| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ទីឃនិកាយ • Dīghanikāya |
៨. សិង្គាលសុត្តំ
8. Siṅgālasuttaṃ
២៤២. ឯវំ មេ សុតំ – ឯកំ សមយំ ភគវា រាជគហេ វិហរតិ វេឡុវនេ កលន្ទកនិវាបេ។ តេន ខោ បន សមយេន សិង្គាលកោ 1 គហបតិបុត្តោ កាលស្សេវ ឧដ្ឋាយ រាជគហា និក្ខមិត្វា អល្លវត្ថោ អល្លកេសោ បញ្ជលិកោ បុថុទិសា 2 នមស្សតិ – បុរត្ថិមំ ទិសំ ទក្ខិណំ ទិសំ បច្ឆិមំ ទិសំ ឧត្តរំ ទិសំ ហេដ្ឋិមំ ទិសំ ឧបរិមំ ទិសំ។
242. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā rājagahe viharati veḷuvane kalandakanivāpe. Tena kho pana samayena siṅgālako 3 gahapatiputto kālasseva uṭṭhāya rājagahā nikkhamitvā allavattho allakeso pañjaliko puthudisā 4 namassati – puratthimaṃ disaṃ dakkhiṇaṃ disaṃ pacchimaṃ disaṃ uttaraṃ disaṃ heṭṭhimaṃ disaṃ uparimaṃ disaṃ.
២៤៣. អថ ខោ ភគវា បុព្ពណ្ហសមយំ និវាសេត្វា បត្តចីវរមាទាយ រាជគហំ បិណ្ឌាយ បាវិសិ។ អទ្ទសា ខោ ភគវា សិង្គាលកំ គហបតិបុត្តំ កាលស្សេវ វុដ្ឋាយ រាជគហា និក្ខមិត្វា អល្លវត្ថំ អល្លកេសំ បញ្ជលិកំ បុថុទិសា នមស្សន្តំ – បុរត្ថិមំ ទិសំ ទក្ខិណំ ទិសំ បច្ឆិមំ ទិសំ ឧត្តរំ ទិសំ ហេដ្ឋិមំ ទិសំ ឧបរិមំ ទិសំ។ ទិស្វា សិង្គាលកំ គហបតិបុត្តំ ឯតទវោច – ‘‘កិំ នុ ខោ ត្វំ, គហបតិបុត្ត, កាលស្សេវ ឧដ្ឋាយ រាជគហា និក្ខមិត្វា អល្លវត្ថោ អល្លកេសោ បញ្ជលិកោ បុថុទិសា នមស្សសិ – បុរត្ថិមំ ទិសំ ទក្ខិណំ ទិសំ បច្ឆិមំ ទិសំ ឧត្តរំ ទិសំ ហេដ្ឋិមំ ទិសំ ឧបរិមំ ទិស’’ន្តិ? ‘‘បិតា មំ, ភន្តេ, កាលំ ករោន្តោ ឯវំ អវច – ‘ទិសា, តាត, នមស្សេយ្យាសី’តិ។ សោ ខោ អហំ, ភន្តេ, បិតុវចនំ សក្ករោន្តោ គរុំ ករោន្តោ មានេន្តោ បូជេន្តោ កាលស្សេវ ឧដ្ឋាយ រាជគហា និក្ខមិត្វា អល្លវត្ថោ អល្លកេសោ បញ្ជលិកោ បុថុទិសា នមស្សាមិ – បុរត្ថិមំ ទិសំ ទក្ខិណំ ទិសំ បច្ឆិមំ ទិសំ ឧត្តរំ ទិសំ ហេដ្ឋិមំ ទិសំ ឧបរិមំ ទិស’’ន្តិ។
243. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya rājagahaṃ piṇḍāya pāvisi. Addasā kho bhagavā siṅgālakaṃ gahapatiputtaṃ kālasseva vuṭṭhāya rājagahā nikkhamitvā allavatthaṃ allakesaṃ pañjalikaṃ puthudisā namassantaṃ – puratthimaṃ disaṃ dakkhiṇaṃ disaṃ pacchimaṃ disaṃ uttaraṃ disaṃ heṭṭhimaṃ disaṃ uparimaṃ disaṃ. Disvā siṅgālakaṃ gahapatiputtaṃ etadavoca – ‘‘kiṃ nu kho tvaṃ, gahapatiputta, kālasseva uṭṭhāya rājagahā nikkhamitvā allavattho allakeso pañjaliko puthudisā namassasi – puratthimaṃ disaṃ dakkhiṇaṃ disaṃ pacchimaṃ disaṃ uttaraṃ disaṃ heṭṭhimaṃ disaṃ uparimaṃ disa’’nti? ‘‘Pitā maṃ, bhante, kālaṃ karonto evaṃ avaca – ‘disā, tāta, namasseyyāsī’ti. So kho ahaṃ, bhante, pituvacanaṃ sakkaronto garuṃ karonto mānento pūjento kālasseva uṭṭhāya rājagahā nikkhamitvā allavattho allakeso pañjaliko puthudisā namassāmi – puratthimaṃ disaṃ dakkhiṇaṃ disaṃ pacchimaṃ disaṃ uttaraṃ disaṃ heṭṭhimaṃ disaṃ uparimaṃ disa’’nti.
ឆ ទិសា
Cha disā
‘‘តេន ហិ, គហបតិបុត្ត សុណោហិ សាធុកំ មនសិករោហិ ភាសិស្សាមី’’តិ។ ‘‘ឯវំ, ភន្តេ’’តិ ខោ សិង្គាលកោ គហបតិបុត្តោ ភគវតោ បច្ចស្សោសិ។ ភគវា ឯតទវោច –
‘‘Tena hi, gahapatiputta suṇohi sādhukaṃ manasikarohi bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho siṅgālako gahapatiputto bhagavato paccassosi. Bhagavā etadavoca –
‘‘យតោ ខោ, គហបតិបុត្ត, អរិយសាវកស្ស ចត្តារោ កម្មកិលេសា បហីនា ហោន្តិ, ចតូហិ ច ឋានេហិ បាបកម្មំ ន ករោតិ, ឆ ច ភោគានំ អបាយមុខានិ ន សេវតិ, សោ ឯវំ ចុទ្ទស បាបកាបគតោ ឆទ្ទិសាបដិច្ឆាទី 11 ឧភោលោកវិជយាយ បដិបន្នោ ហោតិ។ តស្ស អយញ្ចេវ លោកោ អារទ្ធោ ហោតិ បរោ ច លោកោ។ សោ កាយស្ស ភេទា បរំ មរណា សុគតិំ សគ្គំ លោកំ ឧបបជ្ជតិ។
‘‘Yato kho, gahapatiputta, ariyasāvakassa cattāro kammakilesā pahīnā honti, catūhi ca ṭhānehi pāpakammaṃ na karoti, cha ca bhogānaṃ apāyamukhāni na sevati, so evaṃ cuddasa pāpakāpagato chaddisāpaṭicchādī 12 ubholokavijayāya paṭipanno hoti. Tassa ayañceva loko āraddho hoti paro ca loko. So kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati.
ចត្តារោកម្មកិលេសា
Cattārokammakilesā
២៤៥. ‘‘កតមស្ស ចត្តារោ កម្មកិលេសា បហីនា ហោន្តិ? បាណាតិបាតោ ខោ, គហបតិបុត្ត, កម្មកិលេសោ, អទិន្នាទានំ កម្មកិលេសោ, កាមេសុមិច្ឆាចារោ កម្មកិលេសោ, មុសាវាទោ កម្មកិលេសោ។ ឥមស្ស ចត្តារោ កម្មកិលេសា បហីនា ហោន្តី’’តិ។ ឥទមវោច ភគវា, ឥទំ វត្វាន 13 សុគតោ អថាបរំ ឯតទវោច សត្ថា –
245. ‘‘Katamassa cattāro kammakilesā pahīnā honti? Pāṇātipāto kho, gahapatiputta, kammakileso, adinnādānaṃ kammakileso, kāmesumicchācāro kammakileso, musāvādo kammakileso. Imassa cattāro kammakilesā pahīnā hontī’’ti. Idamavoca bhagavā, idaṃ vatvāna 14 sugato athāparaṃ etadavoca satthā –
‘‘បាណាតិបាតោ អទិន្នាទានំ, មុសាវាទោ ច វុច្ចតិ;
‘‘Pāṇātipāto adinnādānaṃ, musāvādo ca vuccati;
បរទារគមនញ្ចេវ, នប្បសំសន្តិ បណ្ឌិតា’’តិ។
Paradāragamanañceva, nappasaṃsanti paṇḍitā’’ti.
ចតុដ្ឋានំ
Catuṭṭhānaṃ
២៤៦. ‘‘កតមេហិ ចតូហិ ឋានេហិ បាបកម្មំ ន ករោតិ? ឆន្ទាគតិំ គច្ឆន្តោ បាបកម្មំ ករោតិ, ទោសាគតិំ គច្ឆន្តោ បាបកម្មំ ករោតិ, មោហាគតិំ គច្ឆន្តោ បាបកម្មំ ករោតិ, ភយាគតិំ គច្ឆន្តោ បាបកម្មំ ករោតិ។ យតោ ខោ, គហបតិបុត្ត, អរិយសាវកោ នេវ ឆន្ទាគតិំ គច្ឆតិ, ន ទោសាគតិំ គច្ឆតិ, ន មោហាគតិំ គច្ឆតិ, ន ភយាគតិំ គច្ឆតិ; ឥមេហិ ចតូហិ ឋានេហិ បាបកម្មំ ន ករោតី’’តិ។ ឥទមវោច ភគវា, ឥទំ វត្វាន សុគតោ អថាបរំ ឯតទវោច សត្ថា –
246. ‘‘Katamehi catūhi ṭhānehi pāpakammaṃ na karoti? Chandāgatiṃ gacchanto pāpakammaṃ karoti, dosāgatiṃ gacchanto pāpakammaṃ karoti, mohāgatiṃ gacchanto pāpakammaṃ karoti, bhayāgatiṃ gacchanto pāpakammaṃ karoti. Yato kho, gahapatiputta, ariyasāvako neva chandāgatiṃ gacchati, na dosāgatiṃ gacchati, na mohāgatiṃ gacchati, na bhayāgatiṃ gacchati; imehi catūhi ṭhānehi pāpakammaṃ na karotī’’ti. Idamavoca bhagavā, idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –
‘‘ឆន្ទា ទោសា ភយា មោហា, យោ ធម្មំ អតិវត្តតិ;
‘‘Chandā dosā bhayā mohā, yo dhammaṃ ativattati;
‘‘ឆន្ទា ទោសា ភយា មោហា, យោ ធម្មំ នាតិវត្តតិ;
‘‘Chandā dosā bhayā mohā, yo dhammaṃ nātivattati;
ឆ អបាយមុខានិ
Cha apāyamukhāni
២៤៧. ‘‘កតមានិ ឆ ភោគានំ អបាយមុខានិ ន សេវតិ? សុរាមេរយមជ្ជប្បមាទដ្ឋានានុយោគោ ខោ, គហបតិបុត្ត, ភោគានំ អបាយមុខំ, វិកាលវិសិខាចរិយានុយោគោ ភោគានំ អបាយមុខំ, សមជ្ជាភិចរណំ ភោគានំ អបាយមុខំ, ជូតប្បមាទដ្ឋានានុយោគោ ភោគានំ អបាយមុខំ, បាបមិត្តានុយោគោ ភោគានំ អបាយមុខំ, អាលស្យានុយោគោ 21 ភោគានំ អបាយមុខំ។
247. ‘‘Katamāni cha bhogānaṃ apāyamukhāni na sevati? Surāmerayamajjappamādaṭṭhānānuyogo kho, gahapatiputta, bhogānaṃ apāyamukhaṃ, vikālavisikhācariyānuyogo bhogānaṃ apāyamukhaṃ, samajjābhicaraṇaṃ bhogānaṃ apāyamukhaṃ, jūtappamādaṭṭhānānuyogo bhogānaṃ apāyamukhaṃ, pāpamittānuyogo bhogānaṃ apāyamukhaṃ, ālasyānuyogo 22 bhogānaṃ apāyamukhaṃ.
សុរាមេរយស្ស ឆ អាទីនវា
Surāmerayassa cha ādīnavā
២៤៨. ‘‘ឆ ខោមេ, គហបតិបុត្ត, អាទីនវា សុរាមេរយមជ្ជប្បមាទដ្ឋានានុយោគេ។ សន្ទិដ្ឋិកា ធនជានិ 23, កលហប្បវឌ្ឍនី, រោគានំ អាយតនំ, អកិត្តិសញ្ជននី, កោបីននិទំសនី , បញ្ញាយ ទុព្ពលិករណីត្វេវ ឆដ្ឋំ បទំ ភវតិ។ ឥមេ ខោ, គហបតិបុត្ត, ឆ អាទីនវា សុរាមេរយមជ្ជប្បមាទដ្ឋានានុយោគេ។
248. ‘‘Cha khome, gahapatiputta, ādīnavā surāmerayamajjappamādaṭṭhānānuyoge. Sandiṭṭhikā dhanajāni 24, kalahappavaḍḍhanī, rogānaṃ āyatanaṃ, akittisañjananī, kopīnanidaṃsanī , paññāya dubbalikaraṇītveva chaṭṭhaṃ padaṃ bhavati. Ime kho, gahapatiputta, cha ādīnavā surāmerayamajjappamādaṭṭhānānuyoge.
វិកាលចរិយាយ ឆ អាទីនវា
Vikālacariyāya cha ādīnavā
២៤៩. ‘‘ឆ ខោមេ, គហបតិបុត្ត, អាទីនវា វិកាលវិសិខាចរិយានុយោគេ។ អត្តាបិស្ស អគុត្តោ អរក្ខិតោ ហោតិ, បុត្តទារោបិស្ស អគុត្តោ អរក្ខិតោ ហោតិ, សាបតេយ្យំបិស្ស អគុត្តំ អរក្ខិតំ ហោតិ, សង្កិយោ ច ហោតិ បាបកេសុ ឋានេសុ 25, អភូតវចនញ្ច តស្មិំ រូហតិ, ពហូនញ្ច ទុក្ខធម្មានំ បុរក្ខតោ ហោតិ។ ឥមេ ខោ, គហបតិបុត្ត, ឆ អាទីនវា វិកាលវិសិខាចរិយានុយោគេ។
249. ‘‘Cha khome, gahapatiputta, ādīnavā vikālavisikhācariyānuyoge. Attāpissa agutto arakkhito hoti, puttadāropissa agutto arakkhito hoti, sāpateyyaṃpissa aguttaṃ arakkhitaṃ hoti, saṅkiyo ca hoti pāpakesu ṭhānesu 26, abhūtavacanañca tasmiṃ rūhati, bahūnañca dukkhadhammānaṃ purakkhato hoti. Ime kho, gahapatiputta, cha ādīnavā vikālavisikhācariyānuyoge.
សមជ្ជាភិចរណស្ស ឆ អាទីនវា
Samajjābhicaraṇassa cha ādīnavā
២៥០. ‘‘ឆ ខោមេ, គហបតិបុត្ត, អាទីនវា សមជ្ជាភិចរណេ។ ក្វ 27 នច្ចំ, ក្វ គីតំ, ក្វ វាទិតំ, ក្វ អក្ខានំ, ក្វ បាណិស្សរំ, ក្វ កុម្ភថុនន្តិ។ ឥមេ ខោ, គហបតិបុត្ត, ឆ អាទីនវា សមជ្ជាភិចរណេ។
250. ‘‘Cha khome, gahapatiputta, ādīnavā samajjābhicaraṇe. Kva 28 naccaṃ, kva gītaṃ, kva vāditaṃ, kva akkhānaṃ, kva pāṇissaraṃ, kva kumbhathunanti. Ime kho, gahapatiputta, cha ādīnavā samajjābhicaraṇe.
ជូតប្បមាទស្ស ឆ អាទីនវា
Jūtappamādassa cha ādīnavā
២៥១. ‘‘ឆ ខោមេ, គហបតិបុត្ត, អាទីនវា ជូតប្បមាទដ្ឋានានុយោគេ។ ជយំ វេរំ បសវតិ, ជិនោ វិត្តមនុសោចតិ, សន្ទិដ្ឋិកា ធនជានិ, សភាគតស្ស 29 វចនំ ន រូហតិ, មិត្តាមច្ចានំ បរិភូតោ ហោតិ, អាវាហវិវាហកានំ អបត្ថិតោ ហោតិ – ‘អក្ខធុត្តោ អយំ បុរិសបុគ្គលោ នាលំ ទារភរណាយា’តិ។ ឥមេ ខោ, គហបតិបុត្ត, ឆ អាទីនវា ជូតប្បមាទដ្ឋានានុយោគេ។
251. ‘‘Cha khome, gahapatiputta, ādīnavā jūtappamādaṭṭhānānuyoge. Jayaṃ veraṃ pasavati, jino vittamanusocati, sandiṭṭhikā dhanajāni, sabhāgatassa 30 vacanaṃ na rūhati, mittāmaccānaṃ paribhūto hoti, āvāhavivāhakānaṃ apatthito hoti – ‘akkhadhutto ayaṃ purisapuggalo nālaṃ dārabharaṇāyā’ti. Ime kho, gahapatiputta, cha ādīnavā jūtappamādaṭṭhānānuyoge.
បាបមិត្តតាយ ឆ អាទីនវា
Pāpamittatāya cha ādīnavā
២៥២. ‘‘ឆ ខោមេ, គហបតិបុត្ត, អាទីនវា បាបមិត្តានុយោគេ។ យេ ធុត្តា, យេ សោណ្ឌា, យេ បិបាសា, យេ នេកតិកា, យេ វញ្ចនិកា, យេ សាហសិកា។ ត្យាស្ស មិត្តា ហោន្តិ តេ សហាយា។ ឥមេ ខោ, គហបតិបុត្ត, ឆ អាទីនវា បាបមិត្តានុយោគេ។
252. ‘‘Cha khome, gahapatiputta, ādīnavā pāpamittānuyoge. Ye dhuttā, ye soṇḍā, ye pipāsā, ye nekatikā, ye vañcanikā, ye sāhasikā. Tyāssa mittā honti te sahāyā. Ime kho, gahapatiputta, cha ādīnavā pāpamittānuyoge.
អាលស្យស្ស ឆ អាទីនវា
Ālasyassa cha ādīnavā
២៥៣. ‘‘ឆ ខោមេ, គហបតិបុត្ត, អាទីនវា អាលស្យានុយោគេ។ អតិសីតន្តិ កម្មំ ន ករោតិ, អតិឧណ្ហន្តិ កម្មំ ន ករោតិ, អតិសាយន្តិ កម្មំ ន ករោតិ, អតិបាតោតិ កម្មំ ន ករោតិ, អតិឆាតោស្មីតិ កម្មំ ន ករោតិ, អតិធាតោស្មីតិ កម្មំ ន ករោតិ។ តស្ស ឯវំ កិច្ចាបទេសពហុលស្ស វិហរតោ អនុប្បន្នា ចេវ ភោគា នុប្បជ្ជន្តិ, ឧប្បន្នា ច ភោគា បរិក្ខយំ គច្ឆន្តិ។ ឥមេ ខោ, គហបតិបុត្ត, ឆ អាទីនវា អាលស្យានុយោគេ’’តិ។ ឥទមវោច ភគវា, ឥទំ វត្វាន សុគតោ អថាបរំ ឯតទវោច សត្ថា –
253. ‘‘Cha khome, gahapatiputta, ādīnavā ālasyānuyoge. Atisītanti kammaṃ na karoti, atiuṇhanti kammaṃ na karoti, atisāyanti kammaṃ na karoti, atipātoti kammaṃ na karoti, atichātosmīti kammaṃ na karoti, atidhātosmīti kammaṃ na karoti. Tassa evaṃ kiccāpadesabahulassa viharato anuppannā ceva bhogā nuppajjanti, uppannā ca bhogā parikkhayaṃ gacchanti. Ime kho, gahapatiputta, cha ādīnavā ālasyānuyoge’’ti. Idamavoca bhagavā, idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –
‘‘ហោតិ បានសខា នាម,
‘‘Hoti pānasakhā nāma,
ហោតិ សម្មិយសម្មិយោ;
Hoti sammiyasammiyo;
យោ ច អត្ថេសុ ជាតេសុ,
Yo ca atthesu jātesu,
សហាយោ ហោតិ សោ សខា។
Sahāyo hoti so sakhā.
‘‘ឧស្សូរសេយ្យា បរទារសេវនា,
‘‘Ussūraseyyā paradārasevanā,
បាបា ច មិត្តា សុកទរិយតា ច,
Pāpā ca mittā sukadariyatā ca,
ឯតេ ឆ ឋានា បុរិសំ ធំសយន្តិ។
Ete cha ṭhānā purisaṃ dhaṃsayanti.
‘‘បាបមិត្តោ បាបសខោ,
‘‘Pāpamitto pāpasakho,
បាបអាចារគោចរោ;
Pāpaācāragocaro;
អស្មា លោកា បរម្ហា ច,
Asmā lokā paramhā ca,
ឧភយា ធំសតេ នរោ។
Ubhayā dhaṃsate naro.
‘‘អក្ខិត្ថិយោ វារុណី នច្ចគីតំ,
‘‘Akkhitthiyo vāruṇī naccagītaṃ,
ទិវា សោប្បំ បារិចរិយា អកាលេ;
Divā soppaṃ pāricariyā akāle;
បាបា ច មិត្តា សុកទរិយតា ច,
Pāpā ca mittā sukadariyatā ca,
ឯតេ ឆ ឋានា បុរិសំ ធំសយន្តិ។
Ete cha ṭhānā purisaṃ dhaṃsayanti.
‘‘អក្ខេហិ ទិព្ពន្តិ សុរំ បិវន្តិ,
‘‘Akkhehi dibbanti suraṃ pivanti,
យន្តិត្ថិយោ បាណសមា បរេសំ;
Yantitthiyo pāṇasamā paresaṃ;
និហីយតេ កាឡបក្ខេវ ចន្ទោ។
Nihīyate kāḷapakkheva cando.
‘‘យោ វារុណី អទ្ធនោ អកិញ្ចនោ,
‘‘Yo vāruṇī addhano akiñcano,
ឧទកមិវ ឥណំ វិគាហតិ,
Udakamiva iṇaṃ vigāhati,
និច្ចំ មត្តេន សោណ្ឌេន, សក្កា អាវសិតុំ ឃរំ។
Niccaṃ mattena soṇḍena, sakkā āvasituṃ gharaṃ.
‘‘អតិសីតំ អតិឧណ្ហំ, អតិសាយមិទំ អហុ;
‘‘Atisītaṃ atiuṇhaṃ, atisāyamidaṃ ahu;
ឥតិ វិស្សដ្ឋកម្មន្តេ, អត្ថា អច្ចេន្តិ មាណវេ។
Iti vissaṭṭhakammante, atthā accenti māṇave.
‘‘យោធ សីតញ្ច ឧណ្ហញ្ច, តិណា ភិយ្យោ ន មញ្ញតិ;
‘‘Yodha sītañca uṇhañca, tiṇā bhiyyo na maññati;
មិត្តបតិរូបកា
Mittapatirūpakā
២៥៤. ‘‘ចត្តារោមេ, គហបតិបុត្ត, អមិត្តា មិត្តបតិរូបកា វេទិតព្ពា។ អញ្ញទត្ថុហរោ អមិត្តោ មិត្តបតិរូបកោ វេទិតព្ពោ, វចីបរមោ អមិត្តោ មិត្តបតិរូបកោ វេទិតព្ពោ, អនុប្បិយភាណី អមិត្តោ មិត្តបតិរូបកោ វេទិតព្ពោ, អបាយសហាយោ អមិត្តោ មិត្តបតិរូបកោ វេទិតព្ពោ។
254. ‘‘Cattārome, gahapatiputta, amittā mittapatirūpakā veditabbā. Aññadatthuharo amitto mittapatirūpako veditabbo, vacīparamo amitto mittapatirūpako veditabbo, anuppiyabhāṇī amitto mittapatirūpako veditabbo, apāyasahāyo amitto mittapatirūpako veditabbo.
២៥៥. ‘‘ចតូហិ ខោ, គហបតិបុត្ត, ឋានេហិ អញ្ញទត្ថុហរោ អមិត្តោ មិត្តបតិរូបកោ វេទិតព្ពោ។
255. ‘‘Catūhi kho, gahapatiputta, ṭhānehi aññadatthuharo amitto mittapatirūpako veditabbo.
‘‘អញ្ញទត្ថុហរោ ហោតិ, អប្បេន ពហុមិច្ឆតិ ;
‘‘Aññadatthuharo hoti, appena bahumicchati ;
ភយស្ស កិច្ចំ ករោតិ, សេវតិ អត្ថការណា។
Bhayassa kiccaṃ karoti, sevati atthakāraṇā.
‘‘ឥមេហិ ខោ, គហបតិបុត្ត, ចតូហិ ឋានេហិ អញ្ញទត្ថុហរោ អមិត្តោ មិត្តបតិរូបកោ វេទិតព្ពោ។
‘‘Imehi kho, gahapatiputta, catūhi ṭhānehi aññadatthuharo amitto mittapatirūpako veditabbo.
២៥៦. ‘‘ចតូហិ ខោ, គហបតិបុត្ត, ឋានេហិ វចីបរមោ អមិត្តោ មិត្តបតិរូបកោ វេទិតព្ពោ។ អតីតេន បដិសន្ថរតិ 43, អនាគតេន បដិសន្ថរតិ, និរត្ថកេន សង្គណ្ហាតិ, បច្ចុប្បន្នេសុ កិច្ចេសុ ព្យសនំ ទស្សេតិ។ ឥមេហិ ខោ, គហបតិបុត្ត, ចតូហិ ឋានេហិ វចីបរមោ អមិត្តោ មិត្តបតិរូបកោ វេទិតព្ពោ។
256. ‘‘Catūhi kho, gahapatiputta, ṭhānehi vacīparamo amitto mittapatirūpako veditabbo. Atītena paṭisantharati 44, anāgatena paṭisantharati, niratthakena saṅgaṇhāti, paccuppannesu kiccesu byasanaṃ dasseti. Imehi kho, gahapatiputta, catūhi ṭhānehi vacīparamo amitto mittapatirūpako veditabbo.
២៥៧. ‘‘ចតូហិ ខោ, គហបតិបុត្ត, ឋានេហិ អនុប្បិយភាណី អមិត្តោ មិត្តបតិរូបកោ វេទិតព្ពោ។ បាបកំបិស្ស 45 អនុជានាតិ, កល្យាណំបិស្ស អនុជានាតិ, សម្មុខាស្ស វណ្ណំ ភាសតិ, បរម្មុខាស្ស អវណ្ណំ ភាសតិ។ ឥមេហិ ខោ, គហបតិបុត្ត, ចតូហិ ឋានេហិ អនុប្បិយភាណី អមិត្តោ មិត្តបតិរូបកោ វេទិតព្ពោ។
257. ‘‘Catūhi kho, gahapatiputta, ṭhānehi anuppiyabhāṇī amitto mittapatirūpako veditabbo. Pāpakaṃpissa 46 anujānāti, kalyāṇaṃpissa anujānāti, sammukhāssa vaṇṇaṃ bhāsati, parammukhāssa avaṇṇaṃ bhāsati. Imehi kho, gahapatiputta, catūhi ṭhānehi anuppiyabhāṇī amitto mittapatirūpako veditabbo.
២៥៨. ‘‘ចតូហិ ខោ, គហបតិបុត្ត, ឋានេហិ អបាយសហាយោ អមិត្តោ មិត្តបតិរូបកោ វេទិតព្ពោ ។ សុរាមេរយ មជ្ជប្បមាទដ្ឋានានុយោគេ សហាយោ ហោតិ, វិកាល វិសិខា ចរិយានុយោគេ សហាយោ ហោតិ, សមជ្ជាភិចរណេ សហាយោ ហោតិ, ជូតប្បមាទដ្ឋានានុយោគេ សហាយោ ហោតិ។ ឥមេហិ ខោ, គហបតិបុត្ត, ចតូហិ ឋានេហិ អបាយសហាយោ អមិត្តោ មិត្តបតិរូបកោ វេទិតព្ពោ’’តិ។
258. ‘‘Catūhi kho, gahapatiputta, ṭhānehi apāyasahāyo amitto mittapatirūpako veditabbo . Surāmeraya majjappamādaṭṭhānānuyoge sahāyo hoti, vikāla visikhā cariyānuyoge sahāyo hoti, samajjābhicaraṇe sahāyo hoti, jūtappamādaṭṭhānānuyoge sahāyo hoti. Imehi kho, gahapatiputta, catūhi ṭhānehi apāyasahāyo amitto mittapatirūpako veditabbo’’ti.
២៥៩. ឥទមវោច ភគវា, ឥទំ វត្វាន សុគតោ អថាបរំ ឯតទវោច សត្ថា –
259. Idamavoca bhagavā, idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –
អនុប្បិយញ្ច យោ អាហ, អបាយេសុ ច យោ សខា។
Anuppiyañca yo āha, apāyesu ca yo sakhā.
ឯតេ អមិត្តេ ចត្តារោ, ឥតិ វិញ្ញាយ បណ្ឌិតោ;
Ete amitte cattāro, iti viññāya paṇḍito;
អារកា បរិវជ្ជេយ្យ, មគ្គំ បដិភយំ យថា’’តិ។
Ārakā parivajjeyya, maggaṃ paṭibhayaṃ yathā’’ti.
សុហទមិត្តោ
Suhadamitto
២៦០. ‘‘ចត្តារោមេ , គហបតិបុត្ត, មិត្តា សុហទា វេទិតព្ពា។ ឧបការោ 49 មិត្តោ សុហទោ វេទិតព្ពោ, សមានសុខទុក្ខោ មិត្តោ សុហទោ វេទិតព្ពោ, អត្ថក្ខាយី មិត្តោ សុហទោ វេទិតព្ពោ, អនុកម្បកោ មិត្តោ សុហទោ វេទិតព្ពោ។
260. ‘‘Cattārome , gahapatiputta, mittā suhadā veditabbā. Upakāro 50 mitto suhado veditabbo, samānasukhadukkho mitto suhado veditabbo, atthakkhāyī mitto suhado veditabbo, anukampako mitto suhado veditabbo.
២៦១. ‘‘ចតូហិ ខោ, គហបតិបុត្ត, ឋានេហិ ឧបការោ មិត្តោ សុហទោ វេទិតព្ពោ។ បមត្តំ រក្ខតិ, បមត្តស្ស សាបតេយ្យំ រក្ខតិ, ភីតស្ស សរណំ ហោតិ, ឧប្បន្នេសុ កិច្ចករណីយេសុ តទ្ទិគុណំ ភោគំ អនុប្បទេតិ។ ឥមេហិ ខោ, គហបតិបុត្ត, ចតូហិ ឋានេហិ ឧបការោ មិត្តោ សុហទោ វេទិតព្ពោ។
261. ‘‘Catūhi kho, gahapatiputta, ṭhānehi upakāro mitto suhado veditabbo. Pamattaṃ rakkhati, pamattassa sāpateyyaṃ rakkhati, bhītassa saraṇaṃ hoti, uppannesu kiccakaraṇīyesu taddiguṇaṃ bhogaṃ anuppadeti. Imehi kho, gahapatiputta, catūhi ṭhānehi upakāro mitto suhado veditabbo.
២៦២. ‘‘ចតូហិ ខោ, គហបតិបុត្ត, ឋានេហិ សមានសុខទុក្ខោ មិត្តោ សុហទោ វេទិតព្ពោ។ គុយ្ហមស្ស អាចិក្ខតិ, គុយ្ហមស្ស បរិគូហតិ, អាបទាសុ ន វិជហតិ, ជីវិតំបិស្ស អត្ថាយ បរិច្ចត្តំ ហោតិ។ ឥមេហិ ខោ, គហបតិបុត្ត, ចតូហិ ឋានេហិ សមានសុខទុក្ខោ មិត្តោ សុហទោ វេទិតព្ពោ។
262. ‘‘Catūhi kho, gahapatiputta, ṭhānehi samānasukhadukkho mitto suhado veditabbo. Guyhamassa ācikkhati, guyhamassa parigūhati, āpadāsu na vijahati, jīvitaṃpissa atthāya pariccattaṃ hoti. Imehi kho, gahapatiputta, catūhi ṭhānehi samānasukhadukkho mitto suhado veditabbo.
២៦៣. ‘‘ចតូហិ ខោ, គហបតិបុត្ត, ឋានេហិ អត្ថក្ខាយី មិត្តោ សុហទោ វេទិតព្ពោ។ បាបា និវារេតិ, កល្យាណេ និវេសេតិ, អស្សុតំ សាវេតិ, សគ្គស្ស មគ្គំ អាចិក្ខតិ។ ឥមេហិ ខោ, គហបតិបុត្ត, ចតូហិ ឋានេហិ អត្ថក្ខាយី មិត្តោ សុហទោ វេទិតព្ពោ។
263. ‘‘Catūhi kho, gahapatiputta, ṭhānehi atthakkhāyī mitto suhado veditabbo. Pāpā nivāreti, kalyāṇe niveseti, assutaṃ sāveti, saggassa maggaṃ ācikkhati. Imehi kho, gahapatiputta, catūhi ṭhānehi atthakkhāyī mitto suhado veditabbo.
២៦៤. ‘‘ចតូហិ ខោ, គហបតិបុត្ត, ឋានេហិ អនុកម្បកោ មិត្តោ សុហទោ វេទិតព្ពោ។ អភវេនស្ស ន នន្ទតិ, ភវេនស្ស នន្ទតិ, អវណ្ណំ ភណមានំ និវារេតិ, វណ្ណំ ភណមានំ បសំសតិ។ ឥមេហិ ខោ, គហបតិបុត្ត, ចតូហិ ឋានេហិ អនុកម្បកោ មិត្តោ សុហទោ វេទិតព្ពោ’’តិ។
264. ‘‘Catūhi kho, gahapatiputta, ṭhānehi anukampako mitto suhado veditabbo. Abhavenassa na nandati, bhavenassa nandati, avaṇṇaṃ bhaṇamānaṃ nivāreti, vaṇṇaṃ bhaṇamānaṃ pasaṃsati. Imehi kho, gahapatiputta, catūhi ṭhānehi anukampako mitto suhado veditabbo’’ti.
២៦៥. ឥទមវោច ភគវា, ឥទំ វត្វាន សុគតោ អថាបរំ ឯតទវោច សត្ថា –
265. Idamavoca bhagavā, idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –
អត្ថក្ខាយី ច យោ មិត្តោ, យោ ច មិត្តានុកម្បកោ។
Atthakkhāyī ca yo mitto, yo ca mittānukampako.
‘‘ឯតេបិ មិត្តេ ចត្តារោ, ឥតិ វិញ្ញាយ បណ្ឌិតោ;
‘‘Etepi mitte cattāro, iti viññāya paṇḍito;
សក្កច្ចំ បយិរុបាសេយ្យ, មាតា បុត្តំ វ ឱរសំ;
Sakkaccaṃ payirupāseyya, mātā puttaṃ va orasaṃ;
បណ្ឌិតោ សីលសម្បន្នោ, ជលំ អគ្គីវ ភាសតិ។
Paṇḍito sīlasampanno, jalaṃ aggīva bhāsati.
‘‘ភោគេ សំហរមានស្ស, ភមរស្សេវ ឥរីយតោ;
‘‘Bhoge saṃharamānassa, bhamarasseva irīyato;
ភោគា សន្និចយំ យន្តិ, វម្មិកោវុបចីយតិ។
Bhogā sannicayaṃ yanti, vammikovupacīyati.
ចតុធា វិភជេ ភោគេ, ស វេ មិត្តានិ គន្ថតិ។
Catudhā vibhaje bhoge, sa ve mittāni ganthati.
‘‘ឯកេន ភោគេ ភុញ្ជេយ្យ, ទ្វីហិ កម្មំ បយោជយេ;
‘‘Ekena bhoge bhuñjeyya, dvīhi kammaṃ payojaye;
ចតុត្ថញ្ច និធាបេយ្យ, អាបទាសុ ភវិស្សតី’’តិ។
Catutthañca nidhāpeyya, āpadāsu bhavissatī’’ti.
ឆទ្ទិសាបដិច្ឆាទនកណ្ឌំ
Chaddisāpaṭicchādanakaṇḍaṃ
២៦៦. ‘‘កថញ្ច, គហបតិបុត្ត, អរិយសាវកោ ឆទ្ទិសាបដិច្ឆាទី ហោតិ? ឆ ឥមា, គហបតិបុត្ត, ទិសា វេទិតព្ពា។ បុរត្ថិមា ទិសា មាតាបិតរោ វេទិតព្ពា, ទក្ខិណា ទិសា អាចរិយា វេទិតព្ពា, បច្ឆិមា ទិសា បុត្តទារា វេទិតព្ពា, ឧត្តរា ទិសា មិត្តាមច្ចា វេទិតព្ពា, ហេដ្ឋិមា ទិសា ទាសកម្មករា វេទិតព្ពា, ឧបរិមា ទិសា សមណព្រាហ្មណា វេទិតព្ពា។
266. ‘‘Kathañca, gahapatiputta, ariyasāvako chaddisāpaṭicchādī hoti? Cha imā, gahapatiputta, disā veditabbā. Puratthimā disā mātāpitaro veditabbā, dakkhiṇā disā ācariyā veditabbā, pacchimā disā puttadārā veditabbā, uttarā disā mittāmaccā veditabbā, heṭṭhimā disā dāsakammakarā veditabbā, uparimā disā samaṇabrāhmaṇā veditabbā.
២៦៧. ‘‘បញ្ចហិ ខោ, គហបតិបុត្ត, ឋានេហិ បុត្តេន បុរត្ថិមា ទិសា មាតាបិតរោ បច្ចុបដ្ឋាតព្ពា – ភតោ នេ 57 ភរិស្សាមិ, កិច្ចំ នេសំ ករិស្សាមិ, កុលវំសំ ឋបេស្សាមិ, ទាយជ្ជំ បដិបជ្ជាមិ, អថ វា បន បេតានំ កាលង្កតានំ ទក្ខិណំ អនុប្បទស្សាមីតិ។ ឥមេហិ ខោ, គហបតិបុត្ត, បញ្ចហិ ឋានេហិ បុត្តេន បុរត្ថិមា ទិសា មាតាបិតរោ បច្ចុបដ្ឋិតា បញ្ចហិ ឋានេហិ បុត្តំ អនុកម្បន្តិ។ បាបា និវារេន្តិ, កល្យាណេ និវេសេន្តិ, សិប្បំ សិក្ខាបេន្តិ, បតិរូបេន ទារេន សំយោជេន្តិ, សមយេ ទាយជ្ជំ និយ្យាទេន្តិ 58។ ឥមេហិ ខោ, គហបតិបុត្ត, បញ្ចហិ ឋានេហិ បុត្តេន បុរត្ថិមា ទិសា មាតាបិតរោ បច្ចុបដ្ឋិតា ឥមេហិ បញ្ចហិ ឋានេហិ បុត្តំ អនុកម្បន្តិ។ ឯវមស្ស ឯសា បុរត្ថិមា ទិសា បដិច្ឆន្នា ហោតិ ខេមា អប្បដិភយា។
267. ‘‘Pañcahi kho, gahapatiputta, ṭhānehi puttena puratthimā disā mātāpitaro paccupaṭṭhātabbā – bhato ne 59 bharissāmi, kiccaṃ nesaṃ karissāmi, kulavaṃsaṃ ṭhapessāmi, dāyajjaṃ paṭipajjāmi, atha vā pana petānaṃ kālaṅkatānaṃ dakkhiṇaṃ anuppadassāmīti. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi puttena puratthimā disā mātāpitaro paccupaṭṭhitā pañcahi ṭhānehi puttaṃ anukampanti. Pāpā nivārenti, kalyāṇe nivesenti, sippaṃ sikkhāpenti, patirūpena dārena saṃyojenti, samaye dāyajjaṃ niyyādenti 60. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi puttena puratthimā disā mātāpitaro paccupaṭṭhitā imehi pañcahi ṭhānehi puttaṃ anukampanti. Evamassa esā puratthimā disā paṭicchannā hoti khemā appaṭibhayā.
២៦៨. ‘‘បញ្ចហិ ខោ, គហបតិបុត្ត, ឋានេហិ អន្តេវាសិនា ទក្ខិណា ទិសា អាចរិយា បច្ចុបដ្ឋាតព្ពា – ឧដ្ឋានេន ឧបដ្ឋានេន សុស្សុសាយ បារិចរិយាយ សក្កច្ចំ សិប្បបដិគ្គហណេន 61។ ឥមេហិ ខោ, គហបតិបុត្ត, បញ្ចហិ ឋានេហិ អន្តេវាសិនា ទក្ខិណា ទិសា អាចរិយា បច្ចុបដ្ឋិតា បញ្ចហិ ឋានេហិ អន្តេវាសិំ អនុកម្បន្តិ – សុវិនីតំ វិនេន្តិ, សុគ្គហិតំ គាហាបេន្តិ, សព្ពសិប្បស្សុតំ សមក្ខាយិនោ ភវន្តិ, មិត្តាមច្ចេសុ បដិយាទេន្តិ 62, ទិសាសុ បរិត្តាណំ ករោន្តិ។ ឥមេហិ ខោ, គហបតិបុត្ត, បញ្ចហិ ឋានេហិ អន្តេវាសិនា ទក្ខិណា ទិសា អាចរិយា បច្ចុបដ្ឋិតា ឥមេហិ បញ្ចហិ ឋានេហិ អន្តេវាសិំ អនុកម្បន្តិ។ ឯវមស្ស ឯសា ទក្ខិណា ទិសា បដិច្ឆន្នា ហោតិ ខេមា អប្បដិភយា។
268. ‘‘Pañcahi kho, gahapatiputta, ṭhānehi antevāsinā dakkhiṇā disā ācariyā paccupaṭṭhātabbā – uṭṭhānena upaṭṭhānena sussusāya pāricariyāya sakkaccaṃ sippapaṭiggahaṇena 63. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi antevāsinā dakkhiṇā disā ācariyā paccupaṭṭhitā pañcahi ṭhānehi antevāsiṃ anukampanti – suvinītaṃ vinenti, suggahitaṃ gāhāpenti, sabbasippassutaṃ samakkhāyino bhavanti, mittāmaccesu paṭiyādenti 64, disāsu parittāṇaṃ karonti. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi antevāsinā dakkhiṇā disā ācariyā paccupaṭṭhitā imehi pañcahi ṭhānehi antevāsiṃ anukampanti. Evamassa esā dakkhiṇā disā paṭicchannā hoti khemā appaṭibhayā.
២៦៩. ‘‘បញ្ចហិ ខោ, គហបតិបុត្ត, ឋានេហិ សាមិកេន បច្ឆិមា ទិសា ភរិយា បច្ចុបដ្ឋាតព្ពា – សម្មាននាយ អនវមាននាយ 65 អនតិចរិយាយ ឥស្សរិយវោស្សគ្គេន អលង្ការានុប្បទានេន។ ឥមេហិ ខោ, គហបតិបុត្ត, បញ្ចហិ ឋានេហិ សាមិកេន បច្ឆិមា ទិសា ភរិយា បច្ចុបដ្ឋិតា បញ្ចហិ ឋានេហិ សាមិកំ អនុកម្បតិ – សុសំវិហិតកម្មន្តា ច ហោតិ, សង្គហិតបរិជនា 66 ច, អនតិចារិនី ច, សម្ភតញ្ច អនុរក្ខតិ, ទក្ខា ច ហោតិ អនលសា សព្ពកិច្ចេសុ។ ឥមេហិ ខោ, គហបតិបុត្ត, បញ្ចហិ ឋានេហិ សាមិកេន បច្ឆិមា ទិសា ភរិយា បច្ចុបដ្ឋិតា ឥមេហិ បញ្ចហិ ឋានេហិ សាមិកំ អនុកម្បតិ។ ឯវមស្ស ឯសា បច្ឆិមា ទិសា បដិច្ឆន្នា ហោតិ ខេមា អប្បដិភយា។
269. ‘‘Pañcahi kho, gahapatiputta, ṭhānehi sāmikena pacchimā disā bhariyā paccupaṭṭhātabbā – sammānanāya anavamānanāya 67 anaticariyāya issariyavossaggena alaṅkārānuppadānena. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi sāmikena pacchimā disā bhariyā paccupaṭṭhitā pañcahi ṭhānehi sāmikaṃ anukampati – susaṃvihitakammantā ca hoti, saṅgahitaparijanā 68 ca, anaticārinī ca, sambhatañca anurakkhati, dakkhā ca hoti analasā sabbakiccesu. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi sāmikena pacchimā disā bhariyā paccupaṭṭhitā imehi pañcahi ṭhānehi sāmikaṃ anukampati. Evamassa esā pacchimā disā paṭicchannā hoti khemā appaṭibhayā.
២៧០. ‘‘បញ្ចហិ ខោ, គហបតិបុត្ត, ឋានេហិ កុលបុត្តេន ឧត្តរា ទិសា មិត្តាមច្ចា បច្ចុបដ្ឋាតព្ពា – ទានេន បេយ្យវជ្ជេន 69 អត្ថចរិយាយ សមានត្តតាយ អវិសំវាទនតាយ។ ឥមេហិ ខោ, គហបតិបុត្ត, បញ្ចហិ ឋានេហិ កុលបុត្តេន ឧត្តរា ទិសា មិត្តាមច្ចា បច្ចុបដ្ឋិតា បញ្ចហិ ឋានេហិ កុលបុត្តំ អនុកម្បន្តិ – បមត្តំ រក្ខន្តិ, បមត្តស្ស សាបតេយ្យំ រក្ខន្តិ, ភីតស្ស សរណំ ហោន្តិ, អាបទាសុ ន វិជហន្តិ, អបរបជា ចស្ស បដិបូជេន្តិ។ ឥមេហិ ខោ, គហបតិបុត្ត, បញ្ចហិ ឋានេហិ កុលបុត្តេន ឧត្តរា ទិសា មិត្តាមច្ចា បច្ចុបដ្ឋិតា ឥមេហិ បញ្ចហិ ឋានេហិ កុលបុត្តំ អនុកម្បន្តិ។ ឯវមស្ស ឯសា ឧត្តរា ទិសា បដិច្ឆន្នា ហោតិ ខេមា អប្បដិភយា។
270. ‘‘Pañcahi kho, gahapatiputta, ṭhānehi kulaputtena uttarā disā mittāmaccā paccupaṭṭhātabbā – dānena peyyavajjena 70 atthacariyāya samānattatāya avisaṃvādanatāya. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi kulaputtena uttarā disā mittāmaccā paccupaṭṭhitā pañcahi ṭhānehi kulaputtaṃ anukampanti – pamattaṃ rakkhanti, pamattassa sāpateyyaṃ rakkhanti, bhītassa saraṇaṃ honti, āpadāsu na vijahanti, aparapajā cassa paṭipūjenti. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi kulaputtena uttarā disā mittāmaccā paccupaṭṭhitā imehi pañcahi ṭhānehi kulaputtaṃ anukampanti. Evamassa esā uttarā disā paṭicchannā hoti khemā appaṭibhayā.
២៧១. ‘‘បញ្ចហិ ខោ, គហបតិបុត្ត, ឋានេហិ អយ្យិរកេន 71 ហេដ្ឋិមា ទិសា ទាសកម្មករា បច្ចុបដ្ឋាតព្ពា – យថាពលំ កម្មន្តសំវិធានេន ភត្តវេតនានុប្បទានេន គិលានុបដ្ឋានេន អច្ឆរិយានំ រសានំ សំវិភាគេន សមយេ វោស្សគ្គេន។ ឥមេហិ ខោ, គហបតិបុត្ត, បញ្ចហិ ឋានេហិ អយ្យិរកេន ហេដ្ឋិមា ទិសា ទាសកម្មករា បច្ចុបដ្ឋិតា បញ្ចហិ ឋានេហិ អយ្យិរកំ អនុកម្បន្តិ – បុព្ពុដ្ឋាយិនោ ច ហោន្តិ, បច្ឆា និបាតិនោ ច, ទិន្នាទាយិនោ ច, សុកតកម្មករា ច, កិត្តិវណ្ណហរា ច។ ឥមេហិ ខោ, គហបតិបុត្ត, បញ្ចហិ ឋានេហិ អយ្យិរកេន ហេដ្ឋិមា ទិសា ទាសកម្មករា បច្ចុបដ្ឋិតា ឥមេហិ បញ្ចហិ ឋានេហិ អយ្យិរកំ អនុកម្បន្តិ។ ឯវមស្ស ឯសា ហេដ្ឋិមា ទិសា បដិច្ឆន្នា ហោតិ ខេមា អប្បដិភយា។
271. ‘‘Pañcahi kho, gahapatiputta, ṭhānehi ayyirakena 72 heṭṭhimā disā dāsakammakarā paccupaṭṭhātabbā – yathābalaṃ kammantasaṃvidhānena bhattavetanānuppadānena gilānupaṭṭhānena acchariyānaṃ rasānaṃ saṃvibhāgena samaye vossaggena. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi ayyirakena heṭṭhimā disā dāsakammakarā paccupaṭṭhitā pañcahi ṭhānehi ayyirakaṃ anukampanti – pubbuṭṭhāyino ca honti, pacchā nipātino ca, dinnādāyino ca, sukatakammakarā ca, kittivaṇṇaharā ca. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi ayyirakena heṭṭhimā disā dāsakammakarā paccupaṭṭhitā imehi pañcahi ṭhānehi ayyirakaṃ anukampanti. Evamassa esā heṭṭhimā disā paṭicchannā hoti khemā appaṭibhayā.
២៧២. ‘‘បញ្ចហិ ខោ, គហបតិបុត្ត, ឋានេហិ កុលបុត្តេន ឧបរិមា ទិសា សមណព្រាហ្មណា បច្ចុបដ្ឋាតព្ពា – មេត្តេន កាយកម្មេន មេត្តេន វចីកម្មេន មេត្តេន មនោកម្មេន អនាវដទ្វារតាយ អាមិសានុប្បទានេន។ ឥមេហិ ខោ, គហបតិបុត្ត, បញ្ចហិ ឋានេហិ កុលបុត្តេន ឧបរិមា ទិសា សមណព្រាហ្មណា បច្ចុបដ្ឋិតា ឆហិ ឋានេហិ កុលបុត្តំ អនុកម្បន្តិ – បាបា និវារេន្តិ, កល្យាណេ និវេសេន្តិ, កល្យាណេន មនសា អនុកម្បន្តិ, អស្សុតំ សាវេន្តិ, សុតំ បរិយោទាបេន្តិ, សគ្គស្ស មគ្គំ អាចិក្ខន្តិ។ ឥមេហិ ខោ, គហបតិបុត្ត, បញ្ចហិ ឋានេហិ កុលបុត្តេន ឧបរិមា ទិសា សមណព្រាហ្មណា បច្ចុបដ្ឋិតា ឥមេហិ ឆហិ ឋានេហិ កុលបុត្តំ អនុកម្បន្តិ។ ឯវមស្ស ឯសា ឧបរិមា ទិសា បដិច្ឆន្នា ហោតិ ខេមា អប្បដិភយា’’តិ។
272. ‘‘Pañcahi kho, gahapatiputta, ṭhānehi kulaputtena uparimā disā samaṇabrāhmaṇā paccupaṭṭhātabbā – mettena kāyakammena mettena vacīkammena mettena manokammena anāvaṭadvāratāya āmisānuppadānena. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi kulaputtena uparimā disā samaṇabrāhmaṇā paccupaṭṭhitā chahi ṭhānehi kulaputtaṃ anukampanti – pāpā nivārenti, kalyāṇe nivesenti, kalyāṇena manasā anukampanti, assutaṃ sāventi, sutaṃ pariyodāpenti, saggassa maggaṃ ācikkhanti. Imehi kho, gahapatiputta, pañcahi ṭhānehi kulaputtena uparimā disā samaṇabrāhmaṇā paccupaṭṭhitā imehi chahi ṭhānehi kulaputtaṃ anukampanti. Evamassa esā uparimā disā paṭicchannā hoti khemā appaṭibhayā’’ti.
២៧៣. ឥទមវោច ភគវា។ ឥទំ វត្វាន សុគតោ អថាបរំ ឯតទវោច សត្ថា –
273. Idamavoca bhagavā. Idaṃ vatvāna sugato athāparaṃ etadavoca satthā –
‘‘មាតាបិតា ទិសា បុព្ពា, អាចរិយា ទក្ខិណា ទិសា;
‘‘Mātāpitā disā pubbā, ācariyā dakkhiṇā disā;
បុត្តទារា ទិសា បច្ឆា, មិត្តាមច្ចា ច ឧត្តរា។
Puttadārā disā pacchā, mittāmaccā ca uttarā.
‘‘ទាសកម្មករា ហេដ្ឋា, ឧទ្ធំ សមណព្រាហ្មណា;
‘‘Dāsakammakarā heṭṭhā, uddhaṃ samaṇabrāhmaṇā;
ឯតា ទិសា នមស្សេយ្យ, អលមត្តោ កុលេ គិហី។
Etā disā namasseyya, alamatto kule gihī.
‘‘បណ្ឌិតោ សីលសម្បន្នោ, សណ្ហោ ច បដិភានវា;
‘‘Paṇḍito sīlasampanno, saṇho ca paṭibhānavā;
និវាតវុត្តិ អត្ថទ្ធោ, តាទិសោ លភតេ យសំ។
Nivātavutti atthaddho, tādiso labhate yasaṃ.
‘‘ឧដ្ឋានកោ អនលសោ, អាបទាសុ ន វេធតិ;
‘‘Uṭṭhānako analaso, āpadāsu na vedhati;
អច្ឆិន្នវុត្តិ មេធាវី, តាទិសោ លភតេ យសំ។
Acchinnavutti medhāvī, tādiso labhate yasaṃ.
‘‘សង្គាហកោ មិត្តករោ, វទញ្ញូ វីតមច្ឆរោ;
‘‘Saṅgāhako mittakaro, vadaññū vītamaccharo;
នេតា វិនេតា អនុនេតា, តាទិសោ លភតេ យសំ។
Netā vinetā anunetā, tādiso labhate yasaṃ.
‘‘ទានញ្ច បេយ្យវជ្ជញ្ច, អត្ថចរិយា ច យា ឥធ;
‘‘Dānañca peyyavajjañca, atthacariyā ca yā idha;
សមានត្តតា ច ធម្មេសុ, តត្ថ តត្ថ យថារហំ;
Samānattatā ca dhammesu, tattha tattha yathārahaṃ;
ឯតេ ខោ សង្គហា លោកេ, រថស្សាណីវ យាយតោ។
Ete kho saṅgahā loke, rathassāṇīva yāyato.
‘‘ឯតេ ច សង្គហា នាស្សុ, ន មាតា បុត្តការណា;
‘‘Ete ca saṅgahā nāssu, na mātā puttakāraṇā;
លភេថ មានំ បូជំ វា, បិតា វា បុត្តការណា។
Labhetha mānaṃ pūjaṃ vā, pitā vā puttakāraṇā.
តស្មា មហត្តំ បប្បោន្តិ, បាសំសា ច ភវន្តិ តេ’’តិ។
Tasmā mahattaṃ papponti, pāsaṃsā ca bhavanti te’’ti.
២៧៤. ឯវំ វុត្តេ, សិង្គាលកោ គហបតិបុត្តោ ភគវន្តំ ឯតទវោច – ‘‘អភិក្កន្តំ, ភន្តេ! អភិក្កន្តំ, ភន្តេ! សេយ្យថាបិ, ភន្តេ, និក្កុជ្ជិតំ វា ឧក្កុជ្ជេយ្យ, បដិច្ឆន្នំ វា វិវរេយ្យ, មូឡ្ហស្ស វា មគ្គំ អាចិក្ខេយ្យ, អន្ធការេ វា តេលបជ្ជោតំ ធារេយ្យ ‘ចក្ខុមន្តោ រូបានិ ទក្ខន្តី’តិ។ ឯវមេវំ ភគវតា អនេកបរិយាយេន ធម្មោ បកាសិតោ។ ឯសាហំ, ភន្តេ, ភគវន្តំ សរណំ គច្ឆាមិ ធម្មញ្ច ភិក្ខុសំឃញ្ច។ ឧបាសកំ មំ ភគវា ធារេតុ, អជ្ជតគ្គេ បាណុបេតំ សរណំ គត’’ន្តិ។
274. Evaṃ vutte, siṅgālako gahapatiputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bhante! Abhikkantaṃ, bhante! Seyyathāpi, bhante, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya ‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’ti. Evamevaṃ bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṃghañca. Upāsakaṃ maṃ bhagavā dhāretu, ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ទីឃ និកាយ (អដ្ឋកថា) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ៨. សិង្គាលសុត្តវណ្ណនា • 8. Siṅgālasuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ទីឃនិកាយ (ដីកា) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ៨. សិង្គាលសុត្តវណ្ណនា • 8. Siṅgālasuttavaṇṇanā
