| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi |
੭੧. ਸੀਮਾਨੁਜਾਨਨਕਥਾ
71. Sīmānujānanakathā
੧੩੮. ਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਕਿਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਾਤਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਕਿਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਾਨਿ। ਨਿਕਾਰਸ੍ਸ ਹਿ ਆਕਾਰੋ। ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਕਤੋਤਿ ਏਸੋ ਪਬ੍ਬਤੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਕਤੋਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਏਸੇવ ਨਯੋ ਪਰਤੋਪਿ। ‘‘ਏਸੇવ ਨਯੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ‘‘ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾਯ ਦਿਸਾਯ ਕਿਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ? ਪਾਸਾਣੋ ਭਨ੍ਤੇ, ਏਸੋ ਪਾਸਾਣੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਅਤਿਦਿਸਤਿ। ਏਸੇવ ਨਯੋ ਸੇਸੇਸੁਪਿ। ਕੇવਲਂ ਪਨ વਨਉਦਕੇਸੁ ‘‘ਏਤਂ વਨਂ, ਏਤਂ ਉਦਕ’’ਨ੍ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਂ। ਨਦਿਯਂ ‘‘ਏਸਾ ਨਦੀ’’ਤਿ વਤ੍ਤਬ੍ਬਾ। ਏਤ੍ਥ ਪਨਾਤਿ ਏਤਿਸ੍ਸਂ ਉਤ੍ਤਰਾਯਂ ਅਨੁਦਿਸਾਯਂ ਪਨ। ਹੀਤਿ ਫਲਜੋਤਕੋ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ‘‘ਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਕਿਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਾ’’ਤਿ વਚਨੇ। ਸੀਮਮਣ੍ਡਲਨ੍ਤਿ ਸੀਮਬਿਮ੍ਬਂ। ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਪੁਰਿਮਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ ਪਚ੍ਛਿਮਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਨ੍ਤੇਨ। ਇਮਿਨਾ ਏਕਨ੍ਤਰਿਕਾਦਿવਸੇਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਿਤ੍ਤਨਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨਪਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਾਭਾવਤੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਪੁਰਿਮਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ ਪਚ੍ਛਿਮਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇ ਸਤਿ ਅਜ੍ਜ ਏਕਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਕਿਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਸ੍વੇ ਏਕਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਕਿਤ੍ਤੇਤ੍વਾਤਿ ਏવਂ ਕਾਲਨ੍ਤਰੇਪਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਕਿਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਸਮ੍ਮਨਿਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ વਦਨ੍ਤਿ।
138.Nimittā kittetabbāti nimittāni kittetabbāni. Nikārassa hi ākāro. Nimittaṃ katoti eso pabbato nimittaṃ katoti yojanā. Eseva nayo paratopi. ‘‘Eseva nayo’’ti iminā ‘‘puratthimāya disāya kiṃ nimittaṃ? Pāsāṇo bhante, eso pāsāṇo nimitta’’nti atthaṃ atidisati. Eseva nayo sesesupi. Kevalaṃ pana vanaudakesu ‘‘etaṃ vanaṃ, etaṃ udaka’’nti vattabbaṃ. Nadiyaṃ ‘‘esā nadī’’ti vattabbā. Ettha panāti etissaṃ uttarāyaṃ anudisāyaṃ pana. Hīti phalajotako. Tatthāti ‘‘nimittā kittetabbā’’ti vacane. Sīmamaṇḍalanti sīmabimbaṃ. Sambandhantenāti purimanimittena pacchimanimittaṃ sambandhantena. Iminā ekantarikādivasena nimittakittanaṃ na vaṭṭati nimittenapi nimittānaṃ sambandhābhāvatoti dasseti. Purimanimittena pacchimanimittassa sambandhe sati ajja ekaṃ nimittaṃ kittetvā sve ekaṃ nimittaṃ kittetvāti evaṃ kālantarepi nimittaṃ kittetvā sammanituṃ vaṭṭatīti vadanti.
ਪਬ੍ਬਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਬ੍ਬਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਫਲ਼ੁ, ਤਂ ਏਤਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਪਬ੍ਬਤੋ। વਾਲਿਕਰਾਸਿਸ੍ਸ ਸੁਦ੍ਧਪਂਸੁਪਬ੍ਬਤਪਸਙ੍ਗਤ੍ਤਾ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘વਾਲਿਕਰਾਸਿ ਪਨ ਨ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ। ਇਤਰੋਪੀਤਿ વਾਲਿਕਰਾਸਿਤੋ ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਤਿવਿਧੋ ਪਬ੍ਬਤੋ। ਹਤ੍ਥਿਪ੍ਪਮਾਣਤੋਤਿ ਅਡ੍ਢਟ੍ਠਮਰਤਨਹਤ੍ਥਿਪਮਾਣਤੋ। ਚਤੂਸੁ ਦਿਸਾਸੂਤਿ વਿਹਾਰਸ੍ਸ ਚਤੂਸੁ ਦਿਸਾਸੁ। ਚਤੂਹਿ વਾ ਤੀਹਿ વਾਤਿ ਏਤ੍ਥ વਾਸਦ੍ਦੇਨ ਤਤੋ ਅਧਿਕਾਨਿਪਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾਨਿ। ਏਕੇਨ વਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਇਤੋਤਿ ਪਬ੍ਬਤਨਿਮਿਤ੍ਤਤੋ। ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾ ਏਕੇਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ ਨ વਟ੍ਟਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ। ਤਨ੍ਤਿ ਪਬ੍ਬਤਂ। ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਏਕਸ੍ਸੇવ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਕਿਤ੍ਤਿਤਤ੍ਤਾ। ਯੋ ਪਬ੍ਬਤੋ ਅਤ੍ਥਿ, ਤਂ ਪਬ੍ਬਤਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਅਨ੍ਤੋਤਿ ਪਬ੍ਬਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ।
Pabbatoti ettha pabbaṃ vuccati phaḷu, taṃ etasmiṃ atthīti pabbato. Vālikarāsissa suddhapaṃsupabbatapasaṅgattā vuttaṃ ‘‘vālikarāsi pana na vaṭṭatī’’ti. Itaropīti vālikarāsito aññopi tividho pabbato. Hatthippamāṇatoti aḍḍhaṭṭhamaratanahatthipamāṇato. Catūsu disāsūti vihārassa catūsu disāsu. Catūhi vā tīhi vāti ettha vāsaddena tato adhikānipi gahetabbāni. Ekena vā nimittenāti yojanā. Itoti pabbatanimittato. Tasmāti yasmā ekena nimittena na vaṭṭati, tasmā. Tanti pabbataṃ. Tasmāti ekasseva nimittassa kittitattā. Yo pabbato atthi, taṃ pabbatanti yojanā. Antoti pabbatassa anto.
ਤਤਿਯਭਾਗਂ વਾਤਿ ਏਤ੍ਥ વਾਸਦ੍ਦੇਨ ਪਠਮਭਾਗੋਪਿ ਏਕਦੇਸੋਪਿ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ। ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਤਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਪਦੇਸਸ੍ਸ। ਤਤਿਯਭਾਗਾਦਿਤੋ ਅਪਰਂ ਸਬ੍ਬਪਬ੍ਬਤਂ ਅਨ੍ਤੋਕਤ੍વਾ ਸਮ੍ਮਤਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸਚੇ’’ਤਿਆਦਿ।
Tatiyabhāgaṃ vāti ettha vāsaddena paṭhamabhāgopi ekadesopi gahetabbo. Tassāti tattakassa padesassa. Tatiyabhāgādito aparaṃ sabbapabbataṃ antokatvā sammataṃ dassento āha ‘‘sace’’tiādi.
ਪਾਸਾਣਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਏવਂ વਿਨਿਚ੍ਛਯੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਪਸਤਿ ਘਨਭਾવੇਨ ਬਨ੍ਧਤੀਤਿ ਪਾਸਾਣੋ। ਅਯਗੁਲ਼ੋਪਿ ਪਾਸਾਣਸਙ੍ਖਮੇવ ਗਚ੍ਛਤਿ ਤੇਨ ਤਸ੍ਸ ਸਦਿਸਤ੍ਤਾ। ਅਯਗੁਲ਼ੋਪੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਿਸਦ੍ਦੇਨ ਤਮ੍ਬਕਂਸવਟ੍ਟਲੋਹਸੁવਣ੍ਣਰਜਤਾਦਯੋਪਿ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਯੋ ਕੋਚੀਤਿ ਸਿਲਾਪવਾਲ਼ਮਣਿਆਦੀਸੁ ਯੋ ਕੋਚਿ। ਦ੍વਤ੍ਤਿਂਸਪਲਗੁਲ਼ਪਿਣ੍ਡਪਰਿਮਾਣਤਾ ਸਣ੍ਠਾਨਤੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬਾ, ਨ ਤੁਲਿਤ੍વਾ ਗਣਨવਸੇਨ। ਖੁਦ੍ਦਕਤਰੋ ਪਾਸਾਣੋਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਯੋ ਪਿਟ੍ਠਿਪਾਸਾਣੋ વਾ ਯੋ ਉਟ੍ਠਿਤਪਾਸਾਣੋ વਾਤਿ ਯੋਜਨਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ – ਉਤ੍ਤਰવਾਕ੍ਯੇ ਤਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਨਿਯਮਨਿਦ੍ਦੇਸવਚਨਤ੍ਤਾ ‘‘ਪਾਸਾਣਸਙ੍ਖਂਯੇવਾ’’ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਏવਕਾਰੇਨ ‘‘ਨ ਪਬ੍ਬਤਸਙ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਮਹਤੋ ਪਿਟ੍ਠਿਪਾਸਾਣਸ੍ਸਾਤਿ ਆਯਾਮવਿਤ੍ਥਾਰੁਬ੍ਬੇਧਤੋ ਮਹਨ੍ਤਸ੍ਸ ਪਿਟ੍ਠਿਪਾਸਾਣਸ੍ਸ ਸਕ੍ਕਸ੍ਸ ਪਣ੍ਡੁਕਮ੍ਬਲਪਿਟ੍ਠਿਪਾਸਾਣਸ੍ਸ વਿਯ। ਤਨ੍ਤਿ ਪਿਟ੍ਠਿਪਾਸਾਣਂ। ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਕਿਤ੍ਤੇਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ। ਹੀਤਿ ਲਦ੍ਧਦੋਸਜੋਤਕੋ। ਤਨ੍ਤਿ ਪਿਟ੍ਠਿਪਾਸਾਣਂ। ਸੀਮਾਯਾਤਿ ਸੀਮਤੋ। વਿਹਾਰੋਪੀਤਿ ਨ ਕੇવਲਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਮੇવ, વਿਹਾਰੋਪਿ। ਪਿਟ੍ਠਿਪਾਸਾਣੋ ਨ ਕਿਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਕਿਤ੍ਤੇਤ੍વਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਪਿਟ੍ਠਿਪਾਸਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਯੋਜੇਤਬ੍ਬਂ।
Pāsāṇanimitte evaṃ vinicchayo veditabboti yojanā. Pasati ghanabhāvena bandhatīti pāsāṇo. Ayaguḷopi pāsāṇasaṅkhameva gacchati tena tassa sadisattā. Ayaguḷopīti ettha pisaddena tambakaṃsavaṭṭalohasuvaṇṇarajatādayopi saṅgaṇhāti. Yo kocīti silāpavāḷamaṇiādīsu yo koci. Dvattiṃsapalaguḷapiṇḍaparimāṇatā saṇṭhānato gahetabbā, na tulitvā gaṇanavasena. Khuddakataro pāsāṇoti yojanā. Yo piṭṭhipāsāṇo vā yo uṭṭhitapāsāṇo vāti yojanā kātabbā – uttaravākye tasaddassa aniyamaniddesavacanattā ‘‘pāsāṇasaṅkhaṃyevā’’ti ettha evakārena ‘‘na pabbatasaṅkha’’nti atthaṃ dasseti. Mahato piṭṭhipāsāṇassāti āyāmavitthārubbedhato mahantassa piṭṭhipāsāṇassa sakkassa paṇḍukambalapiṭṭhipāsāṇassa viya. Tanti piṭṭhipāsāṇaṃ. Na vaṭṭatīti kittetuṃ na vaṭṭati. Hīti laddhadosajotako. Tanti piṭṭhipāsāṇaṃ. Sīmāyāti sīmato. Vihāropīti na kevalaṃ nimittameva, vihāropi. Piṭṭhipāsāṇo na kittetabboti sambandho. Kittetvāti ettha ‘‘piṭṭhipāsāṇa’’nti yojetabbaṃ.
વਨਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਏવਂ વਿਨਿਚ੍ਛਯੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਯੋਜਨਾ। વਨਿਯਤਿ ਮਯੂਰਕੋਕਿਲਾਦੀਹਿ ਸਤ੍ਤੇਹਿ ਸਮ੍ਭਜਿਯਤੀਤਿ વਨਂ, વਨਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਭਜਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ વਾ વਨਂ। ਤਚੋ ਏવ ਸਾਰੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਤਚਸਾਰੋ, ਤਾਲਨਾਲ਼ਿਕੇਰਾਦਯੋ। ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ વੇਣੁਆਦਯੋ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਅਨ੍ਤੋ ਸਾਰੋ ਏਤੇਸਨ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤੋਸਾਰਾ, ਸਾਕਸਾਲਾਦਯੋ। ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਖਦਿਰਾਦਯੋ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਅਨ੍ਤੋਸਾਰਮਿਸ੍ਸਕਾਨਨ੍ਤਿ ਅਨ੍ਤੋਸਾਰੇਹਿ ਰੁਕ੍ਖੇਹਿ ਮਿਸ੍ਸਕਾਨਂ। ਰੁਕ੍ਖਾਨਂ વਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਅવਯવਅવਯવਿਭਾવੇਨ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਇਮਿਨਾ ਤਿਣવਨਂ ਰੁਕ੍ਖવਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ‘‘ਤਿਣਾਨਂ વਨ’’ਨ੍ਤਿ વਾ ‘‘ਰੁਕ੍ਖਾਨਂ વਨ’’ਨ੍ਤਿ વਾ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਤਿਣਮੇવ વਨਂ, ਰੁਕ੍ਖੋਯੇવ વਨਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋਪਿ ਯੁਜ੍ਜਤੇવ। ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਾ ਪਞ੍ਚ વਾ ਰੁਕ੍ਖਾਤਿ ਚਤੁਪਞ੍ਚਰੁਕ੍ਖਾ, ਤੇ ਮਤ੍ਤਂ ਪਮਾਣਮੇਤ੍ਥਾਤਿ ਚਤੁਪਞ੍ਚਰੁਕ੍ਖਮਤ੍ਤਂ વਨਂ, ਤਤੋਤਿ ਚਤੁਪਞ੍ਚਰੁਕ੍ਖਮਤ੍ਤਤੋ। ਏਕਦੇਸਨ੍ਤਿ વਨਸ੍ਸ ਏਕਦੇਸਂ। વਨਮਜ੍ਝੇਤਿ વਨਸ੍ਸ વੇਮਜ੍ਝੇ, વਨਸ੍ਸੂਪਰੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਰੁਕ੍ਖਨ੍ਤਰੇਸੁ ਏવ ਹਿ વਿਹਾਰਂ ਕਰੋਨ੍ਤਿ। ਏਕਦੇਸਨ੍ਤਿ વਨਸ੍ਸ ਏਕਦੇਸਂ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ વਨੇ। ‘‘ਠਿਤવਨ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦਂ ‘‘ਕਿਤ੍ਤੇਤ੍વਾ’’ਤਿ ਪਦੇ ਅવੁਤ੍ਤਕਮ੍ਮਂ, ‘‘ਨ ਕਿਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਪਦੇ વੁਤ੍ਤਕਮ੍ਮਂ।
Vananimitte evaṃ vinicchayo veditabboti yojanā. Vaniyati mayūrakokilādīhi sattehi sambhajiyatīti vanaṃ, vananti sambhajanti etthāti vā vanaṃ. Taco eva sāro etesanti tacasāro, tālanāḷikerādayo. Ādisaddena veṇuādayo saṅgaṇhāti. Anto sāro etesanti antosārā, sākasālādayo. Ādisaddena khadirādayo saṅgaṇhāti. Antosāramissakānanti antosārehi rukkhehi missakānaṃ. Rukkhānaṃ vananti ettha avayavaavayavibhāvena sambandho veditabbo. Iminā tiṇavanaṃ rukkhavananti ettha ‘‘tiṇānaṃ vana’’nti vā ‘‘rukkhānaṃ vana’’nti vā atthaṃ dasseti. Tiṇameva vanaṃ, rukkhoyeva vananti atthopi yujjateva. Cattāro vā pañca vā rukkhāti catupañcarukkhā, te mattaṃ pamāṇametthāti catupañcarukkhamattaṃ vanaṃ, tatoti catupañcarukkhamattato. Ekadesanti vanassa ekadesaṃ. Vanamajjheti vanassa vemajjhe, vanassūparīti attho. Rukkhantaresu eva hi vihāraṃ karonti. Ekadesanti vanassa ekadesaṃ. Tatthāti vane. ‘‘Ṭhitavana’’nti padaṃ ‘‘kittetvā’’ti pade avuttakammaṃ, ‘‘na kittetabba’’nti pade vuttakammaṃ.
ਰੁਕ੍ਖਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਏવਂ વਿਨਿਚ੍ਛਯੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਰੁਕ੍ਖਿਯਤਿ ਫਲਾਦਿਕਾਮੇਹਿ ਸਂવਰਿਯਤਿ ਰਕ੍ਖਿਯਤੀਤਿ ਰੁਕ੍ਖੋ, ਮਹਿਯਂ ਰੁਹਤੀਤਿ વਾ ਰੁਕ੍ਖੋ। ਜੀવਮਾਨਕੋਤਿ ਲੋਕવੋਹਾਰવਸੇਨ ਮੂਲਙ੍ਕੁਰਾਦਿਹਰਿਤਸਙ੍ਖਾਤਜੀવਮਾਨਕੋ । ਪਰਿਣਾਹਤੋਤਿ વਿਸਾਲਭਾવਤੋ। ਸੂਚਿਦਣ੍ਡਕਪਮਾਣੋਤਿ ਸੂਚਿਯਾ ਲੇਖਨਿਯਾ ਦਣ੍ਡਭੂਤવੇਲ਼ੁਪਮਾਣੋ। ਸੋ વੇਲ਼ੁ ਕਨਿਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲਿਪਮਾਣੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ। ਤਤੋਤਿ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲੁਬ੍ਬੇਧਸੂਚਿਦਣ੍ਡਕਪਮਾਣਪਰਿਣਾਹਰੁਕ੍ਖਤੋ। વਂਸਨਲ਼ਕਸਰਾવਾਦੀਸੂਤਿ વਂਸੋ ਚ ਨਲ਼ਕੋ ਚ ਸਰਾવੋ ਚ વਂਸਨਲ਼ਕਸਰਾવਾ, ਤੇ ਆਦਯੋ ਯੇਸਂ ਕਪਾਲਾਦੀਨਨ੍ਤਿ વਂਸਨਲ਼ਕਸਰਾવਾਦਯੋ, ਤੇਸੁ। ਤਤੋਤਿ વਂਸਾਦਿਤੋ। ਤਂਖਣਮ੍ਪੀਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇਪਿ। ਅਕਾਰਣਨ੍ਤਿ ਅਪਮਾਣਂ। ਏਤਨ੍ਤਿ ਨવਮੂਲਸਾਖਾਨਿਗ੍ਗਮਨਂ। વਤ੍ਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞਨਾਮੇਨਪਿ વਿਸੇਸਨਾਮੇਨਪਿ વਤ੍ਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਇਮਿਨਾ ਪਬ੍ਬਤਾਦੀਸੁਪਿ ‘‘ਪਬ੍ਬਤੋ’’ਤਿ ਸਾਮਞ੍ਞਨਾਮੇਨਪਿ ‘‘વਙ੍ਕਪਬ੍ਬਤੋ વੇਪੁਲ੍ਲਪਬ੍ਬਤੋ’’ਤਿ વਿਸੇਸਨਾਮੇਨਪਿ વਤ੍ਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।
Rukkhanimitte evaṃ vinicchayo veditabboti yojanā. Rukkhiyati phalādikāmehi saṃvariyati rakkhiyatīti rukkho, mahiyaṃ ruhatīti vā rukkho. Jīvamānakoti lokavohāravasena mūlaṅkurādiharitasaṅkhātajīvamānako . Pariṇāhatoti visālabhāvato. Sūcidaṇḍakapamāṇoti sūciyā lekhaniyā daṇḍabhūtaveḷupamāṇo. So veḷu kaniṭṭhaṅgulipamāṇoti daṭṭhabbo. Tatoti aṭṭhaṅgulubbedhasūcidaṇḍakapamāṇapariṇāharukkhato. Vaṃsanaḷakasarāvādīsūti vaṃso ca naḷako ca sarāvo ca vaṃsanaḷakasarāvā, te ādayo yesaṃ kapālādīnanti vaṃsanaḷakasarāvādayo, tesu. Tatoti vaṃsādito. Taṃkhaṇampīti tasmiṃ nimittakkhaṇepi. Akāraṇanti apamāṇaṃ. Etanti navamūlasākhāniggamanaṃ. Vattuṃ vaṭṭatīti sāmaññanāmenapi visesanāmenapi vattuṃ vaṭṭati. Iminā pabbatādīsupi ‘‘pabbato’’ti sāmaññanāmenapi ‘‘vaṅkapabbato vepullapabbato’’ti visesanāmenapi vattuṃ vaṭṭatīti dasseti.
ਮਗ੍ਗਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਏવਂ વਿਨਿਚ੍ਛਯੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਮਗ੍ਗਿਯਤਿ ਪਥਿਕੇਹਿ, ਮਗ੍ਗਮੂਲ਼੍ਹੇਹਿ વਾ ਅਨ੍વੇਸਿਯਤੀਤਿ ਮਗ੍ਗੋ। ਯੋ ਯਾਦਿਸੋ ਜਙ੍ਘਮਗ੍ਗੋ વਾ ਸਕਟਮਗ੍ਗੋ વਾ વਿਨਿવਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਦ੍વੇ ਤੀਣਿ ਗਾਮਨ੍ਤਰਾਨਿ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸੋ ਤਾਦਿਸੋ ਜਙ੍ਘਮਗ੍ਗੋ વਾ ਸਕਟਮਗ੍ਗੋ વਾ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਉਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾਤਿ ਪਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ। ਯੋ ਜਙ੍ਘਮਗ੍ਗੋ ਓਤਰਤਿ, ਸੋ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਅવਲ਼ਞ੍ਜਾਤਿ ਅਪਰਿਭੋਗਾ। ਗਮਨਂ ਜਨੇਤੀਤਿ ਜਙ੍ਘੋ। ਜਣ੍ਣੁਗੋਪ੍ਫਕਾਨਂ ਮਜ੍ਝਪਦੇਸੋ। ਸਹ ਅਤ੍ਥੇਨ ਪਣਿਯਧਨੇਨਾਤਿ ਸਤ੍ਥੋ, ਜਙ੍ਘੇਨ વਿਚਰਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੋ ਜਙ੍ਘਸਤ੍ਥੋ। ਸਕਤਿ ਸਮਤ੍ਥੇਤਿ ਭਾਰਂ વਹਿਤੁਨ੍ਤਿ ਸਕਟੋ, ਤੇਨ વਿਚਰਨ੍ਤੋ ਸਤ੍ਥੋ ਸਕਟਸਤ੍ਥੋ। ਜਙ੍ਘਸਤ੍ਥੋ ਚ ਸਕਟਸਤ੍ਥੋ ਚ ਜਙ੍ਘਸਕਟਸਤ੍ਥਾ, ਤੇਹਿ। ਹੀਤਿ ਸਚ੍ਚਂ, ਯਸ੍ਮਾ વਾ। ਏਤਨ੍ਤਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ।
Magganimitte evaṃ vinicchayo veditabboti yojanā. Maggiyati pathikehi, maggamūḷhehi vā anvesiyatīti maggo. Yo yādiso jaṅghamaggo vā sakaṭamaggo vā vinivijjhitvā dve tīṇi gāmantarāni gacchati, so tādiso jaṅghamaggo vā sakaṭamaggo vā vaṭṭatīti yojanā. Ukkamitvāti pakkamitvā. Yo jaṅghamaggo otarati, so na vaṭṭatīti yojanā. Avaḷañjāti aparibhogā. Gamanaṃ janetīti jaṅgho. Jaṇṇugopphakānaṃ majjhapadeso. Saha atthena paṇiyadhanenāti sattho, jaṅghena vicaranto sattho jaṅghasattho. Sakati samattheti bhāraṃ vahitunti sakaṭo, tena vicaranto sattho sakaṭasattho. Jaṅghasattho ca sakaṭasattho ca jaṅghasakaṭasatthā, tehi. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Etanti nimittaṃ.
ਕੋਣਨ੍ਤਿ વਿਹਾਰਕੋਣਂ। ਗਤਂ ਪਨ ਮਗ੍ਗਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਪਰਭਾਗੇਤਿ વਿਹਾਰਂ ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੇਹਿ ਚਤੂਹਿ ਮਗ੍ਗੇਹਿ ਪਰਭਾਗੇ। ਦਸਸੁ ਨਾਮੇਸੂਤਿ ਸਤਿਪਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠਕਥਾਦੀਸੁ ਆਗਤੇਸੁ ‘‘ਮਗ੍ਗੋ ਪਨ੍ਥੋ ਪਥੋ ਪਜ੍ਜੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ, ਅਭਿਧਾਨਾਦੀਸੁ (ਦੀ॰ ਨਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੨.੩੭੩; ਮ॰ ਨਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧.੧੦੬) ਚ ਆਗਤੇਸੁ ‘‘ਮਗ੍ਗੋ ਪਨ੍ਥੋ ਪਥੋ ਅਦ੍ਧਾ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਦਸਸੁ ਮਗ੍ਗਨਾਮੇਸੁ। ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਨਾਮੇਨਾਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਬ੍ਬਤਾਦੀਸੁਪਿ ‘‘ਪਬ੍ਬਤੋ ਗਿਰਿ ਸੇਲੋ ਅਦ੍ਦਿ ਨਗੋ ਅਚਲੋ ਸਿਲੁਚ੍ਚਯੋ ਸਿਖਰੀ ਭੂਧਰੋ’’ਤਿਆਦੀਸੁ ਅਨੇਕੇਸੁ ਨਾਮੇਸੁ ਯੇਨ ਕੇਨਚਿ ਨਾਮੇਨ ਕਿਤ੍ਤੇਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।
Koṇanti vihārakoṇaṃ. Gataṃ pana magganti yojanā. Parabhāgeti vihāraṃ parikkhipitvā gacchantehi catūhi maggehi parabhāge. Dasasu nāmesūti satipaṭṭhānaṭṭhakathādīsu āgatesu ‘‘maggo pantho patho pajjo’’tiādīsu, abhidhānādīsu (dī. ni. aṭṭha. 2.373; ma. ni. aṭṭha. 1.106) ca āgatesu ‘‘maggo pantho patho addhā’’tiādīsu dasasu magganāmesu. Yena kenaci nāmenāti iminā pabbatādīsupi ‘‘pabbato giri selo addi nago acalo siluccayo sikharī bhūdharo’’tiādīsu anekesu nāmesu yena kenaci nāmena kittetuṃ vaṭṭatīti dasseti.
વਮ੍ਮਿਕਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਏવਂ વਿਨਿਚ੍ਛਯੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਉਪਚਿਕਾਹਿ વਮਿਯਤਿ, ਸਰਬੂਘਰਗੋਲਿਕਾਦਯੋ ਸਤ੍ਤੇ વਮਤੀਤਿ વਾ વਮ੍ਮਿਕੋ। ਤਂਦਿવਸਜਾਤੋਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਿਤ੍ਤਿਤਦਿવਸੇ ਜਾਤੋ। ਤਤੋਤਿ ਅਟ੍ਠਙ੍ਗੁਲੁਬ੍ਬੇਧਗੋવਿਸਾਣਪਮਾਣવਮ੍ਮੀਕਤੋ।
Vammikanimitte evaṃ vinicchayo veditabboti yojanā. Upacikāhi vamiyati, sarabūgharagolikādayo satte vamatīti vā vammiko. Taṃdivasajātoti tasmiṃ nimittakittitadivase jāto. Tatoti aṭṭhaṅgulubbedhagovisāṇapamāṇavammīkato.
ਨਦੀਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਏવਂ વਿਨਿਚ੍ਛਯੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਨਦਤਿ ਸਨ੍ਦਤੀਤਿ ਨਦੀ, ਨਦਨ੍ਤੋ ਏਤਿ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ વਾ ਨਦੀ। ਯਸ੍ਸਾਤਿ ਨਦਿਯਾ, ਸੋਤਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ‘‘ਅਨ੍વਦ੍ਧਮਾਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਏਕਪਕ੍ਖੇ ਤਿਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ ਏਕਮਾਸੇ ਛਕ੍ਖਤ੍ਤੁਂ વਸ੍ਸਨ੍ਤਭਾવਂ ਦੀਪੇਤਿ। વਿਗਤਮਤ੍ਤੇ ਸਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ‘‘ਈਦਿਸੇ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ‘‘ਅਨ੍વਦ੍ਧਮਾਸ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਅਤ੍ਥਂ ਅਤਿਦਿਸਤਿ। ਤਿਮਣ੍ਡਲਨ੍ਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਜਾਣੁਮਣ੍ਡਲਂ, ਉਪਰਿ ਨਾਭਿਮਣ੍ਡਲਨ੍ਤਿ ਤਿਮਣ੍ਡਲਂ। ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚੀਤਿ ਤਿਤ੍ਥੇ વਾ ਅਤਿਤ੍ਥੇ વਾ। ਉਦਕੇਨ ਤੇਮਿਯਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ, ਤਿਨ੍ਤਿਯਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਨ ਕੇવਲਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਯੇવ ਅਯਂ ਨਦੀ ਹੋਤਿ, ਅਥ ਖੋ ਨਦੀਪਾਰਗਮਨਾਦਿਕੇਪੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁਨਿਯਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਇਦਂ ‘‘ਨਦੀਪਾਰਗਮਨੇਪੀ’’ਤਿ ਪਦੇਨੇવ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਂ।
Nadīnimitte evaṃ vinicchayo veditabboti yojanā. Nadati sandatīti nadī, nadanto eti gacchatīti vā nadī. Yassāti nadiyā, sotanti sambandho. ‘‘Anvaddhamāsa’’ntiādinā ekapakkhe tikkhattuṃ ekamāse chakkhattuṃ vassantabhāvaṃ dīpeti. Vigatamatte satīti sambandho. ‘‘Īdise’’ti iminā ‘‘anvaddhamāsa’’ntiādiatthaṃ atidisati. Timaṇḍalanti heṭṭhā jāṇumaṇḍalaṃ, upari nābhimaṇḍalanti timaṇḍalaṃ. Yattha katthacīti titthe vā atitthe vā. Udakena temiyatīti yojanā, tintiyatīti attho. Na kevalaṃ nimitteyeva ayaṃ nadī hoti, atha kho nadīpāragamanādikepīti āha ‘‘bhikkhuniyā’’tiādi. Idaṃ ‘‘nadīpāragamanepī’’ti padeneva sambandhitabbaṃ.
ਯਾ ਪਨਾਤਿ ਨਦੀ ਪਨ, ਗਤਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਤਨ੍ਤਿ ਨਦਿਂ। વਤਿਨ੍ਤਿ ਪਾਲ਼ਿਂ। ਰੁਕ੍ਖਪਾਦੇਤਿ ਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਮੂਲੇ। ਉਦਕਞ੍ਚ ਆવਰਣਂ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਿਤ੍વਾ ਪવਤ੍ਤਤਿਯੇવਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਯਥਾਤਿ ਯੇਨਾਕਾਰੇਨ। ਅਪવਤ੍ਤਮਾਨਾ ਹੋਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ।
Yā panāti nadī pana, gatāti yojanā. Tanti nadiṃ. Vatinti pāḷiṃ. Rukkhapādeti rukkhassa mūle. Udakañca āvaraṇaṃ ajjhottharitvā pavattatiyevāti yojanā. Yathāti yenākārena. Apavattamānā hotīti sambandho.
ਦੁਬ੍ਬੁਟ੍ਠਿਕਾਲੇਤਿ ਗਿਮ੍ਹਸਦਿਸੇ ਦੁਬ੍ਬੁਟ੍ਠਿਕਾਲੇ। ‘‘ਨਿਰੁਦਕਭਾવੇਨਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ‘‘ਆવਰਣਭਾવੇਨਾ’’ਤਿ વਿਸੇਸਨਂ ਨਿવਤ੍ਤੇਤਿ। ਸਾਤਿ ਉਦਕਮਾਤਿਕਾ। ਸਮ੍ਪਾਦੇਨ੍ਤੀ ਹੁਤ੍વਾ ਨਿਚ੍ਚਂ ਪવਤ੍ਤਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਕਾਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਨੀਹਟਤ੍ਤਾ, ਸਯਞ੍ਚ ਅਗਮਨਤ੍ਤਾ ਨ વਟ੍ਟਤਿ। ਯਾ ਪਨਾਤਿ ਉਦਕਮਾਤਿਕਾ ਪਨ। ਮੂਲੇਤਿ ਪਠਮਕਾਲੇ। ਕਾਲਨ੍ਤਰੇਨ ਨਦੀ ਹੋਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਤਨ੍ਤਿ ਉਦਕਮਾਤਿਕਂ।
Dubbuṭṭhikāleti gimhasadise dubbuṭṭhikāle. ‘‘Nirudakabhāvenā’’ti iminā ‘‘āvaraṇabhāvenā’’ti visesanaṃ nivatteti. Sāti udakamātikā. Sampādentī hutvā niccaṃ pavattatīti yojanā. Nimittaṃ kātuṃ na vaṭṭatīti manussehi nīhaṭattā, sayañca agamanattā na vaṭṭati. Yā panāti udakamātikā pana. Mūleti paṭhamakāle. Kālantarena nadī hotīti sambandho. Tanti udakamātikaṃ.
ਉਦਕਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਏવਂ વਿਨਿਚ੍ਛਯੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਉਦਤਿ ਪਸવਤੀਤਿ ਉਦਕਂ। ਭੂਮਿਗਤਮੇવ ਉਦਕਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਤਞ੍ਚਾਤਿ ਭੂਮਿਗਤਉਦਕਞ੍ਚ। ਆવਾਟ…ਪੇ॰… ਸਮੁਦ੍ਦਾਦੀਸੁ ਠਿਤਂ ਅਪવਤ੍ਤਨਕਉਦਕਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਉਕ੍ਖੇਪਿਮਨ੍ਤਿ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਗਹਿਤਂ। ਤਨ੍ਤਿ વਚਨਂ। ਸੂਕਰਖਤਾਯਪੀਤਿ ਸੂਕਰੇਹਿ ਖਤਾਯ વਾਪਿਯਾਪਿ। ਤਂਖਣਞ੍ਞੇવਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇ ਕਿਤ੍ਤਨਕ੍ਖਣੇਯੇવ। ਆવਾਟੋਯੇવ ਖੁਦ੍ਦਕਟ੍ਠੇਨ ਆવਾਟਕਂ। ਤਨ੍ਤਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸਞ੍ਞਾਕਰਣਂ। ਕਾਤੁਞ੍ਚਾਤਿ ਸਯਂ ਕਾਤੁਞ੍ਚ। ਕਾਰਾਪੇਤੁਞ੍ਚਾਤਿ ਪਰੇਹਿ ਕਾਰਾਪੇਤੁਞ੍ਚ। ਕਸ੍ਮਾ ਲਾਭਸੀਮਾਯਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ? ਲਾਭਸੀਮਾ ਹਿ ਅਞ੍ਞੇਸਂ ਪੀਲ਼ਨਂ ਕਰੋਤੀਤਿ। ਇਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਨਯਤੋ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸਮਾਨਸਂવਾਸਕਸੀਮਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਸਮਾਨਸਂવਾਸਕਸੀਮਾਯਂ।
Udakanimitte evaṃ vinicchayo veditabboti yojanā. Udati pasavatīti udakaṃ. Bhūmigatameva udakanti sambandho. Tañcāti bhūmigataudakañca. Āvāṭa…pe… samuddādīsu ṭhitaṃ apavattanakaudakanti yojanā. Ukkhepimanti ukkhipitvā gahitaṃ. Tanti vacanaṃ. Sūkarakhatāyapīti sūkarehi khatāya vāpiyāpi. Taṃkhaṇaññevāti tasmiṃ nimitte kittanakkhaṇeyeva. Āvāṭoyeva khuddakaṭṭhena āvāṭakaṃ. Tanti nimittasaññākaraṇaṃ. Kātuñcāti sayaṃ kātuñca. Kārāpetuñcāti parehi kārāpetuñca. Kasmā lābhasīmāyaṃ na vaṭṭati? Lābhasīmā hi aññesaṃ pīḷanaṃ karotīti. Iti imamatthaṃ nayato dassento āha ‘‘samānasaṃvāsakasīmā’’tiādi. Etthāti samānasaṃvāsakasīmāyaṃ.
ਅਟ੍ਠਦਿਸਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਅਟ੍ਠ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਿ વੁਤ੍ਤਾਨੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਸਾਤਿ ਸੀਮਾ। ਏਕੇਨ વਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਤਿਣ੍ਣਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਕਿਤ੍ਤਨੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਠਿਤਦਿਸਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍વਾ ‘‘ਪੁਰਤ੍ਥਿਮਾਯ ਦਿਸਾਯਾ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਕਿਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਂ। ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਸਤਕਿਤ੍ਤਨੇ ਸੀਮਾਯ ਅਟ੍ਠਦਿਸਂ ਸਲ੍ਲਕ੍ਖੇਤ੍વਾ ਏਕਿਸ੍ਸਾਯਪਿ ਦਿਸਾਯ ਬਹੁਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਕਿਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਾਨਿ। ਸਿਙ੍ਘਾਟਕਸਣ੍ਠਾਨਾਤਿ ਤਿਣ੍ਣਂ ਮਗ੍ਗਾਨਂ ਸਮਾਗਮਟ੍ਠਾਨੇ ਸਿਙ੍ਘਾਟਕਸਣ੍ਠਾਨਾ, ਤਿਕੋਣਾ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਚਤੁਰਸ੍ਸਾਤਿ ਸਮਚਤੁਰਸ੍ਸਾ। ਸਿਙ੍ਘਾਟਕਸਣ੍ਠਾਨਾਤਿ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਮਗ੍ਗਾਨਂ ਸਮੋਧਾਨਟ੍ਠਾਨੇ ਸਿਙ੍ਘਾਟਕਸਣ੍ਠਾਨਾ। ਅਡ੍ਢਚਨ੍ਦਮੁਦਿਙ੍ਗਾਦਿਸਣ੍ਠਾਨਾ ਪਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਠਿਤਸਣ੍ਠਾਨੇਨ ਹੋਤੀਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ। ਤਨ੍ਤਿ ਸੀਮਂ। ਬਨ੍ਧਿਤੁਕਾਮੇਹਿ ਨਿਸ੍ਸਞ੍ਚਾਰਸਮਯੇ ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਬਦ੍ਧਸੀਮવਿਹਾਰਾਨਨ੍ਤਿ ਬਦ੍ਧਾ ਸੀਮਾ ਏਤੇਸੂਤਿ ਬਦ੍ਧਸੀਮਾ, ਤੇ ਏવ વਿਹਾਰਾਤਿ ਬਦ੍ਧਸੀਮવਿਹਾਰਾ, ਤੇਸਂ। ਦਿਸਾਚਾਰਿਕਭਿਕ੍ਖੂਨਨ੍ਤਿ ਦਿਸਾਸੁ ਚਾਰਿਕਭਿਕ੍ਖੂਨਂ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਏਕਗਾਮਖੇਤ੍ਤੇ, ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਪੇਸੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਏਕਜ੍ਝਨ੍ਤਿ ਏਕਤੋ। ਅਞ੍ਞਾਨਿਪੀਤਿ ਸੀਮਬਨ੍ਧਗਾਮਖੇਤ੍ਤਤੋ ਅਞ੍ਞਾਨਿਪਿ। ਮਹਾਪਦੁਮਤ੍ਥੇਰੋ ਪਨ ਆਹਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਤਤੋਤਿ ਤੇਹਿ ਨਾਨਾਗਾਮਖੇਤ੍ਤੇਹਿ। ਆਗਨ੍ਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਾਮੀਚਿਦਸ੍ਸਨવਸੇਨ વੁਤ੍ਤਂ। ਤੇਨਾਹ ‘‘ਆਗਮਨਮ੍ਪਿ ਅਨਾਗਮਨਮ੍ਪਿ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ। ਏਕਸੀਮਭਾવਤੋ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਅਨ੍ਤੋਨਿਮਿਤ੍ਤਗਤੇਹਿ ਆਗਨ੍ਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ।
Aṭṭhadisaṃ sandhāya aṭṭha nimittāni vuttānīti daṭṭhabbaṃ. Sāti sīmā. Ekena vā nimittenāti yojanā. Tiṇṇaṃ nimittānaṃ kittane nimittānaṃ ṭhitadisaṃ sallakkhetvā ‘‘puratthimāya disāyā’’tiādinā kittetabbaṃ. Nimittānaṃ satakittane sīmāya aṭṭhadisaṃ sallakkhetvā ekissāyapi disāya bahunimittāni kittetabbāni. Siṅghāṭakasaṇṭhānāti tiṇṇaṃ maggānaṃ samāgamaṭṭhāne siṅghāṭakasaṇṭhānā, tikoṇā nāma hotīti adhippāyo. Caturassāti samacaturassā. Siṅghāṭakasaṇṭhānāti catunnaṃ maggānaṃ samodhānaṭṭhāne siṅghāṭakasaṇṭhānā. Aḍḍhacandamudiṅgādisaṇṭhānā pana nimittānaṃ ṭhitasaṇṭhānena hotīti daṭṭhabbā. Tanti sīmaṃ. Bandhitukāmehi nissañcārasamaye bandhitabbāti sambandho. Baddhasīmavihārānanti baddhā sīmā etesūti baddhasīmā, te eva vihārāti baddhasīmavihārā, tesaṃ. Disācārikabhikkhūnanti disāsu cārikabhikkhūnaṃ. Tatthāti tasmiṃ ekagāmakhette, bhikkhūnaṃ pesetabbanti sambandho. Ekajjhanti ekato. Aññānipīti sīmabandhagāmakhettato aññānipi. Mahāpadumatthero pana āhāti yojanā. Tatoti tehi nānāgāmakhettehi. Āgantabbanti sāmīcidassanavasena vuttaṃ. Tenāha ‘‘āgamanampi anāgamanampi vaṭṭatī’’ti. Ekasīmabhāvato vuttaṃ ‘‘antonimittagatehi āgantabba’’nti.
ਏવਂ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੇਸੁ ਸਨ੍ਤੇਸੁ ਸੀਮਾ ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਕਤ੍વਾਤਿ ਹੇਟ੍ਠਿਮਪਰਿਯਨ੍ਤਂ ਕਤ੍વਾ।
Evaṃ sannipatitesu santesu sīmā bandhitabbāti sambandho. Pariyantaṃ katvāti heṭṭhimapariyantaṃ katvā.
ਪਬ੍ਬਜ੍ਜੂਪਸਮ੍ਪਦਾਦੀਨਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ ਭਣ੍ਡੁਕਮ੍ਮਾਪੁਚ੍ਛਨਂ (ਮਹਾવ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੯੮; વਿ॰ ਸਙ੍ਗ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੧੪੪) ਸਨ੍ਧਾਯ ਪਬ੍ਬਜ੍ਜਾਗਹਣਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਤਿ વਿਹਾਰਪਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਖਣ੍ਡਿਤਂ વਿਯ ਛਿਨ੍ਦਿਤਂ વਿਯ ਪવਤ੍ਤਾ ਸੀਮਾ ਖਣ੍ਡਸੀਮਾ। ਤਨ੍ਤਿ ਖਣ੍ਡਸੀਮਂ। વਤ੍ਤਂ ਜਾਨਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਏਤ੍ਥ વਤ੍ਤਂ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸਚੇ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਸੀਮਨ੍ਤਿ ਖਣ੍ਡਸੀਮਂ। ਯਥਾਤਿ ਯੇਨਾਕਾਰੇਨ ਬਨ੍ਧਿਯਮਾਨੇਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਤਸ੍ਸਾ ਪਮਾਣਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਸਾਤਿ ਖਣ੍ਡਸੀਮਾ। ਅਬ੍ਭਾਨਕਮ੍ਮੇ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਮ੍ਮਾਰਹੇਨ વੀਸਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਏਕવੀਸਤਿ ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ। ਤਤੋਤਿ ਏਕવੀਸਤਿਭਿਕ੍ਖੁਤੋ। ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀਪੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਿਸਦ੍ਦੋ ਸਹਸ੍ਸਤੋ ਓਰਂ ਪਨ ਪਗੇવਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਸਹਸ੍ਸਤੋ ਅਧਿਕਂ ਗਣ੍ਹਨ੍ਤੀਪਿ વਿਹਾਰਪਚ੍ਚਨ੍ਤੇ ਖਣ੍ਡਿਤੇ ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਯੇવ ਨਾਮ। ਤਨ੍ਤਿ ਖਣ੍ਡਸੀਮਂ।
Pabbajjūpasampadādīnanti ettha bhaṇḍukammāpucchanaṃ (mahāva. aṭṭha. 98; vi. saṅga. aṭṭha. 144) sandhāya pabbajjāgahaṇaṃ vuttaṃ. Khaṇḍasīmāti vihārapaccantaṃ khaṇḍitaṃ viya chinditaṃ viya pavattā sīmā khaṇḍasīmā. Tanti khaṇḍasīmaṃ. Vattaṃ jānitabbanti ettha vattaṃ vitthārento āha ‘‘sace hī’’tiādi. Sīmanti khaṇḍasīmaṃ. Yathāti yenākārena bandhiyamāneti sambandho. Tassā pamāṇaṃ dassento āha ‘‘sā’’tiādi. Sāti khaṇḍasīmā. Abbhānakamme saddhiṃ kammārahena vīsati bhikkhū sandhāya vuttaṃ ‘‘ekavīsati bhikkhū’’ti. Tatoti ekavīsatibhikkhuto. Gaṇhantīpīti ettha pisaddo sahassato oraṃ pana pagevāti dasseti. Sahassato adhikaṃ gaṇhantīpi vihārapaccante khaṇḍite khaṇḍasīmāyeva nāma. Tanti khaṇḍasīmaṃ.
ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਖਣ੍ਡਸੀਮਮਹਾਸੀਮਾਸੁ ਆਧਾਰੇ ਭੁਮ੍ਮਂ। ਅਥਾਤਿ ਅਨਨ੍ਤਰਂ। ਏવਨ੍ਤਿ ਇਮਾਯ ਅવਿਪ੍ਪવਾਸਕਮ੍ਮવਾਚਾਯ ਸਮ੍ਮਨਿਯਮਾਨੇ। ਹੀਤਿ ਫਲਜੋਤਕੋ। ਸੀਮਨ੍ਤਿ ਸਮਾਨਸਂવਾਸਕਸੀਮਂ। ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ ਪਠਮਂ ਅવਿਪ੍ਪવਾਸਂ ਅਸਮੂਹਨਿਤ੍વਾ ਸੀਮਂ ਸਮੂਹਨਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ। ਸੀਮਨ੍ਤਰਿਕਪਾਸਾਣਾਤਿ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਸੀਮਾਨਂ ਅਨ੍ਤਰੇ વੇਮਜ੍ਝੇ ਠਪਿਤਾ ਪਾਸਾਣਾ। ਚਤੁਰਙ੍ਗੁਲਪਮਾਣਾਪੀਤਿ ਪਿਸਦ੍ਦੋ ਏਕਙ੍ਗੁਲਿਪਮਾਣਾਪਿ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।
Tatrāti khaṇḍasīmamahāsīmāsu ādhāre bhummaṃ. Athāti anantaraṃ. Evanti imāya avippavāsakammavācāya sammaniyamāne. Hīti phalajotako. Sīmanti samānasaṃvāsakasīmaṃ. Na sakkhissantīti paṭhamaṃ avippavāsaṃ asamūhanitvā sīmaṃ samūhanituṃ na sakkhissanti. Sīmantarikapāsāṇāti dvinnaṃ sīmānaṃ antare vemajjhe ṭhapitā pāsāṇā. Caturaṅgulapamāṇāpīti pisaddo ekaṅgulipamāṇāpi vaṭṭatīti dasseti.
ਸਮਨ੍ਤਾਤਿ ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਯ ਸਮਨ੍ਤਾ। ਅਨੁਪਰਿਯਾਯਨ੍ਤੇਹੀਤਿ ਅਨੁਕ੍ਕਮੇਨ ਖਣ੍ਡਸੀਮਪਰਿਯਾਯਨ੍ਤੇਹਿ ਭਿਕ੍ਖੂਹੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਤਤੋਤਿ ਤੇਹਿ ਸੀਮਨ੍ਤਰਿਕਪਾਸਾਣੇਹਿ, ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਸੀਮਾਨਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਪਠਮਂ ਕਿਤ੍ਤੇਤ੍વਾ ਪਚ੍ਛਾ ਤਾਸੁ ਯਂ ਇਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਭਾવਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸਚੇ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਯਥਿਚ੍ਛਿਤਂ ਬਨ੍ਧਿਤੁਂ વਟ੍ਟਨ੍ਤੋਪਿ ਪੋਰਾਣਾਚਿਣ੍ਣਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇਪੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪੀਤਿ ਦ੍વੀਸੁ ਸੀਮਾਸੁ ਠਿਤਾਨਂ ਉਭਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਹੀਤਿ ਸਚ੍ਚਂ, ਯਸ੍ਮਾ વਾ।
Samantāti khaṇḍasīmāya samantā. Anupariyāyantehīti anukkamena khaṇḍasīmapariyāyantehi bhikkhūhīti sambandho. Tatoti tehi sīmantarikapāsāṇehi, dvinnaṃ sīmānaṃ nimittāni paṭhamaṃ kittetvā pacchā tāsu yaṃ icchanti, taṃ bandhitabbabhāvaṃ dassento āha ‘‘sace panā’’tiādi. Yathicchitaṃ bandhituṃ vaṭṭantopi porāṇāciṇṇaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘evaṃ santepī’’tiādi. Ubhinnampīti dvīsu sīmāsu ṭhitānaṃ ubhinnampi kammanti sambandho. Hīti saccaṃ, yasmā vā.
ਚਸਦ੍ਦੋ વਾਕ੍ਯਾਰਮ੍ਭਜੋਤਕੋ। ਏਸਾ ਸੀਮਾ ਨਾਮਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਪਿਟ੍ਠਿਪਾਸਾਣਾਦੀਸੁ ਪਞ੍ਚਸੁ ਠਾਨੇਸੁ। ਨਿਮਿਤ੍ਤਪਾਸਾਣਾ ਯਥਾਠਾਨੇ ਨ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੀਤਿ ਪਿਟ੍ਠਿਪਾਸਾਣਸ੍ਸੁਪਰਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਪਾਸਾਣਂ ਠਪਿਤਮਤ੍ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਪਿਟ੍ਠਿਪਾਸਾਣਂ ਪਨ વਿਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤਪਾਸਾਣਂ ਤਤ੍ਥ ਨਿਖਣਿਤ੍વਾ ਯਥਾ ਠਾਨਾ ਨ ਚਾવੇਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਠਪੇਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਸਨ੍ਤੇ ਯਥਾਠਾਨੇ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿਯੇવਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਨ ਸੀਮਾਤਿ ਸੀਮਾਯ ਪਥવਿਸਨ੍ਧਾਰਕਂ ਉਦਕਂ ਪਰਿਯਨ੍ਤਂਕਤ੍વਾ ਗਤਤ੍ਤਾ ਸੀਮਾ ਨ ਝਾਯਤਿ।
Casaddo vākyārambhajotako. Esā sīmā nāmāti yojanā. Tatthāti piṭṭhipāsāṇādīsu pañcasu ṭhānesu. Nimittapāsāṇā yathāṭhāne na tiṭṭhantīti piṭṭhipāsāṇassupari nimittapāsāṇaṃ ṭhapitamattaṃ sandhāya vuttaṃ. Piṭṭhipāsāṇaṃ pana vijjhitvā nimittapāsāṇaṃ tattha nikhaṇitvā yathā ṭhānā na cāventi, tathā ṭhapenti. Evaṃ sante yathāṭhāne tiṭṭhantiyevāti daṭṭhabbaṃ. Na sīmāti sīmāya pathavisandhārakaṃ udakaṃ pariyantaṃkatvā gatattā sīmā na jhāyati.
ਕੁਟਿਗੇਹੇਪੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕੁਟੀਤਿ ਚ ਗੇਹਨ੍ਤਿ ਚ ਅਗਾਰਸ੍ਸੇવ ਨਾਮਂ। ਅਗਾਰਞ੍ਹਿ ਸੀਤਾਦਿਦੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਕੁਟਨਟ੍ਠੇਨ ਛਿਨ੍ਦਨਟ੍ਠੇਨ ਚ ਨਾਨਾਦਬ੍ਬਸਮ੍ਭਾਰਸ੍ਸ ਗਹਣਟ੍ਠੇਨ ਚ ਕੁਟਿਗੇਹਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਕੁਟਿ ਏવ ਗੇਹਂ ਕੁਟਿਗੇਹਂ, ਤਸ੍ਮਿਮ੍ਪਿ। ਭਿਤ੍ਤਿਂ ਅਕਿਤ੍ਤੇਤ੍વਾਤਿ ਇਦਂ ਇਟ੍ਠਕਦਾਰੁਮਯਂ ਭਿਤ੍ਤਿਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਸਚੇ ਸਿਲਾਮਯਾ ਭਿਤ੍ਤਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤੂਪਗਾ ਭવੇਯ੍ਯ, ਭਿਤ੍ਤਿਪਿ ਕਿਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਾ। ਅਨ੍ਤੋ ਕਰਿਤ੍વਾਤਿ ਕੁਟਿਗੇਹਸ੍ਸ ਭਿਤ੍ਤਿਯਾ વਾ ਅਨ੍ਤੋ ਕਤ੍વਾ। ਪਮੁਖੇਤਿ ਕੁਟਿਗੇਹਸ੍ਸ ਆਲਿਨ੍ਦੇ। ਨਿਬ੍ਬੋਦਕਪਤਨਟ੍ਠਾਨੇਤਿ ਨਿਗ੍ਗਲਿਤ੍વਾ ਉਦਕਸ੍ਸ ਪਤਨਟ੍ਠਾਨੇ। ਏવਂ ਸਮ੍ਮਤਾਯ ਸੀਮਾਯਾਤਿ ਯੋਜਨਾ।
Kuṭigehepīti ettha kuṭīti ca gehanti ca agārasseva nāmaṃ. Agārañhi sītādidukkhassa kuṭanaṭṭhena chindanaṭṭhena ca nānādabbasambhārassa gahaṇaṭṭhena ca kuṭigehanti vuccati. Kuṭi eva gehaṃ kuṭigehaṃ, tasmimpi. Bhittiṃ akittetvāti idaṃ iṭṭhakadārumayaṃ bhittiṃ sandhāya vuttaṃ. Sace silāmayā bhitti nimittūpagā bhaveyya, bhittipi kittetabbā. Anto karitvāti kuṭigehassa bhittiyā vā anto katvā. Pamukheti kuṭigehassa ālinde. Nibbodakapatanaṭṭhāneti niggalitvā udakassa patanaṭṭhāne. Evaṃ sammatāya sīmāyāti yojanā.
‘‘ਕੁਟ੍ਟਂ ਅਕਿਤ੍ਤੇਤ੍વਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਪੁਰਿਮਨਯੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਅਨ੍ਤੋਤਿ ਲੇਣਸ੍ਸ, ਕੁਟ੍ਟਸ੍ਸ વਾ ਅਨ੍ਤੋ। ਓਕਾਸੇਤਿ ਏਕવੀਸਤਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਓਕਾਸੇ। ਏવਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾਕਾਰੇਨ ਸਮ੍ਮਨਿਯਮਾਨੇ। ਅਨ੍ਤੋਤਿ ਭਿਤ੍ਤਿਯਾ ਅਨ੍ਤੋ।
‘‘Kuṭṭaṃ akittetvā’’ti idaṃ purimanayeneva veditabbaṃ. Antoti leṇassa, kuṭṭassa vā anto. Okāseti ekavīsatiyā bhikkhūnaṃ okāse. Evanti iminākārena sammaniyamāne. Antoti bhittiyā anto.
ਹੇਟ੍ਠਾ ਨ ਓਤਰਤੀਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਆਕਾਸਤਲਤ੍ਤਾ ਨ ਓਤਰਤਿ। ਨਨੁ ਥਮ੍ਭੇ ਅਨੁਸਾਰਿਤ੍વਾ ਓਤਰਣੋ ਭવੇਯ੍ਯ, ਕਸ੍ਮਾ ਨ ਓਤਰਤੀਤਿ? ਥਮ੍ਭਾਨਮੁਪਰਿ ਏਕવੀਸਤਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਓਕਾਸਾਭਾવਤੋਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਹੇਟ੍ਠਾ ਓਤਰਣਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸਚੇ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਤੁਲਾਨਨ੍ਤਿ ਥਮ੍ਭਾਨਮੁਪਰਿ ਤਿਰਿਯવਸੇਨ ਠਿਤਾਨਂ ਰੁਕ੍ਖવਿਸੇਸਾਨਂ। ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾਤਿ ਭੂਮਿਤੋ ਉਟ੍ਠਹਿਤ੍વਾ। ਤੁਲਾਰੁਕ੍ਖੇਹੀਤਿ ਤੁਲਾਸਙ੍ਖਾਤੇਹਿ ਰੁਕ੍ਖੇਹਿ। ‘‘ਏਕਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨ ਕੇવਲਂ ਤੁਲਾਰੁਕ੍ਖੇਹੇવ ਏਕਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ, ਚਤੂਸੁ ਦਿਸਾਸੁ ਚਤੁਨ੍ਨਂ ਭਿਤ੍ਤੀਨਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਮ੍ਪਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਹੇਟ੍ਠਾਪਿ ਓਤਰਤੀਤਿ ਭਿਤ੍ਤੀਨਮੁਪਰਿ ਏਕવੀਸਤਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਓਕਾਸਪਹੋਨਕਤ੍ਤਾ વੁਤ੍ਤਂ। ਸਚੇ ਥਮ੍ਭਮਤ੍ਥਕੇ…ਪੇ॰… ਹੋਤੀਤਿ ਇਮਿਨਾ ਬਹੂਹਿ ਥਮ੍ਭੇਹਿ ਕਤਪਾਸਾਦਸ੍ਸ ਏਕੇਕਸ੍ਮਿਂ ਥਮ੍ਭਮਤ੍ਥਕੇ ਏਕવੀਸਤਿਯਾ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਓਕਾਸੇ ਸਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾ ਓਤਰਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਨਿਯ੍ਯੂਹਕਾਦੀਸੂਤਿ ਨਾਗਦਨ੍ਤਕਾਦੀਸੁ। ਆਦਿਸਦ੍ਦੇਨ ਭਿਤ੍ਤਿਖਿਲਾਦਯੋ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹਾਤਿ। ਭਿਤ੍ਤਿ ਚਾਤਿ ਇਟ੍ਠਕਦਾਰੁਮਯਾ ਭਿਤ੍ਤਿ ਚ। ਸਚੇ ਸਿਲਾਮਯਾ ਭਿਤ੍ਤਿ ਚ ਥਮ੍ਭਾ ਚ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਕਿਤ੍ਤੇਤਬ੍ਬਾ। ਭਿਤ੍ਤਿਲਗ੍ਗੇਤਿ ਭਿਤ੍ਤੀਸੁ ਲਗ੍ਗੇ, ਭਿਤ੍ਤੀਨਂ વਾ ਲਗ੍ਗਟ੍ਠਾਨੇ। ਹੇਟ੍ਠਾਪਾਸਾਦਸ੍ਸਾਤਿ ਹੇਟ੍ਠਾਪਾਸਾਦੇ ‘‘ਠਿਤ’’ਇਤਿ ਪਦੇ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਹੇਟ੍ਠਾਪਾਸਾਦਸ੍ਸ વਾ ਥਮ੍ਭਾਨਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਹੇਟ੍ਠਾ ਸਮ੍ਮਤਾਯ ਸੀਮਾਯ ਉਪਰਿ ਆਰੋਹਨਾਕਾਰਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸਚੇ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਨਿਬ੍ਬੋਦਕਪਤਨਟ੍ਠਾਨੇਤਿ ਛਦਨਕੋਟਿਯਂ।
Heṭṭhā na otaratīti heṭṭhā ākāsatalattā na otarati. Nanu thambhe anusāritvā otaraṇo bhaveyya, kasmā na otaratīti? Thambhānamupari ekavīsatiyā bhikkhūnaṃ okāsābhāvatoti daṭṭhabbaṃ. Heṭṭhā otaraṇākāraṃ dassento āha ‘‘sace panā’’tiādi. Tulānanti thambhānamupari tiriyavasena ṭhitānaṃ rukkhavisesānaṃ. Uṭṭhahitvāti bhūmito uṭṭhahitvā. Tulārukkhehīti tulāsaṅkhātehi rukkhehi. ‘‘Ekasambandho’’ti iminā na kevalaṃ tulārukkheheva ekasambandho, catūsu disāsu catunnaṃ bhittīnaṃ aññamaññampi sambandhoti dasseti. Heṭṭhāpi otaratīti bhittīnamupari ekavīsatiyā bhikkhūnaṃ okāsapahonakattā vuttaṃ. Sace thambhamatthake…pe… hotīti iminā bahūhi thambhehi katapāsādassa ekekasmiṃ thambhamatthake ekavīsatiyā bhikkhūnaṃ okāse sati heṭṭhā otaratīti dasseti. Niyyūhakādīsūti nāgadantakādīsu. Ādisaddena bhittikhilādayo saṅgaṇhāti. Bhitti cāti iṭṭhakadārumayā bhitti ca. Sace silāmayā bhitti ca thambhā ca honti, kittetabbā. Bhittilaggeti bhittīsu lagge, bhittīnaṃ vā laggaṭṭhāne. Heṭṭhāpāsādassāti heṭṭhāpāsāde ‘‘ṭhita’’iti pade sambandho. Heṭṭhāpāsādassa vā thambhānanti yojanā. Heṭṭhā sammatāya sīmāya upari ārohanākāraṃ dassento āha ‘‘sace panā’’tiādi. Nibbodakapatanaṭṭhāneti chadanakoṭiyaṃ.
ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਲੇ। ਪਿਟ੍ਠਿਪਾਸਾਣੇ ਸੀਮਂ ਬਨ੍ਧਨ੍ਤਿ વਿਯ ਬਨ੍ਧਨ੍ਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਤੇਨੇવ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨਾਤਿ ਤੇਨੇવ ਤਲਪਰਿਚ੍ਛੇਦੇਨ। ਤਾਲਮੂਲਪਬ੍ਬਤੇਪੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਾਲਮੂਲਂ ਨਾਮ ਹੇਟ੍ਠਾ ਮਹਨ੍ਤਂ ਹੁਤ੍વਾ ਅਨੁਪੁਬ੍ਬੇਨ ਤਨੁਕਂ ਹੋਤਿ, ਤੇਨ ਸਦਿਸੇ ਪਬ੍ਬਤੇਪਿ। વਿਤਾਨਸਣ੍ਠਾਨੋਤਿ ਉਲ੍ਲੋਚਸ੍ਸ ਸਣ੍ਠਾਨੋ। ਚਤੂਸੁ ਦਿਸਾਸੁ ਨਿਗ੍ਗਤਸਾਖਰੁਕ੍ਖਸਣ੍ਠਾਨੋ વਾ ਖੁਜ੍ਜਰੁਕ੍ਖਸਣ੍ਠਾਨੋ વਾ ਹੋਤਿ। ਯਥਾ ਪਬ੍ਬਤੋ વਿਤਾਨਸਣ੍ਠਾਨੋ ਹੋਤਿ, ਏવਂ ਮੁਦਿਙ੍ਗਸਣ੍ਠਾਨੋ વਾ ਹੋਤਿ ਪਣવਸਣ੍ਠਾਨੋ વਾਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਤਤ੍ਥ ਮੁਦਿਙ੍ਗੋ ਮਜ੍ਝੇ ਥੂਲੋ ਹੋਤਿ, ਮੂਲੇ ਚ ਅਨ੍ਤੇ ਚ ਤਨੁਕੋ। ਪਣવੋ ਮਜ੍ਝੇ ਤਨੁਕੋ ਹੋਤਿ, ਮੂਲੇ ਚ ਅਗ੍ਗੇ ਚ ਥੂਲੋ। ਤੇਸਂ ਸਣ੍ਠਾਨੋ ਮੁਦਿਙ੍ਗਸਣ੍ਠਾਨੋ વਾ ਪਣવਸਣ੍ਠਾਨੋ વਾ। ਹੇਟ੍ਠਾ વਾਤਿ ਮੁਦਿਙ੍ਗਸਣ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਪਬ੍ਬਤਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਾ વਾ। ਮਜ੍ਝੇ વਾਤਿ ਪਣવਸਣ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝੇ વਾ। ਦ੍વੇ ਕੂਟਾਨੀਤਿ ਦ੍વੇ ਸਿਖਰਾਨਿ। ਕੂਟਨ੍ਤਰਨ੍ਤਿ ਕੂਟਾਨਂ ਮਜ੍ਝਂ। ਚਿਨਿਤ੍વਾ વਾਤਿ ਇਟ੍ਠਕਸਿਲਾਹਿ ਚਿਨਿਤ੍વਾ વਾ। ਪੂਰੇਤ੍વਾ વਾਤਿ ਪਂਸੁવਾਲਿਕਾਹਿ ਪੂਰੇਤ੍વਾ વਾ।
Tatthāti tasmiṃ tale. Piṭṭhipāsāṇe sīmaṃ bandhanti viya bandhantīti yojanā. Teneva paricchedenāti teneva talaparicchedena. Tālamūlapabbatepīti ettha tālamūlaṃ nāma heṭṭhā mahantaṃ hutvā anupubbena tanukaṃ hoti, tena sadise pabbatepi. Vitānasaṇṭhānoti ullocassa saṇṭhāno. Catūsu disāsu niggatasākharukkhasaṇṭhāno vā khujjarukkhasaṇṭhāno vā hoti. Yathā pabbato vitānasaṇṭhāno hoti, evaṃ mudiṅgasaṇṭhāno vā hoti paṇavasaṇṭhāno vāti yojanā. Tattha mudiṅgo majjhe thūlo hoti, mūle ca ante ca tanuko. Paṇavo majjhe tanuko hoti, mūle ca agge ca thūlo. Tesaṃ saṇṭhāno mudiṅgasaṇṭhāno vā paṇavasaṇṭhāno vā. Heṭṭhā vāti mudiṅgasaṇṭhānassa pabbatassa heṭṭhā vā. Majjhe vāti paṇavasaṇṭhānassa majjhe vā. Dve kūṭānīti dve sikharāni. Kūṭantaranti kūṭānaṃ majjhaṃ. Cinitvā vāti iṭṭhakasilāhi cinitvā vā. Pūretvā vāti paṃsuvālikāhi pūretvā vā.
ਸਪ੍ਪਫਣਸਦਿਸੋਤਿ ਸਪ੍ਪਸ੍ਸ ਫਣੇਨ ਸਦਿਸੋ, ਖੁਜ੍ਜੋ ਪਬ੍ਬਤੋਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਆਕਾਸਪਬ੍ਭਾਰਨ੍ਤਿ ਭਿਤ੍ਤਿਯਾ ਅਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ ਆਕਾਸਸਙ੍ਖਾਤਂ ਪਬ੍ਭਾਰਂ। ਸੀਮਪ੍ਪਮਾਣੋਤਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਨ੍ਤੋਸੁਸਿਰੇਨ ਸੀਮਪ੍ਪਮਾਣੋ। ਅਗ੍ਗਕੋਟਿਨ੍ਤਿ ਅਗ੍ਗਸਙ੍ਖਾਤਂ ਕੋਟਿਂ। ਸਚੇ ਪਨ ਪਬ੍ਬਤਸ੍ਸ ਹੇਟ੍ਠਾ ਅਨ੍ਤੋਲੇਣਂ ਹੋਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਉਪਰਿਮਸ੍ਸਾਤਿ ਅਨ੍ਤੋਲੇਣਸ੍ਸ ਉਪਰਿ ਠਿਤਸ੍ਸ। ਪਾਰਤੋਤਿ ਬਾਹਿਰਤੋ। ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਪਬ੍ਬਤਸ੍ਸ ਬਹੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਓਰਤੋਤਿ ਅਨ੍ਤਤੋ। ਲੇਣਂ ਹੋਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਕਿਤ੍ਤਕਂ ਮਹਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਸੀਮਾਪਰਿਚ੍ਛੇਦਮਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਠਿਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਕਿਤ੍ਤਕਂ ਖੁਦ੍ਦਕਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਛਿਮਸੀਮਾਪਰਿਮਾਣ’’ਨ੍ਤਿ। ਤਨ੍ਤਿ ਖੁਦ੍ਦਕਂ ਲੇਣਂ । ਅਤਿਖੁਦ੍ਦਕਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਪਚ੍ਛਿਮਸੀਮਾਪਰਿਮਾਣਾਭਾવਤੋ ਅਤਿਖੁਦ੍ਦਕਂ। ਤਤੋਤਿ ਉਪਰਿਸੀਮਤੋ। ਬਹੀਤਿ ਸੀਮਤੋ ਬਹਿ। ‘‘ਯਦਿ ਸੀਮਪ੍ਪਮਾਣਂ, ਸੀਮਾ ਹੋਤਿਯੇવਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਯਦਿ ਨ ਸੀਮਪ੍ਪਮਾਣਂ, ਨ ਸੀਮਾ ਹੋਤਿਯੇવਾਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ।
Sappaphaṇasadisoti sappassa phaṇena sadiso, khujjo pabbatoti attho. Ākāsapabbhāranti bhittiyā aparikkhittaṃ ākāsasaṅkhātaṃ pabbhāraṃ. Sīmappamāṇoti saddhiṃ antosusirena sīmappamāṇo. Aggakoṭinti aggasaṅkhātaṃ koṭiṃ. Sace pana pabbatassa heṭṭhā antoleṇaṃ hotīti sambandho. Uparimassāti antoleṇassa upari ṭhitassa. Pāratoti bāhirato. Assāti pabbatassa bahīti sambandho. Oratoti antato. Leṇaṃ hotīti sambandho. Kittakaṃ mahantanti āha ‘‘sīmāparicchedamatikkamitvā ṭhita’’nti. Kittakaṃ khuddakanti āha ‘‘sabbapacchimasīmāparimāṇa’’nti. Tanti khuddakaṃ leṇaṃ . Atikhuddakanti sabbapacchimasīmāparimāṇābhāvato atikhuddakaṃ. Tatoti uparisīmato. Bahīti sīmato bahi. ‘‘Yadi sīmappamāṇaṃ, sīmā hotiyevā’’ti iminā yadi na sīmappamāṇaṃ, na sīmā hotiyevāti dasseti.
ਤਨ੍ਤਿ ਖਣ੍ਡਸੀਮਂ। ਪੂਰੇਤ੍વਾਤਿ ਇਟ੍ਠਕਮਤ੍ਤਿਕਾਦੀਹਿ ਪੂਰੇਤ੍વਾ। ਅਟ੍ਟਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾਤਿ ਅਟ੍ਟਾਲਕਂ ਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ। ਉਮਙ੍ਗਨਦੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਉਕਾਰੋ ਓਕਾਰવਿਪਰੀਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਪਥવਿਯਂ ਓਤਰਿਤ੍વਾ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਮਙ੍ਗਤਿ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਉਮਙ੍ਗਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ। ਉਮਙ੍ਗਾਚ ਸਾ ਨਦੀ ਚੇਤਿ ਉਮਙ੍ਗਨਦੀ। ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਉਮਙ੍ਗਨਦਿਯਂ। ਹੇਟ੍ਠਾਪਥવਿਤਲੇ ਠਿਤੋਤਿ ਸੀਮਾਯ ਹੇਟ੍ਠਾਪਥવਿਤਲੇ ਇਦ੍ਧਿਯਾ ਠਿਤੋ।
Tanti khaṇḍasīmaṃ. Pūretvāti iṭṭhakamattikādīhi pūretvā. Aṭṭaṃ bandhitvāti aṭṭālakaṃ bandhitvā. Umaṅganadīti ettha ukāro okāraviparīto, tasmā pathaviyaṃ otaritvā pavisitvā maṅgati gacchatīti umaṅgāti attho daṭṭhabbo. Umaṅgāca sā nadī ceti umaṅganadī. Tatthāti umaṅganadiyaṃ. Heṭṭhāpathavitale ṭhitoti sīmāya heṭṭhāpathavitale iddhiyā ṭhito.
ਸੀਮਾਮਾਲ਼ਕੇਤਿ ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਯ ਮਾਲ਼ਕੇ। વਟਰੁਕ੍ਖੋਤਿ ਨਿਗ੍ਰੋਧਰੁਕ੍ਖੋ। ਤਤੋਤਿ વਟਰੁਕ੍ਖਤੋ। ਨਿਗ੍ਗਤਪਾਰੋਹੋਤਿ ਪવਦ੍ਧਂવ ਹੁਤ੍વਾ ਰੁਕ੍ਖੋ ਆਰੋਹਤਿ ਅਨੇਨਾਤਿ ਪਾਰੋਹੋ, ਏਕੋ ਮੂਲવਿਸੇਸੋ। ਨਿਗ੍ਗਤੋ ਪਾਰੋਹੋ ਨਿਗ੍ਗਤਪਾਰੋਹੋ। ਮਹਾਸੀਮਂ ਸੋਧੇਤ੍વਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸੋਧਨਂ ਨਾਮ ਮਹਾਸੀਮਗਤਾਨਂ ਭਿਕ੍ਖੂਨਂ ਹਤ੍ਥਪਾਸਾਨਯਨਂ, ਸੀਮਤੋ વਾ ਬਹਿਕਰਣਂ। ਬਹਿਦ੍ਧਾਤਿ ਦ੍વੀਹਿ ਸੀਮਾਹਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾ। ‘‘ਬਹਿਟ੍ਠਾ’’ਤਿਪਿ ਪਾਠੋ। ਬਹਿ ਠਿਤਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਨਾਹਚ੍ਚਾਤਿ ਮਹਾਸੀਮਾਯ ਪਥવੀਤਲਂ વਾ ਤਤ੍ਥਜਾਤਰੁਕ੍ਖਾਦੀਨਿ વਾ ਨ ਆਹਨਿਤ੍વਾ। ਏવਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਯ, ਏવਂ ਤਥਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੀਮਾਮਾਲ਼ਕੇਤਿ ਖਣ੍ਡਸੀਮਾਮਾਲ਼ਕੇ।
Sīmāmāḷaketi khaṇḍasīmāya māḷake. Vaṭarukkhoti nigrodharukkho. Tatoti vaṭarukkhato. Niggatapārohoti pavaddhaṃva hutvā rukkho ārohati anenāti pāroho, eko mūlaviseso. Niggato pāroho niggatapāroho. Mahāsīmaṃ sodhetvāti ettha sodhanaṃ nāma mahāsīmagatānaṃ bhikkhūnaṃ hatthapāsānayanaṃ, sīmato vā bahikaraṇaṃ. Bahiddhāti dvīhi sīmāhi bahiddhā. ‘‘Bahiṭṭhā’’tipi pāṭho. Bahi ṭhitā kātabbāti attho. Anāhaccāti mahāsīmāya pathavītalaṃ vā tatthajātarukkhādīni vā na āhanitvā. Evanti yathā khaṇḍasīmāya, evaṃ tathāti attho. Sīmāmāḷaketi khaṇḍasīmāmāḷake.
ਸੀਮਾਮਾਲ਼ਕੇਤਿ ਦ੍વਿਨ੍ਨਂ ਸੀਮਾਨਂ ਅਙ੍ਗਣੇ। ਸੀਮਾਮਾਲ਼ਕਸ੍ਸਾਤਿ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਤਟ੍ਠਾਨਸ੍ਸ ਸੀਮਾਮਾਲ਼ਕਸ੍ਸ। વੇਹਾਸਟ੍ਠਿਤਸਾਖਾਯਾਤਿ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਕਤਟ੍ਠਾਨੇ ਸੀਮਾਮਾਲ਼ਕੇ ਉਟ੍ਠਿਤਾਯ વੇਹਾਸੇ ਠਿਤਾਯ ਸਾਖਾਯ। ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਪਾਦਾ વਾ ਨਿવਾਸਨਪਾਰੁਪਨਂ વਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਪੁਰਿਮਨਯੇਪੀਤਿ ‘‘ਸੀਮਾਮਾਲ਼ਕੇ વਟਰੁਕ੍ਖੋ ਹੋਤੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ વੁਤ੍ਤੇ ਪੁਰਿਮਨਯੇਪਿ। ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਪੁਰਿਮਨਯੇ। ਉਕ੍ਖਿਪਾਪੇਤ੍વਾ ਕਾਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤੀਤਿ ਦ੍વੀਹਿ ਸੀਮਾਹਿ ਉਟ੍ਠਿਤਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਸਾਖਾ વਾ ਤਤੋ ਨਿਗ੍ਗਤਪਾਰੋਹੋ વਾ ਦ੍વੀਸੁ ਸੀਮਾਸੁ ਪਥવੀਤਲਂ વਾ ਤਤ੍ਥ ਜਾਤਰੁਕ੍ਖਾਦੀਨਿ વਾ ਆਹਚ੍ਚ ਠਿਤਤ੍ਤਾ ਉਕ੍ਖਿਪਾਪੇਤ੍વਾ ਕਾਤੁਂ ਨ વਟ੍ਟਤਿ। ਆਨੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦ੍વਿਕਮ੍ਮਿਕਾਯ ਨੀਧਾਤੁਯਾ ਅਪਧਾਨਕਮ੍ਮਸ੍ਸੇવ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੂ’’ਤਿ ਪਧਾਨਕਮ੍ਮਂ ਅਜ੍ਝਾਹਰਿਤਬ੍ਬਂ । ਅਬ੍ਭੁਗ੍ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਅਬ੍ਭਂ ਆਕਾਸਂ ਉਗ੍ਗਚ੍ਛਤਿ। ਤਤ੍ਰਾਤਿ ਪਬ੍ਬਤੇ। ਕਸ੍ਮਾ ਆਨੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਬਜ੍ਝਮਾਨਾਯੇવ ਹੀ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਤ੍ਥ ਬਜ੍ਝਮਾਨਾਯੇવਾਤਿ ਕਮ੍ਮવਾਚਾਯ ਬਜ੍ਝਮਾਨਾਯੇવ। ਇਮਿਨਾ ਅਬਦ੍ਧਸੀਮਾ ਪਮਾਣਰਹਿਤਂ ਦੇਸਂ ਓਤਰਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਯਂਕਿਞ੍ਚੀਤਿ ਯਂਕਿਞ੍ਚਿ ਪਬ੍ਬਤਾਦਿ। ਯਤ੍ਥ ਕਤ੍ਥਚੀਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਕਸ੍ਮਿਂਚਿ ਠਾਨੇ। ਏਕਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨਾਤਿ ਬਦ੍ਧਸੀਮਾਯ ਏਕਸਮ੍ਬਨ੍ਧੇਨ। ਇਤੀਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਆਨੇਤਬ੍ਬੋਤਿ ਯੋਜਨਾ।
Sīmāmāḷaketi dvinnaṃ sīmānaṃ aṅgaṇe. Sīmāmāḷakassāti kammassa kataṭṭhānassa sīmāmāḷakassa. Vehāsaṭṭhitasākhāyāti kammassa akataṭṭhāne sīmāmāḷake uṭṭhitāya vehāse ṭhitāya sākhāya. Tassāti bhikkhuno pādā vā nivāsanapārupanaṃ vāti sambandho. Purimanayepīti ‘‘sīmāmāḷake vaṭarukkho hotī’’tiādinā vutte purimanayepi. Tatrāti purimanaye. Ukkhipāpetvā kātuṃ na vaṭṭatīti dvīhi sīmāhi uṭṭhitarukkhassa sākhā vā tato niggatapāroho vā dvīsu sīmāsu pathavītalaṃ vā tattha jātarukkhādīni vā āhacca ṭhitattā ukkhipāpetvā kātuṃ na vaṭṭati. Ānetabboti ettha dvikammikāya nīdhātuyā apadhānakammasseva vuttattā ‘‘bhikkhū’’ti padhānakammaṃ ajjhāharitabbaṃ . Abbhuggacchatīti abbhaṃ ākāsaṃ uggacchati. Tatrāti pabbate. Kasmā ānetabboti āha ‘‘bajjhamānāyeva hī’’tiādi. Tattha bajjhamānāyevāti kammavācāya bajjhamānāyeva. Iminā abaddhasīmā pamāṇarahitaṃ desaṃ otaratīti dasseti. Yaṃkiñcīti yaṃkiñci pabbatādi. Yattha katthacīti yasmiṃ kasmiṃci ṭhāne. Ekasambandhenāti baddhasīmāya ekasambandhena. Itīti tasmā ānetabboti yojanā.
੧੪੦. ਤੀਣਿ ਯੋਜਨਾਨਿ ਤਿਯੋਜਨਂ। ‘‘ਪਮਾਣ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਪਰਮਸਦ੍ਦਸ੍ਸ ਅਤਿਰੇਕਉਤ੍ਤਮਤ੍ਥੇ ਨਿવਤ੍ਤੇਤਿ। ਏਤਿਸ੍ਸਾਤਿ ਸੀਮਾਯ। ਸਮ੍ਮਨਨ੍ਤੇਨ ਭਿਕ੍ਖੁਨਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਕੋਣਤੋ ਮਿਨਿਤਂ ਕੋਣਨ੍ਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਹੀਤਿ ਸਚ੍ਚਂ, ਯਸ੍ਮਾ વਾ। ਆਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚਾਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਾਪਤ੍ਤਿਞ੍ਚ।
140. Tīṇi yojanāni tiyojanaṃ. ‘‘Pamāṇa’’nti iminā paramasaddassa atirekauttamatthe nivatteti. Etissāti sīmāya. Sammanantena bhikkhunāti sambandho. Koṇato minitaṃ koṇanti yojanā. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Āpattiñcāti dukkaṭāpattiñca.
ਪਾਰਯਤੀਤਿ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਤਿ। ‘‘ਕਿਤਕਾਭਿਧੇਯ੍ਯਲਿਙ੍ਗਾ’’ਤਿ (ਕਚ੍ਚਾਯਨਸਾਰੇ ੪੫ ਗਾਥਾਯਂ) વਚਨਤੋ ਅਭਿਧੇਯ੍ਯਭੂਤਂ ਸੀਮਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗવਸੇਨ ਪਾਰਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਨਦਿਯਾਤਿ ਉਪਯੋਗਤ੍ਥੇ ਸਾਮਿવਚਨਂ। ਨਦਿਨ੍ਤਿ ਹਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਨਦਿਂ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਰਮਾਨਂ ਸੀਮਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਨਦਿਪਾਰਸੀਮਾਯਂ। ਯਤ੍ਥਸ੍ਸਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਯਤ੍ਥ ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਪਦવਿਭਾਗਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਯਤ੍ਥ ਨਦਿਯਾ’’ਤਿਆਦਿ। ‘‘ਨਦਿਯਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਯਂਸਦ੍ਦਸ੍ਸ વਿਸਯਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਧੁવਨਾવਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਧੁવਸਦ੍ਦੋ ਨਿਚ੍ਚਤ੍ਥੋਤਿ ਆਹ ‘‘ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਚਰਣਨਾવਾ’’ਤਿ। ਇਮਿਨਾ ਧੁવੇਨ ਨਿਚ੍ਚੇਨ ਸਞ੍ਚਰਣਨਾવਾ ਧੁવਨਾવਾਤਿ વਚਨਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਅਸ੍ਸਾਤਿ ਹੋਤਿ, ਭવੇਯ੍ਯ વਾ। ਨਾવਾਯ ਪਮਾਣਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਯਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਤ੍ਥ ਯਾਤਿ ਨਾવਾ। ਪਾਜਨਪੁਰਿਸੇਨਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਪਾਜਨਂ ਨਾਮ ਏਕੋ ਨਾવਾਯ ਗਮਨੂਪਕਰਣવਿਸੇਸੋ। ਸੋ ਹਿ ਪਜਤਿ ਨਾવਾ ਗਚ੍ਛਤਿ ਅਨੇਨਾਤਿ ਪਾਜਨਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਜਕਾਰਸ੍ਸ ਚਕਾਰਂ ਕਤ੍વਾ ਪਾਚਨਨ੍ਤਿਪਿ ਯੁਜ੍ਜਤੇવ। ਤਸ੍ਸ ਗਾਹਕੇਨ ਪੁਰਿਸੇਨ ਸਦ੍ਧਿਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਾ ਨਾવਾ ਨੀਤਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਉਦ੍ਧਂ વਾ ਅਧੋ વਾਤਿ ਨਦਿਯਾ ਪਟਿਸੋਤਂ વਾ ਹੇਟ੍ਠਾਸੋਤਂ વਾ। ਥੇਨੇਹਿ વਾਤਿ ਚੋਰੇਹਿ વਾ। ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਹਟਾ, ਪਨ ਤਥਾਪਿ ਅવਸ੍ਸਂ ਲਬ੍ਭਨੇਯ੍ਯਾ, ਧੁવਨਾવਾવ ਹੋਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। વਾਤੇਨ વਾਤਿ ਮਾਲੁਤੇਨ વਾ ‘‘ਛਿਨ੍ਨ’’ਇਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। વੀਚੀਹੀਤਿ ਤਰਙ੍ਗੇਹਿ। ਤਰਙ੍ਗੋ ਹਿ વਿਚਿਤ੍ਤਾਕਾਰੇਨ ਚਿਨੋਤਿ વਡ੍ਢਤੀਤਿ વੀਚੀਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਨਦੀਮਜ੍ਝਂ ਨੀਤਾ, ਪਨ ਤਥਾਪਿ ਅવਸ੍ਸਂ ਆਹਰਿਤਬ੍ਬਾ, ਧੁવਨਾવਾવ ਹੋਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। ਓਗਤੇਤਿ ਓਤਰਿਤ੍વਾ ਗਤੇ। ਥਲਂ ਉਸ੍ਸਾਰਿਤਾਤਿ ਥਲਂ ਉਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਸਾਰਿਤਾ ਪਾਪਿਤਾ ਨਾવਾਪੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। વਿਸਙ੍ਖਤਪਦਰਾਤਿ ਸਙ੍ਖਤવਿਰਹਿਤਫਲਕਾ વਾ। ਧੁવਨਾવਾવ ਹੋਤੀਤਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਿਤ੍ਤਨਕਾਲੇ ਨਿਚ੍ਚਸਞ੍ਚਰਣਨਾવਤ੍ਤਾ ਧੁવਨਾવਾવ ਹੋਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਤਤ੍ਰਾਤਿ ‘‘ਧੁવਨਾવਾ’’ਤਿવਚਨੇ। ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ વਾ ਸੀਮਾ વਾ ਕਮ੍ਮવਾਚਾਯ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕਿਞ੍ਚਾਪਿ ਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਕਮ੍ਮવਾਚਾਯ ਗਚ੍ਛਤਿ, ਸੀਮਾਯ ਪਨ ਅવਿਨਾਭਾવਤੋ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਕਮ੍ਮવਾਚਾਯ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ। ਤਸ੍ਮਾਤਿ ਯਸ੍ਮਾવ ਨਾવਾਯ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਾਪਿ ਭਗવਤਾ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ।
Pārayatīti ajjhottharati. ‘‘Kitakābhidheyyaliṅgā’’ti (kaccāyanasāre 45 gāthāyaṃ) vacanato abhidheyyabhūtaṃ sīmaṃ sandhāya itthiliṅgavasena pārāti vuttaṃ. Nadiyāti upayogatthe sāmivacanaṃ. Nadinti hi attho. Nadiṃ ajjhottharamānaṃ sīmanti sambandho. Etthāti nadipārasīmāyaṃ. Yatthassāti ettha yattha assāti padavibhāgaṃ dassento āha ‘‘yattha nadiyā’’tiādi. ‘‘Nadiyā’’ti iminā yaṃsaddassa visayaṃ dasseti. Dhuvanāvāti ettha dhuvasaddo niccatthoti āha ‘‘niccasañcaraṇanāvā’’ti. Iminā dhuvena niccena sañcaraṇanāvā dhuvanāvāti vacanatthaṃ dasseti. Assāti hoti, bhaveyya vā. Nāvāya pamāṇaṃ dassento āha ‘‘yā’’tiādi. Tattha yāti nāvā. Pājanapurisenāti ettha pājanaṃ nāma eko nāvāya gamanūpakaraṇaviseso. So hi pajati nāvā gacchati anenāti pājananti vuccati. Jakārassa cakāraṃ katvā pācanantipi yujjateva. Tassa gāhakena purisena saddhinti attho. Sā nāvā nītāti sambandho. Uddhaṃ vā adho vāti nadiyā paṭisotaṃ vā heṭṭhāsotaṃ vā. Thenehi vāti corehi vā. Kiñcāpi haṭā, pana tathāpi avassaṃ labbhaneyyā, dhuvanāvāva hotīti yojanā. Vātena vāti mālutena vā ‘‘chinna’’iti sambandho. Vīcīhīti taraṅgehi. Taraṅgo hi vicittākārena cinoti vaḍḍhatīti vīcīti vuccati. Kiñcāpi nadīmajjhaṃ nītā, pana tathāpi avassaṃ āharitabbā, dhuvanāvāva hotīti yojanā. Ogateti otaritvā gate. Thalaṃ ussāritāti thalaṃ ukkhipitvā sāritā pāpitā nāvāpīti sambandho. Visaṅkhatapadarāti saṅkhatavirahitaphalakā vā. Dhuvanāvāva hotīti nimittakittanakāle niccasañcaraṇanāvattā dhuvanāvāva hotīti adhippāyo. Tatrāti ‘‘dhuvanāvā’’tivacane. Nimittaṃ vā sīmā vā kammavācāya gacchatīti ettha kiñcāpi na nimittaṃ kammavācāya gacchati, sīmāya pana avinābhāvato vuttaṃ ‘‘kammavācāya gacchatī’’ti. Tasmāti yasmāva nāvāya āgacchantāpi bhagavatā anuññātā, tasmā.
ਯਤ੍ਥਾਤਿ ਨਦਿਪਾਰਸੀਮਸਮ੍ਮਨਨਟ੍ਠਾਨੇ। ਰੁਕ੍ਖਸਙ੍ਘਾਟਮਯੋਤਿ ਰੁਕ੍ਖਸਮੂਹੇਨ ਕਤੋ। ਪਦਰਬਦ੍ਧੋਤਿ ਫਲਕੇਹਿ ਬਦ੍ਧੋ। ਸਞ੍ਚਰਣਯੋਗ੍ਗੋਤਿ ਸਞ੍ਚਰਣਕ੍ਖਮੋ। ਪਾਲ਼ਿਯਂ ‘‘ਅਸ੍ਸਾ’’ਤਿ ਠਾਨੇ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ‘‘ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਸ੍ਸਾ’’ਤਿਪਦਸ੍ਸ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋਯੇવ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ। ਤਂਖਣਞ੍ਞੇવਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਿਤ੍ਤਕ੍ਖਣੇਯੇવ। ਰੁਕ੍ਖਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਕਤੋਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਏਕਪਦਿਕਸੇਤੂਤਿ ਏਕੇਨ ਪਦੇਨ ਗਮਨਯੋਗ੍ਗੋ ਏਕਪਦਿਕੋ, ਸੋਯੇવ ਸੇਤੂਤਿ ਏਕਪਦਿਕਸੇਤੁ। ਅਕਪ੍ਪਿਯਸੇਤੁਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸਚੇ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਤੇਨਾਤਿ ਸੇਤੁਨਾ। ਸਞ੍ਚਰਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਹੋਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ।
Yatthāti nadipārasīmasammananaṭṭhāne. Rukkhasaṅghāṭamayoti rukkhasamūhena kato. Padarabaddhoti phalakehi baddho. Sañcaraṇayoggoti sañcaraṇakkhamo. Pāḷiyaṃ ‘‘assā’’ti ṭhāne aṭṭhakathāyaṃ ‘‘atthī’’ti vuttattā ‘‘assā’’tipadassa hotīti atthoyeva daṭṭhabbo. Taṃkhaṇaññevāti tasmiṃ nimittakittakkhaṇeyeva. Rukkhaṃ chinditvā katoti sambandho. Ekapadikasetūti ekena padena gamanayoggo ekapadiko, soyeva setūti ekapadikasetu. Akappiyasetuṃ dassento āha ‘‘sace panā’’tiādi. Tenāti setunā. Sañcarituṃ na sakkā hotīti yojanā.
ਯਤ੍ਥਾਤਿ ਯਸ੍ਮਿਂ ਨਦਿਪਾਰਸੀਮਸਮ੍ਮਨਨਟ੍ਠਾਨੇ। ਅਭਿਮੁਖਤਿਤ੍ਥੇਯੇવਾਤਿ ਸੀਮਾਯ ਅਭਿਮੁਖਤਿਤ੍ਥੇ ਏવ। ਧੁવਨਾવਾ વਾ ਧੁવਸੇਤੁ વਾ ਅਭਿਮੁਖਤਿਤ੍ਥਤੋ ਈਸਕਂ ਉਦ੍ਧਂ ਆਰੋਹਨ੍ਤੋਪਿ ਅਧੋ ਓਰੋਹਨ੍ਤੋਪਿ ਕਪ੍ਪਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਸਚੇ’’ਤਿਆਦਿ। ਈਸਕਨ੍ਤਿ ਏਕਉਸਭ ਦ੍વਿਉਸਭਾਦਿવਸੇਨ ਮਨਂ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਂ। ਉਦ੍ਧਂ વਾਤਿ ਅਭਿਮੁਖਤਿਤ੍ਥਤੋ ਉਪਰਿ વਾ। ਅਧੋ વਾਤਿ ਤਤੋ ਹੇਟ੍ਠਾ વਾ। ਗਾવੁਤਮਤ੍ਤਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇਤਿ ਗਾવੁਤਪਮਾਣਸ੍ਸ ਠਾਨਸ੍ਸ ਅਬ੍ਭਨ੍ਤਰੇ।
Yatthāti yasmiṃ nadipārasīmasammananaṭṭhāne. Abhimukhatittheyevāti sīmāya abhimukhatitthe eva. Dhuvanāvā vā dhuvasetu vā abhimukhatitthato īsakaṃ uddhaṃ ārohantopi adho orohantopi kappatīti dassento āha ‘‘sace’’tiādi. Īsakanti ekausabha dviusabhādivasena manaṃ appamattaṃ. Uddhaṃ vāti abhimukhatitthato upari vā. Adho vāti tato heṭṭhā vā. Gāvutamattabbhantareti gāvutapamāṇassa ṭhānassa abbhantare.
ਸਹਨਿਮਿਤ੍ਤਕਿਤ੍ਤਨવਿਧਿਨਾ ਸਮ੍ਮਨਿਤਬ੍ਬવਿਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਇਮਞ੍ਚ ਪਨਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਦ੍વੀਸੁ ਤੀਰੇਸੁ ਠਾਤੁਮਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਤ੍ਤਾ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਤੀਰੇ ਠਤ੍વਾ’’ਤਿ। ਤਤੋਤਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਤੋ। ਅਤ੍ਤਾਨਨ੍ਤਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਿਤ੍ਤਨਂ વਿਨਯਧਰਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਪਰਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤੇਨਾਤਿ ਪਰਿਯਾਯਨ੍ਤੇਨ। ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਤਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਸ੍ਸ। ਸਮ੍ਮੁਖਟ੍ਠਾਨੇਤਿ ਅਧੋਸੋਤੇ ਨਦਿਤੀਰੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਖਟ੍ਠਾਨੇ। ਤਤੋਤਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਤੋ। ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਤਤ੍ਤਕਸ੍ਸ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਸ੍ਸ। ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਨਦਿਤੀਰੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਸਙ੍ਘਟੇਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਂ। ਅਥਾਤਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਕਿਤ੍ਤਨਤੋ ਪਚ੍ਛਾ। ‘‘ਸਬ੍ਬਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਅਨ੍ਤੋ ਠਿਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂ ਹਤ੍ਥਪਾਸਗਤੇ ਕਤ੍વਾ’’ਤਿ ਇਦਂ ਸਬ੍ਬਂ ਏਕਂ ਗਾਮਖੇਤ੍ਤਂ ਬ੍ਯਾਪੇਤ੍વਾ ਸਮ੍ਮਨਿਤਭਾવਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਸਚੇ ਸਕਲਂ ਗਾਮਖੇਤ੍ਤਂ ਅਬ੍ਯਾਪੇਤ੍વਾ ਏਕਦੇਸੇ ਸਮ੍ਮਨਿਤਂ ਹੋਤਿ, ਨਿਮਿਤ੍ਤਤੋ ਬਹਿ ਠਿਤੇ ਭਿਕ੍ਖੂਪਿ ਹਤ੍ਥਪਾਸਗਤੇ ਕਤ੍વਾ ਸਮ੍ਮਨਿਤਬ੍ਬਾ। ਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਸੀਮਸਮ੍ਮੁਤਿਕਮ੍ਮਂ। ‘‘ਠਪੇਤ੍વਾ ਨਦਿ’’ਨ੍ਤਿવਚਨਸ੍ਸ ਕਾਰਣਂ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਆਹ ‘‘ਨਦੀ ਪਨ ਬਦ੍ਧਸੀਮਸਙ੍ਖ੍ਯਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤੀ’’ਤਿ।
Sahanimittakittanavidhinā sammanitabbavidhiṃ dassento āha ‘‘imañca panā’’tiādi. Dvīsu tīresu ṭhātumasakkuṇeyyattā vuttaṃ ‘‘ekasmiṃ tīre ṭhatvā’’ti. Tatoti nimittato. Attānanti nimittakittanaṃ vinayadharaṃ sandhāya vuttaṃ. Parikkhipantenāti pariyāyantena. Tassāti tattakassa paricchedassa. Sammukhaṭṭhāneti adhosote naditīre ṭhitassa nimittassa sammukhaṭṭhāne. Tatoti nimittato. Tassāti tattakassa paricchedassa. Sammukhā naditīre nimittaṃ atthīti sambandho. Saṅghaṭetabbanti sambandhitabbaṃ. Athāti nimittakittanato pacchā. ‘‘Sabbanimittānaṃ anto ṭhite bhikkhū hatthapāsagate katvā’’ti idaṃ sabbaṃ ekaṃ gāmakhettaṃ byāpetvā sammanitabhāvaṃ sandhāya vuttaṃ. Sace sakalaṃ gāmakhettaṃ abyāpetvā ekadese sammanitaṃ hoti, nimittato bahi ṭhite bhikkhūpi hatthapāsagate katvā sammanitabbā. Kammanti sīmasammutikammaṃ. ‘‘Ṭhapetvā nadi’’ntivacanassa kāraṇaṃ dassento āha ‘‘nadī pana baddhasīmasaṅkhyaṃ na gacchatī’’ti.
ਦੀਪਕੋ ਹੋਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਦੀਪੋਤਿ ਅਨ੍ਤਰਦੀਪੋ। ਸੋ ਹਿ ਯਸ੍ਮਾ ਜਲਮਜ੍ਝੇ ਦਿਪ੍ਪਤਿ, ਯਸ੍ਮਾ ਚ ਦ੍વਿਧਾ ਆਪੋ ਏਤ੍ਥ ਸਨ੍ਦਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਦੀਪੋਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ, ਸੋਯੇવ ਖੁਦ੍ਦਕਟ੍ਠੇਨ ਦੀਪਕੋ। ਕਕਾਰੋ ਹਿ ਖੁਦ੍ਦਕਤ੍ਥવਾਚਕੋ। ਤਨ੍ਤਿ ਦੀਪਕਂ। ਅਤ੍ਤਨਾਤਿ વਿਨਯਧਰੇਨ। ਓਰਿਮਨ੍ਤੇ ਚ ਪਾਰਿਮਨ੍ਤੇ ਚਾਤਿ ਅਧੋਸੋਤੇ ਨਦਿਤੀਰੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਖੇ ਓਰਿਮਨ੍ਤੇ ਚ ਪਾਰਿਮਨ੍ਤੇ ਚ। ਪਰਤੀਰੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਕਿਤ੍ਤੇਤ੍વਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਕਿਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਖਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਨਦਿਯਾ ਓਰਿਮਤੀਰੇ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਖਟ੍ਠਾਨੇ’’ਤਿ। ਤਤੋਤਿ ਨਿਮਿਤ੍ਤਤੋ। ਸਮ੍ਮੁਖਾ ਨਿਮਿਤ੍ਤਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਪਾਰਿਮਨ੍ਤੇ ਚ ਓਰਿਮਨ੍ਤੇ ਚਾਤਿ ਪਰਤੀਰੇ ਉਪਰਿਸੋਤੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਸਮ੍ਮੁਖੇ ਪਾਰਿਮਨ੍ਤੇ ਚ ਓਰਿਮਨ੍ਤੇ ਚ। ਪਠਮਕਿਤ੍ਤਿਤਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨਾਤਿ ਓਰਿਮਤੀਰੇ ਉਪਰਿਸੋਤੇ ਪਠਮਂ ਕਿਤ੍ਤਿਤੇਨ ਨਿਮਿਤ੍ਤੇਨ। ਏਕਾ ਸੀਮਾ ਇਮਸ੍ਸਾਤਿ ਏਕਸੀਮੋ, ਦੀਪਕੋ। ‘‘ਤੀਰਦ੍વਯਞ੍ਚਾ’’ਤਿ ਪਦਮਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ‘‘ਏਕਸੀਮ’’ਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਿਤਬ੍ਬਂ। વਚ੍ਚਮਨਪੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ‘‘ਏਕਸੀਮਾ’’ਤਿਪਿ ਨਿਚ੍ਚਇਤ੍ਥਿਲਿਙ੍ਗવਸੇਨ ਪਾਠੋ ਅਤ੍ਥਿ।
Dīpako hotīti ettha dīpoti antaradīpo. So hi yasmā jalamajjhe dippati, yasmā ca dvidhā āpo ettha sandati, tasmā dīpoti vuccati, soyeva khuddakaṭṭhena dīpako. Kakāro hi khuddakatthavācako. Tanti dīpakaṃ. Attanāti vinayadharena. Orimante ca pārimante cāti adhosote naditīre ṭhitassa nimittassa sammukhe orimante ca pārimante ca. Paratīre nimittaṃ kittetvāti sambandho. Kissa sammukhaṭṭhāne nimittanti āha ‘‘nadiyā orimatīre nimittassa sammukhaṭṭhāne’’ti. Tatoti nimittato. Sammukhā nimittaṃ atthīti sambandho. Pārimante ca orimante cāti paratīre uparisote ṭhitassa nimittassa sammukhe pārimante ca orimante ca. Paṭhamakittitanimittenāti orimatīre uparisote paṭhamaṃ kittitena nimittena. Ekā sīmā imassāti ekasīmo, dīpako. ‘‘Tīradvayañcā’’ti padamapekkhitvā ‘‘ekasīma’’nti sambandhitabbaṃ. Vaccamanapekkhitvā ‘‘ekasīmā’’tipi niccaitthiliṅgavasena pāṭho atthi.
ਉਦ੍ਧਂ વਾ ਅਧੋ વਾਤਿ ਏਤ੍ਥ વਾਸਦ੍ਦੋ ਅਨਿਯਮવਿਕਪ੍ਪਤ੍ਥੋ। ਅਥਾਤਿ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਧਿਕਤਰੇ ਸਤੀਤਿ ਯੋਜਨਾ। વਿਹਾਰਸੀਮਪਰਿਚ੍ਛੇਦਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਜੁਕਮੇવਾਤਿ ਸਚੇ ਦੀਪਕੋ ਅਧੋ ਅਧਿਕਤਰੋ ਹੋਤਿ, ਓਰਿਮਤੀਰੇ ਅਧੋਸੋਤੇ ਠਿਤਸ੍ਸ વਿਹਾਰਸੀਮਪਰਿਚ੍ਛੇਦਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਉਜੁਕਮੇવ । ਸਿਖਰਨ੍ਤਿ ਸਿਙ੍ਗਂ। ਤਞ੍ਹਿ ਸਿਖਂ ਮਤ੍ਥਕਂ ਰਾਤਿ ਗਣ੍ਹਾਤੀਤਿ ਸਿਖਰਨ੍ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਤਤੋਤਿ ਦੀਪਕਸ੍ਸ ਪਾਰਿਮਨ੍ਤਨਿਮਿਤ੍ਤਤੋ। ਪਰਤੀਰਨਿਮਿਤ੍ਤਾਨਿ ਕਿਤ੍ਤੇਤ੍વਾਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਅਯਂ ਦੀਪਕਸ੍ਸ વਿਹਾਰਸੀਮਪਰਿਚ੍ਛੇਦਤੋ ਅਧੋ ਅਧਿਕਤਰੇ વਿਨਿਚ੍ਛਯੋ। ਉਦ੍ਧਂ ਅਧਿਕਤਰੇਪਿ ਇਮਿਨਾਨੁਸਾਰੇਨ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ ਸੋ ਨ ਦਸ੍ਸਿਤੋ। ਪਬ੍ਬਤਸਣ੍ਠਾਨਾਤਿ ਪਬ੍ਬਤੇਨ ਸਮਂ ਠਾਨਂ ਏਤਿਸ੍ਸਾਤਿ ਪਬ੍ਬਤਸਣ੍ਠਾਨਾ।
Uddhaṃ vā adho vāti ettha vāsaddo aniyamavikappattho. Athāti tasmiṃ adhikatare satīti yojanā. Vihārasīmaparicchedanimittassa ujukamevāti sace dīpako adho adhikataro hoti, orimatīre adhosote ṭhitassa vihārasīmaparicchedanimittassa ujukameva . Sikharanti siṅgaṃ. Tañhi sikhaṃ matthakaṃ rāti gaṇhātīti sikharanti vuccati. Tatoti dīpakassa pārimantanimittato. Paratīranimittāni kittetvāti sambandho. Ayaṃ dīpakassa vihārasīmaparicchedato adho adhikatare vinicchayo. Uddhaṃ adhikatarepi iminānusārena veditabboti so na dassito. Pabbatasaṇṭhānāti pabbatena samaṃ ṭhānaṃ etissāti pabbatasaṇṭhānā.
ਉਦ੍ਧਮ੍ਪਿ ਅਧੋਪੀਤਿ ਪਿਸਦ੍ਦੋ ਸਮੁਚ੍ਚਯਤ੍ਥੋ। ਉਭੋਪਿ ਸਿਖਰਾਨੀਤਿ ਉਦ੍ਧਂ ਸਿਖਰਂ, ਅਧੋ ਸਿਖਰਨ੍ਤਿ ਉਭੋਪਿ ਸਿਖਰਾਨਿ। ਮੁਦਿਙ੍ਗਸਣ੍ਠਾਨਾਤਿ ਮੂਲੇ ਚ ਅਗ੍ਗੇ ਚ ਤਨੁਕਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝੇ ਥੂਲਸ੍ਸ ਮੁਦਿਙ੍ਗਸ੍ਸ ਸਣ੍ਠਾਨਾ।
Uddhampi adhopīti pisaddo samuccayattho. Ubhopi sikharānīti uddhaṃ sikharaṃ, adho sikharanti ubhopi sikharāni. Mudiṅgasaṇṭhānāti mūle ca agge ca tanukassa majjhe thūlassa mudiṅgassa saṇṭhānā.
ਸਬ੍ਬਪਠਮੇਨ ਨਯੇਨਾਤਿ ਉਦ੍ਧਂ ਅਧਿਕਨਯਸ੍ਸ, ਅਧੋ ਅਧਿਕਨਯਸ੍ਸ, ਉਦ੍ਧਂਅਧੋਅਧਿਕਨਯਸ੍ਸ ਚਾਤਿ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਨਯਾਨਂ ਪਠਮੇਨ વਿਹਾਰਸੀਮਦੀਪਕਾਨਂ ਸਮੇਨ ਨਯੇਨ। ਪਣવਸਣ੍ਠਾਨਾਤਿ ਮੂਲੇ ਚ ਅਗ੍ਗੇ ਚ ਥੂਲਸ੍ਸ ਮਜ੍ਝੇਤਨੁਕਸ੍ਸ ਪਣવਸ੍ਸ ਸਣ੍ਠਾਨਾ।
Sabbapaṭhamena nayenāti uddhaṃ adhikanayassa, adho adhikanayassa, uddhaṃadhoadhikanayassa cāti sabbesaṃ nayānaṃ paṭhamena vihārasīmadīpakānaṃ samena nayena. Paṇavasaṇṭhānāti mūle ca agge ca thūlassa majjhetanukassa paṇavassa saṇṭhānā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਗ੍ਗਪਾਲ਼ਿ • Mahāvaggapāḷi / ੭੧. ਸੀਮਾਨੁਜਾਨਨਾ • 71. Sīmānujānanā
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਗ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ਸੀਮਾਨੁਜਾਨਨਕਥਾ • Sīmānujānanakathā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ਸੀਮਾਨੁਜਾਨਨਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Sīmānujānanakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਸੀਮਾਨੁਜਾਨਨਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Sīmānujānanakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ਸੀਮਾਨੁਜਾਨਨਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Sīmānujānanakathāvaṇṇanā
