantena pana majjhe ṭhatvā yathā catūsupi disāsu diyaḍḍhadiyaḍḍhayojanaṃ hoti, evaṃ sammannitabbā. Sace pana majjhe ṭhatvā ekekadisato tiyojanaṃ karonti, chayojanaṃ hotīti na vaṭṭati. Caturassaṃ vā tikoṇaṃ vā sammannantena yathā koṇato koṇaṃ tiyojanaṃ hoti, evaṃ sammannitabbā. Sace hi yena kenaci pariyantena kesaggamattampi tiyojanaṃ atikkāmeti, āpattiñca āpajjati sīmā ca asīmā hoti.
నదీపారన్తి ఏత్థ పారయతీతి పారా. కిం పారయతి? నదిం. నదియా పారా నదీపారా, తం నదీపారం; నదిం అజ్ఝోత్థరమానన్తి అత్థో. ఏత్థ చ నదియా లక్ఖణం నదీనిమిత్తే వుత్తనయమేవ. యత్థస్స ధువనావా వాతి యత్థ నదియా సీమాబన్ధనట్ఠానగతేసు తిత్థేసు నిచ్చసఞ్చరణనావా అస్స, యా సబ్బన్తిమేన పరిచ్ఛేదేన పాజనపురిసేన సద్ధిం తయో జనే వహతి. సచే పన సా నావా ఉద్ధం వా అధో వా కేనచిదేవ కరణీయేన పున ఆగమనత్థాయ నీతా, చోరేహి వా హటా, అవస్సం లబ్భనేయ్యా, యా పన వాతేన వా ఛిన్నబన్ధనా వీచీహి నదిమజ్ఝం నీతా అవస్సం ఆహరితబ్బా, పున ధువనావావ హోతి. ఉదకే ఓగతే థలం ఉస్సారితాపి సుధాకసటాదీహి పూరేత్వా ఠపితాపి ధువనావావ. సచే భిన్నా వా విసఙ్ఖతపదరా వా న వట్టతి. మహాపదుమత్థేరో పనాహ – ‘‘సచేపి తావకాలికం నావం ఆనేత్వా సీమాబన్ధనట్ఠానే ఠపేత్వా నిమిత్తాని కిత్తేన్తి, ధువనావావ హోతీ’’తి. తత్ర మహాసుమత్థేరో ఆహ – ‘‘నిమిత్తం వా సీమా వా కమ్మవాచాయ గచ్ఛతి న నావాయ. భగవతా చ ధువనావా అనుఞ్ఞాతా, తస్మా నిబద్ధనావాయేవ వట్టతీ’’తి.
Nadīpāranti ettha pārayatīti pārā. Kiṃ pārayati? Nadiṃ. Nadiyā pārā nadīpārā, taṃ nadīpāraṃ; nadiṃ ajjhottharamānanti attho. Ettha ca nadiyā lakkhaṇaṃ nadīnimitte vuttanayameva. Yatthassa dhuvanāvā vāti yattha nadiyā sīmābandhanaṭṭhānagatesu titthesu niccasañcaraṇanāvā assa, yā sabbantimena paricchedena pājanapurisena saddhiṃ tayo jane vahati. Sace pana sā nāvā uddhaṃ vā adho vā kenacideva karaṇīyena puna āgamanatthāya nītā, corehi vā haṭā, avassaṃ labbhaneyyā, yā pana vātena vā chinnabandhanā vīcīhi nadimajjhaṃ nītā avassaṃ āharitabbā, puna dhuvanāvāva hoti. Udake ogate thalaṃ ussāritāpi sudhākasaṭādīhi pūretvā ṭhapitāpi dhuvanāvāva. Sace bhinnā vā visaṅkhatapadarā vā na vaṭṭati. Mahāpadumatthero panāha – ‘‘sacepi tāvakālikaṃ nāvaṃ ānetvā sīmābandhanaṭṭhāne ṭhapetvā nimittāni kittenti, dhuvanāvāva hotī’’ti. Tatra mahāsumatthero āha – ‘‘nimittaṃ vā sīmā vā kammavācāya gacchati na nāvāya. Bhagavatā ca dhuvanāvā anuññātā, tasmā nibaddhanāvāyeva vaṭṭatī’’ti.
ధువసేతు వాతి యత్థ రుక్ఖసఙ్ఘాటమయో వా పదరబద్ధో వా జఙ్ఘసత్థసేతు వా హత్థిస్సాదీనం సఞ్చరణయోగ్గో మహాసేతు వా అత్థి; అన్తమసో తఙ్ఖణఞ్ఞేవ రుక్ఖం ఛిన్దిత్వా మనుస్సానం సఞ్చరణయోగ్గో ఏకపదికసేతుపి ధువసేతుత్వేవ సఙ్ఖ్యం గచ్ఛతి. సచే పన ఉపరి బద్ధాని వేత్తలతాదీని హత్థేన గహేత్వాపి న సక్కా హోతి తేన సఞ్చరితుం, న వట్టతి.
Dhuvasetu vāti yattha rukkhasaṅghāṭamayo vā padarabaddho vā jaṅghasatthasetu vā hatthissādīnaṃ sañcaraṇayoggo mahāsetu vā atthi; antamaso taṅkhaṇaññeva rukkhaṃ chinditvā manussānaṃ sañcaraṇayoggo ekapadikasetupi dhuvasetutveva saṅkhyaṃ gacchati. Sace pana upari baddhāni vettalatādīni hatthena gahetvāpi na sakkā hoti tena sañcarituṃ, na vaṭṭati.
ఏవరూపం నదీపారసీమం సమ్మన్నితున్తి యత్థాయం వుత్తప్పకారా ధువనావా వా ధువసేతు వా అభిముఖతిత్థేయేవ అత్థి, ఏవరూపం నదీపారసీమం సమ్మన్నితుం అనుజానామీతి అత్థో. సచే ధువనావా వా ధువసేతు వా అభిముఖతిత్థే నత్థి, ఈసకం ఉద్ధం అభిరుహిత్వా అధో వా ఓరోహిత్వా అత్థి, ఏవమ్పి వట్టతి. కరవీకతిస్సత్థేరో పన ‘‘గావుతమత్తబ్భన్తరేపి వట్టతీ’’తి ఆహ.
Evarūpaṃ nadīpārasīmaṃ sammannitunti yatthāyaṃ vuttappakārā dhuvanāvā vā dhuvasetu vā abhimukhatittheyeva atthi, evarūpaṃ nadīpārasīmaṃ sammannituṃ anujānāmīti attho. Sace dhuvanāvā vā dhuvasetu vā abhimukhatitthe natthi, īsakaṃ uddhaṃ abhiruhitvā adho vā orohitvā atthi, evampi vaṭṭati. Karavīkatissatthero pana ‘‘gāvutamattabbhantarepi vaṭṭatī’’ti āha.
ఇమఞ్చ పన నదీపారసీమం సమ్మన్నన్తేన ఏకస్మిం తీరే ఠత్వా ఉపరిసోతే నదీతీరే నిమిత్తం కిత్తేత్వా తతో పట్ఠాయ అత్తానం పరిక్ఖిపన్తేన యత్తకం పరిచ్ఛేదం ఇచ్ఛతి, తస్స పరియోసానే అధోసోతేపి నదీతీరే నిమిత్తం కిత్తేత్వా పరతీరే సమ్ముఖట్ఠానే నదీతీరే నిమిత్తం కిత్తేతబ్బం. తతో పట్ఠాయ యత్తకం పరిచ్ఛేదం ఇచ్ఛతి, తస్స వసేన యావ ఉపరిసోతే పఠమకిత్తితనిమిత్తస్స సమ్ముఖా నదీతీరే నిమిత్తం, తావ కిత్తేత్వా పచ్చాహరిత్వా పఠమకిత్తితనిమిత్తేన సద్ధిం ఘటేతబ్బం. అథ సబ్బనిమిత్తానం అన్తో ఠితే భిక్ఖూ హత్థపాసగతే కత్వా కమ్మవాచాయ సీమా సమ్మన్నితబ్బా. నదియం ఠితా అనాగతాపి కమ్మం న కోపేన్తి. సమ్ముతిపరియోసానే ఠపేత్వా నదిం నిమిత్తానం అన్తో పారతీరే చ ఓరిమతీరే చ ఏకసీమా హోతి. నదీ పన బద్ధసీమాసఙ్ఖ్యం న గచ్ఛతి, విసుం నదిసీమా ఏవ హి సా.
Imañca pana nadīpārasīmaṃ sammannantena ekasmiṃ tīre ṭhatvā uparisote nadītīre nimittaṃ kittetvā tato paṭṭhāya attānaṃ parikkhipantena yattakaṃ paricchedaṃ icchati, tassa pariyosāne adhosotepi nadītīre nimittaṃ kittetvā paratīre sammukhaṭṭhāne nadītīre nimittaṃ kittetabbaṃ. Tato paṭṭhāya yattakaṃ paricchedaṃ icchati, tassa vasena yāva uparisote paṭhamakittitanimittassa sammukhā nadītīre nimittaṃ, tāva kittetvā paccāharitvā paṭhamakittitanimittena saddhiṃ ghaṭetabbaṃ. Atha sabbanimittānaṃ anto ṭhite bhikkhū hatthapāsagate katvā kammavācāya sīmā sammannitabbā. Nadiyaṃ ṭhitā anāgatāpi kammaṃ na kopenti. Sammutipariyosāne ṭhapetvā nadiṃ nimittānaṃ anto pāratīre ca orimatīre ca ekasīmā hoti. Nadī pana baddhasīmāsaṅkhyaṃ na gacchati, visuṃ nadisīmā eva hi sā.
సచే అన్తోనదియం దీపకో హోతి, తం అన్తోసీమాయ కాతుకామేన పురిమనయేనేవ అత్తనా ఠితతీరే నిమిత్తాని కిత్తేత్వా దీపకస్స ఓరిమన్తే చ పారిమన్తే చ నిమిత్తం కిత్తేతబ్బం. అథ పరతీరే నదియా ఓరిమతీరే నిమిత్తస్స సమ్ముఖట్ఠానే నిమిత్తం కిత్తేత్వా తతో పట్ఠాయ పురిమనయేనేవ యావ ఉపరిసోతే పఠమకిత్తితనిమిత్తస్స సమ్ముఖా నిమిత్తం, తావ కిత్తేతబ్బం. అథ దీపకస్స పారిమన్తే చ ఓరిమన్తే చ నిమిత్తం కిత్తేత్వా పచ్చాహరిత్వా పఠమకిత్తితనిమిత్తేన సద్ధిం ఘటేతబ్బం. అథ ద్వీసు తీరేసు దీపకే చ భిక్ఖూ సబ్బేవ హత్థపాసగతే కత్వా కమ్మవాచాయ సీమా సమ్మన్నితబ్బా. నదియం ఠితా అనాగచ్ఛన్తాపి కమ్మం న కోపేన్తి. సమ్ముతిపరియోసానే ఠపేత్వా నదిం నిమిత్తానం అన్తో తీరద్వయఞ్చ దీపకో చ ఏకసీమా హోతి, నదీ పన నదిసీమాయేవ.
Sace antonadiyaṃ dīpako hoti, taṃ antosīmāya kātukāmena purimanayeneva attanā ṭhitatīre nimittāni kittetvā dīpakassa orimante ca pārimante ca nimittaṃ kittetabbaṃ. Atha paratīre nadiyā orimatīre nimittassa sammukhaṭṭhāne nimittaṃ kittetvā tato paṭṭhāya purimanayeneva yāva uparisote paṭhamakittitanimittassa sammukhā nimittaṃ, tāva kittetabbaṃ. Atha dīpakassa pārimante ca orimante ca nimittaṃ kittetvā paccāharitvā paṭhamakittitanimittena saddhiṃ ghaṭetabbaṃ. Atha dvīsu tīresu dīpake ca bhikkhū sabbeva hatthapāsagate katvā kammavācāya sīmā sammannitabbā. Nadiyaṃ ṭhitā anāgacchantāpi kammaṃ na kopenti. Sammutipariyosāne ṭhapetvā nadiṃ nimittānaṃ anto tīradvayañca dīpako ca ekasīmā hoti, nadī pana nadisīmāyeva.
సచే పన దీపకో విహారసీమాపరిచ్ఛేదతో ఉద్ధం వా అధో వా అధికతరో హోతి, అథ విహారసీమాపరిచ్ఛేదనిమిత్తస్స ఉజుకమేవ సమ్ముఖిభూతే దీపకస్స సోరిమన్తే నిమిత్తం కిత్తేత్వా తతో పట్ఠాయ దీపకసిఖరం పరిక్ఖిపన్తోన పున దీపకస్స సోరిమన్తే నిమిత్తసమ్ముఖే పారిమన్తే నిమిత్తం కిత్తేతబ్బం. తతో పరం పురిమనయేనేవ పారతీరే సమ్ముఖనిమీత్తమాదింకత్వా పారతీరనిమిత్తాని చ దీపకస్స పారిమన్తసోరిమన్తనిమిత్తాని చ కిత్తేత్వా పఠమకిత్తితనిమిత్తేన సద్ధిం ఘటనా కాతబ్బా. ఏవం కిత్తేత్వా సమ్మతా సీమా పబ్బతసణ్డానా హోతి.
Sace pana dīpako vihārasīmāparicchedato uddhaṃ vā adho vā adhikataro hoti, atha vihārasīmāparicchedanimittassa ujukameva sammukhibhūte dīpakassa sorimante nimittaṃ kittetvā tato paṭṭhāya dīpakasikharaṃ parikkhipantona puna dīpakassa sorimante nimittasammukhe pārimante nimittaṃ kittetabbaṃ. Tato paraṃ purimanayeneva pāratīre sammukhanimīttamādiṃkatvā pāratīranimittāni ca dīpakassa pārimantasorimantanimittāni ca kittetvā paṭhamakittitanimittena saddhiṃ ghaṭanā kātabbā. Evaṃ kittetvā sammatā sīmā pabbatasaṇḍānā hoti.
సచే పన దీపకో విహారసీమాపరిచ్ఛేదతో ఉద్ధమ్పి అధోపి అధికతరో హోతి. పురిమనయేనేవ దీపకస్స ఉభోపి సీఖరాని పరిక్ఖిపిత్వా నిమిత్తాని కిత్తేన్తేన నిమిత్తఘటనా కాతబ్బా. ఏవం కిత్తేత్వా సమ్మతా సీమా ముదిఙ్గసణ్ఠానా హోతి.
Sace pana dīpako vihārasīmāparicchedato uddhampi adhopi adhikataro hoti. Purimanayeneva dīpakassa ubhopi sīkharāni parikkhipitvā nimittāni kittentena nimittaghaṭanā kātabbā. Evaṃ kittetvā sammatā sīmā mudiṅgasaṇṭhānā hoti.
సచే దీపకో విహారసీమాపరిచ్ఛేదస్స అన్తో ఖుద్దకో హోతి, సబ్బపఠమనయేన దీపకే నిమిత్తాని కిత్తేతబ్బాని. ఏవం కిత్తేత్వా సమ్మతా సీమా పణవసణ్ఠానా హోతి.
Sace dīpako vihārasīmāparicchedassa anto khuddako hoti, sabbapaṭhamanayena dīpake nimittāni kittetabbāni. Evaṃ kittetvā sammatā sīmā paṇavasaṇṭhānā hoti.
సీమానుజాననకథా నిట్ఠితా.
Sīmānujānanakathā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావగ్గపాళి • Mahāvaggapāḷi / ౭౧. సీమానుజాననా • 71. Sīmānujānanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / సీమానుజాననకథావణ్ణనా • Sīmānujānanakathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / సీమానుజాననకథావణ్ణనా • Sīmānujānanakathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / సీమానుజాననకథావణ్ణనా • Sīmānujānanakathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi / ౭౧. సీమానుజాననకథా • 71. Sīmānujānanakathā