Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / దీఘనికాయ • Dīghanikāya

    ౮. సిఙ్గాలసుత్తం

    8. Siṅgālasuttaṃ

    ౨౪౨. ఏవం మే సుతం – ఏకం సమయం భగవా రాజగహే విహరతి వేళువనే కలన్దకనివాపే. తేన ఖో పన సమయేన సిఙ్గాలకో 1 గహపతిపుత్తో కాలస్సేవ ఉట్ఠాయ రాజగహా నిక్ఖమిత్వా అల్లవత్థో అల్లకేసో పఞ్జలికో పుథుదిసా 2 నమస్సతి – పురత్థిమం దిసం దక్ఖిణం దిసం పచ్ఛిమం దిసం ఉత్తరం దిసం హేట్ఠిమం దిసం ఉపరిమం దిసం.

    242. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena siṅgālako 3 gahapatiputto kālasseva uṭṭhāya rājagahā nikkhamitvā allavattho allakeso pañjaliko puthudisā 4 namassati – puratthimaṃ disaṃ dakkhiṇaṃ disaṃ pacchimaṃ disaṃ uttaraṃ disaṃ heṭṭhimaṃ disaṃ uparimaṃ disaṃ.

    ౨౪౩. అథ ఖో భగవా పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ రాజగహం పిణ్డాయ పావిసి. అద్దసా ఖో భగవా సిఙ్గాలకం గహపతిపుత్తం కాలస్సేవ వుట్ఠాయ రాజగహా నిక్ఖమిత్వా అల్లవత్థం అల్లకేసం పఞ్జలికం పుథుదిసా నమస్సన్తం – పురత్థిమం దిసం దక్ఖిణం దిసం పచ్ఛిమం దిసం ఉత్తరం దిసం హేట్ఠిమం దిసం ఉపరిమం దిసం. దిస్వా సిఙ్గాలకం గహపతిపుత్తం ఏతదవోచ – ‘‘కిం ను ఖో త్వం, గహపతిపుత్త, కాలస్సేవ ఉట్ఠాయ రాజగహా నిక్ఖమిత్వా అల్లవత్థో అల్లకేసో పఞ్జలికో పుథుదిసా నమస్ససి – పురత్థిమం దిసం దక్ఖిణం దిసం పచ్ఛిమం దిసం ఉత్తరం దిసం హేట్ఠిమం దిసం ఉపరిమం దిస’’న్తి? ‘‘పితా మం, భన్తే, కాలం కరోన్తో ఏవం అవచ – ‘దిసా, తాత, నమస్సేయ్యాసీ’తి. సో ఖో అహం, భన్తే, పితువచనం సక్కరోన్తో గరుం కరోన్తో మానేన్తో పూజేన్తో కాలస్సేవ ఉట్ఠాయ రాజగహా నిక్ఖమిత్వా అల్లవత్థో అల్లకేసో పఞ్జలికో పుథుదిసా నమస్సామి – పురత్థిమం దిసం దక్ఖిణం దిసం పచ్ఛిమం దిసం ఉత్తరం దిసం హేట్ఠిమం దిసం ఉపరిమం దిస’’న్తి.

    243. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya rājagahaṃ piṇḍāya pāvisi. Addasā kho bhagavā siṅgālakaṃ gahapatiputtaṃ kālasseva vuṭṭhāya rājagahā nikkhamitvā allavatthaṃ allakesaṃ pañjalikaṃ puthudisā namassantaṃ – puratthimaṃ disaṃ dakkhiṇaṃ disaṃ pacchimaṃ disaṃ uttaraṃ disaṃ heṭṭhimaṃ disaṃ uparimaṃ disaṃ. Disvā siṅgālakaṃ gahapatiputtaṃ etadavoca – ‘‘kiṃ nu kho tvaṃ, gahapatiputta, kālasseva uṭṭhāya rājagahā nikkhamitvā allavattho allakeso pañjaliko puthudisā namassasi – puratthimaṃ disaṃ dakkhiṇaṃ disaṃ pacchimaṃ disaṃ uttaraṃ disaṃ heṭṭhimaṃ disaṃ uparimaṃ disa’’nti? ‘‘Pitā maṃ, bhante, kālaṃ karonto evaṃ avaca – ‘disā, tāta, namasseyyāsī’ti. So kho ahaṃ, bhante, pituvacanaṃ sakkaronto garuṃ karonto mānento pūjento kālasseva uṭṭhāya rājagahā nikkhamitvā allavattho allakeso pañjaliko puthudisā namassāmi – puratthimaṃ disaṃ dakkhiṇaṃ disaṃ pacchimaṃ disaṃ uttaraṃ disaṃ heṭṭhimaṃ disaṃ uparimaṃ disa’’nti.

    ఛ దిసా

    Cha disā

    ౨౪౪. ‘‘న ఖో, గహపతిపుత్త, అరియస్స వినయే ఏవం ఛ దిసా 5 నమస్సితబ్బా’’తి. ‘‘యథా కథం పన, భన్తే, అరియస్స వినయే ఛ దిసా 6 నమస్సితబ్బా? సాధు మే, భన్తే, భగవా తథా ధమ్మం దేసేతు, యథా అరియస్స వినయే ఛ దిసా 7 నమస్సితబ్బా’’తి.

    244. ‘‘Na kho, gahapatiputta, ariyassa vinaye evaṃ cha disā 8 namassitabbā’’ti. ‘‘Yathā kathaṃ pana, bhante, ariyassa vinaye cha disā 9 namassitabbā? Sādhu me, bhante, bhagavā tathā dhammaṃ desetu, yathā ariyassa vinaye cha disā 10 namassitabbā’’ti.

    ‘‘తేన హి, గహపతిపుత్త సుణోహి సాధుకం మనసికరోహి భాసిస్సామీ’’తి. ‘‘ఏవం, భన్తే’’తి ఖో సిఙ్గాలకో గహపతిపుత్తో భగవతో పచ్చస్సోసి. భగవా ఏతదవోచ –

    ‘‘Tena hi, gahapatiputta suṇohi sādhukaṃ manasikarohi bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho siṅgālako gahapatiputto bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca –

    ‘‘యతో ఖో, గహపతిపుత్త, అరియసావకస్స చత్తారో కమ్మకిలేసా పహీనా హోన్తి, చతూహి చ ఠానేహి పాపకమ్మం న కరోతి, ఛ చ భోగానం అపాయముఖాని న సేవతి, సో ఏవం చుద్దస పాపకాపగతో ఛద్దిసాపటిచ్ఛాదీ 11 ఉభోలోకవిజయాయ పటిపన్నో హోతి. తస్స అయఞ్చేవ లోకో ఆరద్ధో హోతి పరో చ లోకో. సో కాయస్స భేదా పరం మరణా సుగతిం సగ్గం లోకం ఉపపజ్జతి.

    ‘‘Yato kho, gahapatiputta, ariyasāvakassa cattāro kammakilesā pahīnā honti, catūhi ca ṭhānehi pāpakammaṃ na karoti, cha ca bhogānaṃ apāyamukhāni na sevati, so evaṃ cuddasa pāpakāpagato chaddisāpaṭicchādī 12 ubholokavijayāya paṭipanno hoti. Tassa ayañceva loko āraddho hoti paro ca loko. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati.

    చత్తారోకమ్మకిలేసా

    Cattārokammakilesā

    ౨౪౫. ‘‘కతమస్స చత్తారో కమ్మకిలేసా పహీనా హోన్తి? పాణాతిపాతో ఖో, గహపతిపుత్త, కమ్మకిలేసో, అదిన్నాదానం కమ్మకిలేసో, కామేసుమిచ్ఛాచారో కమ్మకిలేసో, ముసావాదో కమ్మకిలేసో. ఇమస్స చత్తారో కమ్మకిలేసా పహీనా హోన్తీ’’తి. ఇదమవోచ భగవా, ఇదం వత్వాన 13 సుగతో అథాపరం ఏతదవోచ సత్థా –

    245. ‘‘Katamassa cattāro kammakilesā pahīnā honti? Pāṇātipāto kho, gahapatiputta, kammakileso, adinnādānaṃ kammakileso, kāmesumicchācāro kammakileso, musāvādo kammakileso. Imassa cattāro kammakilesā pahīnā hontī’’ti. Idamavoca bhagavā, idaṃ vatvāna 14 sugato athāparaṃ etadavoca satthā –

    ‘‘పాణాతిపాతో అదిన్నాదానం, ముసావాదో చ వుచ్చతి;

    ‘‘Pāṇātipāto adinnādānaṃ, musāvādo ca vuccati;

    పరదారగమనఞ్చేవ, నప్పసంసన్తి పణ్డితా’’తి.

    Paradāragamanañceva, nappasaṃsanti paṇḍitā’’ti.

    చతుట్ఠానం

    Catuṭṭhānaṃ

    ౨౪౬. ‘‘కతమేహి చతూహి ఠానేహి పాపకమ్మం న కరోతి? ఛన్దాగతిం గచ్ఛన్తో పాపకమ్మం కరోతి, దోసాగతిం గచ్ఛన్తో పాపకమ్మం కరోతి, మోహాగతిం గచ్ఛన్తో పాపకమ్మం కరోతి, భయాగతిం గచ్ఛన్తో పాపకమ్మం కరోతి. యతో ఖో, గహపతిపుత్త, అరియసావకో నేవ ఛన్దాగతిం గచ్ఛతి, న దోసాగతిం గచ్ఛతి, న మోహాగతిం గచ్ఛతి, న భయాగతిం గచ్ఛతి; ఇమేహి చతూహి ఠానేహి పాపకమ్మం న కరోతీ’’తి. ఇదమవోచ భగవా, ఇదం వత్వాన సుగతో అథాపరం ఏతదవోచ సత్థా –

    246. ‘‘Katamehi catūhi ṭhānehi pāpakammaṃ na karoti? Chandāgatiṃ gacchanto pāpakammaṃ karoti, dosāgatiṃ gacchanto pāpakammaṃ karoti, mohāgatiṃ gacchanto pāpakammaṃ karoti, bhayāgatiṃ gacchanto pāpakammaṃ karoti. Yato kho, gahapatiputta, ariyasāvako neva chandāgatiṃ gacchati, na dosāgatiṃ gacchati, na mohāgatiṃ gacchati, na bhayāgatiṃ gacchati; imehi catūhi ṭhānehi pāpakammaṃ na karotī’’ti. Idamavoca bhagavā, idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –

    ‘‘ఛన్దా దోసా భయా మోహా, యో ధమ్మం అతివత్తతి;

    ‘‘Chandā dosā bhayā mohā, yo dhammaṃ ativattati;

    నిహీయతి యసో తస్స 15, కాళపక్ఖేవ చన్దిమా.

    Nihīyati yaso tassa 16, kāḷapakkheva candimā.

    ‘‘ఛన్దా దోసా భయా మోహా, యో ధమ్మం నాతివత్తతి;

    ‘‘Chandā dosā bhayā mohā, yo dhammaṃ nātivattati;

    ఆపూరతి యసో తస్స 17, సుక్కపక్ఖేవ 18 చన్దిమా’’తి.

    Āpūrati yaso tassa 19, sukkapakkheva 20 candimā’’ti.

    ఛ అపాయముఖాని

    Cha apāyamukhāni

    ౨౪౭. ‘‘కతమాని ఛ భోగానం అపాయముఖాని న సేవతి? సురామేరయమజ్జప్పమాదట్ఠానానుయోగో ఖో, గహపతిపుత్త, భోగానం అపాయముఖం, వికాలవిసిఖాచరియానుయోగో భోగానం అపాయముఖం, సమజ్జాభిచరణం భోగానం అపాయముఖం, జూతప్పమాదట్ఠానానుయోగో భోగానం అపాయముఖం, పాపమిత్తానుయోగో భోగానం అపాయముఖం, ఆలస్యానుయోగో 21 భోగానం అపాయముఖం.

    247. ‘‘Katamāni cha bhogānaṃ apāyamukhāni na sevati? Surāmerayamajjappamādaṭṭhānānuyogo kho, gahapatiputta, bhogānaṃ apāyamukhaṃ, vikālavisikhācariyānuyogo bhogānaṃ apāyamukhaṃ, samajjābhicaraṇaṃ bhogānaṃ apāyamukhaṃ, jūtappamādaṭṭhānānuyogo bhogānaṃ apāyamukhaṃ, pāpamittānuyogo bhogānaṃ apāyamukhaṃ, ālasyānuyogo 22 bhogānaṃ apāyamukhaṃ.

    సురామేరయస్స ఛ ఆదీనవా

    Surāmerayassa cha ādīnavā

    ౨౪౮. ‘‘ఛ ఖోమే, గహపతిపుత్త, ఆదీనవా సురామేరయమజ్జప్పమాదట్ఠానానుయోగే. సన్దిట్ఠికా ధనజాని 23, కలహప్పవడ్ఢనీ, రోగానం ఆయతనం, అకిత్తిసఞ్జననీ, కోపీననిదంసనీ , పఞ్ఞాయ దుబ్బలికరణీత్వేవ ఛట్ఠం పదం భవతి. ఇమే ఖో, గహపతిపుత్త, ఛ ఆదీనవా సురామేరయమజ్జప్పమాదట్ఠానానుయోగే.

    248. ‘‘Cha khome, gahapatiputta, ādīnavā surāmerayamajjappamādaṭṭhānānuyoge. Sandiṭṭhikā dhanajāni 24, kalahappavaḍḍhanī, rogānaṃ āyatanaṃ, akittisañjananī, kopīnanidaṃsanī , paññāya dubbalikaraṇītveva chaṭṭhaṃ padaṃ bhavati. Ime kho, gahapatiputta, cha ādīnavā surāmerayamajjappamādaṭṭhānānuyoge.

    వికాలచరియాయ ఛ ఆదీనవా

    Vikālacariyāya cha ādīnavā

    ౨౪౯. ‘‘ఛ ఖోమే, గహపతిపుత్త, ఆదీనవా వికాలవిసిఖాచరియానుయోగే. అత్తాపిస్స అగుత్తో అరక్ఖితో హోతి, పుత్తదారోపిస్స అగుత్తో అరక్ఖితో హోతి, సాపతేయ్యంపిస్స అగుత్తం అరక్ఖితం హోతి, సఙ్కియో చ హోతి పాపకేసు ఠానేసు 25, అభూతవచనఞ్చ తస్మిం రూహతి, బహూనఞ్చ దుక్ఖధమ్మానం పురక్ఖతో హోతి. ఇమే ఖో, గహపతిపుత్త, ఛ ఆదీనవా వికాలవిసిఖాచరియానుయోగే.

    249. ‘‘Cha khome, gahapatiputta, ādīnavā vikālavisikhācariyānuyoge. Attāpissa agutto arakkhito hoti, puttadāropissa agutto arakkhito hoti, sāpateyyaṃpissa aguttaṃ arakkhitaṃ hoti, saṅkiyo ca hoti pāpakesu ṭhānesu 26, abhūtavacanañca tasmiṃ rūhati, bahūnañca dukkhadhammānaṃ purakkhato hoti. Ime kho, gahapatiputta, cha ādīnavā vikālavisikhācariyānuyoge.

    సమజ్జాభిచరణస్స ఛ ఆదీనవా

    Samajjābhicaraṇassa cha ādīnavā

    ౨౫౦. ‘‘ఛ ఖోమే, గహపతిపుత్త, ఆదీనవా సమజ్జాభిచరణే. క్వ 27 నచ్చం, క్వ గీతం, క్వ వాదితం, క్వ అక్ఖానం, క్వ పాణిస్సరం, క్వ కుమ్భథునన్తి. ఇమే ఖో, గహపతిపుత్త, ఛ ఆదీనవా సమజ్జాభిచరణే.

    250. ‘‘Cha khome, gahapatiputta, ādīnavā samajjābhicaraṇe. Kva 28 naccaṃ, kva gītaṃ, kva vāditaṃ, kva akkhānaṃ, kva pāṇissaraṃ, kva kumbhathunanti. Ime kho, gahapatiputta, cha ādīnavā samajjābhicaraṇe.

    జూతప్పమాదస్స ఛ ఆదీనవా

    Jūtappamādassa cha ādīnavā

    ౨౫౧. ‘‘ఛ ఖోమే, గహపతిపుత్త, ఆదీనవా జూతప్పమాదట్ఠానానుయోగే. జయం వేరం పసవతి, జినో విత్తమనుసోచతి, సన్దిట్ఠికా ధనజాని, సభాగతస్స 29 వచనం న రూహతి, మిత్తామచ్చానం పరిభూతో హోతి, ఆవాహవివాహకానం అపత్థితో హోతి – ‘అక్ఖధుత్తో అయం పురిసపుగ్గలో నాలం దారభరణాయా’తి. ఇమే ఖో, గహపతిపుత్త, ఛ ఆదీనవా జూతప్పమాదట్ఠానానుయోగే.

    251. ‘‘Cha khome, gahapatiputta, ādīnavā jūtappamādaṭṭhānānuyoge. Jayaṃ veraṃ pasavati, jino vittamanusocati, sandiṭṭhikā dhanajāni, sabhāgatassa 30 vacanaṃ na rūhati, mittāmaccānaṃ paribhūto hoti, āvāhavivāhakānaṃ apatthito hoti – ‘akkhadhutto ayaṃ purisapuggalo nālaṃ dārabharaṇāyā’ti. Ime kho, gahapatiputta, cha ādīnavā jūtappamādaṭṭhānānuyoge.

    పాపమిత్తతాయ ఛ ఆదీనవా

    Pāpamittatāya cha ādīnavā

    ౨౫౨. ‘‘ఛ ఖోమే, గహపతిపుత్త, ఆదీనవా పాపమిత్తానుయోగే. యే ధుత్తా, యే సోణ్డా, యే పిపాసా, యే నేకతికా, యే వఞ్చనికా, యే సాహసికా. త్యాస్స మిత్తా హోన్తి తే సహాయా. ఇమే ఖో, గహపతిపుత్త, ఛ ఆదీనవా పాపమిత్తానుయోగే.

    252. ‘‘Cha khome, gahapatiputta, ādīnavā pāpamittānuyoge. Ye dhuttā, ye soṇḍā, ye pipāsā, ye nekatikā, ye vañcanikā, ye sāhasikā. Tyāssa mittā honti te sahāyā. Ime kho, gahapatiputta, cha ādīnavā pāpamittānuyoge.

    ఆలస్యస్స ఛ ఆదీనవా

    Ālasyassa cha ādīnavā

    ౨౫౩. ‘‘ఛ ఖోమే, గహపతిపుత్త, ఆదీనవా ఆలస్యానుయోగే. అతిసీతన్తి కమ్మం న కరోతి, అతిఉణ్హన్తి కమ్మం న కరోతి, అతిసాయన్తి కమ్మం న కరోతి, అతిపాతోతి కమ్మం న కరోతి, అతిఛాతోస్మీతి కమ్మం న కరోతి, అతిధాతోస్మీతి కమ్మం న కరోతి. తస్స ఏవం కిచ్చాపదేసబహులస్స విహరతో అనుప్పన్నా చేవ భోగా నుప్పజ్జన్తి, ఉప్పన్నా చ భోగా పరిక్ఖయం గచ్ఛన్తి. ఇమే ఖో, గహపతిపుత్త, ఛ ఆదీనవా ఆలస్యానుయోగే’’తి. ఇదమవోచ భగవా, ఇదం వత్వాన సుగతో అథాపరం ఏతదవోచ సత్థా –

    253. ‘‘Cha khome, gahapatiputta, ādīnavā ālasyānuyoge. Atisītanti kammaṃ na karoti, atiuṇhanti kammaṃ na karoti, atisāyanti kammaṃ na karoti, atipātoti kammaṃ na karoti, atichātosmīti kammaṃ na karoti, atidhātosmīti kammaṃ na karoti. Tassa evaṃ kiccāpadesabahulassa viharato anuppannā ceva bhogā nuppajjanti, uppannā ca bhogā parikkhayaṃ gacchanti. Ime kho, gahapatiputta, cha ādīnavā ālasyānuyoge’’ti. Idamavoca bhagavā, idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –

    ‘‘హోతి పానసఖా నామ,

    ‘‘Hoti pānasakhā nāma,

    హోతి సమ్మియసమ్మియో;

    Hoti sammiyasammiyo;

    యో చ అత్థేసు జాతేసు,

    Yo ca atthesu jātesu,

    సహాయో హోతి సో సఖా.

    Sahāyo hoti so sakhā.

    ‘‘ఉస్సూరసేయ్యా పరదారసేవనా,

    ‘‘Ussūraseyyā paradārasevanā,

    వేరప్పసవో 31 చ అనత్థతా చ;

    Verappasavo 32 ca anatthatā ca;

    పాపా చ మిత్తా సుకదరియతా చ,

    Pāpā ca mittā sukadariyatā ca,

    ఏతే ఛ ఠానా పురిసం ధంసయన్తి.

    Ete cha ṭhānā purisaṃ dhaṃsayanti.

    ‘‘పాపమిత్తో పాపసఖో,

    ‘‘Pāpamitto pāpasakho,

    పాపఆచారగోచరో;

    Pāpaācāragocaro;

    అస్మా లోకా పరమ్హా చ,

    Asmā lokā paramhā ca,

    ఉభయా ధంసతే నరో.

    Ubhayā dhaṃsate naro.

    ‘‘అక్ఖిత్థియో వారుణీ నచ్చగీతం,

    ‘‘Akkhitthiyo vāruṇī naccagītaṃ,

    దివా సోప్పం పారిచరియా అకాలే;

    Divā soppaṃ pāricariyā akāle;

    పాపా చ మిత్తా సుకదరియతా చ,

    Pāpā ca mittā sukadariyatā ca,

    ఏతే ఛ ఠానా పురిసం ధంసయన్తి.

    Ete cha ṭhānā purisaṃ dhaṃsayanti.

    ‘‘అక్ఖేహి దిబ్బన్తి సురం పివన్తి,

    ‘‘Akkhehi dibbanti suraṃ pivanti,

    యన్తిత్థియో పాణసమా పరేసం;

    Yantitthiyo pāṇasamā paresaṃ;

    నిహీనసేవీ న చ వుద్ధసేవీ 33,

    Nihīnasevī na ca vuddhasevī 34,

    నిహీయతే కాళపక్ఖేవ చన్దో.

    Nihīyate kāḷapakkheva cando.

    ‘‘యో వారుణీ అద్ధనో అకిఞ్చనో,

    ‘‘Yo vāruṇī addhano akiñcano,

    పిపాసో పివం పపాగతో 35;

    Pipāso pivaṃ papāgato 36;

    ఉదకమివ ఇణం విగాహతి,

    Udakamiva iṇaṃ vigāhati,

    అకులం 37 కాహితి ఖిప్పమత్తనో.

    Akulaṃ 38 kāhiti khippamattano.

    ‘‘న దివా సోప్పసీలేన, రత్తిముట్ఠానదేస్సినా 39;

    ‘‘Na divā soppasīlena, rattimuṭṭhānadessinā 40;

    నిచ్చం మత్తేన సోణ్డేన, సక్కా ఆవసితుం ఘరం.

    Niccaṃ mattena soṇḍena, sakkā āvasituṃ gharaṃ.

    ‘‘అతిసీతం అతిఉణ్హం, అతిసాయమిదం అహు;

    ‘‘Atisītaṃ atiuṇhaṃ, atisāyamidaṃ ahu;

    ఇతి విస్సట్ఠకమ్మన్తే, అత్థా అచ్చేన్తి మాణవే.

    Iti vissaṭṭhakammante, atthā accenti māṇave.

    ‘‘యోధ సీతఞ్చ ఉణ్హఞ్చ, తిణా భియ్యో న మఞ్ఞతి;

    ‘‘Yodha sītañca uṇhañca, tiṇā bhiyyo na maññati;

    కరం పురిసకిచ్చాని, సో సుఖం 41 న విహాయతీ’’తి.

    Karaṃ purisakiccāni, so sukhaṃ 42 na vihāyatī’’ti.

    మిత్తపతిరూపకా

    Mittapatirūpakā

    ౨౫౪. ‘‘చత్తారోమే, గహపతిపుత్త, అమిత్తా మిత్తపతిరూపకా వేదితబ్బా. అఞ్ఞదత్థుహరో అమిత్తో మిత్తపతిరూపకో వేదితబ్బో, వచీపరమో అమిత్తో మిత్తపతిరూపకో వేదితబ్బో, అనుప్పియభాణీ అమిత్తో మిత్తపతిరూపకో వేదితబ్బో, అపాయసహాయో అమిత్తో మిత్తపతిరూపకో వేదితబ్బో.

    254. ‘‘Cattārome, gahapatiputta, amittā mittapatirūpakā veditabbā. Aññadatthuharo amitto mittapatirūpako veditabbo, vacīparamo amitto mittapatirūpako veditabbo, anuppiyabhāṇī amitto mittapatirūpako veditabbo, apāyasahāyo amitto mittapatirūpako veditabbo.

    ౨౫౫. ‘‘చతూహి ఖో, గహపతిపుత్త, ఠానేహి అఞ్ఞదత్థుహరో అమిత్తో మిత్తపతిరూపకో వేదితబ్బో.

    255. ‘‘Catūhi kho, gahapatiputta, ṭhānehi aññadatthuharo amitto mittapatirūpako veditabbo.

    ‘‘అఞ్ఞదత్థుహరో హోతి, అప్పేన బహుమిచ్ఛతి ;

    ‘‘Aññadatthuharo hoti, appena bahumicchati ;

    భయస్స కిచ్చం కరోతి, సేవతి అత్థకారణా.

    Bhayassa kiccaṃ karoti, sevati atthakāraṇā.

    ‘‘ఇమేహి ఖో, గహపతిపుత్త, చతూహి ఠానేహి అఞ్ఞదత్థుహరో అమిత్తో మిత్తపతిరూపకో వేదితబ్బో.

    ‘‘Imehi kho, gahapatiputta, catūhi ṭhānehi aññadatthuharo amitto mittapatirūpako veditabbo.

    ౨౫౬. ‘‘చతూహి ఖో, గహపతిపుత్త, ఠానేహి వచీపరమో అమిత్తో మిత్తపతిరూపకో వేదితబ్బో. అతీతేన పటిసన్థరతి 43, అనాగతేన పటిసన్థరతి, నిరత్థకేన సఙ్గణ్హాతి, పచ్చుప్పన్నేసు కిచ్చేసు బ్యసనం దస్సేతి. ఇమేహి ఖో, గహపతిపుత్త, చతూహి ఠానేహి వచీపరమో అమిత్తో మిత్తపతిరూపకో వేదితబ్బో.

    256. ‘‘Catūhi kho, gahapatiputta, ṭhānehi vacīparamo amitto mittapatirūpako veditabbo. Atītena paṭisantharati 44, anāgatena paṭisantharati, niratthakena saṅgaṇhāti, paccuppannesu kiccesu byasanaṃ dasseti. Imehi kho, gahapatiputta, catūhi ṭhānehi vacīparamo amitto mittapatirūpako veditabbo.

    ౨౫౭. ‘‘చతూహి ఖో, గహపతిపుత్త, ఠానేహి అనుప్పియభాణీ అమిత్తో మిత్తపతిరూపకో వేదితబ్బో. పాపకంపిస్స 45 అనుజానాతి, కల్యాణంపిస్స అనుజానాతి, సమ్ముఖాస్స వణ్ణం భాసతి, పరమ్ముఖాస్స అవణ్ణం భాసతి. ఇమేహి ఖో, గహపతిపుత్త, చతూహి ఠానేహి అనుప్పియభాణీ అమిత్తో మిత్తపతిరూపకో వేదితబ్బో.

    257. ‘‘Catūhi kho, gahapatiputta, ṭhānehi anuppiyabhāṇī amitto mittapatirūpako veditabbo. Pāpakaṃpissa 46 anujānāti, kalyāṇaṃpissa anujānāti, sammukhāssa vaṇṇaṃ bhāsati, parammukhāssa avaṇṇaṃ bhāsati. Imehi kho, gahapatiputta, catūhi ṭhānehi anuppiyabhāṇī amitto mittapatirūpako veditabbo.

    ౨౫౮. ‘‘చతూహి ఖో, గహపతిపుత్త, ఠానేహి అపాయసహాయో అమిత్తో మిత్తపతిరూపకో వేదితబ్బో . సురామేరయ మజ్జప్పమాదట్ఠానానుయోగే సహాయో హోతి, వికాల విసిఖా చరియానుయోగే సహాయో హోతి, సమజ్జాభిచరణే సహాయో హోతి, జూతప్పమాదట్ఠానానుయోగే సహాయో హోతి. ఇమేహి ఖో, గహపతిపుత్త, చతూహి ఠానేహి అపాయసహాయో అమిత్తో మిత్తపతిరూపకో వేదితబ్బో’’తి.

    258. ‘‘Catūhi kho, gahapatiputta, ṭhānehi apāyasahāyo amitto mittapatirūpako veditabbo . Surāmeraya majjappamādaṭṭhānānuyoge sahāyo hoti, vikāla visikhā cariyānuyoge sahāyo hoti, samajjābhicaraṇe sahāyo hoti, jūtappamādaṭṭhānānuyoge sahāyo hoti. Imehi kho, gahapatiputta, catūhi ṭhānehi apāyasahāyo amitto mittapatirūpako veditabbo’’ti.

    ౨౫౯. ఇదమవోచ భగవా, ఇదం వత్వాన సుగతో అథాపరం ఏతదవోచ సత్థా –

    259. Idamavoca bhagavā, idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –

    ‘‘అఞ్ఞదత్థుహరో మిత్తో, యో చ మిత్తో వచీపరో 47;

    ‘‘Aññadatthuharo mitto, yo ca mitto vacīparo 48;

    అనుప్పియఞ్చ యో ఆహ, అపాయేసు చ యో సఖా.

    Anuppiyañca yo āha, apāyesu ca yo sakhā.

    ఏతే అమిత్తే చత్తారో, ఇతి విఞ్ఞాయ పణ్డితో;

    Ete amitte cattāro, iti viññāya paṇḍito;

    ఆరకా పరివజ్జేయ్య, మగ్గం పటిభయం యథా’’తి.

    Ārakā parivajjeyya, maggaṃ paṭibhayaṃ yathā’’ti.

    సుహదమిత్తో

    Suhadamitto

    ౨౬౦. ‘‘చత్తారోమే , గహపతిపుత్త, మిత్తా సుహదా వేదితబ్బా. ఉపకారో 49 మిత్తో సుహదో వేదితబ్బో, సమానసుఖదుక్ఖో మిత్తో సుహదో వేదితబ్బో, అత్థక్ఖాయీ మిత్తో సుహదో వేదితబ్బో, అనుకమ్పకో మిత్తో సుహదో వేదితబ్బో.

    260. ‘‘Cattārome , gahapatiputta, mittā suhadā veditabbā. Upakāro 50 mitto suhado veditabbo, samānasukhadukkho mitto suhado veditabbo, atthakkhāyī mitto suhado veditabbo, anukampako mitto suhado veditabbo.

    ౨౬౧. ‘‘చతూహి ఖో, గహపతిపుత్త, ఠానేహి ఉపకారో మిత్తో సుహదో వేదితబ్బో. పమత్తం రక్ఖతి, పమత్తస్స సాపతేయ్యం రక్ఖతి, భీతస్స సరణం హోతి, ఉప్పన్నేసు కిచ్చకరణీయేసు తద్దిగుణం భోగం అనుప్పదేతి. ఇమేహి ఖో, గహపతిపుత్త, చతూహి ఠానేహి ఉపకారో మిత్తో సుహదో వేదితబ్బో.

    261. ‘‘Catūhi kho, gahapatiputta, ṭhānehi upakāro mitto suhado veditabbo. Pamattaṃ rakkhati, pamattassa sāpateyyaṃ rakkhati, bhītassa saraṇaṃ hoti, uppannesu kiccakaraṇīyesu taddiguṇaṃ bhogaṃ anuppadeti. Imehi kho, gahapatiputta, catūhi ṭhānehi upakāro mitto suhado veditabbo.

    ౨౬౨. ‘‘చతూహి ఖో, గహపతిపుత్త, ఠానేహి సమానసుఖదుక్ఖో మిత్తో సుహదో వేదితబ్బో. గుయ్హమస్స ఆచిక్ఖతి, గుయ్హమస్స పరిగూహతి, ఆపదాసు న విజహతి, జీవితంపిస్స అత్థాయ పరిచ్చత్తం హోతి. ఇమేహి ఖో, గహపతిపుత్త, చతూహి ఠానేహి సమానసుఖదుక్ఖో మిత్తో సుహదో వేదితబ్బో.

    262. ‘‘Catūhi kho, gahapatiputta, ṭhānehi samānasukhadukkho mitto suhado veditabbo. Guyhamassa ācikkhati, guyhamassa parigūhati, āpadāsu na vijahati, jīvitaṃpissa atthāya pariccattaṃ hoti. Imehi kho, gahapatiputta, catūhi ṭhānehi samānasukhadukkho mitto suhado veditabbo.

    ౨౬౩. ‘‘చతూహి ఖో, గహపతిపుత్త, ఠానేహి అత్థక్ఖాయీ మిత్తో సుహదో వేదితబ్బో. పాపా నివారేతి, కల్యాణే నివేసేతి, అస్సుతం సావేతి, సగ్గస్స మగ్గం ఆచిక్ఖతి. ఇమేహి ఖో, గహపతిపుత్త, చతూహి ఠానేహి అత్థక్ఖాయీ మిత్తో సుహదో వేదితబ్బో.

    263. ‘‘Catūhi kho, gahapatiputta, ṭhānehi atthakkhāyī mitto suhado veditabbo. Pāpā nivāreti, kalyāṇe niveseti, assutaṃ sāveti, saggassa maggaṃ ācikkhati. Imehi kho, gahapatiputta, catūhi ṭhānehi atthakkhāyī mitto suhado veditabbo.

    ౨౬౪. ‘‘చతూహి ఖో, గహపతిపుత్త, ఠానేహి అనుకమ్పకో మిత్తో సుహదో వేదితబ్బో. అభవేనస్స న నన్దతి, భవేనస్స నన్దతి, అవణ్ణం భణమానం నివారేతి, వణ్ణం భణమానం పసంసతి. ఇమేహి ఖో, గహపతిపుత్త, చతూహి ఠానేహి అనుకమ్పకో మిత్తో సుహదో వేదితబ్బో’’తి.

    264. ‘‘Catūhi kho, gahapatiputta, ṭhānehi anukampako mitto suhado veditabbo. Abhavenassa na nandati, bhavenassa nandati, avaṇṇaṃ bhaṇamānaṃ nivāreti, vaṇṇaṃ bhaṇamānaṃ pasaṃsati. Imehi kho, gahapatiputta, catūhi ṭhānehi anukampako mitto suhado veditabbo’’ti.

    ౨౬౫. ఇదమవోచ భగవా, ఇదం వత్వాన సుగతో అథాపరం ఏతదవోచ సత్థా –

    265. Idamavoca bhagavā, idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –

    ‘‘ఉపకారో చ యో మిత్తో, సుఖే దుక్ఖే 51 చ యో సఖా 52;

    ‘‘Upakāro ca yo mitto, sukhe dukkhe 53 ca yo sakhā 54;

    అత్థక్ఖాయీ చ యో మిత్తో, యో చ మిత్తానుకమ్పకో.

    Atthakkhāyī ca yo mitto, yo ca mittānukampako.

    ‘‘ఏతేపి మిత్తే చత్తారో, ఇతి విఞ్ఞాయ పణ్డితో;

    ‘‘Etepi mitte cattāro, iti viññāya paṇḍito;

    సక్కచ్చం పయిరుపాసేయ్య, మాతా పుత్తం వ ఓరసం;

    Sakkaccaṃ payirupāseyya, mātā puttaṃ va orasaṃ;

    పణ్డితో సీలసమ్పన్నో, జలం అగ్గీవ భాసతి.

    Paṇḍito sīlasampanno, jalaṃ aggīva bhāsati.

    ‘‘భోగే సంహరమానస్స, భమరస్సేవ ఇరీయతో;

    ‘‘Bhoge saṃharamānassa, bhamarasseva irīyato;

    భోగా సన్నిచయం యన్తి, వమ్మికోవుపచీయతి.

    Bhogā sannicayaṃ yanti, vammikovupacīyati.

    ‘‘ఏవం భోగే సమాహత్వా 55, అలమత్తో కులే గిహీ;

    ‘‘Evaṃ bhoge samāhatvā 56, alamatto kule gihī;

    చతుధా విభజే భోగే, స వే మిత్తాని గన్థతి.

    Catudhā vibhaje bhoge, sa ve mittāni ganthati.

    ‘‘ఏకేన భోగే భుఞ్జేయ్య, ద్వీహి కమ్మం పయోజయే;

    ‘‘Ekena bhoge bhuñjeyya, dvīhi kammaṃ payojaye;

    చతుత్థఞ్చ నిధాపేయ్య, ఆపదాసు భవిస్సతీ’’తి.

    Catutthañca nidhāpeyya, āpadāsu bhavissatī’’ti.

    ఛద్దిసాపటిచ్ఛాదనకణ్డం

    Chaddisāpaṭicchādanakaṇḍaṃ

    ౨౬౬. ‘‘కథఞ్చ, గహపతిపుత్త, అరియసావకో ఛద్దిసాపటిచ్ఛాదీ హోతి? ఛ ఇమా, గహపతిపుత్త, దిసా వేదితబ్బా. పురత్థిమా దిసా మాతాపితరో వేదితబ్బా, దక్ఖిణా దిసా ఆచరియా వేదితబ్బా, పచ్ఛిమా దిసా పుత్తదారా వేదితబ్బా, ఉత్తరా దిసా మిత్తామచ్చా వేదితబ్బా, హేట్ఠిమా దిసా దాసకమ్మకరా వేదితబ్బా, ఉపరిమా దిసా సమణబ్రాహ్మణా వేదితబ్బా.

    266. ‘‘Kathañca, gahapatiputta, ariyasāvako chaddisāpaṭicchādī hoti? Cha imā, gahapatiputta, disā veditabbā. Puratthimā disā mātāpitaro veditabbā, dakkhiṇā disā ācariyā veditabbā, pacchimā disā puttadārā veditabbā, uttarā disā mittāmaccā veditabbā, heṭṭhimā disā dāsakammakarā veditabbā, uparimā disā samaṇabrāhmaṇā veditabbā.

    ౨౬౭. ‘‘పఞ్చహి ఖో, గహపతిపుత్త, ఠానేహి పుత్తేన పురత్థిమా దిసా మాతాపితరో పచ్చుపట్ఠాతబ్బా – భతో నే 57 భరిస్సామి, కిచ్చం నేసం కరిస్సామి, కులవంసం ఠపేస్సామి, దాయజ్జం పటిపజ్జామి, అథ వా పన పేతానం కాలఙ్కతానం దక్ఖిణం అనుప్పదస్సామీతి. ఇమేహి ఖో, గహపతిపుత్త, పఞ్చహి ఠానేహి పుత్తేన పురత్థిమా దిసా మాతాపితరో పచ్చుపట్ఠితా పఞ్చహి ఠానేహి పుత్తం అనుకమ్పన్తి. పాపా నివారేన్తి, కల్యాణే నివేసేన్తి, సిప్పం సిక్ఖాపేన్తి, పతిరూపేన దారేన సంయోజేన్తి, సమయే దాయజ్జం నియ్యాదేన్తి 58. ఇమేహి ఖో, గహపతిపుత్త, పఞ్చహి ఠానేహి పుత్తేన పురత్థిమా దిసా మాతాపితరో పచ్చుపట్ఠితా ఇమేహి పఞ్చహి ఠానేహి పుత్తం అనుకమ్పన్తి. ఏవమస్స ఏసా పురత్థిమా దిసా పటిచ్ఛన్నా హోతి ఖేమా అప్పటిభయా.

    267. ‘‘Pañcahi kho, gahapatiputta, ṭhānehi puttena puratthimā disā mātāpitaro paccupaṭṭhātabbā – bhato ne 59 bharissāmi, kiccaṃ nesaṃ karissāmi, kulavaṃsaṃ ṭhapessāmi, dāyajjaṃ paṭipajjāmi, atha vā pana petānaṃ kālaṅkatānaṃ dakkhiṇaṃ anuppadassāmīti. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi puttena puratthimā disā mātāpitaro paccupaṭṭhitā pañcahi ṭhānehi puttaṃ anukampanti. Pāpā nivārenti, kalyāṇe nivesenti, sippaṃ sikkhāpenti, patirūpena dārena saṃyojenti, samaye dāyajjaṃ niyyādenti 60. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi puttena puratthimā disā mātāpitaro paccupaṭṭhitā imehi pañcahi ṭhānehi puttaṃ anukampanti. Evamassa esā puratthimā disā paṭicchannā hoti khemā appaṭibhayā.

    ౨౬౮. ‘‘పఞ్చహి ఖో, గహపతిపుత్త, ఠానేహి అన్తేవాసినా దక్ఖిణా దిసా ఆచరియా పచ్చుపట్ఠాతబ్బా – ఉట్ఠానేన ఉపట్ఠానేన సుస్సుసాయ పారిచరియాయ సక్కచ్చం సిప్పపటిగ్గహణేన 61. ఇమేహి ఖో, గహపతిపుత్త, పఞ్చహి ఠానేహి అన్తేవాసినా దక్ఖిణా దిసా ఆచరియా పచ్చుపట్ఠితా పఞ్చహి ఠానేహి అన్తేవాసిం అనుకమ్పన్తి – సువినీతం వినేన్తి, సుగ్గహితం గాహాపేన్తి, సబ్బసిప్పస్సుతం సమక్ఖాయినో భవన్తి, మిత్తామచ్చేసు పటియాదేన్తి 62, దిసాసు పరిత్తాణం కరోన్తి. ఇమేహి ఖో, గహపతిపుత్త, పఞ్చహి ఠానేహి అన్తేవాసినా దక్ఖిణా దిసా ఆచరియా పచ్చుపట్ఠితా ఇమేహి పఞ్చహి ఠానేహి అన్తేవాసిం అనుకమ్పన్తి. ఏవమస్స ఏసా దక్ఖిణా దిసా పటిచ్ఛన్నా హోతి ఖేమా అప్పటిభయా.

    268. ‘‘Pañcahi kho, gahapatiputta, ṭhānehi antevāsinā dakkhiṇā disā ācariyā paccupaṭṭhātabbā – uṭṭhānena upaṭṭhānena sussusāya pāricariyāya sakkaccaṃ sippapaṭiggahaṇena 63. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi antevāsinā dakkhiṇā disā ācariyā paccupaṭṭhitā pañcahi ṭhānehi antevāsiṃ anukampanti – suvinītaṃ vinenti, suggahitaṃ gāhāpenti, sabbasippassutaṃ samakkhāyino bhavanti, mittāmaccesu paṭiyādenti 64, disāsu parittāṇaṃ karonti. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi antevāsinā dakkhiṇā disā ācariyā paccupaṭṭhitā imehi pañcahi ṭhānehi antevāsiṃ anukampanti. Evamassa esā dakkhiṇā disā paṭicchannā hoti khemā appaṭibhayā.

    ౨౬౯. ‘‘పఞ్చహి ఖో, గహపతిపుత్త, ఠానేహి సామికేన పచ్ఛిమా దిసా భరియా పచ్చుపట్ఠాతబ్బా – సమ్మాననాయ అనవమాననాయ 65 అనతిచరియాయ ఇస్సరియవోస్సగ్గేన అలఙ్కారానుప్పదానేన. ఇమేహి ఖో, గహపతిపుత్త, పఞ్చహి ఠానేహి సామికేన పచ్ఛిమా దిసా భరియా పచ్చుపట్ఠితా పఞ్చహి ఠానేహి సామికం అనుకమ్పతి – సుసంవిహితకమ్మన్తా చ హోతి, సఙ్గహితపరిజనా 66 చ, అనతిచారినీ చ, సమ్భతఞ్చ అనురక్ఖతి, దక్ఖా చ హోతి అనలసా సబ్బకిచ్చేసు. ఇమేహి ఖో, గహపతిపుత్త, పఞ్చహి ఠానేహి సామికేన పచ్ఛిమా దిసా భరియా పచ్చుపట్ఠితా ఇమేహి పఞ్చహి ఠానేహి సామికం అనుకమ్పతి. ఏవమస్స ఏసా పచ్ఛిమా దిసా పటిచ్ఛన్నా హోతి ఖేమా అప్పటిభయా.

    269. ‘‘Pañcahi kho, gahapatiputta, ṭhānehi sāmikena pacchimā disā bhariyā paccupaṭṭhātabbā – sammānanāya anavamānanāya 67 anaticariyāya issariyavossaggena alaṅkārānuppadānena. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi sāmikena pacchimā disā bhariyā paccupaṭṭhitā pañcahi ṭhānehi sāmikaṃ anukampati – susaṃvihitakammantā ca hoti, saṅgahitaparijanā 68 ca, anaticārinī ca, sambhatañca anurakkhati, dakkhā ca hoti analasā sabbakiccesu. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi sāmikena pacchimā disā bhariyā paccupaṭṭhitā imehi pañcahi ṭhānehi sāmikaṃ anukampati. Evamassa esā pacchimā disā paṭicchannā hoti khemā appaṭibhayā.

    ౨౭౦. ‘‘పఞ్చహి ఖో, గహపతిపుత్త, ఠానేహి కులపుత్తేన ఉత్తరా దిసా మిత్తామచ్చా పచ్చుపట్ఠాతబ్బా – దానేన పేయ్యవజ్జేన 69 అత్థచరియాయ సమానత్తతాయ అవిసంవాదనతాయ. ఇమేహి ఖో, గహపతిపుత్త, పఞ్చహి ఠానేహి కులపుత్తేన ఉత్తరా దిసా మిత్తామచ్చా పచ్చుపట్ఠితా పఞ్చహి ఠానేహి కులపుత్తం అనుకమ్పన్తి – పమత్తం రక్ఖన్తి, పమత్తస్స సాపతేయ్యం రక్ఖన్తి, భీతస్స సరణం హోన్తి, ఆపదాసు న విజహన్తి, అపరపజా చస్స పటిపూజేన్తి. ఇమేహి ఖో, గహపతిపుత్త, పఞ్చహి ఠానేహి కులపుత్తేన ఉత్తరా దిసా మిత్తామచ్చా పచ్చుపట్ఠితా ఇమేహి పఞ్చహి ఠానేహి కులపుత్తం అనుకమ్పన్తి. ఏవమస్స ఏసా ఉత్తరా దిసా పటిచ్ఛన్నా హోతి ఖేమా అప్పటిభయా.

    270. ‘‘Pañcahi kho, gahapatiputta, ṭhānehi kulaputtena uttarā disā mittāmaccā paccupaṭṭhātabbā – dānena peyyavajjena 70 atthacariyāya samānattatāya avisaṃvādanatāya. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi kulaputtena uttarā disā mittāmaccā paccupaṭṭhitā pañcahi ṭhānehi kulaputtaṃ anukampanti – pamattaṃ rakkhanti, pamattassa sāpateyyaṃ rakkhanti, bhītassa saraṇaṃ honti, āpadāsu na vijahanti, aparapajā cassa paṭipūjenti. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi kulaputtena uttarā disā mittāmaccā paccupaṭṭhitā imehi pañcahi ṭhānehi kulaputtaṃ anukampanti. Evamassa esā uttarā disā paṭicchannā hoti khemā appaṭibhayā.

    ౨౭౧. ‘‘పఞ్చహి ఖో, గహపతిపుత్త, ఠానేహి అయ్యిరకేన 71 హేట్ఠిమా దిసా దాసకమ్మకరా పచ్చుపట్ఠాతబ్బా – యథాబలం కమ్మన్తసంవిధానేన భత్తవేతనానుప్పదానేన గిలానుపట్ఠానేన అచ్ఛరియానం రసానం సంవిభాగేన సమయే వోస్సగ్గేన. ఇమేహి ఖో, గహపతిపుత్త, పఞ్చహి ఠానేహి అయ్యిరకేన హేట్ఠిమా దిసా దాసకమ్మకరా పచ్చుపట్ఠితా పఞ్చహి ఠానేహి అయ్యిరకం అనుకమ్పన్తి – పుబ్బుట్ఠాయినో చ హోన్తి, పచ్ఛా నిపాతినో చ, దిన్నాదాయినో చ, సుకతకమ్మకరా చ, కిత్తివణ్ణహరా చ. ఇమేహి ఖో, గహపతిపుత్త, పఞ్చహి ఠానేహి అయ్యిరకేన హేట్ఠిమా దిసా దాసకమ్మకరా పచ్చుపట్ఠితా ఇమేహి పఞ్చహి ఠానేహి అయ్యిరకం అనుకమ్పన్తి. ఏవమస్స ఏసా హేట్ఠిమా దిసా పటిచ్ఛన్నా హోతి ఖేమా అప్పటిభయా.

    271. ‘‘Pañcahi kho, gahapatiputta, ṭhānehi ayyirakena 72 heṭṭhimā disā dāsakammakarā paccupaṭṭhātabbā – yathābalaṃ kammantasaṃvidhānena bhattavetanānuppadānena gilānupaṭṭhānena acchariyānaṃ rasānaṃ saṃvibhāgena samaye vossaggena. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi ayyirakena heṭṭhimā disā dāsakammakarā paccupaṭṭhitā pañcahi ṭhānehi ayyirakaṃ anukampanti – pubbuṭṭhāyino ca honti, pacchā nipātino ca, dinnādāyino ca, sukatakammakarā ca, kittivaṇṇaharā ca. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi ayyirakena heṭṭhimā disā dāsakammakarā paccupaṭṭhitā imehi pañcahi ṭhānehi ayyirakaṃ anukampanti. Evamassa esā heṭṭhimā disā paṭicchannā hoti khemā appaṭibhayā.

    ౨౭౨. ‘‘పఞ్చహి ఖో, గహపతిపుత్త, ఠానేహి కులపుత్తేన ఉపరిమా దిసా సమణబ్రాహ్మణా పచ్చుపట్ఠాతబ్బా – మేత్తేన కాయకమ్మేన మేత్తేన వచీకమ్మేన మేత్తేన మనోకమ్మేన అనావటద్వారతాయ ఆమిసానుప్పదానేన. ఇమేహి ఖో, గహపతిపుత్త, పఞ్చహి ఠానేహి కులపుత్తేన ఉపరిమా దిసా సమణబ్రాహ్మణా పచ్చుపట్ఠితా ఛహి ఠానేహి కులపుత్తం అనుకమ్పన్తి – పాపా నివారేన్తి, కల్యాణే నివేసేన్తి, కల్యాణేన మనసా అనుకమ్పన్తి, అస్సుతం సావేన్తి, సుతం పరియోదాపేన్తి, సగ్గస్స మగ్గం ఆచిక్ఖన్తి. ఇమేహి ఖో, గహపతిపుత్త, పఞ్చహి ఠానేహి కులపుత్తేన ఉపరిమా దిసా సమణబ్రాహ్మణా పచ్చుపట్ఠితా ఇమేహి ఛహి ఠానేహి కులపుత్తం అనుకమ్పన్తి. ఏవమస్స ఏసా ఉపరిమా దిసా పటిచ్ఛన్నా హోతి ఖేమా అప్పటిభయా’’తి.

    272. ‘‘Pañcahi kho, gahapatiputta, ṭhānehi kulaputtena uparimā disā samaṇabrāhmaṇā paccupaṭṭhātabbā – mettena kāyakammena mettena vacīkammena mettena manokammena anāvaṭadvāratāya āmisānuppadānena. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi kulaputtena uparimā disā samaṇabrāhmaṇā paccupaṭṭhitā chahi ṭhānehi kulaputtaṃ anukampanti – pāpā nivārenti, kalyāṇe nivesenti, kalyāṇena manasā anukampanti, assutaṃ sāventi, sutaṃ pariyodāpenti, saggassa maggaṃ ācikkhanti. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi kulaputtena uparimā disā samaṇabrāhmaṇā paccupaṭṭhitā imehi chahi ṭhānehi kulaputtaṃ anukampanti. Evamassa esā uparimā disā paṭicchannā hoti khemā appaṭibhayā’’ti.

    ౨౭౩. ఇదమవోచ భగవా. ఇదం వత్వాన సుగతో అథాపరం ఏతదవోచ సత్థా –

    273. Idamavoca bhagavā. Idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –

    ‘‘మాతాపితా దిసా పుబ్బా, ఆచరియా దక్ఖిణా దిసా;

    ‘‘Mātāpitā disā pubbā, ācariyā dakkhiṇā disā;

    పుత్తదారా దిసా పచ్ఛా, మిత్తామచ్చా చ ఉత్తరా.

    Puttadārā disā pacchā, mittāmaccā ca uttarā.

    ‘‘దాసకమ్మకరా హేట్ఠా, ఉద్ధం సమణబ్రాహ్మణా;

    ‘‘Dāsakammakarā heṭṭhā, uddhaṃ samaṇabrāhmaṇā;

    ఏతా దిసా నమస్సేయ్య, అలమత్తో కులే గిహీ.

    Etā disā namasseyya, alamatto kule gihī.

    ‘‘పణ్డితో సీలసమ్పన్నో, సణ్హో చ పటిభానవా;

    ‘‘Paṇḍito sīlasampanno, saṇho ca paṭibhānavā;

    నివాతవుత్తి అత్థద్ధో, తాదిసో లభతే యసం.

    Nivātavutti atthaddho, tādiso labhate yasaṃ.

    ‘‘ఉట్ఠానకో అనలసో, ఆపదాసు న వేధతి;

    ‘‘Uṭṭhānako analaso, āpadāsu na vedhati;

    అచ్ఛిన్నవుత్తి మేధావీ, తాదిసో లభతే యసం.

    Acchinnavutti medhāvī, tādiso labhate yasaṃ.

    ‘‘సఙ్గాహకో మిత్తకరో, వదఞ్ఞూ వీతమచ్ఛరో;

    ‘‘Saṅgāhako mittakaro, vadaññū vītamaccharo;

    నేతా వినేతా అనునేతా, తాదిసో లభతే యసం.

    Netā vinetā anunetā, tādiso labhate yasaṃ.

    ‘‘దానఞ్చ పేయ్యవజ్జఞ్చ, అత్థచరియా చ యా ఇధ;

    ‘‘Dānañca peyyavajjañca, atthacariyā ca yā idha;

    సమానత్తతా చ ధమ్మేసు, తత్థ తత్థ యథారహం;

    Samānattatā ca dhammesu, tattha tattha yathārahaṃ;

    ఏతే ఖో సఙ్గహా లోకే, రథస్సాణీవ యాయతో.

    Ete kho saṅgahā loke, rathassāṇīva yāyato.

    ‘‘ఏతే చ సఙ్గహా నాస్సు, న మాతా పుత్తకారణా;

    ‘‘Ete ca saṅgahā nāssu, na mātā puttakāraṇā;

    లభేథ మానం పూజం వా, పితా వా పుత్తకారణా.

    Labhetha mānaṃ pūjaṃ vā, pitā vā puttakāraṇā.

    ‘‘యస్మా చ సఙ్గహా 73 ఏతే, సమ్మపేక్ఖన్తి 74 పణ్డితా;

    ‘‘Yasmā ca saṅgahā 75 ete, sammapekkhanti 76 paṇḍitā;

    తస్మా మహత్తం పప్పోన్తి, పాసంసా చ భవన్తి తే’’తి.

    Tasmā mahattaṃ papponti, pāsaṃsā ca bhavanti te’’ti.

    ౨౭౪. ఏవం వుత్తే, సిఙ్గాలకో గహపతిపుత్తో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘అభిక్కన్తం, భన్తే! అభిక్కన్తం, భన్తే! సేయ్యథాపి, భన్తే, నిక్కుజ్జితం వా ఉక్కుజ్జేయ్య, పటిచ్ఛన్నం వా వివరేయ్య, మూళ్హస్స వా మగ్గం ఆచిక్ఖేయ్య, అన్ధకారే వా తేలపజ్జోతం ధారేయ్య ‘చక్ఖుమన్తో రూపాని దక్ఖన్తీ’తి. ఏవమేవం భగవతా అనేకపరియాయేన ధమ్మో పకాసితో. ఏసాహం, భన్తే, భగవన్తం సరణం గచ్ఛామి ధమ్మఞ్చ భిక్ఖుసంఘఞ్చ. ఉపాసకం మం భగవా ధారేతు, అజ్జతగ్గే పాణుపేతం సరణం గత’’న్తి.

    274. Evaṃ vutte, siṅgālako gahapatiputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bhante! Abhikkantaṃ, bhante! Seyyathāpi, bhante, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya ‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’ti. Evamevaṃ bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṃghañca. Upāsakaṃ maṃ bhagavā dhāretu, ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.

    సిఙ్గాలసుత్తం 77 నిట్ఠితం అట్ఠమం.

    Siṅgālasuttaṃ 78 niṭṭhitaṃ aṭṭhamaṃ.







    Footnotes:
    1. సిగాలకో (సీ॰)
    2. పుథుద్దిసా (సీ॰ స్యా॰ పీ॰)
    3. sigālako (sī.)
    4. puthuddisā (sī. syā. pī.)
    5. ఛద్దిసా (సీ॰ పీ॰)
    6. ఛద్దిసా (సీ॰ పీ॰)
    7. ఛద్దిసా (సీ॰ పీ॰)
    8. chaddisā (sī. pī.)
    9. chaddisā (sī. pī.)
    10. chaddisā (sī. pī.)
    11. పటిచ్ఛాదీ హోతి (స్యా॰)
    12. paṭicchādī hoti (syā.)
    13. ఇదం వత్వా (సీ॰ పీ॰) ఏవమీదిసేసు ఠానేసు
    14. idaṃ vatvā (sī. pī.) evamīdisesu ṭhānesu
    15. తస్స యేసో (బహూసు, వినయేపి)
    16. tassa yeso (bahūsu, vinayepi)
    17. తస్స యేసో (బహూసు, వినయేపి)
    18. జుణ్హపక్ఖేవ (క॰)
    19. tassa yeso (bahūsu, vinayepi)
    20. juṇhapakkheva (ka.)
    21. ఆలసానుయోగో (సీ॰ స్యా॰ పీ॰)
    22. ālasānuyogo (sī. syā. pī.)
    23. ధనఞ్జాని (సీ॰ పీ॰)
    24. dhanañjāni (sī. pī.)
    25. తేసు తేసు ఠానేసు (స్యా॰)
    26. tesu tesu ṭhānesu (syā.)
    27. కువం (క॰ సీ॰ పీ॰)
    28. kuvaṃ (ka. sī. pī.)
    29. సభాయే తస్స (క॰)
    30. sabhāye tassa (ka.)
    31. వేరప్పసఙ్గో (సీ॰ స్యా॰ పీ॰)
    32. verappasaṅgo (sī. syā. pī.)
    33. వుద్ధిసేవీ (స్యా॰), బుద్ధిసేవీ (క॰)
    34. vuddhisevī (syā.), buddhisevī (ka.)
    35. పిపాసోసి అత్థపాగతో (స్యా॰), పిపాసోపి సమప్పపాగతో (క॰)
    36. pipāsosi atthapāgato (syā.), pipāsopi samappapāgato (ka.)
    37. ఆకులం (స్యా॰ క॰)
    38. ākulaṃ (syā. ka.)
    39. రత్తినుట్ఠానదస్సినా (సీ॰ పీ॰), రత్తినుట్ఠానసీలినా (?)
    40. rattinuṭṭhānadassinā (sī. pī.), rattinuṭṭhānasīlinā (?)
    41. సుఖా (సబ్బత్థ) అట్ఠకథా ఓలోకేతబ్బా
    42. sukhā (sabbattha) aṭṭhakathā oloketabbā
    43. పటిసన్ధరతి (క॰)
    44. paṭisandharati (ka.)
    45. పాపకమ్మంపిస్స (స్యా॰)
    46. pāpakammaṃpissa (syā.)
    47. వచీపరమో (స్యా॰)
    48. vacīparamo (syā.)
    49. ఉపకారకో (స్యా॰)
    50. upakārako (syā.)
    51. సుఖదుక్ఖో (స్యా॰ క॰)
    52. యో చ మిత్తో సుఖే దుక్ఖే (సీ॰ పీ॰)
    53. sukhadukkho (syā. ka.)
    54. yo ca mitto sukhe dukkhe (sī. pī.)
    55. సమాహరిత్వా (స్యా॰)
    56. samāharitvā (syā.)
    57. నేసం (బహూసు)
    58. నియ్యాతేన్తి (క॰ సీ॰)
    59. nesaṃ (bahūsu)
    60. niyyātenti (ka. sī.)
    61. సిప్పం పటిగ్గహణేన (స్యా॰), సిప్పఉగ్గహణేన (క॰)
    62. పటివేదేన్తి (స్యా॰)
    63. sippaṃ paṭiggahaṇena (syā.), sippauggahaṇena (ka.)
    64. paṭivedenti (syā.)
    65. అవిమాననాయ (స్యా॰ పీ॰)
    66. సుసఙ్గహితపరిజనా (సీ॰ స్యా॰ పీ॰)
    67. avimānanāya (syā. pī.)
    68. susaṅgahitaparijanā (sī. syā. pī.)
    69. వియవజ్జేన (స్యా॰ క॰)
    70. viyavajjena (syā. ka.)
    71. అయిరకేన (సీ॰ స్యా॰ పీ॰)
    72. ayirakena (sī. syā. pī.)
    73. సఙ్గహే (క॰) అట్ఠకథాయం ఇచ్ఛితపాఠో
    74. సమవేక్ఖన్తి (సీ॰ పీ॰ క॰)
    75. saṅgahe (ka.) aṭṭhakathāyaṃ icchitapāṭho
    76. samavekkhanti (sī. pī. ka.)
    77. సిఙ్గాలోవాదసుత్తన్తం (పీ॰)
    78. siṅgālovādasuttantaṃ (pī.)



    Related texts:



    అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / దీఘ నికాయ (అట్ఠకథా) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ౮. సిఙ్గాలసుత్తవణ్ణనా • 8. Siṅgālasuttavaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / దీఘనికాయ (టీకా) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ౮. సిఙ్గాలసుత్తవణ్ణనా • 8. Siṅgālasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact